adkoutoula

Ενημερώθηκε στις 16 Μαΐου, 2021

ΓΙΑΤΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΥΘΕΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Εἶναι γνωστὸ ἀπὸ παλιὰ ὅτι στοὺς Δωρικοὺς ναοὺς
& εἰδικῶς στὸν ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
"σπανίζουν οἱ εὐθεῖες γραμμὲς
& οἱ ὀρθὲς γωνίες".

Αὐτὸ σημαίνει ὅτι
στὸ Ναὸ τῆς Παρθένου Ἀθηνᾶς ποὺ ἔκτισαν ὁ Ἰκτῖνος & ὁ Καλλικράτης στὴν Ἀκρόπολη,
ὑπάρχουν :
α) ΚΑΜΠΥΛΩΣΕΙΣ στὸν στυλοβάτη, στὸ ἐπιστύλιο, στὸ γεῖσο, στὰ τριγλυφα & στὸ ἀέτωμα,
β) ΕΝΤΑΣΕΙΣ (= "φούσκωμα") τῶν Κιόνων στὸ 1/3 περίπου τοῦ ὑψους τους
&
γ) ΚΛΙΣΕΙΣ σὲ ὁλα τὰ μέλη ποὺ θἄπρεπε νὰ ἦταν κάθετα (κίονες & τοίχους).
Ἀπό σύγχρονες μετρήσεις ἔχει διαπιστωθεῖ ὅτι

οἱ κίονες τοῦ Πτεροῦ
κλίνουν ὅλοι πρὸς τὸ ἐσωτερικὸ
κατὰ 0,07 m ,
ἐνῶ οἱ γωνιακοὶ κίονες κλίνουν διαγωνίως κατὰ 0,10 m.
Ὁ Στυλοβάτης ἔχει ΚΑΜΠΥΛΩΘΕΙ κατὰ τέτοιον τρόπο ὥστε
στὸ μέσον τῶν μακρῶν πλευρῶν νὰ ὑψώνεται ἀπὸ τὴν ὁριζόντιο 0,11 m
καὶ στὸ μέσον τῶν στενῶν 0,06 m ,
ἐνῶ τὴν ἴδια καμπύλωση ἀκολουθεῖ καὶ ἡ ἀνωδομή.

Οἱ τοῖχοι ἐσωτερικὰ εἶναι κάθετοι ἀλλὰ ἐξωτερικὰ κλίνουν πρὸς τὰ μέσα ,δίνοντας στὸν Παρθενῶνα σχῆμα ΠΥΡΑΜΙΔΟΕΙΔΟΥΣ & ὄχι παραλληλεπιπέδου..

Ἔτσι , ΚΑΘΕ ΛΙΘΟΣ τοῦ Ναοῦ τῆς Παρθένου Ἀθηνᾶς ,ἔχει τραπεζοειδές (κι ὄχι ὀρθογώνιο) σχῆμα καὶΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣμὴ μοιάζοντας ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΑΛΛΟΝ..

Ὅλα τοῦτα ,βέβαια προϋποθέτουν τέλειους ὑπολογισμοὺς γιὰ κάθε μέλος τοῦ Ναοῦ & μαθηματικῶς ἀκριβέστατη ἐκτέλεση στὴν κατασκευή.

[ Σημειώνω ἐδῶ ὅτι ὁ ἀριθμὸς τῶν Κιόνων

(=17 κατὰ μῆκος
& 8 κατὰ πλάτος )

ἀκολουθεῖ τὴν μαθηματικὴ ἀναλογία α•2α +1 .]

ΓΙΑΤΙ ΟΜΩΣ ΕΚΤΙΣΑΝ ΕΤΣΙ ΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Ο ΙΚΤΙΝΟΣ & Ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ;
ΤΙ ΕΠΕΔΙΩΚΑΝ ;

Προφανῶς οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες γνώριζαν

τὶς ΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ (ἠ γεωμετρικὲς ψευδαισθήσεις)
βάσει τῶν ὁποίων παράλληλες εὐθεῖες,
τεμνόμενες ἀπὸ ἀλλες ποὺ συγκλίνουν σὲ ἕνα κέντρο,
ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ νὰ καμπυλώνουν
στὸ μέσον ( =Ὀπτική Ἀπάτη Hering-1861/ βλ.σχῆμα).

Ἔτσι θέλησαν, μὲ μία ΟΠΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
καμπυλώνοντας τὸν Παρθενῶνα,
νὰ κάνουν ΝΑ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ στὸ ἀνθρώπινο μάτι εὐθεῖες οἱ γραμμὲς του

προσδίδοντας , μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο,
μιὰν ἀνυπέρβλητη Τελειότητα στὸ Ναὸ τῆς θεᾶς τῆς Σοφίας ,
κάνοντας τον αἰώνιο σύμβολο ΑΡΜΟΝΙΑΣ.

Βεβαίως ὅλα αὐτὰ

προϋποθέτουν
εἰδικὸ Σχεδιασμὸ
ποὺ εἶναι ἀδύνατον -λόγῳ τῶν μεγάλων μεγεθῶν-
νὰ ἔγινε πάνω σέ..παπύρους ἤ περγαμηνές.

