Μελοποίηση ποίησης Σολωμού

Ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Σολωμού.

II. 25ΛΕΠΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΔΙΕΥΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ --> ΕΔΩ

Απόσπασμα από την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου "Μία αιωνιότητα και μία ημέρα"  (που είδαμε στο μάθημα) --> εδώ 

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΑΚΟΥΣΤΕ  μελοποιημένα αποσπάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων από τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι από τα κορυφαία έργα του Σολωμού και της νεοελληνικής ποίησης γενικότερα.  Θέμα του είναι ο ηρωικός αγώνας των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) ως την απεγνωσμένη έξοδο, την παραμονή των Βαΐων. Ο ποιητής ξεκινώντας από το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός ανάγεται στον αγώνα του ανθρώπου για την ηθική, την εσωτερική του ελευθερία. Το έργο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε και έφτασε σ' εμάς σε χειρόγραφα «αποσπάσματα» συγκροτημένα σε τρία Σχεδιάσματα . Σε κάθε Σχεδίασμα ξαναδουλεύει τους  στίχους   προσπαθώντας να αποδώσει με όλο και πιο ώριμο λυρισμό την ποιητική του ιδέα.

1:08:44 *  ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ [ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ]   Εδώ ο Ξυλούρης τραγουδά τους στίχους του "Πειρασμού" , όπως τους δούλεψε ο Σολωμός στο Γ΄ Σχεδίασμα του έργου του.  Παραθέτω παρακάτω τους στίχους (με μαύρο χρώμα είναι οι στίχοι του Β΄ Σχεδιάσματος, που παραλείπονται)

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β΄ (απαγγέλει η Ειρήνη Παπά) 

Η ωραιότης της φύσης, που τους περιτριγυρίζει, αυξαίνει εις τους εχθρούς την ανυπομονησία να πάρουν τη χαριτωμένη γη, και εις τους πολιορκημένους τον πόνο ότι θα τη χάσουν.

O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,
κι όσ' άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ' άρματα σε κλειούνε*.     (*κλείνουν,  περικυκλώνουν
.....................................................................................
Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει,
και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι,
π' ολονυχτίς εσύσμιξε* με τ' ουρανού τα κάλλη.                         (*έσμιξε , ενώθηκε
Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ' έφθασε μ' ασπούδα*,              (*με βιασύνη
έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα,
που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο·
το σκουληκάκι βρίσκεται σ' ώρα γλυκιά κι εκείνο.

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη,
Η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι·
Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει * ·      (*μιλάει
 Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει.

 

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Γ'   (τραγουδά ο Νίκος Ξυλούρης)

 «Ο Πειρασμός»

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος* κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.                                       (* πρωτάκουστος
Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,                                            5
Χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα.                                  10
Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητο 'ναι κι άσπρο,
Aκίνητ' όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ' ως τον πάτο,
Mε μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα,
Που 'χ' ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροΐσκιωτε* καλέ, για πες απόψε τι 'δες·                                           15
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
Ουδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,
Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,                                        20
Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

( * Αλαφροΐσκιωτος : κατά τη λαϊκή πίστη, εκείνος που έχει την ιδιότητα και την ικανότητα να βλέπει τον αόρατο κόσμο των ξωτικών, «ν' ακούει και να βλέπει όλα τα μυστικά της φύσης».

Γιάννης Μαρκόπουλος,  Ειρήνη Παπά,  Νίκος  Ξυλούρης,  Τάσος Χαλκιάς

..........

άλλα τραγούδια του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου που πιθανόν έχετε ακούσει είναι τα  "Μαλαματένια λόγια",  "Παραπονεμένα λόγια",   "Ζαβαρακατρανέμια", "Πότε θα κάνει ξαστεριά" , " Αγρίμια κι αγριμάκια μου", "Χίλια μύρια κύματα" "Τα λόγια και τα χρόνια"  (Τα τραγούδια έγραψαν διαφορετικοί στιχουργοί, μεταξύ των οποίων και ο Μάνος Ελευθερίου από τη Σύρο) --> επιλέξτε από εδώ το αντίστοιχο τραγούδι , Νο 10,  6, 2, 9, 15, 20, 11)

 

Η καταστροφή των Ψαρών

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
Περπατώντας η Δόξα μονάχη
Μελετά τα λαμπρά παλικάρια
Και στην κόμη στεφάνι φορεί
Γεναμένο από λίγα χορτάρια
Που είχαν μείνει στην έρημη γη.

