Δ2 ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ

Έθιμα από τα νησιά του Αιγαίου

Με ιδιαίτερο χρώμα και με διαφορετικά έθιμα από νησί σε νησί και από χωριό σε χωριό γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στα νησιά.

Κύριο φαγητό τους είναι το χοιρινό κρέας. Οι περισσότεροι σφάζουν γουρούνι. Χαρακτηριστικό γλυκό είναι οι δίπλες. Ζυμώνονται τα χριστόψωμα με σταφίδες και καρύδια και ένα σταυρό από ζυμάρι.

Τα κάλαντα είναι αυτοσχέδιες δημιουργίες στην τοπική διάλεκτο. Πολλή αγάπη και πολλές ευχές από όλους προς όλους.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Με ιδιαίτερο χρώμα και με διαφορετικά έθιμα γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα.

Κρήτη:  Ένα από τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Κρήτης είναι η Καλή Χέρα όπου συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό στα παιδιά που θα επισκεφθούν ένα σπίτι την πρωτοχρονιά.

Τέλος,   ιδιαίτερη θέση έχουν το χριστόψωμο στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι και το χοιρινό κρέας.

Ήπειρος: Τα γιαπράκια, Η πέτρα της πίτας

Επτάνησα: Κουτσύνες , Διάνα

Νησιά Αιγαίου: κύριο φαγητό το χοιρινό κρέας, χαρακτηριστικό γλυκό δίπλες. Ζυμώνονται τα χριστόψωμα, τα κάλαντα είναι αυτοσχέδιες δημιουργίες.

Χριστόψωμο : Ακόμη και σήμερα στην Πελοπόννησο διατηρείται το έθιμο του Χριστόψωμου όπου κάθε Χριστούγεννα οι νοικοκυρές φτιάχνουν ένα ψωμί που είναι σταυρωτά κεντημένο και την ημέρα των Χριστουγέννων το κυλούν πάνω στο τραπέζι.Αν πέσει από την ανάποδη μεριά, η χρονιά θα πάει άσχημα ενώ αν πέσει από την καλή θα πάει καλά η χρονιά.

Κάλαντα: Σε όλη την Ελλάδα την παραμονή των Χριστουγέννων λένε τα κάλαντα. Ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από μεγάλους συνήθως ομαδικά. Αλλού τα λένε πρωί πρωί και αλλού βράδυ. Διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από 30 παραλλαγές.

Η Ελλάδα είναι κατ'εξοχήν γεωργική χώρα και τα κάλαντα σε πολλά μέρη έχουν γεωγικό χαρακτήρα.

"Εσένα πρέπει αφέντη μου το άξιο το ζευγάρι, το άξιο, το περήφανο και το στεφανωμένο.

Ας είν' καλό τ' αλέτρι σου Θεός να το πλουταίνει για να θερίζεις σταυρωτά να δένεις αντρειωμένα." (Μωραΐτικα)

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου για βγάτε δέτε μάθετε πως ο Χριστός γεννάται.

Γεννάται και ανατρέφεται με μέλι και με γάλα, το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες και το μελισσοβότανο.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Με ιδιαίτερο χρώμα και με διαφορετικά έθιμα γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα.

Κρήτη:  Ένα από τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Κρήτης είναι η Καλή Χέρα όπου συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό στα παιδιά που θα επισκεφθούν ένα σπίτι την πρωτοχρονιά.

Τέλος,   ιδιαίτερη θέση έχουν το χριστόψωμο στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι και το χοιρινό κρέας.

Ήπειρος: Τα γιαπράκια, Η πέτρα της πίτας

Επτάνησα: Κουτσύνες , Διάνα

Νησιά Αιγαίου: κύριο φαγητό το χοιρινό κρέας, χαρακτηριστικό γλυκό δίπλες. Ζυμώνονται τα χριστόψωμα, τα κάλαντα είναι αυτοσχέδιες δημιουργίες.

Χριστόψωμο : Ακόμη και σήμερα στην Πελοπόννησο διατηρείται το έθιμο του Χριστόψωμου όπου κάθε Χριστούγεννα οι νοικοκυρές φτιάχνουν ένα ψωμί που είναι σταυρωτά κεντημένο και την ημέρα των Χριστουγέννων το κυλούν πάνω στο τραπέζι.Αν πέσει από την ανάποδη μεριά, η χρονιά θα πάει άσχημα ενώ αν πέσει από την καλή θα πάει καλά η χρονιά.

Κάλαντα: Σε όλη την Ελλάδα την παραμονή των Χριστουγέννων λένε τα κάλαντα. Ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από μεγάλους συνήθως ομαδικά. Αλλού τα λένε πρωί πρωί και αλλού βράδυ. Διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από 30 παραλλαγές.

Η Ελλάδα είναι κατ'εξοχήν γεωργική χώρα και τα κάλαντα σε πολλά μέρη έχουν γεωγικό χαρακτήρα.

"Εσένα πρέπει αφέντη μου το άξιο το ζευγάρι, το άξιο, το περήφανο και το στεφανωμένο.

