Δ2 ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ

Χριστουγεννιάτικα έθιμα

Στη χοιροσφαγή σφάζουν τους χοίρους και φτιάχνουν λουκάνικα. Στο αρραβώνιασμα της φωτιάς η νοικοκυρά βάζει ένα ξύλο στη φωτιά το ξημέρωμα και ό,τι ζητήσει μπορεί να γίνει.Το βασιλόψωμο τρώγεται του Αγίου Βασιλείου. Στο τάισμα της βρύσης οι κοπέλες του χωριού πριν ξημερώσει Χριστούγεννα πηγαίνουν στις βρύσες και τις αλείφουν με βούτυρο και μέλι για να είναι γλυκιά η ζωή τους. Στο πάντρεμα της φωτιάς, μετά τα Χριστούγεννα, ο νοικοκύρης βάζει δύο ξύλα στο τζάκι, τα οποία είναι ακριβώς ίδια και πρέπει να καίγονται το ίδιο. Αυτά συμβολίζουν την αλλαγή της μέρας και την αλλαγή του χρόνου και σύμφωνα με την παράδοση οποία ευχή και αν κάνει κάποιος εκείνη τη μέρα, ακόμη και κατάρα θα πραγματοποιηθεί.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ

Στο Ναύπλιο και ιδιαίτερα στα χωριά του,τα Χριστούγεννα παλαιότερα μπορεί να μην ήταν τόσο φαντασμαγορικά και φωτεινά όπως σήμερα αλλά ήταν πιο ζεστά και πιο όμορφα.Κρατούσαν τις παραδόσεις οι οποίες όμως έκρυβαν και πολλές δεισιδαιμονίες.

• Το σφάξιμο του ζώου ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία.Οι γείτονες μαζεύονταν για τη θυσία.Ο σφαγέας με ένα μαυρομάνικο μαχαίρι σταύρωνε πρώτα το λαιμό του ζώου και ύστερα του έκοβε τον λάρυγγα και τον πετούσε στο τζάκι.Ο νοικοκύρης κερνούσε κρασί και άρχιζε το γλέντι.
• Παραμονή Χριστουγέννων έβαζαν στο τζάκι να καίει το μεγαλύτερο κούτσουρο που είχαν για να ζεσταθεί όπως έλεγαν η Παναγία με το βρέφος.
• Ζύμωναν τα Χριστόψωμα και πάνω στη πίτα σχεδίαζαν με ζυμάρι τα μέλη της οικογένειάς τους και τα ζώα του σπιτιού για να είναι ευλογημενά.
• Οι Καλικάτζαροι ήταν τα κακά πνεύματα των γιορτών.Οι χωρικοί έκαναν σταυρούς με μπογιά ή αίμα αρνιού στις πόρτες τους για να τα κυνηγήσουν.

Χριστουγεννιάτικα έθιμα στη ανατολική Μακεδονία!

Στη δημοτική κοινότητα Μυρτοφύτου του δήμου Παγγαίου, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς συνηθίζεται αγόρια που θα φύγουν στρατιώτες μέσα στη νέα χρονιά να συγεντρώνουν μεγάλες στοίβες απο ξύλα στην πλατεία. Την παραμονή του νέου χρόνου θα ανάψουν μια εντυπωσιακή φωτιά ψέλνοντας τα κάλαντα. Στις 12 ακριβώς , με το χτύπημα του ρολογιού της εκκλησίας , ξεκινάει ένα παραδοσιακό γλέντι με τσίπουρο και γλυκά.

Στη Δημοτική κοινότητα Ποδοχωρίου του Δήμου Παγγαίου , τη πρώτη μέρα κάθε νέου χρόνου διατηρούν ακόμα αναλοίωτο το έθιμο του ποδαρικού, όπου τα πιο μικρά παιδιά επισκέπτονται όλα τα σπίτια του οικισμού μπαίνοντας μεσα σε αυτά σε αυτά με το δεξί πόδι , λένε ευχές στους νοικοκύρηδες του σπιτιού και δέχονται γλυκά και δώρα.

