Μπότσια
Ακρίβεια και Στρατηγική σε Παραολυμπιακό Επίπεδο
Το Μπότσια είναι ένα ανταγωνιστικό άθλημα, το οποίο διεξάγεται μεταξύ δύο αθλητών, ζευγαριών ή ομάδων των τριών ατόμων έκαστη. Στις ημέρες μας, το Μπότσια αποτελεί άθλημα για άτομα με εγκεφαλική παράλυση ή άλλη κινητική αναπηρία που χρησιμοποιούν αναπηρικό αμαξίδιο, τόσο σε επίπεδο δραστηριότητας αναψυχής όσο και σε αγωνιστικό επίπεδο. Το άθλημα απαιτεί αυτοσυγκέντρωση, συντονισμό, δυνατότητα ελέγχου των μυών, ακρίβεια, ομαδικότητα, συνεργασία και στρατηγική.
Οι αγώνες διεξάγονται σε κλειστό χώρο, στον οποίο χαράσσονται ειδικές γραμμές που οριοθετούν τον αγωνιστικό χώρο. Στόχος των παικτών είναι να προωθήσουντις δερμάτινες κόκκινες ή μπλε μπάλες τους, όσο το δυνατόν πιο κοντά σε μια άσπρη μπάλα-στόχο, που καλείται “jack”. Η σειρά των παικτών καθορίζεται με κλήρωση. Ο αθλητής ή η ομάδα που κερδίζει την κλήρωση έχει το δικαίωμα να διαλέξει αν θα αγωνιστεί με τις κόκκινες ή τις μπλε μπάλες. O πρώτος γύρος ξεκινάει με τον παίκτη που θα παίξει με τις κόκκινες μπάλες, ο οποίος ρίχνει πρώτα την άσπρη και στη συνέχεια μια κόκκινη μπάλα. Η προώθηση της μπάλας μπορεί να γίνει με το χέρι, με το πόδι ή με τη βοήθεια μιας συσκευής, όταν οι παίκτες παρουσιάζουν πολύ μεγάλο κινητικό περιορισμό στα άνω και κάτω άκρα. Στη συνέχεια οι αντίπαλοι ρίχνουν τις μπάλες τους, προσπαθώντας να φτάσουν την μπάλα-στόχο. Στο τέλος κάθε γύρου μετρώνται από το διαιτητή οι πιο κοντινές προς το στόχο αποστάσεις και συγκεντρώνεται η βαθμολογία για να αναδειχθεί ο νικητής.Το Μπότσια, γνωστό και ως Boccia, αποτελεί ένα συναρπαστικό και άκρως ανταγωνιστικό άθλημα που λαμβάνει χώρα στους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Σχεδιασμένο για αθλητές με κινητική αναπηρία, το Μπότσια είναι ένα άθλημα που συνδυάζει ακρίβεια, στρατηγική και ομαδικό πνεύμα.
Ιστορία:
- Η προέλευση του Μπότσια χρονολογείται στην Αρχαία Ελλάδα, με παρόμοιες μορφές παιχνιδιών να εντοπίζονται σε διάφορους πολιτισμούς ανά τον κόσμο.
- Σήμερα, το Μπότσια έχει εξελιχθεί σε ένα οργανωμένο άθλημα με διεθνείς κανόνες και διοργανώσεις.
- Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες, το Μπότσια εντάχθηκε το 1984.
Κανόνες και Χαρακτηριστικά:
- Ο αγώνας διεξάγεται σε επίπεδη επιφάνεια, είτε σε κλειστό είτε σε ανοιχτό χώρο.
- Στόχος είναι η ρίψη έγχρωμων μπάλων (κόκκινες ή μπλε) όσο το δυνατόν πιο κοντά σε μια λευκή μπάλα-στόχο.
- Οι παίκτες αγωνίζονται ατομικά, σε ζευγάρια ή σε ομάδες των τριών.
- Μπορούν να ρίξουν τις μπάλες με τα χέρια ή με τη βοήθεια ενός βοηθού, χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές.
- Η νίκη κρίνεται με βάση την πλησιέστερη προς τη μπάλα-στόχο μπάλα κάθε ομάδας.
- Υπάρχουν κατηγορίες ανάλογα με την έκταση και τον τύπο της αναπηρίας των αθλητών.
