Δ2 ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ

Οι Μπότηδεςτης Κέρκυρας

Πάσχα στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας

Το έθιμο του “Συχώριου” στην Κύθνο

το Μ. Σάββατο το βράδυ και ανήμερα το Πάσχα. Το πρώτο, το ”Συχώριο”, ενώνει τους ανθρώπους του νησιού με τους συγγενείς που έχουν φύγει από τη ζωή. Οι μνήμες των ανθρώπων που χάθηκαν ζωντανεύουν από τα αφιερώματα των δικών τους, που φέρνουν στις εκκλησίες του νησιού ψητά, κρασί και ψωμί τα οποία τα έχει “διαβάσει” ο παπάς και τα προσφέρουν στους επισκέπτες και τους ντόπιους. Κι αν το “συχώριο” είναι ένα έθιμο που γεμίζει με νοσταλγία, ίσως και λίγη θλίψη, τους Κύθνιους, η Πασχαλιά εξελίσσεται με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια και με το έθιμο της “Κούνιας” να κερδίζει το ενδιαφέρον ντόπιων και ξένων, αλλά περισσότερο εκείνων που θέλουν να δείξουν την αγάπη τους σε κάποια νέα ή νέο του νησιού. Στην κεντρική πλατεία στήνεται μια μεγάλη ξύλινη κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Σύμφωνα, λοιπόν, με το έθιμο, όποιος αποφασίσει να κουνήσει κάποιον, ουσιαστικά αναλαμβάνει δέσμευση ενώπιον Θεού και ανθρώπων, να τον παντρευτεί και να αφοσιωθεί στην κοινή τους ζωή και στη δημιουργία οικογένειας.

Θάνος, Αργυρώ, Κωστής, Σοφία, Δημήτρης, Νικόλας.

Μακεδονία: Τα γεφύρια.

Ξύλινες και μεταλλικές κατασκευές στο σχήμα γεφυριού τοποθετούνται ψηλά από τη μία πλευρά του δρόμου έως την άλλη. Σε όλη τη διαδρομή που θα διανύσει το βράδυ ο Επιτάφιος θα περάσει κάτω από τα στολισμένα «Γεφύρια» που θα παραμείνουν στο χωριό 40 ημέρες, έως την «Ανάληψη του Κυρίου».

Κατερίνα, Παναγιώτα, Άννα Μαρία, Ελίνα, Εσλάμ.

Κούνιες

Στη Λέσβο και τη Σάμο, το Πάσχα φτιάχνουν κούνιες στα κλαδιά των δέντρων. Οι νέοι που τις φτιάχνουν κουνούν τους περαστικούς και αυτοί για αντάλλαγμα τους δίνουν κουλούρια με το οποία στόλιζαν την κούνια. Τραγουδούν τα τραγούδια της κούνιας. Το παιχνίδι κράταγε ως την ανάληψη. Παραλλαγές του εθίμου συναντάμε στις Κυκλάδες.

Θάνος, Αργυρώ, Σοφία, Κωστής, Δημήτρης, Νικόλας.

Tο κάψιμο του Ιούδα στη Λίμνη Βουλισμένη στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου

Το έθιμο της Λαμπροκουλούρας

Στην Τρίπολη και γενικότερα στις περιοχές της Αρκαδίας, οι νοικοκυρές τη Μεγάλη Πέμπτη ή το Μεγάλο Σάββατο φτιάχνουν μία πασχαλινή κουλούρα τη οποία στολίζουν με διάφορα σχέδια με ζυμάρι. Πάνω στην κουλούρα βάζουν κι ένα κόκκινο αυγό. Η κουλούρα αυτή κόβεται στο οικογενειακό τραπέζι τη Κυριακή του Πάσχα. Κάθε νοικοκυρά μπορεί να φτιάχνει λαμπροκουλούρες και να τις χαρίζει σε συγγενείς. Επίσης, παλαιότερα η λαμπροκουλούρα ήταν ένα δώρο που έδινε μαζί με την λαμπάδα του κάθε νονός ή νονά στο βαφτιστήρι τους ή ένα δώρο που προσέφερε αντίστοιχα το βαφτιστήρι στο νονό ή τη νονά του όταν του έφερνε τη λαμπάδα του.