Ας είν' καλό τ' αλέτρι σου Θεός να το πλουταίνει για να θερίζεις σταυρωτά να δένεις αντρειωμένα." (Μωραΐτικα)

Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου για βγάτε δέτε μάθετε πως ο Χριστός γεννάται.

Γεννάται και ανατρέφεται με μέλι και με γάλα, το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες και το μελισσοβότανο.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΛΕΜΟΝΙΑ

-Πως σε λένε;                                                                                                                                                                -Λεμονιά                                                                                                                                                                          -Που μεγάλωσες;                                                                                                                                                          -Μεγαλώνω καλά σε θερμα κλίματα και με τις κατάλληλες συνθήκες καρποφορώ όλο τον χρόνο.        -Τι χρώμα έχουν τα φύλλα σου;                                                                                                                                  Τα φύλλα μου είναι πράσινα και γυαλιστερά έχουν αρωματικά λουλούδια και σχηματίζονται μόνα τους ή σε μικρές ομάδες.                                                                                                                                            -Τι ύψος έχεις;                                                                                                                                                                -Φτάνω τα 7 με 8 μέτρα.                                                                                                                                              -Πως είναι ο κορμος και ο καρπός σου;                                                                                                                    -'Εχω ωοειδείς βλαστούς,μεγάλα αγκάθια και φύλλα με μίσχους.Ο καρπός μου έχει μυτερή άκρη και ρυτιδωμένη φλούδα.Έχω πολύ ξινή γεύση και η σάρκα μου είναι χωρισμένη σε 8 μεγάλες φέτες.          -Πότε σε κλαδεύουν;                                                                                                                                                     Με κλαδεύουν το καλοκαίρι αλλά με προσοχή γιατί δεν αντέχω.Μου κλαδεύουν μόνο αυτα που έχουν υποστεί ζημιά ή αυτά που εχουν δώσει παραγωγή.                                                                                   -Που μπορούμε να σε χρησιμοποιήσουμε;                                                                                                               Στην αρχαιότητα με χρησιμοποιούσαν σαν αντίδοτο στα δηλητήρια και είχα θεραπευτικές ιδιότητες.Είμαι πλούσια σε βιταμίνη C και η φλούδα μου έχει αντισηπτικές ιδιότητες.                             -Σε ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες που μου έδωσες.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ

ΤΩΡΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ

ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΖΕΤΑΙ

ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ ΕΠΑΝΩ

ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΧΑΙΡΟΝΤΑΙ

ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΔΟΞΟΛΟΓΟΥΝΕ

ΚΑΙ ΤΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ ΣΚΑΖΟΥΝΕ

ΣΚΑΖΟΥΝΕ ΚΑΙ ΠΛΑΝΤΑΖΟΥΝΕ

ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ ΤΑΡΑΖΟΥΝΕ

Σ'ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΟΥ ΄ΡΘΑΜΕ

ΠΕΤΡΑ ΝΑ ΜΗ ΡΑΓΙΣΕΙ

ΚΑΙ Ο ΝΟΙΚΟΚΥΡΗΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙ.

ΕΘΙΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα χριστουγεννιάτικα έθιμά της.Έτσι και η Θεσσαλία έχει τα δικά της.

• Πλεξούδες από σκόρδα:Στα χωριά συνηθίζουν να κρεμάνε στους τοίχους και στις εξώπορτες ολόκληρες πλεξούδες από σκόρδα που πάνω τους καρφώνουν μοσχοκάρφια για να διώξουν την κακογλωσσιά που χαλάει την ευτυχία του σπιτιού.Διακοσμημένο με χριστουγεννιάτικα στολίδια,το στεφάνι από έλατο στην εξώπορτα,εκτός από το καλωσόρισμα στους καλεσμένους φέρνει τύχη στο σπίτι.Βασική η ύπαρξη του σκόρδου στο δέσιμό του που προφυλάσσει από το κακό μάτι.
• Η Βασιλόπιτα:Οι γυναίκες του σπιτιού,κάνουν ζυμάρι στο οποίο τοποθετούν νόμισμα,ένα κομμάτι κλήμα,άχυρο ή χορταράκι,μία μικρή πέτρα όπως και ένα σπόρο καλαμποκιού.Το ζύμωμα του Χριστόψωμου είναι έργο θείο και έθιμο χριστιανικό.
• Το τάισμα της βρύσης:Στα χωριά οι κοπέλες πήγαιναν χαράματα στη βρύση και αφού έκλεβαν το ''άκραντο νερό'',άλειφαν τη βρύση με βούτυρο και μέλι με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τους και όπως γλυκό είναι το μέλι έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους.
• Γουρουνοχαρά:Την παραμονή των Χριστουγέννων σφάζονταν τα γουρούνια που οι χωρικοί είχαν εκθρέψει για ένα χρόνο.Στη διαδικασία συμμετείχε όλη η οικογένεια.Το σφάξιμο και το τεμάχισμα το έκαναν οι άνδρες ενώ το βράσιμο το έκαναν οι γυναίκες τραγουδώντας πανηγυριώτικα τραγούδια ή ακόμα και τα κάλαντα.

ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ ΔΕΝΤΡΟ

Μια μέρα πήγαμε σε ένα δάσος που είχε μόνο λεμόνια. Αυτό το δάσος ήταν πού εντυπωσιακό. Καθίσαμε σε ένα παγκάκι και εγώ πήγα κοντά σε μια λεμονιά να την ρωτήσω να μάθω κάποια πράγματα.

-Γιατί αυτό το δάσος έχει μόνο λεμονιές;

-Γιατί εδώ οι άνθρωποι φύτευαν μόνο λεμονιές.

-Η λεμονιά μέχρι ποιο ύψος μπορεί να φτάσει;

-Μπορεί να φτάσει μέχρι 6 μέτρα.

-Τα φύλλα τι χρώμα είναι;

-Tα φύλλα μας είναι πράσινα και λαμπερά.

-Πόσα χρόνια ζείς;

-Ζω 50 χρόνια.

-Μπορείς να μου πεις γιατί είναι τόσο ξινός ο χυμός του λεμονιού;

-O xυμός μου είναι τόσο ξινός γιατί έχω κάτι που λέγεται κιτρικό οξύ.

-Ο κορμός σου έχει αγκάθια;

-Ναι , έχει αγκάθια.

-Που φυτρώνεις συνήθως;

-Φυτρώνω παντού όπως σε δάση και περιβόλια.

-Μπορείς να μου διηγηθείς μια ιστορία που πέρασες;

-Ναι φυσικά μπορώ να σου πω.Μια μέρα ηρθαν κάτι παιδιά και μου έκοψαν όλα μου τα φύλλα και στεναχωρήθηκα πολύ.

-Ευχαριστώ για τις πληροφορίες που μου έδωσες.

-Γεια.

Και μπήκαμε στο αμάξι και φύγαμε.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Λευκάδα : Κουτσούνες και Διάνα

Στην Λευκάδα σήμα κατατεθέν των Χριστουγέννων ειναι οι "Κουτσούνες" οι οποίες λέγονται και αγριεκρεμμύδεςκαι θεωρούνται σύμβολα τύχης. Τα παιδιά ξεριζώνουν κουτσούνες απο τις εξοχές και τις πηγαίνουν στα σπίτια τους ή τις πουλάνε.Οι νοικοκυρές τις έβαζαν στο κατώι πάνω σε μια καπάσα ή ένα βαένι με λάδι ή τις κρεμούσαν σε ένα πατωμάτερο ή τις έβαζαν στην κουζίνα.

Την Πρωτοχρονιά είχαν το έθιμο "Διάνα" που είναι κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς γύρω στις 4. π.μ έβγαινε η μπάντα της φιλαρμονικής και γύριζε μέσα στην πόλη παίζοντας το "εωθινό" και τα κάλαντα, μέχρι να ξημερώσει.Τα παλιότερα χρόνια την "Διάνα" ακουλούθαγαν σχεδόν όλοι οι Λευκαδίτες με πρωταγωνιστές τους ντορατζήδες που έκαναν φάρσες διασκεδάζοντας τον κόσμο.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

Το σπάσιμο του ροδιού

Το πρωί της  Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία  και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει.Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας - δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του - και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.

Μπαίνωντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες  ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά . Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες, αν είναι τραγανές και κατακόκκινες.Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

Το αγαπημένο μου δέντρο

Το έλατο είναι το αγαπημένο μου δέντρο, γιατί μπορείς να το στολίσεις και να μάθεις πολλά γι΄αυτό. Κάθισα ένα απόγευμα και θέλησα να μάθω πολλά για τη ζωή   του

-Γεια σου έλατο που μεγάλωσες;- Μεγάλωσα σ΄ένα μεγάλο και κρύο δάσος ψηλά σ΄ένα βουνό-Πως είναι ο κορμός και πως ο κορμος σου; -Ο κορμός μου είναι καφέ, ψηλός και κυλινδρικός.  Οι καρποί μου είναι τα κουκουνάρια που επίσης είναι καφέ και το στολίζουν τα Χριστούγεννα-Τι χρώμα έχουν τα φύλλα σου;-Τα φύλλα μου είναι πρασίνα και πολύ μικρά

-Τι σκέφτεσαι και τι νιώθεις για τους ανθρώπους και τα αλλά δέντρα-Τους ανθρώπους τους αγαπώ, γιατί φροντίζουν και με θαυμάζουν αλλά κάποιες φορές με στεναχωρουν, γιατί τα αλλά  δέντρα τα αγαπώ επίσης γιατί είναι σαν αδέλφια μου και συχνά ζούμε όλοι μαζί

-Εχείς ακούσει κάποια ιστορία από τα πουλιά που κάθονται στα κλαδία σου;-Πολλές ιστορίες έχω ακούσει. Μια πρόσφατη που άκουσα είναι όταν κάποια πουλιά με πληροφόρησαν ότι λίγο πιο πέρα σε ένα άλλο δάσος υπήρχαν κάποιοι κυνηγοί οι οποίοι χτύπησαν πολλά περιστέρια για να τα φάνε Στενοχωρήθηκα πολυ-Σ΄ευχαριστώ για τις πληροφορίες έλατο.