Με την πρώτη ματιά, το ταπεινό πετρόχελο μοιάζει με ένα ακόμη είδος χελιού που ζει στους ωκεανούς, αλλά είναι κάτι πολύ πιο περίεργο και ταυτόχρονα συναρπαστικό. Από την παράξενη ουσία που μοιάζει με γλίτσα και την οποία παράγει ως αμυντικό μηχανισμό, μέχρι την έλλειψη σπονδυλικής στήλης, υπάρχουν πολλά περίεργα πράγματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Το πετρόχελο είναι ένα πρωτόγονο, σχεδόν τυφλό πλάσμα που περνά τη ζωή του στον πυθμένα του ωκεανού, γλιστρώντας και τρέφεται κυρίως με νεκρά ή ετοιμοθάνατα ψάρια. Μεταξύ των πολλών πραγμάτων που κάνουν το πετρόχελο μοναδικό είναι η δομή του σώματός του. Διαθέτει κρανίο, αλλά όχι σαγόνι και σπονδυλική στήλη. Αυτό τους επιτρέπει να δένουν το σώμα τους σε κόμπους προκειμένου να ξύνουν την κολλώδη γλίτσα που παράγουν από το δέρμα τους. Μπορούν να σκάβουν μέσα σε νεκρά ή ετοιμοθάνατα ζώα από διάφορες οπές, ακόμη και μέσα από το δέρμα τους – χρησιμοποιώντας δύο σειρές κερατινώδη δόντια – και να τα καταβροχθίζουν από μέσα. Αλλά δεν χρειάζονται πραγματικά τα δόντια, καθώς μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά μέσω του δέρματος και μπορούν να περάσουν μήνες χωρίς να φάνε.
Αρκετά φρικιαστικά πράγματα, και δεν έχουμε καν μιλήσει για τις γλοιώδεις ικανότητές τους.
Χωρίς μάτια και δόντια, τα πετρόχελα φαίνονται αρκετά ανυπεράσπιστα, αλλά έχουν ένα μυστικό όπλο που είναι ικανό να κρατήσει τους περισσότερους θηρευτές μακριά.
Όταν απειλούνται ή φοβούνται, αυτοί οι γλιστεροί κάτοικοι των ωκεανών απελευθερώνουν ένα είδος κολλώδους γλοιώδους δομής που μπορεί να παγιδεύσει, να επιβραδύνει, ακόμη και να πνίξει τους επιτιθέμενους, επιτρέποντάς τους να ξεφύγουν. Αλλά ο τρόπος που λειτουργεί αυτή η γλίτσα είναι πραγματικά συναρπαστικός.
Τα πετρόχελα παράγουν τη ζελατινώδη γλίτσα από ζεύγη πόρων που διατρέχουν το μήκος του σώματός τους. Ο ένας τύπος αδένα παράγει ένα περίπλοκο συσπειρωμένο νήμα βλέννας που υπολογίζεται ότι έχει μήκος περίπου έξι ίντσες, και ο άλλος, ένα είδος φυσαλίδας γλίτσας. Τα νήματα απλώνονται και μπλέκονται μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα γρήγορα επεκτεινόμενο δίχτυ που παγιδεύει τόσο τη βλέννα όσο και το νερό.
Το μέσο πετρόχελο παράγει περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού αυτής της βλέννας, αλλά σε λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο διαστέλλεται κατά 10.000 φορές, αρκετά για να γεμίσει έναν κουβά. Η υψηλή πυκνότητα της βλέννας είναι αρκετή για να αποτρέψει τα περισσότερα αρπακτικά από το να κυνηγήσουν το πετρόχελο μόλις έρθει σε επαφή με αυτήν.
«Η γλίτσα εγκαθίσταται πολύ γρήγορα και είναι απίστευτα καλή στο να κολλάει και να φράζει τα βράγχια, οπότε τα ψάρια συνήθως ματαιώνουν τις επιθέσεις τους στα πετρόχελα επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη γλίτσα», δήλωσε στο National Geographic ο Douglas Fudge, ερευνητής βιοϋλικών στο Πανεπιστήμιο Chapman.
