Δημοσιεύτηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ “ΒΡΥΣΑΚΙ” ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Διαβάζουμε στὸ σχολεῖο, στὸ πανεπιστήμιο ἤ κατὰ μόνας, κείμενα τῆς κλασσικῆς γραμματείας ἀναφερόμενα σὲ κτήρια τοῦ διοικητικοῦ κέντρου τῶν Ἀθηνῶν τῆς κλασσικῆς ἐποχῆς ,ἀγνοῶντας ἐν πολλοῖς, τὴν τοποθεσία καὶ χωροταξία τῆς Ἀρχαίας Ἀγορᾶς .

Ἐπίσης ἀγνοοῦμε καὶ τὴν ἱστορία τοῦ συγκεκριμένου τόπου καθὼς καὶ τὴν χαμένη συνοικία τοῦ ΒΡΥΣΑΚΙΟΥ μὲ τὴν Παναγία ΒΛΑΣΣΑΡΟΥ οἱ ὁποῖες οἰκοδομήθηκαν ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ἐπὶ Τουρκοκρατίας

καὶ στὸν 20αἰ .θυσιάστηκαν ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ γιὰ νὰ ἔρθη στὸ φῶς ὁ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ.

Κατ, ἀρχὰς τὸ διοικητικὸ κέντρο τῆς κλασσικῆς Ἀθήνας —στὸ ὁποῖο συνεχῶς ἀναφέρεται ἡ κλασσικὴ γραμματεία—βρισκόταν στὴν ΔΥΤΙΚΗ πλευρὰ τῆς Ἀγορᾶς,δηλ. ἀνατολικὰ τοῦ ΘΗΣΕΙΟΥ

{ =τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἡφαίστου}.

Ἡ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Ἀγορᾶς ἦταν νεκροταφεῖο ἤδη ἀπὸ τοὺς νεολιθικοὺς χρόνους,

ἐνῶ κατὰ τὴν ἀρχαϊκὴ περίοδο (6ος αἰ.πΧ) ἔλαβε τὰ χαρακτηριστικὰ πολιτικοῦ καὶ διοικητικοῦ κέντρου τῆς πόλης—κράτους τῶν Ἀθηνῶν.

Στὸ κέντρο βρίσκονταν τὸ Μνημεῖο μὲ τοὺς ἀνδριάντες τῶν 10 ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΗΡΩΩΝ —μυθολογικῶν καὶ μή—τοὺς ὁποίους τιμοῦσαν ὡς γενάρχες τῶν δέκα ἀθηναϊκῶν φυλῶν [ὅπως τὶς εἶχε καθορίσει ὁ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ μὲ τὴν γνωστὴ μετσρρύθμιση του,τὸ 508πΧ, ἀναμειγνύοντας δήμους ἀπὸ τὰ παράλια ,τά μεσόγεια καὶ τὰ ὀρεινὰ τῆς Ἀττικῆς ,γιὰ νὰ "σπάσει" τὴν ἐξουσία τῶν ἀριστοκρατικῶν γενῶν].

Τὸ σημεῖο αὐτὸ ἀποτελοῦσε τὸ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ καὶ γι αὐτὸ ἐκεῖ ἀνηρτῶντο σὲ λευκὲς πινακίδες οἱ ΝΟΜΟΙ ἤ ἄλλες σημαντικὲς ἀνακοινώσεις . Το μνημεῖο τῶν Ἐπωνύμων ,ὅπως σώζεται σήμερα, κατασκευάστηκε στὰ μέσα τοῦ 4ου αἰ.πΧ .

Πίσω ,δηλ.ἀνατολικὰ τοῦ βάθρου τῶν Ἐπωνύμων βρισκὀταν τὸ ΜΗΤΡΩΟΝ ,δηλ. ὁ Ναὸς τῆς Μητέρας τῶν Θεῶν ΡΕΑΣ , ὅπου φυλάσσοντο τὰ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΡΧΕΙΑ τῆς Πόλης—Κράτους τῶν Ἀθηνῶν, μαζὶ μὲ τὰ πρωτὀτυπα τῶν ψηφισμάτων τῆς Βουλῆς —ἐξ οὖ καὶ ἡ σημερινὴ σημασία τοῦ ὅρου "μητρῶο" ὡς ἀρχείου.