Νικόλας, Δημήτρης, Σοφία, Κωστής, Αργυρώ και Θάνος

Κωσταντίνος Κανάρης-Πυρπόληση τούρκικης ναυαραρχίδιας

Ονοάζομαι Κωσταντίνος Κανάρης και  γεννήθηκα το 1793 στα Ψάρα. Ο πατέρας μου πέθανε όταν ήμουν πολύ μικρός και έτσι άρχισα να δουλέυω στα πλοία. Το 1822 έβαλα ο ίδιος μπορλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Άλη και τους ανακτίναξα έπτα παιδία Είχα ύπαρξει πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Όμως στις 2 Σεπτεμβρίου του 1877 πέθανα από ανακοπή καρδίας ενώ ακόμα ήμουν πρωθυπουργός.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΚΟΥΦΑΣ

Ο Νικόλαος Σκουφάς γεννήθηκε το 1779 στο Κομπότι της Άρτας από γονείς «μεσαίας τάξης», ο πατέρας του λεγόταν Κουμπάρος αλλά ο ίδιος ασχολούμενος με την κατασκευή σκούφων (πίλων) έλαβε αργότερα το προσωνύμιο Σκουφάς με το οποίο και καθιερώθηκε^[1].

Το 1813, ο Σκουφάς βρισκόταν στη Ρωσία, όπου και εγκαταστάθηκε στην Οδησσό, ασκώντας χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία το παλαιό επάγγελμά του. Με αυτόν τον τρόπο, του δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστεί με τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Εμμανουήλ Ξάνθο, μετέπειτα συνιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, η οποία ιδρύθηκε το έτος 1814, ύστερα από πρόταση του Σκουφά. Ο Σκουφάς διέθετε επαναστατική προπαίδεια: ήταν προκατηχημένος στις ιδέες που θα προέβαλε στην Εταιρεία, από τον Κωνσταντίνο Ράδο, έμπορο στη Ρωσία, γεννημένο στο Τσεπέλοβο των Ιωαννίνων. Ο Ράδος είχε σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, όπου μυήθηκε στον καρμποναρισμό, και είχε προσπαθήσει να ιδρύσει το 1812 στη Μόσχα ελληνική επαναστατική εταιρεία, υπολογίζοντας στα πρώτα μέλη της και τον Σκουφά.^[2] Ο Σκουφάς ανέλαβε τη διάδοση και την κατήχηση μελών από το πλήθος των ομογενών της Ρωσίας. Μερικά από τα μέλη που μύησε ήταν ο Γεώργιος Σέκερης, ο Αντώνιος Κομιζόπουλος, ο Νικόλαος Γαλάτης και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος. Αρχικά, οι προσπάθειές του στη Μόσχα και την Πετρούπολη δεν ευδοκίμησαν, αλλά στη συνέχεια βρήκε ανταπόκριση στην Οδησσό, στις αρχές του 1816.

Ωστόσο, η κακή υγεία του δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει την αποστολή του. Πέθανε στις 31 Ιουλίου 1818 στο Μέγα Ρεύμα της Κωνσταντινούπολης και τάφηκε στον τοπικό ναό των Ταξιαρχών.

Χάνι της Γραβιάς.

Στις 3 Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έφθασε στη Γραβιά με μία ομάδα από 100 περίπου άνδρες. Αφού μαζεύτηκαν εκεί και άλλοι καπεταναίοι, τούς πρότεινε να κλειστούν στο Χάνι και να  πολεμήσουν για να ανακόψουν την πορεία του Ομέρ Βρυώνη.

Μάλιστα, για να τους ενθαρρύνει περισσότερο, ο Ανδρούτσος κάλεσε τους άνδρες του να χορέψουν και έσυρε το τσάμικο. Συνολικά εκατόν είκοσι άνδρες πιάστηκαν στο χορό και μέσα σε λίγα λεπτά, είχαν μετατρέψει το Χάνι σε απόρθητο φρούριο.

Αφού οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το Χάνι,ο Ομέρ Βρυώνης  έστειλε τον Χασάν-δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί.Εκείνος  δεν δέχτηκε και ο δερβίσης έπεσε νεκρός από σφαίρα του. Αυτό έδωσε το σύνθημα της μάχης. Οι Τούρκοι επιτέθηκαν αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν κανόνια για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθουν τα κανόνια, ενώ οι Έλληνες, που κατάλαβαν τις προθέσεις τους, τη νύχτα, αργά προς τα ξημερώματα, αφού είχαν πετύχει να προβάλλουν γενναία αντίσταση και να σκοτώσουν πάνω από 300 Τούρκους, κατάφεραν να εγκαταλείψουν κρυφά το Χάνι περνώντας ανάμεσα από τις εχθρικές τουρκικές γραμμές. Η ιδιαίτερα παράτολμη έξοδος τους στοίχισε μόνο 6 νεκρούς.

Τα θύματα των Τούρκων ήταν πολυάριθμα. Πάνω από 300 είχαν σκοτωθεί και 600 είχαν τραυματιστεί μέσα σε λίγες ώρες. Η στρατηγική επιτυχία της μάχης αυτής ήταν μεγάλη και  εμπόδισε την κάθοδο του Ομέρ Βρυώνη στην Πελοπόννησο.