ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ

Η θυσία της Ιφιγένειας, Abel de Pujol

Στην ελληνική μυθολογία  η Ιφιγένεια ήταν μία από τις κόρες του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, γνωστή κυρίως από τη θυσία της στην Αυλίδα. Η Ιφιγένεια αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου (Ι 145), σαν μία από τις τρεις κόρες του Αγαμέμνονα, με το όνομα Ιφιάνασσα. Οι άλλες δύο κόρες ήταν η Λαοδίκη (ή Ηλέκτρα) και η Χρυσοθέμη. Μόνο στα Κύκλια έπη αναπτύσσεται ο μύθος της Ιφιγένειας και κυρίως στις τραγωδίες των μεγάλων τραγικών ποιητών. Η Ιφιγένεια εν Αυλίδι είναι τραγωδία που έγραψε ο Ευριπίδης, η οποία διδάχθηκε (παίχτηκε) το έτος 405 π.Χ., ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Ευριπίδη το 406 π.Χ. Η κύρια υπόθεση είναι ότι όταν ο στόλος συγκεντρώθηκε στην Αυλίδα, εγκλωβίστηκε εκεί από την άπνοια ή, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, από ενάντιους ανέμους. Η αιτία γι’ αυτό ήταν, σύμφωνα με τον μάντη Κάλχα, ο θυμός της Άρτεμης. Οι αιτίες για τον θυμό της ποικίλουν: Ο πατέρας (ή παππούς) του αρχιστράτηγου, ο Ατρέας, δεν είχε θυσιάσει το αρνί με το χρυσόμαλλο δέρας στη θεά. Ο Αγαμέμνονας υπερηφανεύτηκε, κάποια στιγμή, για τις κυνηγετικές του ικανότητες συγκρίνοντάς τες με αυτές της θεάς του κυνηγιού, ενώ μια τρίτη άποψη θέλει τον Αγαμέμνονα να αθετεί την υπόσχεσή του να προσφέρει στη θεά το καλύτερο προϊόν της χρονιάς, που έτυχε να είναι η κόρη του Ιφιγένεια.

Η θυσία της κόρης του στρατηγού, της Ιφιγένειας, θα απεγκλώβιζε τον στόλο από την απραξία. Ο Αγαμέμνονας δέχτηκε να τελέσει τη θυσία είτε από φιλοδοξία (Αισχύλος, Αγαμέμνων) είτε για το κοινό καλό (Ευριπίδης, Ιφιγένεια εν Αυλίδι). Με δόλο ζήτησε από τη γυναίκα του να έρθει στην Αυλίδα, επικαλούμενος αρραβώνα της κόρης τους με το πρωτοπαλίκαρο των Ελλήνων, τον Αχιλλέα. Όταν ο αρχηγός των Μυρμιδόνων πληροφορήθηκε τον δόλο και την εμπλοκή του ονόματός του, προσπάθησε να σταματήσει τη θυσία, όμως όλο το στράτευμα -και οι δικοί του στρατιώτες- επιθυμούσαν την απεμπλοκή από το τέλμα κι ο Αχιλλέας κινδύνεψε με λιθοβολισμό. Ο Αγαμέμνονας τέλεσε τη θυσία κρυφά από την Κλυταιμνήστρα, την οποία, αμέσως μετά, έστειλε πίσω στο Άργος. Στο μεταξύ, στη διάρκεια της θυσίας η Άρτεμη αντικατέστησε την κόρη με ένα ελάφι ως θύμα, ενώ την ίδια την οδήγησε στην Ταυρίδα, όπου και την έκανε ιέρειά της.

Η νεαρή Ιφιγένεια, αποδεικνύεται ανώτερη όλων και παραδίδει στο ελληνικό στράτευμα μαθήματα ήθους, γενναιότητας, ανιδιοτέλειας και φιλοπατρίας…Πρόκειται για ένα αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, που πέρα από τη γενναία ψυχογράφηση των χαρακτήρων με την οποία αναδεικνύει την τραγικότητά και τις βαθιές εσωτερικές τους συγκρούσεις, θίγει παράλληλα ποικίλα, διαχρονικά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Το βάρος της εξουσίας, το αίσθημα ευθύνης των κυβερνώντων που συγκρούεται με την πατρική αγάπη, η μανία για πόλεμο και επικράτηση, η σύγκρουση με το θείο και τους άγραφους κανόνες, η έννοια της ελεύθερης βούλησης, η θυσία και ο τρόπος με τον οποίο την αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, η αγάπη για την πατρίδα, η αυτοθυσία, ο αλτρουϊσμός, η μητρική αγάπη και τόσα άλλα.

Σύμφωνα με τον μύθο η Ιφιγένεια θυσιάστηκε έτσι ώστε να μπορούν να φύγουν τα πλεούμενα , την τελευταία όμως στιγμή η θεά λυπήθηκε την Ιφιγένεια, την άρπαξε από τον βωμό της θυσίας και έβαλε στη θέση της ένα ελάφι. Μετά οδήγησε την κόρη στην Ταυρίδα, όπου την έκανε ιέρειά της. Αυτή είναι η γνωστότερη μορφή του μύθου. Σε άλλες παραλλαγές αναφέρεται αντί της Αυλίδας η Βραυρώνα της Αττικής ως τόπος της θυσίας.

Leave a Reply