ΠΩΣ ,
ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ,ΛΟΙΠΟΝ ,
Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ;

Σήμερα ξέρουμε ἀπὸ εὑρήματα στὸ Μαντεῖο

τοῦ Ἀπόλλωνα στὰ ΔΙΔΥΜΑ τῆς Ἰωνίας,
ὅτι ὁ Σχεδιασμὸς τῶν Κιόνων
ἔγινε μὲ τὴν μέθοδο
τῆς ΣΜΙΚΡΥΝΣΗΣ ΥΠΟ ΚΛΙΜΑΚΑ ,
ὅμως
ἐνῶ ἡ καμπύλη τοῦ ΥΨΟΥΣ τοῦ Κίονα σμικρύνθηκε
ὑπὸ κλίμακα (1:16)
τὸ ΠΛΑΤΟΣ ἐλήφθη στὸ σχέδιο
σὲ ΦΥΣΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ..(βλ video)

Εὐφυὴς σκέψη & εὐφυέστατη ἐφαρμογή..

Καὶ κάτι τελευταῖο :

ἡ Ἀναστήλωση τοῦ Παρθενῶνα ποὺ ξεκίνησε τὴν Μεταπολίτευση

(γιὰ νὰ διορθώσει τά ..ἐγκλήματα τῶν Ἀρχαιολόγων τοῦ Μεσοπολέμου ποὺ ἔβαλαν ΣΙΔΕΡΟ στὴν σύνδεση τῶν σπονδύλων
ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΥΡΙΑ
ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ..)

ἀκόμα δὲν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ
(ἐδῶ & 40 χρόνια )

ἐνῶ ὁ ἴδιος ὁ Ναὸς ΚΤΙΣΤΗΚΕ ἐπὶ Περικλῆ
μόλις ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑΝ 8ετία..

_______

Ενημερώθηκε στις 16 Μαΐου, 2021

ΓΡΑΦΗ ΑΣΕΒΕΙΑΣ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

ΕΡΜΑΪΚΗ ΣΤΗΛΗ

Εἶναι παραπλανητικὴ ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ ἀρχαιοελληνικὸς Δωδεκαθεϊσμὸς ἐπειδὴ δὲν ἦταν Μονοθεϊστικὴ,ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ θρησκεία ἐξ ἀποκαλύψεως —καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν εἶχε Ἱερὲς Γραφές —ἦταν ΑΝΕΚΤΙΚΟΣ γιὰ ἄλλου εἴδους θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις ποὺ φάνταζαν οἱονεί "ΑΘΕΪΣΤΙΚΕΣ".

Ἐν προκειμένῳ βοοῦν οἱ ἀρχαῖες πηγὲς γιὰ τὶς Διώξεις ποὺ ὑπέστησαν γνωστὲς Προσωπικότητες τῆς ἀρχ. ἑλλ.Ἱστορίας ἀκριβῶς γιὰ τὶς θρησκευτικὲς τους ἀπόψεις -

ἀπὸ τοὺς Φυσικοὺς Φιλοσόφους (πχ Ἀναξαγόρας)

ὥς τοὺς Σοφιστές (πχ Πρωταγόρας)

μέχρι τὸν Ἀλκιβιάδη ,τὴν Ἀσπασία

καὶ φυσικὰ τὸν Σωκράτη.

Βέβαια πάντα πίσω ἀπὸ ΟΛΕΣ τὶς θρησκευτικὲς διώξεις τῆς Ἱστορίας κρύβονταν ΠΟΛΙΤΙΚΑ κίνητρα καὶ διαμάχες ΕΞΟΥΣΙΑΣ-πῶς ἀλλιῶς ?

Ἐνῶ πχ στὸ Βυζάντιο δολοφονήθηκε ἡ ΥΠΑΤΙΑ,
δὲν ἐδιώχθη ὁ θεουργὸς ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ ἤ ὁ ΠΡΟΚΛΟΣ·
κατὰ παρόμοιον τρόπο

καὶ στὴν ἀρχαία Ἀθήνα ἐνῶ ἐδιώχθη ὁ ΕΙΣΑΓΩΝ ΚΑΙΝΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ Σωκράτης δὲν ἐδιώχθη
ὁ πολλάκις γελοιοποιῶν τοὺς θεοὺς ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ...

Ἡ περίφημη ΓΡΑΦΗ ΑΣΕΒΕΙΑΣ λοιπὸν

δηλ ἡ Καταγγελία γιὰ τὶς θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις κάποιου (καὶ κυρίως τὶς ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ του) ἦταν ὁ κατεξοχήν νόμος τῆς Ἀρχ.Αθήνας βάσει τοῦ ὁποίου ΕΔΙΩΧΘΗΣΑΝ ΠΛΕΙΣΤΟΙ γνωστοὶ πνευματικοὶ δημιουργοί- καὶ ὄχι μόνο.

