Ελληνικά

Φεβ 23

Οι θυσίες της ζωής (ΣΑΙΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΟΡ)

Ο Αβραάμ είχε ένα μήνυμα από τον Θεό, ένα πραγματικά απαίσιο μήνυμα: πρέπει να θυσιάσει τον μονάκριβο γιο του, τον Ισαάκ. Ο Αβραάμ υποφέρει. Αγαπά τον γιο του, αλλά είναι πιστός και γνωρίζει ότι πρέπει να υπακούει στον Θεό. Σε αυτή την ιστορία της Γένεσης από την Παλαιά Διαθήκη, ο Αβραάμ παίρνει τον γιο του και τον ανεβάζει σε ένα όρος, τον Μοριά, τον δένει σε έναν πέτρινο βωμό και ετοιμάζεται να τον σφάξει, όπως έχει διατάξει ο Θεός. Την τελευταία στιγμή ωστόσο ο Θεός στέλνει έναν άγγελο που σταματά τη σφαγή. Έτσι, ο Αβραάμ θυσιάζει ένα κριάρι που έχει πιαστεί σε κοντινούς θάμνους. Ο Θεός ανταμείβει την πίστη του Αβραάμ επιτρέποντας στον γιο του να ζήσει.

Η Θυσία του Αβραάμ και το θρησκευτικό δράμα»-ΓΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ: ΠΥΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ-

Συνέχεια ανάγνωσης

Φεβ 18

Tabula rasa (John Locke)

Ο Λοκ, όπως πολλοί φιλόσοφοι, είχε ευρύτατα ενδιαφέροντα. Τον ενθουσίαζαν οι επιστημονικές ανακαλύψεις των φίλων του Ρόμπερτ Μπόυλ και Ισαάκ Νεύτωνα, ενεπλάκη στην πολιτική της εποχής του και έγραφε για την εκπαίδευση. Μετά τον αγγλικό εμφύλιο πόλεμο έφυγε εσπευσμένα για την Ολλανδία επειδή κατηγορήθηκε ότι συνωμοτούσε να δολοφονήσει τον προσφάτως αποκατεστημένο βασιλιά Κάρολο Β'. Από εκεί αγωνίστηκε για την ανεξιθρησκία, τονίζοντας ότι είναι παράλογο να βασανίζει κανείς ανθρώπους για να τους αλλάξει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Η άποψή του ότι μας έχει δοθεί ελέω Θεού το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την ευτυχία και την ιδιοκτησία επηρέασε τους ιδρυτές του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Lost memoir paints revered philosopher John Locke as 'vain, lazy and pompous' | John Locke | The Guardian

Συνέχεια ανάγνωσης

Φεβ 06

Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε (ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ)

Τον 19ο αιώνα υπήρχαν χιλιάδες μύλοι κλωστοϋφαντουργίας στη βόρεια Αγγλία. Ο μαύρος καπνός έβγαινε μέσα από τις ψηλές καμινάδες τους μολύνοντας τους δρόμους και καλύπτοντας τα πάντα με κάπνα. Μέσα, άνδρες, γυναίκες και παιδιά δούλευαν πολλές ώρες -συχνά 14 ώρες- για να κρατούν σε λειτουργία τα κλωστήρια. Δεν ήταν δούλοι, αλλά ο μισθός τους ήταν πολύ χαμηλός και οι συνθήκες εργασίας σκληρές και συχνά επικίνδυνες. Αν έχαναν τη συγκέντρωσή τους, συχνά μπλέκονταν στη μηχανή και έχαναν κάποιο άκρο τους ή ακόμα και τη ζωή τους. Η ιατρική περίθαλψη σε αυτές τις περιστάσεις
ήταν απλώς οι πρώτες βοήθειες. Δεν είχαν ωστόσο και πολλές άλλες επιλογές: αν δε δούλευαν, θα λιμοκτονούσαν. Αν έφευγαν, μπορεί να μην έβρισκαν άλλη δουλειά. Όσοι δούλευαν σε αυτές τις συνθήκες δε ζούσαν πολύ, και ελάχιστες στιγμές στη ζωή τους θα μπορούσαν να τις αποκαλέσουν προσωπικές. Συνέχεια ανάγνωσης

Ιαν 26

Το τέλειο νησί (Άνσελμος του Καντέρμπουρι)

Όλοι έχουμε μια ιδέα περί Θεού. Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει «Θεός», ανεξάρτητα από το αν πιστεύουμε πως όντως υπάρχει Θεός. Αυτήν τη στιγμή αναμφίβολα σκέφτεστε τη δική σας ιδέα περί Θεού. Αυτό διαφέρει πολύ από το να πείτε ότι όντως υπάρχει Θεός. Ο Άνσελμος (περ. 1033-1109), ένας Ιταλός ιερέας που αργότερα έγινε Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ, προέβει σε κάτι ασυνήθιστο. Με το Οντολογικό του Επιχείρημα αξίωσε να δείξει πως, ως ζήτημα λογικής, το γεγονός ότι έχουμε μια ιδέα περί Θεού αποδεικνύει πως όντως υπάρχει Θεός.