Διεξαγωγή Αγώνα
Σκοπός του παιχνιδιού είναι να ρίξουν οι παίκτες τις μπάλες τους, μπλε ή κόκκινες, όσο το δυνατόν πιο κοντά στην άσπρη μπάλα-στόχο. Η σειρά των παικτών καθορίζεται με κλήρωση. Ο αθλητής ή η ομάδα που κερδίζει την κλήρωση έχει το δικαίωμα να διαλέξει αν θα αγωνιστεί με τις κόκκινες ή τις μπλε μπάλες. Ο παίκτης που θα παίξει με τις κόκκινες μπάλες ξεκινάει πρώτος, ρίχνοντας πρώτα την άσπρη και στη συνέχεια μια κόκκινη μπάλα. Έτσι ξεκινάει ο πρώτος γύρος. Η προώθηση της μπάλας μπορεί να γίνει με το χέρι, με το πόδι ή με τη βοήθεια μιας συσκευής, όταν οι παίκτες παρουσιάζουν πολύ μεγάλο κινητικό περιορισμό στα άνω και κάτω άκρα.
Στους ατομικούς αγώνες κάθε αγώνας αποτελείται από τέσσερις γύρους και κάθε αθλητής έχει στη διάθεσή του έξι μπάλες. Στους αγώνες των ζευγαριών κάθε αγώνας αποτελείται από τέσσερις γύρους και κάθε αθλητής έχει στη διάθεσή του τρεις μπάλες (έξι μπάλες ανά ζευγάρι). Στους ομαδικούς αγώνες, κάθε αγώνας αποτελείται από έξι γύρους και καθένας από τους τρεις αθλητές της ομάδας, έχει στη διάθεσή του δύο μπάλες (έξι μπάλες ανά ομάδα).
Ένας γύρος ολοκληρώνεται όταν οι παίκτες εξαντλήσουν τις μπάλες τους. Στη συνέχεια, μετρώνται από το διαιτητή οι πιο κοντινές προς το στόχο αποστάσεις και συγκεντρώνεται η βαθμολογία για να αναδειχθεί ο νικητής. Για κάθε μπάλα που βρίσκεται πιο κοντά στον στόχο συγκριτικά με την πιο κοντινή μπάλα του αντιπάλου, ο αθλητής παίρνει έναν βαθμό. Σε περίπτωση που δυο μπάλες του ιδίου χρώματος, παραδείγματος χάριν δύο κόκκινες, είναι πιο κοντά στον στόχο απ’ ό,τι η πιο κοντινή μπλε του αντιπάλου, τότε ο παίκτης παίρνει δυο βαθμούς. Εάν δύο ή περισσότερες μπάλες διαφορετικού χρώματος είναι στην ίδια απόσταση από το στόχο και δεν υπάρχει άλλη μπάλα πιο κοντά, τότε κάθε πλευρά θα λάβει από ένα βαθμό για κάθε μπάλα. Στο τέλος όλων των γύρων ο παίκτης, το ζευγάρι ή η ομάδα με τους περισσότερους βαθμούς είναι ο νικητής. Σε περίπτωση ισοπαλίας δίνεται παράταση.
Κάθε πλευρά (αθλητής, ζευγάρι ή ομάδα) έχει ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο για να παίξει σε κάθε γύρο. Ο χρόνος μετράει από τη στιγμή που ο διαιτητής δείχνει ποια πλευρά θα παίξει και σταματάει τη στιγμή που κάθε μπάλα ακινητοποιείται στον αγωνιστικό χώρο ή περνάει τα όρια του. Το χρονικό όριο καθορίζεται ως εξής:
- 5 λεπτά για κάθε παίκτη ανά γύρο, για τις κατηγορίες BC1, BC2, BC4
- 6 λεπτά για κάθε παίκτη ανά γύρο, για την κατηγορία BC3
- 6 λεπτά για κάθε ομάδα ανά γύρο, για τα ομαδικά των κατηγοριών BC1-2
- 8 λεπτά για κάθε ζευγάρι ανά γύρο, για την κατηγορία BC3
- 6 λεπτά για κάθε ζευγάρι ανά γύρο, για την κατηγορία BC4
Ο χρόνος ολοκλήρωσης των ρίψεων που αναλογεί σε κάθε παίκτη, δεν συμπεριλαμβάνει το χρόνο για τη ρίψη της μπάλας-στόχου. Εάν μία πλευρά δεν απελευθερώσει μια ή περισσότερες μπάλες μέσα στο επιτρεπτό χρονικό όριο, την τήρηση του οποίου επιβλέπει ο χρονομέτρης, τότε αυτές ακυρώνονται και τοποθετούνται στο κουτί με τις «νεκρές μπάλες». Σε περίπτωση που μία πλευρά απελευθερώσει μία μπάλα μετά τη λήξη του χρόνου της, ο διαιτητής την ανακαλεί, δηλαδή σταματάει την μπάλα και την απομακρύνει από τον αγωνιστικό χώρο, πριν αυτή παρεμποδίσει το παιχνίδι. Εάν η μπάλα προλάβει και μετακινήσει άλλες μπάλες, ο γύρος διακόπτεται. Σε περίπτωση ανάκλησης, η μπάλα τοποθετείται στο κουτί με τις νεκρές μπάλες και παραμένει εκεί μέχρι το τέλος του γύρου.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα, παραβάσεις οι οποίες χρεώνονται με πέναλτι θεωρούνται οι παρακάτω ενέργειες:
- η μετακίνηση του παίκτη από το πλαίσιο χωρίς άδεια,
- η στροφή του βοηθού προς τον αγωνιστικό χώρο κατά τη διάρκεια του γύρου και πριν ο διαιτητής ανακοινώσει το τέλος του γύρου,
- η παράβαση των κανονισμών που διέπουν την επικοινωνία μεταξύ παικτών, βοηθών και προπονητών.