Ἡ "ΑΣΕΒΕΙΑ" σήμαινε :

1)τὴν Ἀθεΐα (=ΟΥ ΝΟΜΙΖΕΙΝ ΘΕΟΥΣ)

2)τὴν εἰσαγωγὴ νέων -ξένων θεοτήτων (=ΚΑΙΝΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ)

3)τὴν προσβολὴ Τελετουργιῶν (=ΑΔΙΚΕΙΝ

Τῼ ΘΕῼ)

Παρακάτω θὰ συνοψίσω τὰ 6 πιὸ κραυγαλέα παραδείγματα θρησκευτικῶν διώξεων στὴν Ἀρχ.Ἀθήνα

παραλείποντας τὰ γνωστὰ ἀπὸ τὶς σχολικὲς γνώσεις -

πχ

γιὰ τὸν Σωκράτη,

τὸν ΑΝΔΟΚΙΔΗ

ἤ τὸν ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ τὸν ὁποῖο

κατήγγειλε ὁ Πυθόνικος τὸ 415 πχ

ὅτι διακωμώδησε τὰ Ἐλευσίνια Μυστήρια σὲ γλέντι στὸ σπίτι του:

"ΑΔΙΚΕΙΝ ΤΩ ΘΕΩ

ΔΗΜΗΤΡΑΝ ΚΑΙ ΚΟΡΗΝ

ΑΠΟΜΙΜΟΥΜΕΝΟΣ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

ΚΑΙ ΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑ

ΤΟΙΣ ΑΥΤΟΥ ΕΤΑΙΡΟΙΣ

ΕΝ ΤΗ ΟΙΚΙΑ ΕΑΥΤΟΥ"

(Πλούταρχ.Ἀλκιβιάδης,22,3)

Θὰ ἀναφερθῶ στὶς Διώξεις 6 σημαντικῶν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ἀνδρῶν τῆς Ἱστορίας τοῦ Πνεύματος ἀπὸ τὸ θρησκευτικὸ Πολυθεϊστικὸ Κατεστημένο τῆς Ἐποχῆς (εἰδικῶς ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΤΩΝ ΜΑΝΤΕΩΝ -ἀφοῦ συνήθως

Μάντεις βρίσκονταν πίσω ἀπὸ τὶς Διώξεις )

εἴτε μέσῳ τῆς ΓΡΑΦΗΣ ΑΣΕΒΕΙΑΣ

εἴτε (μετὰ το 433πχ)

μέσῳ τοῦ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ τοῦ μάντη ΔΙΟΠΕΙΘΗ

διὰ τοῦ ὁποίου :

"ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΣΘΑΙ

ΤΟΥΣ ΤΑ ΘΕΙΑ ΜΗ ΝΟΜΙΖΟΝΤΑΣ

ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΡΣΙΩΝ (=ουράνια φαινομενα)

ΛΟΓΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ "

(Πλουτ.Περικλῆς ,32)

[Μετ. Νὰ καταγγέλονται ὅσοι δὲν πιστεύουν στοὺς θεοὺς καὶ ὅσοι διδάσκουν ...Ἀστρονομία ! ]

Ὑπέστησαν λοιπὸν θρησκευτικὲς διώξεις στὴν Ἀρχαία Ἀθήνα οἱ ἑξῆς :

1)ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ

Ἐδιώχθη ἐπειδὴ ὡς ΦΥΣΙΚΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ δίδασκε ὅτι τὰ Οὐράνια Σώματα δὲν εἶναι θεοὶ

ἀλλὰ ὑλικὰ ἀντικείμενα :

"ΥΠΟ ΚΛΕΩΝΟΣ ΑΣΕΒΕΙΑΣ ΚΡΙΘΗΝΑΙ

ΔΙΟΤΙ ΤΟΝ ΗΛΙΟΝ ΜΥΔΡΟΝ(=λίθον)ΕΛΕΓΕ ΔΙΑΠΥΡΟΝ"

(Διογ.Λαέρτ.2,12-13)

[Μετ.

Καταγγέλθηκε ἀπό τὸν Κλέωνα γιὰ Ἀσέβεια ἐπειδὴ ἔλεγε ὅτι ὁ Ἥλιος εἶναι διάπυρος λίθος (δηλ. λάβα)]

Ὁ Περικλῆς φυγάδευσε τὸν Ἀναξαγόρα ὁ ὁποῖος τελικὰ καταδικάστηκε ἐρήμην σὲ θάνατο :

"ΑΠΟΝΤΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΘΗΝΑΙ ΘΑΝΑΤΩ"(ο.π.)

2)ΑΙΣΧΥΛΟΣ

Ὁ πρῶτος τῶν Τραγικῶν ἐδιώχθη ἐπειδὴ δῆθεν ἀποκάλυψε τὰ Μυστήρια

ἀλλὰ σώθηκε ἀπό..λιθοβολισμὸ

ὅταν ὁ ἀδελφὸς του Ἀμεινίας ἔδειξε στοὺς δικαστὲς τὸ κομμένο του χέρι ἀπὸ τὴ Ναυμαχία τῆς Σαλαμίνας καὶ οἱ δικαστὲς γιὰ τὴν προσφορὰ στὴν πατρίδα τῆς οἰκογενείας τοῦ Αἰσχύλου

τὸν ἀθώωσαν γλυτώνοντας τον

ἀπὸ τὸν λιθοβολισμό :

"ΑΙΣΧΥΛΟΣ Ο ΤΡΑΓΩΔΟΣ

ΕΚΡΙΝΕΤΟ ΑΣΕΒΕΙΑΣ ΕΠΙ ΤΙΝΙ ΔΡΑΜΑΤΙ.