Στο νησί της Θάσου, οι οικογένειες κρατούν ένα πολύ παλιό έθιμο , το σπόρδισμα των φύλλων . Κάθονται όλοι γύρω από το αναμμένο τζάκι , τραβούν την ανθρακιά προς τα έξω και ρίχνουν γύρω στα αναμμένα κάρβουνα , φύλλα ελιάς, βάζοντας στο νου τους από μια ευχή, χωρίς όμως να την πουν στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο , εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του .

Από την παραμονή των χριστουγέννων ένα ακόμα έθιμο αναβιώνει στην πόλη της Καβάλας. Πρόκειται για την επίσκεψη του Καππαδίκη Αι Βασίλη που ολοκλήρωσε το μεγάλο του ταξίδι από την Καισσαρεία φθάνοντας στο λαογραφικό χωριό  ¨Ακόντισμα ¨ , όπου θα παραμείνει μέχρι την τελευταία μέρα του έτους 

Τέλος , στα Αβδυρα της Ξάνθης , την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ορισμένες νοικοκυρές δε ζυμώνουν βασιλόπιτα ,αλλά ανοίγουν φύλλο και παρασεκυάζουν μία πίτα με πράσσο, κιμά και μπαχαρικό το κύμινο. Μέσα στην πρασόπιτα βάζουν το φλουρί. Η πίτα ψίνεται σε παραδοσιακό ταψί, που ονομάζεται σινί και τα παλιότερα χρόνια σερβίρονταν πάνω σε χαμηλό ξύλινο τραπέζι, το σορβά.  .

ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΕΙΡΑΝΘΟΥ ΝΑΞΟΥ

Αρχιμενιά κι αρχιχρονιά κι αρχή του Γεναρίου

κι αρχή που βγήκε ο Χριστός στη γη να περπατήξειΚαι βγήκε και χαιρέτηξε όλοι τσι ζευγολάτες.

Καλώς τα κάνετε γεωργοί καλώς τα πολεμάτε,

τα χίλια σας να ν' εκατό και τα 'κάτο χίλια

και τ' αποκοσκινίδια σας αμέτρητα λοάρι.

Οι καλικάντζαροι

Οι καλικάντζαροι λέγεται ότι εμφανίζονται κατά το (Δωδεκαήμερο) 25 Δεκεμβρίου-6 Ιανουαρίου.Σύμφωνα με την λαϊκή δοξασία τις ημέρες αυτές <<τα νερά είναι αβάφτιστα>>και οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους και να τους ανακατέψουν τα σπίτια,διότι είναι άτακτοι και τους αρέσουν τα παιχνίδια.Αυτοί ζούν στον Κάτω Κόσμο και τρέφονται με φίδια,σκουλήκια και ποντίκια,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποστρέφονται τα εδέσματα του Δωδεκαήμερου.

Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους.Συνήθως φαντάζονται νάνοι,αλλά και ψηλοί,σκουρόχρωμοι,με μαλλιά μικρά και ατημέλητα,μάτια κόκκινα και πόδια γαϊδάρου.

Είναι πολύ ευκίνητοι, ανεβαίνουν στα δέντρα πηδούν από στέγη σε στέγη σπάζοντας κεραμίδια και κάνοντας μεγάλη φασαρία και ότι βρούν απλωμένα τα ποδοπατούν.Άμα βρούν ευκαιρία κατεβαίνουν από τις καμινάδες στα σπίτια και μαγαρίζουν τα πάντα.