Saint Anselm | Franciscan Media

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιαν 21

Απαίσια, κτηνώδης και σύντομη (ΘΩΜΑΣ ΧΟΜΠΣ)

Thomas Hobbes | Biography, Philosophy, Beliefs, Leviathan, Legacy, & Facts | Britannica

Ο Τόμας Χομπς (1588-1679) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους πολιτικούς στοχαστές. Λιγότερο γνωστό είναι ότι ήταν φανατικός με τη σωματική άσκηση. Κάθε πρωί έκανε έναν μακρύ περίπατο, δρασκελίζοντας λόφους μέχρις εξάντλησης. Σε περίπτωση που του ερχόταν καμιά καλή ιδέα ενόσω ήταν έξω, είχε ένα ειδικό ραβδί με ένα σκαφτό μελανοδοχείο στη λαβή. Αυτός ο ψηλός, ερυθροπρόσωπος, εύθυμος άνδρας με το μουστάκι και το κοντό μουσάκι υπήρξε φιλάσθενο παιδί. Όμως ως ενήλικας ήταν εξαιρετικά υγιής, και σε μεγάλη ηλικία έπαιζε μάλιστα και τένις. Έτρωγε πολλά ψάρια, έπινε ελάχιστο κρασί, και τραγούδαγε -σε κλειστά δωμάτια, χωρίς να ακούγεται- για να εξασκεί τους πνεύμονές του. Και, φυσικά, όπως πολλοί φιλόσοφοι, το μυαλό του ήταν άκρως δραστήριο. Το αποτέλεσμα ήταν να ζήσει 91 χρόνια, ένα εκπληκτικό νούμερο για τον 170 αιώνα, όταν το μέσο προσδόκιμο ζωής ήταν 35 χρόνια. Συνέχεια ανάγνωσης

Ιαν 20

Η αλεπού και το λιοντάρι (Νικόλο Μακιαβέλι)

Κάποιες φορές είναι καλύτερα να λέμε ψέματα, να αθετούμε τις υποσχέσεις μας, ακόμα και να δολοφονούμε τους εχθρούς μας. 'Ενας ηγεμόνας δεν πρέπει να νοιάζεται για την τήpηση του λόγου του. 'Οπως το έθεσε ο Μακιαβέλλι, ένας αποτελεσματικός ηγεμόνας πρέπει «να μάθει πώς να μην είναι καλός». Το σημαντικότερο είναι να παραμείνει στην εξουσία, και κάθε τρόπος επίτευξης αυτού είναι αποδεκτός. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το βιβλίο στο οποίο ο Μακιαβέλλι εκφράζει αυτές τις απόψεις, Ο ηγεμόνας, είναι διαβόητο από τότε που εκδόθηκε, το 1532. Κάποιοι το έχουν περιγράψει ως σατανικό, ή στην καλύτερη περίπτωση ως ένα εγχειρίδιο για κακοποιούς άλλοι θεωρούν πως είναι η πιο ακριβής θεώρηση που έχει γραφτεί ποτέ για το τι συμβαίνει πραγματικά στην πολιτική. Συνέχεια ανάγνωσης

Ιαν 12

Ο λειαντής φακών (Βαρούχ Σπινόζα)

Φιλ194: Μπαρούχ Σπινόζα (3) - Vigla

Σήμερα πρόκειται να μάθουμε:
  • για τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης του Βαρούχ Σπινόζα
  • την άποψη του για το Θεό και τη φύση
  • για την ελευθερία του ανθρώπου στις πράξεις και τις επιλογές του (ελεύθερη βούληση)
  • το μονισμό
  • και τον πανθεϊσμό.

Οι περισσότερες θρησκείες διδάσκουν πως ο Θεός υπάρχει κάπου εκτός κόσμου, ίσως στον παράδεισο. Ο Μπαρούχ Σπινόζα (1632-1677) έκανε την ασυνήθιστη σκέψη ότι ο Θεός είναι ο κόσμος. Έγραφε για «τον Θεό ή τη Φύση», με την έννοια ότι οι δύο λέξεις αναφέρονται στο ίδιο πράγμα. Ο Θεός και η φύση είναι δύο τρόποι περιγραφής του ίδιου πράγματος: Ο Θεός είναι φύση και η φύση είναι Θεός. Αυτό είναι μια μορφή πανθεϊσμού - η πίστη ότι ο Θεός είναι τα πάντα. Πρόκειται για μια ριζοσπαστική ιδέα που του προξένησε ένα σωρό προβλήματα.  Συνέχεια ανάγνωσης

Ιαν 09

Ποιος αξίζει τι; (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ)

Στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσουμε να κάνουμε λόγο για την έννοια της δικαιοσύνης στον Αριστοτέλη. Για αυτόν η δικαιοσύνη έχει δύο έννοιες, του τέλους ή σκοπού και της τιμής. Τιμής με την έννοια ποιες αρετές τιμά και ποιες αδικίες καταδικάζει.  Σε αυτό θα μας βοηθήσει ένα κείμενο του Michael Sandel, από το βιβλίο του Δικαιοσύνη. Τι είναι το σωστό;

Aristotle - Logic, Metaphysics, Ethics | Britannica

POIOS AKSIZEI TI. ARISTOTELIS

 

Δεκ 12

Κι αν αυτό το έκαναν όλοι; (Εμμανουήλ Καντ)

Συνθετικές a priori κρίσεις του Καντ - Αντικλείδι

Στόχοι

Με τη διδασκαλία της υποενότητας ο/η μαθητής/τρια πρέπει:
• Να συνειδητοποιήσει τη συμβολή των σκεπτικιστικών αποριών ως κινήτρων "δράσης" στη διαδικασία απόκτησης γνώσης.

• Να εξοικειωθεί και ν' αφομοιώσει βασικές φιλοσοφικές έννοιες, που τις συναντά κανείς πολύ συχνά στον ευρύτερο χώρο του στοχασμού, όπως την έννοια του δογματισμού, του σκεπτικισμού κτλ.

• Να κατανοήσει ότι, παρ' ότι ο σκεπτικισμός, ως γνωσιολογικό σύστημα, θεωρεί ανέφικτη την απόκτηση κάποιας γενικά ισχύουσας αλήθειας, εντούτοις αποτελεί αφετηρία γόνιμης κριτικής και ανταλλαγής επιχειρημάτων.

• Να εκφράσει τις δικές του/της σκεπτικιστικές αμφιβολίες για το πώς πραγματικά είναι ο κόσμος και το πώς μας φαίνεται πως είναι.

• Να προβληματιστεί σχετικά με την (ανα)ζήτηση κριτηρίων και στέρεων θεμελίων βάσει των οποίων κάποιες εντυπώσεις και σκέψεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως αξιόπιστες, προκειμένου να υπερνικηθούν οι υπερβολικές σκεπτικιστικές αμφιβολίες.

Κάποιος σας χτυπά την πόρτα. Μπροστά σας στέκεται ένας νεαρός που χρειάζεται βοήθεια. Είναι τραυματισμένος και αιμορραγεί. Τον βάζετε μες στο σπίτι και τον βοηθάτε, τον κάνετε να νιώθει άνετα και ασφάλεια και καλείτε ένα ασθενοφόρο. Αυτό προφανώς είναι το ορθό. Αν όμως τον βοηθήσετε επειδή τον λυπάστε, σύμφωνα με τον Ιμμάνοuελ Καντ, αυτό δε θα είναι μια ηθική πράξη. Η συμπόνια σας δεν έχει σχέση με την ηθικότητα της πράξης σας. Είναι μέρος του χαρακτήρα σας, αλλά άσχετη με το ορθό και το εσφαλμένο. Η ηθικότητα για τον Καντ δεν αφορά μόνο το τι κάνετε, αλλά και το γιατί το κάνετε. Όσοι κάνουν το ορθό δεν το κάνουν απλώς επειδή έτσι αισθάνονται: η απόφαση πρέπει να βασίζεται στον ορθό λόγο, που σας λέει ποιο είναι το καθήκον σας, ανεξάρτητα από το πώς τυγχάνει να αισθάνεστε.

Συνέχεια ανάγνωσης

Δεκ 03

Βάλτε στοίχημα! (Βλαίσιος Πασκάλ)

Blaise Pascal - Christianity Today

Αν ρίξετε ένα νόμισμα, θα έρθει κορόνα ή γράμματα. Η πιθανότητα για το καθένα είναι πενήντα τοις εκατό, εκτός αν το νόμισμα είναι πειραγμένο. Έτσι, δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά ποντάρετε, αφού η πιθανότητα να έρθει κορόνα είναι ίδια με την πιθανότητα να έρθουν γράμματα. Αν δεν είστε σίγουρος για την ενδεχόμενη ύπαρξη του Θεού, τι πρέπει να κάνετε; Μοιάζει άραγε η επιλογή σας με τη ρίψη του νομίσματος; Πρέπει άραγε να στοιχηματίσετε ότι ο Θεός δεν υπάρχει και να ζήσετε όπως θέλετε; Ή θα ήταν πιο ορθολογικό να δράτε ωσάν να υπάρχει ο Θεός, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτό είναι αληθές; Ο Μπλαιζ Πασκάλ (1623-1662), που πράγματι πίστευε στον Θεό, στοχάστηκε βαθιά αυτό το ζήτημα. Συνέχεια ανάγνωσης