ΕΤΟΙΜΩΝ ΟΥΝ ΟΝΤΩΝ

ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΒΑΛΛΕΙΝ ΑΥΤΟΝ ΛΙΘΟΙΣ

ΑΜΕΙΝΙΑΣ Ο ΝΕΩΤΕΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ

ΔΙΑΚΑΛΥΨΑΜΕΝΟΣ ΙΜΑΤΙΩ

ΕΔΕΙΞΕ ΠΗΧΥΝ ΕΡΗΜΟΝ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΣ.

ΕΤΥΧΕ ΑΡΙΣΤΕΥΩΝ ΕΝ ΣΑΛΑΜΙΝΙ Ο ΑΜΕΙΝΙΑΣ ΑΠΟΒΕΒΛΗΚΩΣ ΤΗΝ ΧΕΙΡΑ.

ΕΠΕΙ ΔΕ ΕΙΔΟΝ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΑΙ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΣ ΤΟ ΠΑΘΟΣ

ΥΠΕΜΝΗΣΘΗΣΑΝ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΥΤΟΥ

ΚΑΙ ΑΦΗΚΑΝ ΑΙΣΧΥΛΟΝ.."

(Αἰλιανός,Ποικίλη Ἱστορία, 5,19)

[Μετ.

Ὁ τραγωδὸς Αἰσχύλος δικάστηκε γιὰ Ἀσέβεια γιὰ κάποιο ἔργο του.

Κι ἐνῶ ἦταν ἕτοιμοι οἱ Δικαστὲς νὰ τὸν καταδικάσουν σὲ λιθοβολισμὸ ὁ

Ἀμεινίας ὁ νεώτερος ἀδελφός του ἔδειξε τὸ κομμένο του χέρι ποὺ ἔκρυβε στὸ ροῦχο του.Γιατὶ εἶχε ἀνδραγαθήσει στὴν Σαλαμῖνα ὅπου εἶχε χάσει τὸ χέρι του.

Μόλις τὸν εἶδαν οἱ δικαστὲς θυμήθηκαν τὰ ἔργα του (γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς πατρίδος)

καὶ ἄφησαν ἐλεύθερο τὸν Αἰσχύλο..]

3)ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ὁ Εὐριπίδης ,φίλος καὶ ὀπαδὸς τῶν Σοφιστῶν καὶ τῶν φυσικῶν φιλοσόφων τοῦ ἀρχαιοελλ.Διαφωτισμοῦ

κατηγορήθηκε γιὰ Ἀσέβεια

(ἐπειδὴ σὲ ἕνα ἔργο του προέτρεπε σὲ ἐπιορκία δῆθεν..)

ἀλλὰ κατάφερε νὰ ..ἀντιστρέψει τὴν κατηγορία λέγοντας ὅτι ὁ ἀντίδικος του θἄπρεπε νὰ στραφεῖ κατὰ ὅσων τὸν βράβευσαν γιὰ τὴν Τραγωδία του στὰ Μ. Διονύσια·

"ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΠΡΟΣ ΥΓΙΑΙΝΟΝΤΑ

ΕΝ ΤΗ ΑΝΤΙΔΟΣΕΙ

ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΝΤΑ ΩΣ ΑΣΕΒΗΣ

ΟΣ Γ'ΕΠΟΙΗΣΕ ΚΕΛΕΥΩΝ ΕΠΙΟΡΚΕΙΝ"

(Ἀριστ.Ρητορική,1416a)

[Μετ.

Ὁ Εὐριπίδης ἀντέστρεψε τὴν κατηγορία πρὸς τὸν Ὑγιαίνοντα

ὁ ὁποῖος τὸν εἶχε καταγγείλει γιὰ Ἀσέβεια ἐπειδὴ σὲ κάποιο ἔργο του δίδασκε δῆθεν τὴν Ἐπιορκία στοὺς θεούς]

4)ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

Ὁ πρωτοπόρος τῶν Σοφιστῶν διώχθηκε μόνο καὶ μόνο γιὰ τὴν πρώτη πρόταση τοῦ χαμένου συγγράμματος του "ΑΛΗΘΕΙΑ ἤ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΝΤΕΣ"

("πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος")

καὶ τὰ ἔργα του ὅλα

ἀφοῦ μαζεύτηκαν ἕνα-ἕνα

ΚΑΗΚΑΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ :

"ΔΙΑ ΤΑΥΤΗΝ ΔΕ ΤΗΝ ΑΡΧΗΝ

ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΕΞΕΒΛΗΘΗ ΠΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΑΥΤΟΥ

ΚΑΤΕΚΑΥΣΑΝ ΕΝ ΤΗ ΑΓΟΡΑ

ΥΠΟ ΚΗΡΥΚΙ ΑΝΑΛΕΞΑΜΕΝΟΙ

ΠΑΡ ΕΚΑΣΤΟΥ ΤΩΝ ΚΕΚΤΗΜΕΝΩΝ"

(Διογ.Λαέρτ.9,52)

[Μετ.

Εξαιτίας τῆς ἀρχῆς τοῦ συγγράμματος ἐξορίστηκε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα

καὶ τὰ βιβλία του κατέκαψαν στὴν Ἀγορὰ

ἀφοῦ ἔστειλαν κήρυκα νὰ μαζέψει ἕνα-ἕνα τὰ ἀντίτυπα.]

