Βυζαντινή ιστορία

Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης

Διάβασε την ενότητα 30 β στο βιβλίο και δες εδώ κι εδώ

Το 1204 οι Λατίνοι κυρίευσαν την Κωνσταντινούπολη και μοίρασαν τα εδάφη του Βυζαντίου.

Όχι όμως όλα. Βυζαντινοί άρχοντες ίδρυσαν τρία κράτη: 

Την Αυτοκρατορία της Νίκαιας, το Δεσποτάτο της Ηπείρου και την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

Ποια από αυτά τα τρία ήταν μακριά και ακολούθησε τη δική του πορεία;

Ποιο ήταν το πιο δυνατό;

Ποιο είχε την πρώτη επιτυχία ενάντια στους Λατίνους;

Αργότερα ιδρύθηκε και ένα τέταρτο κράτος, το Δεσποτάτο του Μιστρά.

Η Νίκαια είχε να αντιμετωπίσει τους Τούρκους και τους Λατίνους

Οι Σελτζούκοι Τούρκοι όμως διαλύθηκαν από τους Μογγόλους. Δες εδώ ποιοι ήταν αυτοί.

Οι Λατίνοι στην Κωνσταντινούπολη νικήθηκαν από τους Βούλγαρους και δεν είναι δυνατοί.

Η Νίκαια νίκησε το Δεσποτάτο της Ηπείρου και κυριαρχεί στη βυζαντινή Μακεδονία και Θράκη.

Κυβερνούν οι ικανοί αυτοκράτορες Παλαιολόγοι με σύμβολό τους τον δικέφαλο αετό.

Στόχος είναι να κυριεύσουν την Κωνσταντινούπολη.

Και το καταφέρνουν. Διαβάστε στο βιβλίο την ενότητα 31 να δείτε πώς.

Είναι όμως τώρα η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ένα δυνατό κράτος;

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος προσπαθεί να σώσει την πρωτεύουσα

Οι Παλαιολόγοι ήταν η οικογένεια που κυβέρνησε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία τα τελευταία διακόσια περίπου χρόνια.                                   

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία όμως μετά το 1430 ήταν η...Κωνσταντινούπολη και κάτι χωριά γύρω.

Στους Παλαιολόγους επίσης ανήκε το Δεσποτάτο του Μιστρά, το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου.

Οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν κατακτήσει όλα τα υπόλοιπα εδάφη του Βυζαντίου.

Είχαν ήδη πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη χωρίς να τα καταφέρουν. Θα προσπαθούσαν πάλι.

Ο Ιωάννης Παλαιολόγος ζήτησε βοήθεια από τη Δυτική Ευρώπη και τον Πάπα της Ρώμης.

Μόνο μία Σταυροφορία θα έσωζε την Κωνσταντινούπολη από τους Τούρκους.

Ο Πάπας ζήτησε η εκκλησία του Βυζαντίου να τον δεχθεί για θρησκευτικό της αρχηγό.

Ο Ιωάννης δέχθηκε, οι περισσότεροι Βυζαντινοί όμως δεν ήθελαν να γίνει αυτό.

Μισούσαν τους Λατίνους και τον Πάπα. Το 1204 είχαν κυριεύσει το Βυζάντιο.

Η βοήθεια αργούσε και οι Τούρκοι ετοιμάζονταν.

Ο Ιωάννης πέθανε και τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Ήταν Δεσπότης του Μιστρά και πολεμούσε χρόνια τους Φράγκους στην Πελοπόννησο.

Στέφθηκε Αυτοκράτορας στον Μιστρά και έφυγε για την Κωνσταντινούπολη.

Βρήκε ένα φτωχό Βυζάντιο, χωρίς στρατό και συμμάχους.                                             

Κατάφερε να γίνει φίλος με τον Σουλτάνο των Τούρκων Μουράτ για να κερδίσει χρόνο.

Έψαξε για βοήθεια στη Δύση αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Έλληνες και Λατίνοι δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους.

Μόνο οι Βενετοί και οι Γενουάτες, οι Ιταλοί έμποροι που εδώ και αιώνες πλούτιζαν από το εμπόριο στο Βυζάντιο, πρόσφεραν μικρή βοήθεια.

