Το Ταμείο Συνοχής παρέχει στήριξη σε κράτη μέλη με κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) κάτω του 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27 ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της ΕΕ.
Το Ταμείο Συνοχής στηρίζει επενδύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και των διευρωπαϊκών δικτύων στην περιοχή των υποδομών μεταφορών (ΔΕΔ-Μ).
Για την περίοδο 2021-2027, το Ταμείο Συνοχής αφορά τη Βουλγαρία, την Τσεχία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Κροατία, την Κύπρο, τη Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία.
Το 37 % των συνολικών χρηματοδοτικών κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα.
Το Ταμείο Συνοχής χρηματοδοτεί Προγράμματα μέσα Κοινόχρηστο ευθύνη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών και περιφερειακών αρχών των κρατών μελών. Οι διοικήσεις των κρατών μελών επιλέγουν ποια έργα να χρηματοδοτεί και να αναλαμβάνει την ευθύνη για την καθημερινή διαχείριση.
Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Θεματολογικά Θέματα για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Τι είναι το Ταμείο Συνοχής;
Το Ταμείο Συνοχής είναι ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), που δημιουργήθηκε για να ενισχύσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ένωσης, μειώνοντας τις ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών και των περιφερειών.
Στοχεύει στην υποστήριξη μεγάλων επενδύσεων σε τομείς όπως:
-
Υποδομές μεταφορών
-
Περιβάλλον
-
Ενέργεια και κλιματική αλλαγή
Σημαντικό: Το Ταμείο Συνοχής απευθύνεται μόνο σε κράτη-μέλη της ΕΕ των οποίων το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα (ΑΕΕ) είναι μικρότερο από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ. Η Ελλάδα είναι σταθερά δικαιούχος του Ταμείου.
Σχέση με το ΕΣΠΑ
Το ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) είναι το κεντρικό αναπτυξιακό εργαλείο της Ελλάδας για την αξιοποίηση πόρων από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), μέσα στα οποία εντάσσεται και το Ταμείο Συνοχής.
Άρα, το Ταμείο Συνοχής χρηματοδοτεί προγράμματα και έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.
Περιοχές Παρέμβασης του Ταμείου Συνοχής
Το Ταμείο Συνοχής επικεντρώνεται σε δύο βασικούς άξονες:
1. Περιβάλλον
-
Προστασία και διαχείριση υδάτινων πόρων
-
Διαχείριση αποβλήτων
-
Προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας
-
Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
-
Ενεργειακή απόδοση και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
2. Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών (TEN-T)
-
Υποστήριξη στρατηγικών υποδομών μεταφορών (οδικών, σιδηροδρομικών, λιμενικών)
-
Διασύνδεση περιφερειών και απομακρυσμένων περιοχών
-
Ανάπτυξη σύγχρονων, βιώσιμων και ασφαλών μέσων μεταφορών
Παραδείγματα Έργων στην Ελλάδα
Ορισμένα σημαντικά έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί ή συγχρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Συνοχής:
-
Κατασκευή και αναβάθμιση μεγάλων αυτοκινητοδρόμων (π.χ., Εγνατία Οδός, αυτοκινητόδρομος ΠΑΘΕ)
-
Μεγάλα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης σε αστικές περιοχές
-
Έργα διαχείρισης αποβλήτων (Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων)
-
Επεκτάσεις μετρό (π.χ., Μετρό Αθήνας και Θεσσαλονίκης)
-
Έργα αναβάθμισης σιδηροδρομικών υποδομών (ΟΣΕ)
Ποιος το Διαχειρίζεται;
Στην Ελλάδα, την ευθύνη της διαχείρισης των κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής έχουν:
-
Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης (αρμόδιες για Επιχειρησιακά Προγράμματα)
-
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού ΕΠ - Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη)
-
Συνεργασία με άλλα αρμόδια Υπουργεία και Περιφέρειες
Προϋπολογισμός 2021–2027
Στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2021–2027), το Ταμείο Συνοχής διαθέτει προϋπολογισμό περίπου 37,5 δισεκατομμύρια ευρώ για όλα τα κράτη-μέλη που δικαιούνται στήριξη.
Η Ελλάδα λαμβάνει σημαντικό μερίδιο, μέσω του νέου ΕΣΠΑ 2021–2027, κυρίως μέσω των Προγραμμάτων:
-
«Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»
-
«Πολιτική Προστασία»
-
Περιφερειακών Προγραμμάτων
Κύρια Χαρακτηριστικά Χρηματοδότησης
-
Ποσοστό συγχρηματοδότησης: Το Ταμείο Συνοχής καλύπτει έως και 85% της συνολικής δημόσιας δαπάνης ενός έργου.
-
Δικαιούχοι: Δημόσιοι φορείς (Υπουργεία, ΟΤΑ, ΔΕΚΟ), και σε ειδικές περιπτώσεις ιδιωτικοί φορείς (με όρους και προϋποθέσεις).
-
Υποχρεώσεις: Σεβασμός των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης, της περιβαλλοντικής προστασίας και των διαδικασιών διαφάνειας.
Συνοπτικά: Τι προσφέρει το Ταμείο Συνοχής στην Ελλάδα;
✅ Ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών μεταφορών
✅ Βελτίωση περιβαλλοντικής προστασίας και διαχείρισης φυσικών πόρων
✅ Ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
✅ Στήριξη της κοινωνικής και οικονομικής σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη
Βιβλιογραφία
European Commission. (n.d.). Cohesion Fund. Retrieved December 08, 2024, from https://ec.europa.eu/regional_policy/en/funding/cohesion-fund/
ΕΣΠΑ Ελλάδα. (n.d.). Ταμείο Συνοχής 2021–2027. Retrieved December 08, 2024, from ΕΣΠΑ 2021-2027
European Commission. (n.d.). European Structural and Investment Funds. Retrieved December 08, 2024,, from https://ec.europa.eu/regional_policy/en/funding/