Πάσχα

 

Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του Χριστιανισμού.^[6] Εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία υπολογίζει το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη Ιουλιανή ή Μετώνεια πανσέληνο (συμβαίνει 4 ή 5 ημέρες αργότερα από την πραγματική αστρονομική πανσέληνο) που ακολουθεί την πλασματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου του παλαιού ημερολογίου (η πλασματική ισημερία συμβαίνει στις 3 Απριλίου του νέου ημερολογίου) και την οποία Μετώνεια πανσέληνο ονομάζει Νομικό Φάσκα, επειδή πιστεύει λανθασμένα πως το Εβραϊκό Πάσχα εορτάζεται την ημέρα της πλασματικής αυτής πανσελήνου (κάτι που φυσικά δεν ισχύει, διότι οι Εβραίοι έχουν αναγνωρίσει το σφάλμα της Μετώνειας πανσελήνου και εορτάζουν το Πάσχα τους κατά την ημέρα της πραγματικής αστρονομικής πανσελήνου, εξακολουθούν όμως να υπολογίζουν την πασχαλινή τους πανσέληνο τουλάχιστον 5 ημέρες μετά την ισημερία, πράγμα που σημαίνει πως το Πάσχα τους εορτάζεται στο διάστημα 26 Μαρτίου-23 Απριλίου και κάποιες φορές μετά τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο, όταν η πρώτη συμβεί μεταξύ 21-25 Μαρτίου). Η Ορθόδοξη Εκκλησία λαμβάνει υπόψιν της το Νομικό Φάσκα, για να μην παραβιάζεται ο όρος της Συνόδου της Νίκαιας και συμβεί να υπάρξει συνεορτασμός Εβραϊκού Πάσχα και χριστιανικού, πράγμα που απαγορεύεται(αν και παραβιάζει πλέον τους άλλους όρους της συνόδου εξαιτίας των λανθασμένων υπολογισμών της πανσελήνου και της εαρινής ισημερίας). Έτσι το Ορθόδοξο Πάσχα στην Ελλάδα εορτάζεται με το νέο ημερολόγιο τουλάχιστον 14 ημέρες αργότερα από την πραγματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου (πάντοτε από τις 4 Απριλίου του νέου ημερολογίου και αργότερα, επειδή για τον εορτασμό λαμβάνεται υπόψη η πλασματική εαρινή ισημερία τις 21ης Μαρτίου του παλαιού ημερολογίου, η οποία αντιστοιχεί στις 3 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) καθώς και τουλάχιστον 5 με 6 ημέρες αργότερα από την πραγματική αστρονομική πανσέληνο που συμβαίνει μετά την πλασματική εαρινή ισημερία του παλαιού ημερολογίου. Επίσης, επειδή οι δύο πανσέληνοι (αστρονομική και μετώνεια), δεν πέφτουν πάντα μέσα στην ίδια εβδομάδα, πολλές φορές η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπολογίζει το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πραγματική αστρονομική πανσέληνο που συμβαίνει μετά την πραγματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου, σύμφωνα με την απόφαση της Συνόδου της Νίκαιας, αλλά την δεύτερη Κυριακή, γι' αυτό και πολλές χρονιές εορτάζεται μια εβδομάδα αργότερα από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, επειδή αυτή λαμβάνει υπόψιν της μόνο την πραγματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου και την πρώτη Κυριακή μετά την πραγματική αστρονομική πανσέληνο, ενώ δεν λαμβάνει καθόλου υπόψιν της την ημερομηνία του Εβραϊκού Πάσχα, το οποίο δεν εορτάζεται ποτέ πριν τις 26 Μαρτίου του νέου ημερολογίου και είναι δυνατόν κάποιες χρονιές (όταν η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί στο διάστημα 21-25 Μαρτίου) να εορταστεί το Ρωμαιοκαθολικό Πάσχα πριν το εβραϊκό. Ακόμα, κάποιες φορές το Ορθόδοξο Πάσχα δεν συμβαίνει μετά από την πρώτη πραγματική αστρονομική πανσέληνο μετά την πραγματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου, σύμφωνα με την απόφαση της Συνόδου της Νίκαιας, αλλά μετά τη δεύτερη αστρονομική πανσέληνο ,η οποία χαρακτηρίζεται λανθασμένα ως πασχαλινή (δίνεται Νομικό Φάσκα στη δεύτερη εαρινή μετώνεια πανσέληνο, ενώ οι Εβραίοι έχουν ήδη εορτάσει το Πάσχα τους κατά την πρώτη εαρινή αστρονομική πανσέληνο, εφόσον αυτή συνέβη από τις 26 Μαρτίου και μετά). Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο στην περίπτωση που η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί στο διάστημα από 21 έως 29 Μαρτίου του νέου ημερολογίου (επειδή στο διάστημα 30 Μαρτίου έως 3 Απριλίου του νέου ημερολογίου η πλασματική μετώνεια πανσέληνος συμβαίνει μετά την πλασματική εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου και μας δίνει σωστό εορτασμό του Πάσχα μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο). Λόγω των συνδυασμών αυτών των 2 γεγονότων(εορτασμός την πρώτη ή την δεύτερη Κυριακή, μετά την πρώτη ή την δεύτερη εαρινή πανσέληνο), κάποιες χρονιές τα δύο Πάσχα (ορθόδοξο και ρωμαιοκαθολικό) εορτάζονται έως και με 35 ημέρες διαφορά(εορτασμός από 22 Μαρτίου έως 3 Απριλίου οι Ρωμαιοκαθολικοί, και το ίδιο έτος από 26 Απριλίου έως 8 Μαΐου οι Ορθόδοξοι). Συνεορτασμό με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έχουμε μόνο στην περίπτωση όπου η πραγματική αστρονομική πανσέληνος συμβεί από τις 3 έως και 18 Απριλίου του νέου ημερολογίου καθώς και εάν οι δύο πανσέληνοι (μετώνεια και αστρονομική) συμπέσουν μέσα στην ίδια εβδομάδα (η πραγματική αστρονομική πανσέληνος πρέπει να συμβεί από Κυριακή έως Τρίτη, για να συμβεί και η μετώνεια πανσέληνος από Πέμπτη έως Σάββατο της ίδιας εβδομάδας και να υπάρξει την ερχόμενη Κυριακή συνεορτασμός Ορθόδοξων και Ρωμαιοκαθολικών). Οπότε η περίοδος που τα 2 Πάσχα μπορούν να συνεορταστούν κυμαίνεται με το νέο ημερολόγιο από τις 4 Απριλίου ο νωρίτερος συνεορτασμός έως τις 25 Απριλίου ο αργότερος συνεορτασμός.

Με τον όρο Ανάσταση αναφερόμαστε είτε στην εβδομάδα της Ανάστασης μέχρι το Σάββατο της Διακαινησίμου, είτε στην περίοδο των 50 ημερών που ακολουθούν την εορτή της Ανάστασης, όπου και η καλούμενη τελευταία ημέρα (αριθμητικά) Πεντηκοστή.

Η εορτή της Ανάστασης του Ιησού Χριστού, λόγω της σπουδαιότητάς της, επηρεάζει το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τόσο 40 ημέρες πριν από αυτό (Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Τριώδιο) όσο και 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου). Οι ακολουθίες που τελούνται τότε έχουν αρχαιοπρέπεια (ανάγονται στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού όπως η αφή του Αγίου Φωτός), κατάνυξη και λαμπρότητα, και περιγράφονται λεπτομερώς στο τυπικό της Εκκλησίας.