Δ. Σολωμός                         

Δείτε το έργο στην Εθνική Πινακοθήκη

Το κυρίαρχο θέμα του πίνακα είναι η απεικόνιση των δραματικών στιγμών που ζουν οι άνθρωποι προκειμένου να σωθούν από την οργή των τουρκικών στρατευμάτων.  Μέσα σε μία βάρκα, άνθρωποι κατατρεγμένοι από τις σφαγές απειλούνται τώρα από τη φουρτουνιασμένη θάλασσα  και κινδυνεύουν να καταποντισθούν στον βυθό του Αιγαίου. Ένας όρθιος άνδρας που φορά νησιώτικο τσαλακωμένο σκούφο γερμένο στο πλάι, γυρισμένος με την πλάτη προς τον θεατή, με τα στιβαρά του χέρια κρατά το κουπί που προσπαθεί να το μετακινήσει προς τη πλευρά που γέρνει η βάρκα ώστε να αποτρέψει την ανατροπή της. Κάτω από την κυρίαρχη φιγούρα προβάλλει ένας ακόμη άνδρας που προσπαθεί  να αποτρέψει το ναυάγιο της βάρκας και στο δεξί του χέρι κρατά δυνατά από τον καρπό μία γυναίκα, που είναι μέσα στο νερό, και προσπαθεί να την σύρει επάνω στην βάρκα. Στα αριστερά του μια γυναίκα προσπαθεί να σώσει το μωρό της που έχει πέσει στην θάλασσα, ενώ δίπλα της άλλες γυναίκες προσπαθούν να επιβιβαστούν στην ήδη γερμένη βάρκα.  Επάνω σε ένα κοντάρι η σημαία με τον σταυρό λες και την δέρνει άγριος άνεμος, αναδιπλώνεται προς τα επάνω σαν λευκό φτερό αγγέλου. Μέσα στην βάρκα, στα πόδια της κεντρικής φιγούρας ένας ιερέας ντυμένος στο μαύρο ράσο του κρατά μια εικόνα, σύμβολο της πίστης που παίρνουν μαζί τους οι κατατρεγμένοι Ψαριανοί. Πάνω από τη βάρκα ένας σκούρος βράχος, απειλητικός, σκιάζει τους φυγάδες. Η θάλασσα και αυτή συμμετέχει στο όλο δράμα των προσφύγων, άγρια, απειλητική. Όλα μοιάζουν να έχουν χαθεί στην ζοφερή νύχτα που τους περιβάλλει.

Δείτε το έργο στην Εθνική Πινακοθήκη 

Ξυλογραφίες του Τάσσου Α. 

Επισκεφτείτε τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, για να δείτε και άλλες ξυλογραφίες του Τάσσου εμπνευσμένες από το ποίημα του Σολωμού.

                     

Έργα εμπνευσμένα από την ποίηση

Έργο της Κοραλίας Ρούσσου
............................................Οι λεμονιές αρδεύουνε  τη γύρη της καλοκαιριάς  

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό  [...]
Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες                          (* πηδώντας)

[...]   Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου
Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς       (*=ποτίζουν)
Τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου [...]