Ευτυχώς, η επαφή με τη γλίτσα των πετρόχελων είναι σπάνιο φαινόμενο για τον άνθρωπο. Ωστόσο, κάποτε βρέθηκε στο επίκεντρο ενός από τα πιο παράξενα τροχαία ατυχήματα που έχουν καταγραφεί ποτέ. Ένα φορτηγό που μετέφερε πετρόχελα ενεπλάκη σε ένα ατύχημα και τα γλιστερά πλάσματα κατέληξαν στο δρόμο, καλύπτοντάς τον με ένα παχύ, κολλώδες στρώμα πολύ που έπρεπε να καθαριστεί με μια μικρή μπουλντόζα πριν μπορέσει να συνεχιστεί η κανονική κυκλοφορία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γλίτσα φαίνεται αηδιαστική, αλλά πολλοί επιστήμονες την περιγράφουν ως μία από τις πιο θαυμαστές ουσίες που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ. Για αρχή, η εμφάνισή του και μόνο μπορεί να είναι παραπλανητική. Μοιάζει με γλίτσα, αλλά στην πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με ιστό αράχνης στη φύση. Τα νήματα αυτά απλώνονται και μπλέκονται το ένα με το άλλο, δημιουργώντας ένα γρήγορα επεκτεινόμενο δίχτυ που παγιδεύει τόσο τη βλέννα όσο και το νερό. Είναι περίπου 10 φορές ισχυρότερα από το νάιλον, λεπτότερα από την ανθρώπινη τρίχα και εξαιρετικά εύκαμπτα.
Η γλίτσα του πετρόχελου είναι ένα από τα πιο μαλακά υλικά που υπάρχουν στη φύση. Είναι μεταξύ 10.000 και 100.000 φορές πιο μαλακό από το ζελέ και μάλιστα με την πρώτη ματιά μοιάζει με απλό νερό. Μόνο όταν βάζετε το χέρι σας μέσα σε αυτό μπορείτε να καταλάβετε ότι είναι κάτι διαφορετικό.
Ακόμα και μετά από δεκαετίες μελέτης των πετρόχελων, οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να κατανοούν τη διαδικασία μέσω της οποίας αυτά τα πλάσματα παράγουν την ουσία που μοιάζει με γλίτσα. Ο μηχανισμός εξακολουθεί να αποτελεί ένα μεγάλο μυστήριο, καθώς κανείς δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς πώς είναι σε θέση να τυλίγουν τις κλωστές σε δομές που μοιάζουν με μικροσκοπικές μπάλες νήματος, οι οποίες επεκτείνονται γρήγορα αφού εγκαταλείψουν τους πόρους στο δέρμα του πλάσματος.
Εξαιτίας των μοναδικών ιδιοτήτων της “γλίτσας” του πετρόχελου, έχει εξάψει τη φαντασία των επιστημόνων, οι οποίοι ελπίζουν να δημιουργήσουν με κάποιον τρόπο ένα τεχνητό υλικό με ευρύ φάσμα εφαρμογών. Ίσως μια μέρα να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ύφασμα από τη γλίτσα του πετρόχελου, μια φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική λύση στα συνθετικά υφάσματα με βάση το πετρέλαιο. Ορισμένοι έχουν θεωρήσει ότι η γλίτσα θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί σε προστατευτικό εξοπλισμό, όπως κράνη ασφαλείας και γιλέκα Kevlar, ή ως προστατευτικό στρώμα για δύτες. Στην ιατρική, θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο στη μηχανική ιστών και στην αντικατάσταση κατεστραμμένων τενόντων.
Εν τω μεταξύ, για τον μέσο άνθρωπο, το πετρόχελο παραμένει ένα αηδιαστικό, γλοιώδες θαλάσσιο τέρας. Δεν είναι το πιο όμορφο πλάσμα στη γη του Θεού, και το γεγονός ότι και μόνο το άγγιγμά του αφήνει το χέρι σας καλυμμένο με κολλώδη γλίτσα δεν βοηθάει και πολύ.
Views: 15