5)ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ Ο ΣΑΜΙΟΣ.

Ἡ Θεωρία τοῦ Ἡλιοκεντρισμοῦ

ποὺ πρωτοανέπτυξαν οἱ Πυθαγόρειοι

("ΠΥΡ ΕΝ ΤΩ ΜΕΣΩ ..ΟΠΕΡ ΕΣΤΙΑ ΚΑΛΕΙΤΑΙ"

DK 44a16)

ἐρχόταν σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὸ Δωδεκάθεο ἐπειδὴ

ἄν ἡ γῆ ἐκινεῖτο

θὰ ...τάραζε "ΤΗΝ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΘΕΩΝ ΗΡΕΜΙΑΝ".

Γι αὐτὸ καὶ ὁ Στωικὸς Κλεάνθης κυγήγησε τὸν Ἀρίσταρχο ὡς κινοῦντα "ΤΗΝ ΚΟΣΜΟΥ ΕΣΤΙΑΝ "(=γῆ)

[Πλούταρχ.Περί τοῦ ἐμφαιν.προσώπου τῷ κύκλῳ τῆς σελήνης,923 A]

Κι ἔτσι βέβαια δὲν προκαλεῖ ἔκπληξη ὅτι ΧΑΘΗΚΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ ὅπως καὶ τῶν ἄλλων Ἡλιοκεντριστῶν

[Πχ Σέλευκου τοῦ Σελεύκειου

ὁ ὁποῖος ἀπέδειξε ("ΑΠΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟΝ")τὸν Ἡλιοκεντρισμὸ καὶ δὲν τὸν παρουσίαζε ἁπλῶς ὡς Ὑπόθεση σὰν τὸν Ἀρίσταρχο("ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΟΝ")

βλ Πλούταρχ.Πλατων.Ζητήμ.,Ζ,1006c]

ὅπως ἐπίσης χάθηκαν ΟΛΑ

ΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ ΚΑΙ ΣΟΦΙΣΤΩΝ

6)ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ .

Ὁ μεγάλος φιλόσοφος ἐδιώχθη μὲ Γραφὴ Ἀσεβείας τὸ 323 πχ λίγο μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Ἀλεξάνδρου στὴν Ἀθήνα, ἐπειδὴ εἶχε συντάξει ἕναν θρησκευτικὸ ὕμνο (Παιᾶνα)

γιὰ τὸν ΕΡΜΙΑ Τύραννο

τοῦ Ἀκαρνέως τῆς Μ.Ἀσίας

(σταυρωθέντα ἐπὶ προδοσίᾳ

ἀπὸ τοὺς Πέρσες γιατὶ συμμάχησε κρυφὰ μὲ τοὺς Μακεδόνες)

ἐνῶ ἔλεγαν ὅτι τοῦ εἶχε φτιάξει καὶ βωμὸ τιμῶντας τον ὡς θεό.

Ὁ Ἀριστοτέλης διέφυγε στὴν Χαλκίδα (ὅπου πέθανε τὸ ἑπόμενο ἔτος : 322 πΧ)

δικαιολογῶντας τὴν φυγὴ του μὲ..χιοῦμορ ὅτι ἔσωσε τοὺς Ἀθηναίους ἀπὸ τὸ νὰ κάνουν ἕνα δεύτερο ἔγκλημα κατὰ τῆς Φιλοσοφίας -ἐννοῶντας τὴν καταδίκη τοῦ Σωκράτη βεβαίως..

"ΥΠΕΞΗΛΘΕΝ ΕΙΣ ΧΑΛΚΙΔΑ

ΕΥΡΥΜΕΔΟΝΤΟΣ ΑΥΤΟΝ ΤΟΥ ΙΕΡΟΦΑΝΤΟΥ

ΔΙΚΗΝ ΑΣΕΒΕΙΑΣ ΓΡΑΨΑΜΕΝΟΥ

Ή ΔΗΜΟΦΙΛΟΥ...

ΕΠΕΙΔΗΠΕΡ ΤΟΝ ΥΜΝΟΝ ΕΠΟΙΗΣΕΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ..ΕΡΜΙΑΝ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ ΑΝΔΡΙΑΝΤΟΣ ΤΟΙΟΥΤΟΥ..."

(Διογ.Λαέρτ.5,5)

[Μετ.

Διέφυγε στὴν Χαλκίδα (ὁ Ἀριστοτέλης)ὅταν τὸν κατήγγειλε μὲ Γραφὴ Ἀσεβείας ὁ Ἱεροφάντης Εὐρυμέδων ἤ ὁ Δημόφιλος..ἐπειδὴ ἔγραψε τὸν Ὕμνο στὸν Ἑρμία ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ Ἐπίγραμμα ποὺ ἔγραψε στὸν ἀνδριάντα ἐκείνου

στοὺς Δελφούς..]