Οδυσσέας Ελύτης, Ήλιος ο Πρώτος 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΙΧΩΝ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΑΠΟ ΤΙΣ   ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ 
..................... [ Θα σας εξηγήσω πώς μετατρέπουμε ένα σύνολο εικόνων σε βίντεο, για να μου στείλετε τα έργα σας σε μορφή βίντεο και να τα αναρτήσω
Μαρία Κωβαίου -->  
Αργυρώ Γιαννακού
Ειρήνη Γιαννακοπούλου
Καλλιόπη Νομικού -->

 


Πορτοκάλη Ράνια

Μαρία Δεσποτίδου -->

 

 

 

 

 

 

 

 

ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ

 XIII

 Αυτός ο αγέρας που χαζεύει μες στις κυδωνιές
Το ζουζούνι αυτό που πιπιλάει τα κλήματα
Η πέτρα που ο σκορπιός φοράει κατάσαρκα
Κι αυτές οι θημωνιές μέσα στ' αλώνια
Που καμώνουνται τον γίγα σε μωρά παιδιά ξυπόλυτα.
Οι ζωγραφιές του ανάστα ο Θεός
Στον τοίχο που έξυσαν τα πεύκα με τα δάχτυλα τους
Ο ασβέστης που βαστάει στη ράχη του τα μεσημέρια
Και τα τζιτζίκια τα τζιτζίκια μες στ' αυτιά των δέντρων.
Μεγάλο καλοκαίρι από κιμωλία
Μεγάλο καλοκαίρι από φελλό
Τα κόκκινα πανιά λοξά στα σαγανάκια
Στον πάτο ζώα κατάξανθα σφουγγάρια
Των βράχων φυσαρμόνικες
Πέρκες από τις δαχτυλιές ακόμη του κακού ψαρά
Ξέρες περήφανες στις πετονιές του ήλιου.
Ένα και δυο: τη μοίρα μας δεν θα την πει κανένας
Ένα και δυο: τη μοίρα του ήλιου θα την πούμ' εμείς.

Τηλεόραση

  1. Τι βλέπουμε στη φωτογραφία του εξώφυλλου;
  2. Περιγράψτε τα πρόσωπα της φωτογραφίας.
  3. Κατά τη γνώμη σας η συγκεκριμένη φωτογραφία δημιουργεί θετική ή αρνητική εντύπωση για την παρακολούθηση τηλεόρασης;  Με ποια μέσα επιτυγχάνει το στόχο της;
  4. Αν θα θέλατε να αποδώσετε σε μια φωτογραφία τις θετικές σκέψεις που καταγράψατε στο μάθημα με τις λέξεις :  "οικογένεια, απόλαυση, ζεστασιά, ποπ κορν" ,  τι σκηνικό θα επιλέγατε και ποια θα ήταν η στάση και η έκφραση των προσώπων;
  5. Εξηγήστε ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην παθητικότητα και την παρακολούθηση τηλεόρασης, όπως παρουσιάζεται στο πλαίσιο που βρίσκεται κάτω δεξιά.
  6. Αναπτύξτε μια παράγραφο, με τη μέθοδο της αιτιολόγησης και θεματική περίοδο την εξής :" Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης εμπεδώνει την  παθητικότητα ως γενικότερη στάση ζωής"

7.  Διαβάστε το πλαίσιο πάνω αριστερά (με τίτλο "Ζάπινγκ χωρίς τέλος").  Σε ποιο ερευνητικό πόρισμα γίνεται αναφορά;  Πώς μπορούμε με βάση αυτό να ερμηνεύσουμε την προβολή ολονύχτιων εκπομπών με τηλεπωλήσεις;
8. Σε ποιο δωμάτιο του σπιτιού συνήθως βρίσκεται η τηλεόραση;
9. Ποιοι παρακολουθούν περισσότερες ώρες τηλεόραση; Οι νέοι ή οι ηλικιωμένοι;
10.Πόσες ώρες την ημέρα, κατά μέσο όρο, βλέπουν οι Έλληνες τηλεόραση;
11. Πόσα χρόνια της ζωής μας, κατά μέσο όρο, περνάμε βλέποντας τηλεόραση;

-- Ας σκεφτεί  καθένας/καθεμιά σας ποιες εκπομπές  βλέπει καθημερινά στην τηλεόραση και πόσο κρατάει καθεμιά.  Στη συνέχεια υπολογίστε πόσες ώρες την ημέρα βλέπετε  τηλεόραση και συνολικά πόσες ώρες την εβδομάδα.   Τι διαπιστώσατε;  Παρακολουθείτε τηλεόραση περισσότερο ή λιγότερο από το μέσο όρο;