Ο Σουλτάνος Μουράτ πέθανε και ο γιος του Μωάμεθ αποφάσισε να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη.

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ετοιμάζει την Πόλη για την πολιορκία.

Δες και στο σχολικό βιβλίο το κεφάλαιο 34.

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είναι μία μεγάλη μορφή της Ιστορίας. Ακούστε ένα ριζίτικο (παραδοσιακό της Δυτικής Κρήτης) τραγούδι για αυτόν, όταν ταξίδευε στην Ευρώπη ζητώντας βοήθεια για να σώσει την Κωνσταντινούπολη. Το ριζίτικο αυτό είναι πάνω από 500 χρόνια παλιό.

Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατακτούν βυζαντινά εδάφη

Γύρω στο 1100 τουρκικές φυλές κυριαρχούν σχεδόν σε ολόκληρη την Μικρά Ασία.

Γύρω στα 1200 οι Σελτζούκοι Τούρκοι είναι ένα μεγάλο και δυνατό κράτος.

Αλλά οι Μογγόλοι τους νικάν και το κράτος τους διαλύεται σε μικρότερα.

Το Βυζάντιο για την ώρα δεν κινδυνεύει από την Ανατολή.                                      

Οι Παλαιολόγοι παίρνουν την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους.           

Και λίγο αργότερα ένα μικρό τουρκικό κράτος εμφανίζεται απέναντι από την Πόλη:

Το κράτος του Οσμάν όπως λέγανε τον πρώτο σουλτάνο (βασιλιά).

Από αυτόν ονομάστηκαν Οθωμανοί Τούρκοι (= οι Τούρκοι του Οσμάν).

Στα μέσα του 14ου αιώνα πέρασαν στην Ευρώπη και έκαναν πρωτεύουσά τους την Αδριανούπολη.

Λίγο αργότερα κυριεύουν τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, νικούν τους Σέρβους και τους Βουλγάρους.

Το 1402 όμως έρχονται πάλι οι Μογγόλοι, τους νικούν και οι Οθωμανοί σταματούν.

Όχι για πολύ...Ο σουλτάνος Μουράτ το 1430 κατακτά τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα.

Είναι η σειρά της Κωνσταντινούπολης…                                             

Δύο φορές την πολιόρκησαν οι Οθωμανοί αλλά απέτυχαν.

Δες πώς εξαπλώθηκαν οι Οθωμανοί μέχρι το 1430.

Διάβασε στο βιβλίο την ενότητα 33 και δες το βίντεο.

Απάντησε στις ερωτήσεις:

Τι ήταν το παιδομάζωμα και οι Γενίτσαροι;

Πώς κυριεύτηκε η Θεσσαλονίκη και πώς τα Ιωάννινα;

Από πού και πώς ζήτησαν βοήθεια οι Βυζαντινοί; Τι έγινε;

Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

   Η Θεσσαλονίκη σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Δείτε την.

Από τη ρωμαϊκή εποχή όμως ήταν σημαντική πόλη. Ο Κωνσταντίνος είχε σκεφτεί να την κάνει πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας             

Στο Βυζάντιο η πόλη ήταν συμβασιλεύουσα, δεύτερη σε αξία μετά την Κωνσταντινούπολη.

Τα τείχη της άντεξαν επιδρομές από τη στεριά. Την κυρίευσαν για λίγο οι Σαρακηνοί και οι Νορμανδοί και τέλος οι Τούρκοι. (Διάβασε εδώ).

Ακόμα και σήμερα είναι γεμάτη ρωμαϊκά και βυζαντινά μνημεία.

Κοντά της βρίσκεται και το Άγιο Όρος.                                 

Γύρω στο 1300 η Θεσσαλονίκη έγινε σημαντικό κέντρο πολιτισμού.

Διάβασε στο βιβλίο το κεφάλαιο 32 και δες το βίντεο .