Ὅλα τὰ παραπάνω, ἐν συνόψει ἀναφερόμενα

δείχνουν τὴν μεγάλη ἀντίδραση τοῦ Πολυθεϊστικοῦ Κατεστημένου τῶν ΜΑΝΤΕΩΝ στὴν Ἐποχὴ

τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ Διαφωτισμοῦ (τῶν Προσωκρατικῶν και των Σοφιστῶν

600-400 πχ περίπου)

ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΤΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ,

κατά τῆς ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ καὶ τῆς ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ὅταν

"ΟΥ ΓΑΡ ΗΝΕΙΧΟΝΤΟ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΕΣΧΑΣ(=ἀστρονόμους) "

(Πλουτ.Νικίας ,23)

ἐπειδὴ ἐξοβέλιζαν τοὺς θεοὺς ἀπὸ τὴν Φύση

καὶ ἀπέδιδαν τὴν θεία Πρόνοια

σὲ ΑΙΤΙΑΣ ΑΛΟΓΟΥΣ (ο.π.) δηλ σέ " ΜΗΧΑΝΙΣΤΙΚΑ" ΑΙΤΙΑ ...

Δημοσιεύτηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Θουκυδίδης : Ο ΛΟΙΜΟΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Ἀπὸ τὶς συγκλονιστικώτερες ἀφηγήσεις τοῦ Θουκυδίδη ,ἠ περιγραφὴ τοῦ Λοιμοῦ τοῦ 430 πΧ, κατὰ τὸ δεύτερο ἔτος τοῦ Πελοποννησιακοῦ Πολέμου,

ποὺ ἦρθε ἐξ Ἀφρικῆς {πρωτοεμφανίστηκε στὸ Λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ} καὶ ἐν τέλει ἐξολόθρευσε τὸ 1/3 τῶν Ἀθηναίων

- μεταξύ αὐτῶν καὶ τὸν ΠΕΡΙΚΛΗ, τὸ 429 πΧ-

οἱ ὁποῖοι λόγῳ τῆς Πολιορκίας τῶν Σπαρτιατῶν εἶχαν κλειστεῖ στὰ ΜΑΚΡΑ ΤΕΙΧΗ.

Περιγράφει ὁ Θουκυδίδης τὰ συμπτώματα

λεπτομερῶς ,ἀφοῦ κι ὁ ἴδιος εἶχε προσβληθεῖ ἀλλὰ σώθηκε :

"ΕΞΑΙΦΝΗΣ ΥΓΙΕΙΣ ΟΝΤΑΣ ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΝ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΘΕΡΜΑΙ ΙΣΧΥΡΑΙ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΦΘΑΛΜΩΝ ΕΡΥΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΦΛΟΓΩΣΙΣ ΕΛΑΜΒΑΝΕ...ΕΠΕΙΤΑ ΕΞ ΑΥΤΩΝ ΠΤΑΡΜΟΣ ΚΑΙ ΒΡΑΓΧΟΣ ΕΠΕΓΙΓΝΕΤΟ ΚΑΙ ΕΝ ΟΥ ΠΟΛΛΩ ΧΡΟΝΩ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΝ ΕΣ ΤΑ ΣΤΗΘΗ Ο ΠΟΝΟΣ ΜΕΤΑ ΒΗΧΟΣ ΙΣΧΥΡΟΥ'..ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ..ΦΛΥΚΤΑΙΝΑΙΣ ΜΙΚΡΑΙΣ ΚΑΙ ΕΛΚΕΣΙΝ ΕΞΗΝΘΗΚΟΣ..ΚΑΙ ..ΔΙΑΡΡΟΙΑΣ ΑΜΑ ΑΚΡΑΤΟΥ ΕΠΙΠΙΠΤΟΥΣΗΣ ΟΙ ΠΟΛΛΟΙ ΥΣΤΕΡΟΝ ΔΙ ΑΥΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑι ΔΙΕΦΘΕΙΡΟΝΤΟ.."(Θουκ.2,49)

[ Μετάφραση :

Ξαφνικά ,ἐνῶ ἦταν ὑγιεῖς οἱ ἄνθρωποι ἀνέβαζαν πυρετὸ στὸ κεφάλι,κοκκινίλα & φλόγωση στὰ μάτια, κατόπιν ἀκολουθοῦσε φτέρνισμα & βραχνάδα καὶ ἐν συνεχείᾳ κατέβαινε ὁ πόνος στὸ στῆθος μὲ δυνατό βῆχα...Τὸ σῶμα ἔβγαζε μικρὲς φλύκταινες & ἕλκη..ἐνῶ στὸ τελικὸ στάδιο ἀκολουθοῦσε ἀκατάπαυστη διάρροια ,ἀπὸ τὴν ὁποία πέθαιναν οἱ περισσότεροι..]

Θεραπεία δὲν ὑπῆρχε λέει ὁ Θουκυδίδης ἀφοῦ τὸ ἕνα φάρμακο ποὺ ὠφελοῦσε τὸν ἕνα ,

ἔβλαπτε τὸν ἀλλον

{= "ΤΟ ΓΑΡ ΤΩ ΞΥΝΕΝΕΓΚΟΝ ΑΛΛΟΝ ΤΟΥΤΟ ΕΒΛΑΠΤΕΝ",Θουκ.2,51}.

Καὶ ἐντοπίζει παρακάτω ὁ Θουκυδίδης τὴν ἀρχὴ τῆς ΑΝΟΣΙΑΣ

γράφοντας ὅτι ὁ Λοιμὸς

"ΔΙΣ ΓΑΡ ΤΟΝ ΑΥΤΟΝ ΟΥΚ ΕΠΕΛΑΜΒΑΝΕΝ"

[= δύο φορὲς δὲν κτυποῦσε τὸ ἴδιο ἄτομο.]