Τὸ κτήριο ὁλοκληρώθηκε στὰ μέσα τοῦ 2ου αἰ.πΧ , ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὶς ἀνασκαφὲς

καὶ ἦταν κτισμένο πάνω στὸ ΠΑΛΑΙΟ Βουλευτήριο.

Πίσω καί νοτίως τοῦ Μητρώου βρίσκονταν

τὸ ΝΕΟ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟ—κτῖσμα τοῦ 4ου αἰ.πΧ—

ποὺ συνεδρίαζε ἡ ΒΟΥΛΗ τῶν Ἀθηναίων.

Θυμίζω ὅτι ἡ ἀθηναϊκὴ Βουλὴ ΔΕΝ ἔχει σχέση μὲ τὴν σημερινή· οἱ ἀρχαῖοι βουλευτὲς ΚΛΗΡΩΝΟΝΤΑΝ , 50 ἀπό κάθε φυλή, καὶ ἀσχολοῦντο μὲ τὴν θεματολογία ποὺ θὰ συνεζητεῖτο στὴν ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ , δηλ.στὴν ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ. Ἡ ἀρχαία Βουλὴ δηλαδὴ εἶχε προβουλευτικὸ χαρακτῆρα.

Δίπλα ἀπὸ τὸ Βουλευτήριο ,πρὸς νότο, ὑπῆρχε ἡ ΘΟΛΟΣ , τὸ "προεδρικὸ μέγαρο" τρόπον τινα, τῆς ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Πρόκειται γιὰ κυκλικὸ κτῖσμα στὸ ὁποῖο σιτίζονταν οἱ ΠΡΥΤΑΝΕΙΣ δηλ οἱ ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ , τῶν ὁποίων ἡ θητεία διαρκοῦσε ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ [ ἀνὰ μῆνα πρυτάνευε μία φυλή].

Στὴν Θόλο φυλὰσσονταν οἱ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ τοῦ κράτους,τὰ κλειδιὰ τῶν ναῶν, τὰ μέτρα καὶ

τὰ σταθμὰ καὶ ἡ ΕΣΤΙΑ τῆς πόλης.

Η Θόλος πρωτοκτίστηκε τὸν 5ο αἰ.πΧ μᾶλλον ἀπὸ τὸν Κίμωνα.

Στὸ διοικητικὸ κέντρο τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆρχαν καὶ ἄλλα κτήρια ἐκεῖ στὴν ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ὅπως πχ ἡ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΤΟΑ , ἕδρα τοῦ ἄρχοντος βασιλέως καί χῶρος προδικασιῶν . Ἐκεῖ συνήθως δίδασκε ὁ Σωκράτης .

Στὴν Βασίλειο Στοὰ —ποὺ το κύριο μέρος της σήμερα βρίσκεται ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΥ—φυλλάσονταν καὶ οἱ ΠΑΤΡΙΟΙ ΝΟΜΟΙ τοῦ Σόλωνα.

Τὸ κτήριο πρωτοκτίστηκε τὸν 6ο αἰ.πΧ

[ Κάτω ἀπο τὶς γραμμὲς τοῦ Ἠλεκτρικοῦ βρίσκεται καὶ ὁ ΒΩΜΟΣ ΤΩΝ 12 ΘΕΩΝ ἀπὸ ὅπου ξεκινοῦσαν τὶς μετρήσεις τῶν ἀποστάσεων οἱ Ἀθηναῖοι, καθὼς καὶ ἡ ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ δηλ ἡ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ὅπου δίδασκε ὁ ΖΗΝΩΝ Ο ΚΙΤΙΕΥΣ ὁ γενάρχης τῆς ΣΤΩΙΚΗΣ φιλοσοφίας —ποὺ πῆρε τὸ ὄνομα της ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν Στοὰ αὐτή.

Ἡ Ποικίλη Στοά—μᾶλλον μέρος αὐτῆς—ἦρθε στό φῶς στὶς ἀνασκαφὲς τῆς Ἀμερικανικῆς Ἀρχαιολογικῆς Ἀποστολῆς πίσω ἀπὸ τὶς καφετέριες στὸ βόρειο κράσπεδο τῆς ὀδοῦ Ἀδριανοῦ ].

_______________

Ἀπο τὸ διοικητικὸ κέντρο τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ΔΕΝ ΣΩΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΙΠΟΤΑ

διότι ἡ περιοχὴ ΙΣΟΠΕΔΩΘΗΚΕ τὸ 267 μΧ κατὰ τὴν ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΡΟΥΛΩΝ καὶ ἔκτοτε ἡ πόλη μεταφέρθηκε ἀνατολικὰ στὴν ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ.