Τώρα απάντησε τις ερωτήσεις:

Γιατί η Θεσσαλονίκη ήταν σημαντική πόλη στο Βυζάντιο;

Τι είναι το Άγιο Όρος;             

Τι ήταν οι Ζηλωτές;

Η ΒΕΝΕΤΙΑ ΚΑΙ Η ΚΡΗΤΗ

Η Βενετία είναι μία πόλη της βόρειας Ιταλίας. Χτίστηκε πάνω σε πολλά νησιά σε μία λιμνοθάλασσα. Τα σπίτια χτίστηκαν πάνω σε πασσάλους που καρφώνονταν στα ρηχά νερά. Δες πώς.

Οι άνθρωποι κατέφυγαν εκεί για να γλυτώσουν από τις επιδρομές των Αβάρων και για να ζήσουν έγιναν θαλασσινοί έμποροι. Σιγά-σιγά έφτιαξαν ένα μεγάλο κράτος.

Ακόμα και σήμερα η Βενετία είναι από τις σημαντικές πόλεις που όλοι θέλουν να επισκεφτούν για τα αξιοθέατά της.

Τυπικά οι κάτοικοι της Βενετίας αναγνώριζαν για βασιλιά τους τον Βυζαντινό αυτοκράτορα. Στο όνομά του κυβερνούσε την πόλη ο Δόγης και ένα συμβούλιο αρχόντων. 

Οι Βυζαντινοί χρειάστηκαν τα καράβια των Βενετών για να πολεμήσουν τους Νορμανδούς. Ο Αλέξιος Κομνηνός τους έδωσε το προνόμιο να κάνουν εμπόριο στο Βυζάντιο ελεύθερα.

Το 1204 ο τυφλός δόγης Δάνδολος οδήγησε τους Σταυροφόρους να κυριεύσουν την Κωνσταντινούπολη.

Ζήτησε και πήρε ως αντάλλαγμα ότι λιμάνι του Βυζαντίου ήθελε για να το χρησιμοποιήσουν οι Βενετοί στο εμπόριο. Πήρε ακόμα την Εύβοια, τις Κυκλάδες και την Κρήτη.

Έτσι στις αρχές του 13 ου αιώνα η Κρήτη πέρασε στα χέρια των Βενετών που θα μείνουν στο νησί 450 χρόνια.

Πρωτεύουσα του νησιού έκαναν τον Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο, που το έλεγαν Κάντια.

Άφησαν γη στους βυζαντινούς άρχοντες του νησιού και μοίρασαν σε βενετούς άρχοντες τα χωριά να τα εκμεταλλεύονται. Οι χωρικοί καλλιεργούσαν ελιές και αμπέλια και έδιναν τα μισά στους άρχοντες.

Οι Βενετοί ήταν καθολικοί και οι σχέσεις τους με την εκκλησία στην Κρήτη δεν ήταν καλές.

Για ενάμιση αιώνα γίνονταν συχνές επαναστάσεις στο νησί από κρητικούς άρχοντες σαν την οικογένεια Καλλέργη και τους Βλαστούς.           

Μετά Κρητικοί και Βενετοί άρχοντες απέκτησαν τα ίδια προνόμια και ο φόβος των Τούρκων σταμάτησε τις επαναστάσεις.

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

Είδαμε πριν ότι γύρω στο 1100 οι Νορμανδοί από τη Δύση και οι Σελτζούκοι Τούρκοι από την Ανατολή ήθελαν να κυριεύσουν το Βυζάντιο.

Το κράτος των Τούρκων ήταν σχεδόν απέναντι από την Κωνσταντινούπολη.

Όλη η Μικρά Ασία είχε κυριευτεί από τους Τούρκους.

Δες εδώ πώς ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός πήρε πίσω ένα μεγάλο κομμάτι της Μ. Ασίας.

Δες τώρα τι ήταν οι Σταυροφορίες.                                     

Κι εδώ έναν χάρτη με πληροφορίες για τις τέσσερις πρώτες.

Δεν ήταν εύκολο οι Λατίνοι, δηλαδή οι άνθρωποι από τη Δυτική Ευρώπη να συνεργαστούν με τους Βυζαντινούς.

Το 1054 είχε γίνει το Σχίσμα: ο Πάπας της Ρώμης και ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης αφόρισαν ο ένας τον άλλον και έγιναν επίσημα εχθροί.