Στὸ ἐρώτημα ,γιατὶ ἀναφέρει τόσες πολλὲς λεπτομέρειες γιὰ τὸν ΛΟΙΜΟ

ὁ Θουκ. ἀπαντᾶ ὡς γνήσιος ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ :

"ΕΓΩ ΔΕ ΟΙΟΝ ΤΕ ΕΓΙΓΝΕΤΟ ΛΕΞΩ,

ΚΑΙ ΑΦ ΩΝ ΑΝ ΤΙΣ ΣΚΟΠΩΝ ,

ΕΙ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΑΥΘΙΣ ΕΠΙΠΕΣΟΙ ,

ΜΑΛΙΣΤ' ΑΝ ΕΧΟΙ ΤΙ ΠΡΟΕΙΔΩΣ

ΜΗ ΑΓΝΟΕΙΝ ..." (Θουκ.2,48)

[ Μετ. : ἐγὼ θὰ πῶ ὅ,τι ἀκριβῶς ἔγινε,

ὥστε ἄν ἐξετάσει κάποιος

τὰ συμπτώματα & τὴν πορεία τῆς νόσου ,

νὰ μπορέσει μὲ αὐτὲς τὶς γνώσεις

νὰ κάνει τὴν ΔΙΑΓΝΩΣΗ του,

ἄν κάποτε μᾶς ἐπισκεφτεῖ ξανὰ ἡ ἴδια νόσος]

Ὑπάρχουν πολλὲς θεωρίες γιὰ τὸ ΕΙΔΟΣ ἐκείνης τῆς ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ :

Πανούκλα, Τύφος{= ἡ ἐπικρατέστερη θεωρία} Ἔμπολα , Τυφοειδής πυρετός κλπ

χωρὶς νὰ ὑπάρχει μέχρι στιγμῆς ἐπιστημονικὸ consensus ἐπ αὐτοῦ

[ Τελευταῖα ἀμφισβητήθηκε ἀπὸ εἰδικοὺς

τὸ πόρισμα

σχετικῆς ἔρευνας Ἑλλήνων Ἐπιστημόνων

σὲ δόντια νεκρῶν τοῦ Κεραμεικοῦ

ποὺ ἀπέδιδε τὸν λοιμὸ σὲ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟ ]

Ὁ Λοιμὸς τῶν Ἀθηνῶν κράτησε δύο χρόνια· ἐπανεμφανίστηκε μετᾶ ἀπὸ λίγα χρόνια ,

ἐνῶ ἡ Ἀθήνα ἀνελαβε πληθυσμιακὰ,μόνον μετὰ ἀπὸ μιὰ 15ετία, κατὰ τὴν Σικελικὴ Ἐκστρατεία τὸ 415 πΧ.

Ἐνδιαφέρον ἔχει τὸ γεγονὸς ὅτι ἀκόμη καὶ τὴν ἐποχὴ ποὺ θέριζε ἡ πανδημία , οἱ δραματικοὶ ἀγῶνες στὸ θέατρο τοῦ Διονύσου —στὰ Μεγάλα Διονύσια—οὐδέποτε διακόπηκαν .

Τότε , ἐν ἔτει 428 πΧ, παρουσίασε κι ὁ ΣΟΦΟΚΛΗΣ τὸν "ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟ"

ξεκινῶντας τὸ ἔργο

μὲ τὴν σκηνὴ τοῦ λοιμοῦ στὴν Θήβα...

Ἐπίσης ἐξαιρετικὸ ἐνδιαφέρον παρουσιάζει στὴν ἐν λόγῳ ἀφήγηση τοῦ Θουκυδίδη ἡ περιγραφὴ του

γιὰ τὴν ΠΡΟΪΟΥΣΑ ΕΚΛΥΣΗ ΤΩΝ ΗΘΩΝ ,

ὅσον αὔξαναν τὰ θύματα τοῦ Λοιμοῦ.

Στὴν ἀρχὴ ὅλοι τὸ ἔριξαν στὴ θρησκεία, ἀλλὰ στὴ συνέχεια

ὅταν ἔβλεπαν ὅτι ἡ Ἐπιδημία απλωνόταν ΑΚΑΘΕΚΤΗ ,

ὅλοι ρίχτηκαν σὲ κάθε ἔκλυτη πράξη θεωρῶντας ΟΤΙ ΤΟΥΣ ΕΜΕΝΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΖΩΗΣ & ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΠΡΟΛΑΒΟΥΝ ΕΝ ΖΩΗ ,ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΜΩΡΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΟΜΙΕΣ ΤΟΥΣ .

Καὶ σὲ αὐτὴ τὴν ἔκλυση τῶν Ἠθῶν

—πρωταγωνιστοῦσαν γράφει ὁ Θουκυδίδης—

ὅσοι ἐμφανίζονταν πρὶν ὡς οἱ πιό ..ευσεβεῖς

ὥστε στὸ τέλος

"ΘΕΩΝ ΦΟΒΟΣ

Ἤ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΝΟΜΟΣ

ΟΥΔΕΙΣ ΑΠΕΙΡΓΕ" {=ἐμπόδιζε}

Θουκ.2,53.