Στὸ ΚΕΝΤΡΟ τῆς ἀρχαίας Ἀγορᾱς κατὰ τὴν πρωτοβυζαντινὴ ἐποχὴ κτίστηκε ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ στὸ λεγόμενο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

(πάνω στὸν χῶρο ποὺ ἦταν κτισμένο τὸ ΩΔΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΓΡΙΠΠΑ)

ποὺ λειτούργησε μέχρι τὸ 529 μΧ ποὺ τὴν ἐκλεισε ὁ Ἰουστινιανὸς .

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 500ΜΧ

( ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ

ΑΠΟ:

ancientathens3d.com)

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

(ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ:

ΘΟΛΟΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΗΤΡΩΟΥ,

ΝΑΟΣ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΗΦΑΙΣΤΟΥ)

Η ΣΤΟΑ ΑΤΤΑΛΟΥ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗ

ΣΤΟ ΥΣΤΕΡΟΡΡΩΜΑΪΚΟ ΤΕΙΧΟΣ

________________

Ἡ ἀρχαία Ἀγορὰ ΕΡΗΜΩΘΗΚΕ ἐντελῶς

μὲ τὴν κάθοδο τῶν ΣΛΑΒΩΝ τὸ 582 μΧ ,

τὰ ἐρείπια καλύφθηκαν ἀπὸ ἔνα μεγάλο στρῶμα λάσπης καὶ ἡ περιοχὴ ἔμεινε ἀκατοίκητη ἕως τὸν 10αἰ.μΧ (ποὺ κτίστηκε ἐκεῖ ὁ ναὸς τῶν Ἁγ.Ἀποστόλων).

____________________

Κατὰ τὴν Τουρκοκρατία, πάνω ἀκριβῶς στὴν ἀρχαία Ἀγορὰ—ὅπως προείπαμε— κτίστηκε ἡ συνοικία ΒΡΥΣΑΚΙ μὲ τὸν ναὸ Παναγίας τῆς ΒΛΑΣΣΑΡΟΥΣ*,

ὥσπου τὸν 20αἰ. (1931‒1957) δαπάναις τῆς Ἀμερικανικῆς Ἀρχαιολογικῆς Ἀποστολῆς (ΥΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ καθ. SHEAR) ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΟΙΚΙΑ "ΒΡΥΣΑΚΙ"

μαζί μὲ τὴν Παναγία τῆς Βλασσαροῦς, ἀπαλλοτριώθηκε , κατεδαφίστηκε καί ΕΓΙΝΕ ΕΥΡΥ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ τὸ ὁποῖο κράτησε μία εἰκοσαετία, ὥσπου τελικὰ ἡ Ἀγορὰ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ἦρθε ,1500 χρόνια μετά, πάλι στὸ φῶς .

Βεβαίως, ἡ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ δὲν τελείωνε στὴν συνοικία ΒΡΥΣΑΚΙ · ἕνα σημαντικὸ μέρος της βρίσκεται ΘΑΜΜΕΝΟ ΑΚΟΜΑ κάτω ἀπό τὴν βόρεια πλευρὰ τῆς ὁδοῦ ΠΕΙΡΑΙΩΣ πέρα ἀπὸ τὸν ΚΕΡΑΜΕΙΚΟ ὅπου βρισκόταν τὸ "κάλλιστον" προἀστειον τοῦ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ . Ἐκεῖ γράφει ὁ περιηγητὴς ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ὅτι εἶδε περὶ τὸ 150 μ.Χ τοὺς τάφους ὅλων τῶν ἐπιφανῶν Ἀθηναίων ἀπὸ τὸν ΠΕΡΙΚΛΗ ὥς τὸν ΠΛΑΤΩΝΑ.

Καὶ αὐτὴ ἡ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ΘΑΜΜΕΝΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΗ ἀναμένει ἀκόμα τὴν ἄρχαιολογικὴ σκαπάνη καὶ τὰ ..βαλάντια κάποιας ξένης ἀρχαιολογικῆς ἀποστολῆς.

ΑΘΗΝΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ.

ΟΥΤΕ Η ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ—ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΟ.

Η ΩΡΑΙΟΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΚΟΜΑ ΘΑΜΜΕΝΗ ΣΤΟ ΧΩΜΑ..