Ποιο είναι το θέμα του
σκίτσου;
Τι προσπαθεί, κατά τη
γνώμη σας, να εκφράσει ο
σκιτσογράφος;
Με ποιον τρόπο το
εκφράζει;

Κι ένα κείμενο της κ. Κωνσταντίνας

Όμως η αγάπη …

Η αγάπη πάντα θα είναι καλόβολη ,θα σε συντροφεύει στις μοναξιές σου και στις παρέες σου, βλέπεις η αγάπη μπορεί να ζήσει μαζί σου ,είτε είσαι χαρούμενος είτε λυπημένος ,η αγάπη είναι φιλότιμη, θα παραμένει εκεί να σου χαϊδεύει τα μαλλιά όταν φοβάσαι, θα σε αγκαλιάζει τρυφερά και θα σου κρατά συντροφιά.

Όταν ο έρωτας σε αφήσει , να ξέρεις πως θα είναι αυτή που θα κοιμάται και θα ξυπνά πλάι σου .

Η αγάπη βλέπεις δεν πτοείτε από βοριάδες μήτε από βροντές, ούτε από σεισμούς ούτε από φωτιές, γιατί η αγάπη θα σταθεί σα βράχος δίπλα σου, θα σε κρατήσει από το χέρι και θα σε ταξιδεύει για χρόνια .

Η αγάπη ποτέ της δε κουράζεται μήτε παραπονιέται, είναι φιλόπονη και δουλεύει νυχθημερόν , παραμένει ακλόνητη.

Η αγάπη δε βαριέται, βρίσκει πάντα το χαμόγελο στη θλίψη σου ,είναι το γλυκό στις πίκρες σου και το βάλσαμο στο φαρμάκι σου, βλέπεις η αγάπη είναι η μητέρα ,είναι αφοσίωση, είναι η αντοχή στο χρόνο .

Η αγάπη είναι πνοή στο ανηφόρι σου, δεν σου ανατρέπει τη ζωή σου, μένει εκεί κοντά σου γιατί είναι διακριτική και ποτέ της δε σε φέρνει σε δύσκολη θέση.

Η αγάπη είναι η θεραπεία στη ζήλια σου ,είναι θαλπωρή στους εφιάλτες σου ,είναι η τρυφερότητα , εγκαρδιότητα ,είναι ενδελέχεια. Η αγάπη ξέρει να μοιράζεται, δεν έχει αρχή ούτε τέλος, είναι ανιδιοτελής, έπειτα δε χαλάει, δε ξεθυμαίνει, πάντα περισσεύει, πάντα διπλασιάζεται.

Η αγάπη σου μιλά με ευγένεια, δε θυμώνει μήτε κακιώνει, κατοικεί στη καρδιά για πάντα, δεν πάει ποτέ στο μυαλό μη τυχόν και τη ξεχάσεις.

Η αγάπη είναι συμπόνια, είναι στοργή, είναι αρετή, είναι Θεός .

Κωνσταντίνα Διδασκάλου

Πηγή : Thessalonikiartsandculture.gr

Ποίηση

Νίκος Καρούζος

Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού

Το πηγαίο αίσθημα της αγάπης αποτελεί ιδεώδη και απώτερο στόχο της ανθρώπινης ζωής στο ποίημα του Ν. Καρούζου «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού, 2», που εκδόθηκε το 1961.

Θα περάσουν αποπάνω μας όλοι οι τροχοί *
στο τέλος
τα ίδια τα όνειρά μας θα μας σώσουν.
Αγάπη μείνε στην καρδιά -
αυτός ας είναι ο κανών* του τραγουδιού σου.
Με την αγάπη
θα σηκώσουμε την απελπισία μας
απ' τ' αμπάρι του κορμιού.
Δεν είναι φορτίο για τη χώρα των αγγέλων
η απελπισία.                                                           
Και προπαντός
ας μην αφήσουμε την αγάπη
να συνωστίζεται* με τόσα αισθήματα...     