Παραβάσεις που χρεώνονται με πέναλτι και ανάκληση της μπάλας θεωρούνται οι παρακάτω ενέργειες:
- εάν κατά την απελευθέρωση της μπάλας ο βοηθός, ο παίκτης ή οποιαδήποτε βοηθητική συσκευή χρησιμοποιεί, αγγίξει τις γραμμές του γηπέδου ή την επιφάνεια του αγωνιστικού χώρου που δεν θεωρείται μέρος του πλαισίου του,
- εάν ο βοηθός δεν μετακινήσει τη βοηθητική συσκευή του και ο παίκτης ρίξει την επόμενη βολή από την ίδια θέση με την προηγούμενη βολή,
- εάν κατά την απελευθέρωση της μπάλας η βοηθητική συσκευή είναι πάνω στη γραμμή ρίψης,
- εάν ο παίκτης απελευθερώσει τη μπάλα χωρίς ο ένας τουλάχιστον γλουτός του να βρίσκεται σε επαφή με το κάθισμα,
- εάν, κατά την απελευθέρωση της μπάλας, η μπάλα αγγίζει μέρος του αγωνιστικού χώρου που βρίσκεται εκτός του πλαισίου του παίκτη.
Παραβάσεις που οδηγούν σε πέναλτι και προειδοποίηση θεωρούνται οι παρακάτω ενέργειες:
- εάν ένας παίκτης ηθελημένα παρεμποδίζει κάποιον άλλον, έτσι ώστε να χάσει την αυτοσυγκέντρωσή του,
- εάν ηθελημένα προκαλέσει διάσπαση, δηλαδή διακοπή, του γύρου.
Σε απομάκρυνση της μπάλας οδηγεί η:
- ρίψη της μπάλας πριν ο διαιτητής δείξει την πλευρά που θα παίξει,
- ρίψη της μπάλας, ενώ είναι σειρά της αντιπάλου πλευράς να παίξει – (εκτός κι αν ο διαιτητής έχει κάνει λάθος).
Ενέργειες που οδηγούν σε προειδοποίηση είναι:
- η χωρίς λόγο καθυστέρηση του αγώνα,
- εάν ένας παίκτης δεν δεχθεί μια απόφαση του διαιτητή και ενεργήσει εναντίον του αντιπάλου ή των διαιτητών.
Το πέναλτι είναι δυο επιπλέον ρίψεις στην αντίπαλη πλευρά που εκτελούνται στο τέλος του γύρου χωρίς χρονικά όρια. Για την εκτέλεση χρησιμοποιούνται οι νεκρές μπάλες από το κουτί και, αν δεν υπάρχουν, χρησιμοποιούνται οι πιο απομακρυσμένες από την μπάλα-στόχο. Εάν μια παράβαση συμβεί κατά τη ρίψη της μπάλας-στόχου, η ρίψη αυτή ακυρώνεται και η μπάλα-στόχος δίνεται στον επόμενο παίκτη που έχει σειρά.
Τέλος, κατά τη διάρκεια ενός αγώνα απαιτείται από τους θεατές να κάνουν απόλυτη ησυχία, έτσι ώστε ο αγωνιζόμενος να συγκεντρώνει την προσοχή του στην εκτέλεση της ρίψης.
Αθλητές
Έλληνες Αθλητές
Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας συμμετείχαν οι αθλητές Εμμανουήλ Μούρτος, Γρηγόρης Πολυχρονίδης και οι αθλήτριες Μαρία Τσιλικοπούλου και Αναστασία Χατζηπαναγιωτίδου υπό την καθοδήγηση του προπονητή Γεωργίου Τζίμα.
Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου ο Γρηγόρης Πολυχρονίδης κατέκτησε το Αργυρό Μετάλλιο στην κατηγορία BC3 και έγινε ο πιο διακεκριμένος Έλληνας αθλητής στο άθλημα του Boccia.
Photo Via Hellenic Paralympic Committee