Οι χριστιανοί της Δύσης θεωρούσαν τους χριστιανούς της Ανατολής αιρετικούς, όπως οι χριστιανοί της Ανατολής αυτούς της Δύσης.

Οι Βυζαντινοί θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρωμαίους και οι Λατίνοι τους αποκαλούσαν οι Έλληνες.

Οι Βυζαντινοί θεωρούσαν τους Λατίνους απολίτιστους και έτοιμους να ληστέψουν και να κατακτήσουν ότι μπορούσαν.

Έτσι η Δ σταυροφορία το 1204 ήταν λίγο διαφορετική… Δες εδώ πώς.

Αντί για την Ιερουσαλήμ και τους Αγίους Τόπους τι κυρίευσαν οι Σταυροφόροι;

Τι απέγινε η Κωνσταντινούπολη και τι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία;           

Ποιος φταίει για αυτό;

Πού ορκίζονταν να πάνε και να κάνουν τι οι Σταυροφόροι;

Ποιος τους ζήτησε να αλλάξουν πορεία;

Ποιος έδωσε τα πλοία του και επέμενε να κυριεύσουν την Κωνσταντινούπολη;

Δες εδώ την παρουσίαση του μαθήματος και διάβασε το 30α στο βιβλίο.

Πιστεύεις ότι μετά από αυτό μπορεί να υπάρχει πλέον Βυζαντινή Αυτοκρατορία;

Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

Ποιοι είναι οι νέοι εχθροί;

Από την Ανατολή, εκεί που οι Βυζαντινοί πολεμούσαν για τρεις αιώνες με τους Πέρσες και για τέσσερις με τους Άραβες, έρχονται οι Τούρκοι.

Δες εδώ πώς οι τουρκικές φυλές ξεκίνησαν από την μακρινή Ασία και έφτασαν στην Μ. Ασία και την Ευρώπη.                         

Δες εδώ για τη μάχη του Μάντζικερτ, όταν το Βυζάντιο δεν μπόρεσε να σταματήσει τους Τούρκους που μπήκαν ανενόχλητοι στη Μ. Ασία.

Μα, και οι Άραβες και οι Πέρσες παλιότερα μπαίνανε στη Μ. Ασία και έκαναν επιδρομές…Ναι αλλά οι Τούρκοι δεν έφυγαν, έμειναν εκεί με τα κοπάδια τους και φτιάξανε τα δικά τους κράτη.

Από τη Δύση ήρθαν οι Νορμανδοί.                               

Στη Γαλλία σήμερα υπάρχει μια περιοχή που λέγεται Νορμανδία. Οι Νορμανδοί ήταν Γάλλοι;

Όχι. Δες εδώ ποιοι ήταν οι Νορμανδοί.

Ευτυχώς για το Βυζάντιο αυτοκράτορας έγινε ο Αλέξιος Κομνηνός.

Αυτός και οι διάδοχοί του, οι Κομνηνοί αυτοκράτορες, έσωσαν ότι μπορούσαν από την αυτοκρατορία.                                                         

Αλλά η Μ. Ασία είχε σχεδόν χαθεί και το Βυζάντιο που δεν είχε ναυτικό ζήτησε βοήθεια από τους Βενετούς.

Οι Βενετοί πήραν ως αντάλλαγμα το δικαίωμα να κάνουν ελεύθερα εμπόριο στην αυτοκρατορία. Τα επόμενα χρόνια το εμπόριο στο Βυζάντιο πέρασε στα χέρια των Ιταλών και το κράτος έγινε ακόμα πιο φτωχό…

Δες το βίντεο εδώ και διάβασε εδώ στο βιβλίο το κεφάλαιο 29.