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος,
Η συναυλία των αγγέλων

* τροχοί : ρόδες, εδώ όργανα βασανισμού
* κανών: τα βιβλία των Γραφών, εδώ μεταφορικά
*να συνωστίζεται : να στριμώχνεται.

Απόστολος Παύλος,

Α΄Επιστολή προς Κορινθίους

1 Ἐάν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον.
2 καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν εἰμι.
3 καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι.
4 Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται,
5 οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν,
6 οὐ χαίρει ἐπὶ τῇ ἀδικίᾳ, συγχαίρει δὲ τῇ ἀληθείᾳ·
7 πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει.
8 Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει.  [ ...]13 νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη.
Απόδοση στη νέα ελληνική :

1  Αν μπορώ να λαλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμα και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη για τους άλλους, οι λόγοι μου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν κυμβάλου* αλαλαγμός*.
2  Κι αν έχω της προφητείας το χάρισμα κι όλα κατέχω τα μυστήρια κι όλη τη γνώση, κι αν έχω ακόμα όλη την πίστη έτσι που να μετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, είμαι ένα τίποτα.
3  Κι αν ακόμα μοιράσω στους φτωχούς όλα μου τα υπάρχοντα, κι αν παραδώσω στη φωτιά το σώμα μου για να καεί, αλλά δεν έχω αγάπη, σε τίποτα δε μ' ωφελεί.
4 Εκείνος που αγαπάει έχει μακροθυμία*, έχει και καλοσύνη· εκείνος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί*· εκείνος που αγαπάει δεν κομπάζει* ούτε περηφανεύεται·
5 είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής ούτε ευερέθιστος*· ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει.
6 Δε χαίρεται για το στραβό που γίνεται, αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό.
7 Εκείνος που αγαπάει όλα τα ανέχεται· σε όλα εμπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει.
8 Ποτέ η αγάπη δε θα πάψει να υπάρχει. [...]
13  Ώστε τώρα μας απομένουν η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Πιο μεγάλο απ' αυτά, όμως,  είναι η αγάπη.

* κυμβάλου (το κύμβαλο)κρουστού οργάνου
*(ο) αλαλαγμός: ήχος, κραυγή. Η φράση «σαν κυμβάλου αλαλαγμός» σημαίνει ότι οι λόγοι είναι κούφιοι, χωρίς ουσία
*(η) μακροθυμία: ανεκτικότητα, υπομονή
*δε ζηλοφθονεί (ζηλοφθονώ): δεν οδηγεί σε ζήλια και μίσος
*δεν κομπάζει (κομπάζω): δεν υπερηφανεύεται χωρίς λόγο, δεν ψωροϋπερηφανεύεται
*ευερέθιστος: αυτός που θυμώνει με το παραμικρό

Ακούστε εδώ τον "Ύμνο της Αγάπης" μελοποιημένο από τον Πολωνό συνθέτη Preisner για την ταινία  "Μπλε" του Πολωνού σκηνοθέτη Κισλόφσκι.

 

Οκτάβιο Παζ,

  … Αγάπη σημαίνει αγώνας, […]
αλλάζει ο κόσμος, οι επιθυμίες παίρνουν οστά και σάρκα,
η σκέψη ενσαρκώνεται, φτερούγες αναβλύζουν
στις πλάτες του σκλάβου, ο κόσμος
είναι αληθινός και απτός, το κρασί είναι κρασί
το ψωμί επιστρέφει στη γεύση του, το νερό είναι νερό
αγάπη σημαίνει αγώνας, είναι ν’ ανοίγεις πόρτες,
να παύεις να είσαι φάντασμα αριθμημένο
καταδικασμένο στην  αιώνια αλυσίδα
από αφέντη απρόσωπο,
ο κόσμος αλλάζει
αν δυο κοιτάζονται κι αναγνωρίζονται, […]
(Οκτάβιο Παζ,  απόσπασμα από το ποίημα  "Η πέτρα του ήλιου", Ίκαρος)

 

Ω μέρα, μέρα στρογγυλή,
φωτεινό πορτοκάλι με είκοσι τέσσερις φέτες,
που όλες τις διαπερνάει η ίδια κίτρινη γλύκα!