Ολόκληρο το χρόνο οι καλικάντζαροι ζούν κάτω από τη γη,προσπαθώντας άλλος με τσεκούρι,άλλος με πριόνι ή μπαλτά και άλλοι με τα νύχια και τα σουβλερά τους δόντια να κόψουν το δέντρο που βαστάει τη γη.Κόβουν-κόβουν μέχρι που έχει απομείνει πολύ λίγο ακόμα,αλλά τότε έρχονται τα Χριστούγεννα και επειδή φοβούνται μην πέσει η γη και τους πλακώσει,λένε<<αφήστε το να πάμε πάνω στη γη και θα πέσει μοναχό του>>.Ανεβαίνουν λοιπόν πάνω στη γη για να τυραννήσουν τους ανθρώπους και τα Θεοφάνεια που γυρίζουν,βλέπουν το δέντρο ολάκερο,ακέραιο,άκοπο και πάλι έρχονται τα Χριστούγεννα και όλο απ'την αρχή

Κάλαντα Πελοποννήσου

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε ιδέστε μάθετε το που ο Χριστός γεννιέται.
Γεννιέται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα
το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοχόρταρο το λούζουντ’ οι κυράδες.

Κυρά ψηλή κυρά λιγνή κυρά γαϊτανοφρύδα
κυρά μ' όντας στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου.
Βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγέρινο τον βάνεις δαχτυλίδι.

Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μη ραΐσει
και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους πολλούς να ζήσει.
Δώστε μας και τον κόκορα δώστε μας και την κότα
δώστε μας και πέντε - έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ – ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

 Τα σπάργανα του Χριστού 
         ΄Ενα από τα πιο  σημαντικά Χριστουγεννιάτικα  έθιμα της Ηπείρου τα παλιά χρόνια ήταν να φτιάχνουν τηγανίτες στην πλάκα. Πρόκειται για τοπικό γλύκισμα. Οι τηγανίτες ήταν μελωμένες με ζαχαρόνερο, καρύδια και κανέλα. Αυτά κατά την παράδοση ήταν τα σπάργανα του Χριστού στη φάτνη. Πρόκειται για μια στίβα από τηγανίτες ψημμένες στο τζάκι σε πυρωμένη πέτρα. Τις τηγανίτες τις έτρωγαν το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Η προετοιμασία των Χριστουγέννων όμως  ξεκινούσε από τον Νοέμβριο όπου έβραζαν τα παραδοσιακά μπόλια με καλαμπόκι και άλλα όσπρια. 

Χριστόψωμο

Το χριστουγεννιάτικο ψωμί το έφτιαχναν παραδοσιακά οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Το ζύμωμα είναι  μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά , ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο , μέλι , σουσάμι , κανέλα και γαρίφαλα, λέγοντας:

"Ο Χριστός γεννιέται , το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει."

Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ' τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πηρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια. Η διακόσμηση αυτή τονίζει το σκοπό του χριστόψωμου και εκφράζει τις προσδοκίες των πιστών για καλή σοδειά και παραγωγή των ζώων. Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές.

Ηπειρώτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Ένας μικρός, μικρός μικρούτσικος, μικρός και χαϊδεμένος.

Τον έπλενε, τον έντυνε και στο σχολειό τον στέλνει.

Παιδί μ’ να μάθεις γράμματα, παιδί μ’ να μάθεις γνώση.

Τα γράμματα μες στο χαρτί κι η γνώση πέρα ως πέρα.

Για βάλε το χεράκι σου στην αργυρή σακούλα

κι αν έχεις γρόσια δώσε μου φλουριά μην τα λυπάσαι

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χιλιά χρονιά να ζήσει.

Και του χρόνου!

ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΩΜΙΑΚΗΣ ΝΑΞΟΥ

Στίχοι της πιο συνηθισμένης εκδοχής (αστικά κάλαντα).

Καλήν εσπέραν άρχοντες,
αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεία γέννηση,
να πω στ' αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον,
εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών,
και ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,
το Δόξα εν υψίστοις,
και τούτο άξιον εστί,
η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται,
τρεις μάγοι με τα δώρα,
άστρο λαμπρό τους οδηγεί,
χωρίς να λείψει ώρα.

Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ,
με πόθο ερωτούσι,
πού εγεννήθη ο Χριστός,
να πάν να τον ευρούσι.

Χ

τεστ2

Cute Christmas penguin with jingle bell

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