Σκέψου τώρα και απάντησε:

Ποιοι ήτανε οι νέοι εχθροί του Βυζαντίου;

Γιατί χάθηκε η Μ. Ασία;

Είναι τυχαίο που δεν υπήρχαν πια εκεί αγρότες-στρατιώτες αλλά μόνο πλούσιοι άρχοντες που τα χωράφια τους τα καλλιεργούσαν φτωχοί χωρικοί;

Οι Νορμανδοί τι ήθελαν από το Βυζάντιο;

Ποιος αυτοκράτορας έσωσε το Βυζάντιο;

Γιατί οι Ιταλοί πήραν το εμπόριο της αυτοκρατορίας;

Το Κράτος αντιμετωπίζει μεγάλα εσωτερικά προβλήματα

Διάβασε εδώ το κεφάλαιο 28 στο βιβλίο και δες εδώ το βίντεο.

Βρισκόμαστε στον 11ο αιώνα (από το 1001 ως το 1100).

Το βυζαντινό κράτος για 300 χρόνια βοηθάει τους μικρούς καλλιεργητές, αυτούς που έχουν λίγα χωράφια και κινδυνεύουν να χάσουν τη γη από τους δυνατούς, αυτούς που έχουν πολλά χωράφια, πλούτη και δύναμη.             

Γιατί τους βοηθάει;

Μετά τον Βασίλειο τον Β οι αυτοκράτορες αλλάζουν πολιτική. Δεν προστατεύουν πια τους μικρούς καλλιεργητές αλλά τους αφήνουν να πέσουν στα χέρια των δυνατών.

Πώς το κάνουν αυτό;               

Τι συμβαίνει τώρα;

Διαβάστε στο βιβλίο τι γράφει ο Μιχαήλ Χωνιάτης στους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης.

Δείτε στο βίντεο παραπάνω πώς αλλάζουν τα σύνορα της αυτοκρατορίας από το 1000 ως το 1200.

Τώρα ξέρετε τι συνέβη στη Βυζαντινή αυτοκρατορία όταν έπαψε να υπερασπίζεται τους φτωχούς αγρότες.

Τι;

Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων κλασσικών

Στο Βυζάντιο τον 9ο και 10ο αιώνα

Ποιος είναι 9ος αιώνας; Τα χρόνια από το 801 ως το 900. Και ο 10ος;

Τι σημαντικά γεγονότα έγιναν τους δύο αυτούς αιώνες;

• Τελείωσε επιτέλους η Εικονομαχία                           

• Οι Σλάβοι έγιναν χριστιανοί από το Βυζάντιο.

• Χριστιανοί έγιναν οι Βούλγαροι και οι Ρώσοι

• Οι Μακεδόνες αυτοκράτορες νικούν τους Άραβες και τους Βούλγαρους

• Το Βυζάντιο είναι ένα δυνατό και πλούσιο κράτος

• Η Κωνσταντινούπολη η μεγαλύτερη πόλη εκείνη την εποχή.

Έτσι μπόρεσαν να αναπτυχθούν τα γράμματα.

Πού μπορούσε εκείνη την εποχή να σπουδάσει κανείς;

Ποιοι θα ήταν οι δάσκαλοι και καθηγητές του;

Θα πλήρωνε για να μάθει γράμματα;                             

Ποια βιβλία θα διάβαζε;

Τι θα έκανε μετά στη ζωή του;

Δες εδώ το βίντεο και διάβασε εδώ στο βιβλίο την ενότητα 26 για να απαντήσεις τις ερωτήσεις.

Πόσο σημαντικό είναι για μας αυτό που έγινε τότε στο Βυζάντιο;

Δες εδώ ένα βιβλίο της εποχής εκείνης.                               

Δες εδώ πού γράφανε τα βιβλία τότε.

Και δες εδώ πώς τα γράφανε.

Και δες εδώ μικρογραφίες στα χειρόγραφα βιβλία τότε.

Και σκέψου...Αν στο Βυζάντιο δεν μελετούσαν τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς εμείς σήμερα θα είχαμε τον πολιτισμό που έχουμε;

(Τα ίδια κάνανε βέβαια και στη Δυτική Ευρώπη με τους Ρωμαίους συγγραφείς. Αλλά και οι Άραβες κάνανε τα ίδια. Διάβασες στο βιβλίο πώς ένας καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης πήρε μεταγραφή για το πανεπιστήμιο της Βαγδάτης;)

Βρες τι θα πει Γράμματα και Μικρογραφία.