Οκτάβιο Παζ, Ύμνος ανάμεσα στα ερείπια (μτφ. Β. Ιβάνοβιτς)   

 

Ο Υπερρεαλισμός
Ο Υπερρεαλισμός υπήρξε μεγάλο πρωτοποριακό κίνημα που δεν περιορίστηκε μόνο στη λογοτεχνία αλλά αναπτύχθηκε και στις άλλες τέχνες. Εμφανίστηκε το 1924 στη Γαλλία με αρχηγό τον Αντρέ Μπρετόν. Οι Υπερρεαλιστές επηρεάζονται από την ψυχανάλυση και χρησιμοποιούν τα διδάγματα του συμβολισμού. Πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέπει να ξεφύγει από την καθημερινή πραγματικότητα χρησιμοποιώντας τη φαντασία , τη τύχη, το όνειρο και το ασυνείδητο. Στη λογοτεχνία οι υπερρεαλιστές καλλιέργησαν κυρίως την ποίηση με απόλυτη ελευθερία στο λεξιλόγιο και στη στιχουργική. Στην Ελλάδα ο υπερρεαλισμός υιοθετήθηκε από σημαντικούς ποιητές όπως ο Εμπειρίκος, ο Εγγονόπουλος, ο Γκάτσος και ο Ελύτης στις πρώτες του συλλογές.
Η παρομοίωση , η μεταφορά γίνονται στον υπερρεαλισμό ένα γλωσσικό ανάλογο του συνειρμού, της σύνδεσης διαφορετικών καταστάσεων , της συσχέτισης διαφορετικών εικόνων, την μετατόπιση από τη μια εμπειρία στην άλλη. Η παρομοίωση δουλεύει όπως η μνήμη , ή καλύτερα, το υποσυνείδητο, που συνδέει εμπειρίες και σκέψεις με προηγούμενα επεισόδια που έχουν απωθηθεί στο πίσω μέρος του μυαλού μας.

 

 

Ποιήματα μαθητριών/μαθητών

 

 

 «Ποίημα στους φίλους», Λουίς Μπόρχες, 

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ’ αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.

Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.

Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.

Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.

Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.

Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.

Borges, Jorge Luis (1899-1986), Ποιήματα, μετάφρ. Δ. Καλομοίρης, Ελληνικά Γράμματα, 1995

 

 

 

ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2021

Αναγνώσεις … Ακροάσεις …

"Ο Μικρός Πρίγκιπας

Διαβάστε ολόκληρο το παραμύθι  κατεβάζοντας το αρχείο από εδώ  
  (Πατήστε στο βέλος που φαίνεται στην εικόνα (το κυκλώνω με κόκκινο)

Μπορείτε να ακούσετε το παραμύθι  εδώ

"Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας" , του Όσκαρ Ουάιλντ

Ακούστε το εξαιρετικό αυτό παραμύθι εδώ  και  διαβάστε το  εδώ  ή εδώ.  (Το βιβλίο του Όσκαρ Ουάιλντ με άλλες τέσσερις ιστορίες, όπως "Το Αηδόνι και το Τριαντάφυλλο" και "Ο εγωιστής Γίγαντας" μπορείτε να το διαβάστε εδώ).

Στον ίδιο ιστότοπο  μπορείτε να ακούσετε και  άλλα παραμύθια, όπως  "Τα ιδιαίτερα Χριστούγεννα του παππού Πανώφ", του Λέοντος Τολστόι.

Ως τις 10 Ιανουαρίου θα μπορείτε να ακούσετε από γνωστούς ηθοποιούς  «Το βλογημένο το μαντρί» του Φώτη Κόντογλου,