Καὶ κάτι τελευταῖο ποὺ ἔχει φιλολογικὸ

ἐνδιαφέρον ·

λέει ὁ Θουκυδίδης (2.54.2) ὅτι κυκλοφόρησε τότε κι ἕνας παλιὸς χρησμὸς ὅτι "ΗΞΕΙ ΔΩΡΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΛΟΙΜΟΣ ΑΜ'ΑΥΤῼ"

[=θἄρθει μαζὶ μὲ τὸν δωρικὸ πόλεμο καὸ ἐπιδημία]

ὅμως κάποιοι παλιοὶ διόρθωναν ὅτι δὲν μιλοῦσε ὁ χρησμὸς περὶ "λοιμοῦ" (=ἐπιδημίας)

ὁ χρησμὸς ἀλλὰ περὶ "λιμοῦ"(=πείνας)

[ μὴν λοιμὸν ὠνομᾴσθαι ἀλλὰ λιμόν]

μαρτυρία ποὺ δείχνει ὅτι τὸν 5ο αἰ. π.Χ.

δὲν ὑπῆρχε διαφοροποίηση στὴν προφορὰ

μεταξὺ ‒οι καὶ ‒ι , ποὺ σημαίνει ὅτι

δὲν εἶναι ἐντελῶς σωστὴ καὶ ἀκριβὴς ἡ ΕΡΑΣΜΙΚΗ προφορά.

Ενημερώθηκε στις 15 Μαΐου, 2021

“Γαλήν’ὁρῶ” καὶ ” Γαλῆν ὁρῶ “: Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗΣ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Δὲν ὑπῆρχαν φυσικὰ, μαγνητόφωνα κλπ τεχνικὰ μέσα στὴν ἀρχαιότητα , ὥστε νὰ ἔχουμε μιὰ ΑΜΕΣΗ ἀντίληψη τῆς προφορᾶς τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς , ὄμως ὑπάρχουν ἀρκετὲς ΕΜΜΕΣΕΣ μαρτυρίες ποὺ ἀποκαλύπτουν τὴν προσῳδιακὴ προφορὰ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς

ὅπως :

-οἱ ἀλλαγὲς στὸ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

(πχ οἱ ΜΕΤΑΠΤΩΣΕΙΣ στὶς διφθόγγους "ἀμείβω—ἀμοιβή" θὰ ἦταν ἀκατανόητες χωρὶς τὴν προφορά τῶν διφθόγγων ξεχωριστὰ ὡς δύο φθόγγων)

-ἡ ΜΕΤΡΙΚΗ τῶν ποιητικῶν ἔργων ἤ ἀκόμα

-τὰ ΟΡΘΟΓΡΦΙΚΑ ΛΑΘΗ σὲ παπύρους (πχ γραφὴ "θέλις" ἀντὶ "θέλεις")

Ὅμως παρακάτω θὰ παρουσιάσω κάποια φιλολογικὰ τεκμήρια μέσα ἀπὸ κείμενα ἀρχαίων συγγραφέων ποὺ εἶναι ἐνδεικτικὰ τῆς προφορᾶς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας κατὰ τὴν ἀρχαιότητα.

Καταρχὰς νὰ πῶ ὅτι ἡ ἔρευνα τῆς ἀρχαιοελληνικῆς προφορᾶς ξεκίνησε ἀπὸ τοὺς ἑλληνιστὲς τῆς ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

—ἤδη ὁ ΑΛΔΟΣ ΜΑΝΟΥΤΙΟΣ τὸ 1508 εἶχε παρατηρήσει ὅτι τὸ βέλασμα προβάτου "βῆ" ποὺ ἀναφέρουν οἱ ἀρχαῖοι κωμικοὶ, δείχνει προφορὰ "bee" κι ὄχι "vi" ,

καὶ κατόπιν ὁ ΕΡΑΣΜΟΣ τὸ 1528 ὅρισε τοὺς κανόνες τῆς ἀρχαιοελληνικῆς προφορᾶς , τῆς ΕΡΑΣΜΙΚΗΣ , μὲ τὴν ὁποίαν ἔκτοτε μαθαίνουν τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ οἱ ξένοι,

διαβάζοντας πχ τὸ "βαίνω" ὡς "bainō "—

ἐνῶ προηγουμένως οἱ Εὐρωπαῖοι μάθαιναν ἀρχαῖα ἑλληνικὰ μέ βάση τὴν ΣΗΜΕΡΙΝΗ προφορὰ ,τὴν ΤΟΝΙΚΗ ἤ ΙΩΤΑΚΙΣΜΕΝΗ, ὅπως αὐτὴ εἶχε διαμορφωθεῖ κατά τὴν πρωτοβυζαντινὴ περίοδο

Θυμίζω ἐκ προοιμίου ὅτι

ἡ ἀρχαιοελληνικὴ προφορὰ ἄρχιζε νὰ ἀλλάζει στὰ ΜΕΤΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΑ χρόνια, ὅταν ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα , ἔγινε διεθνὴς καὶ μιλήθηκε ἀπὸ χιλιάδες ἀνθρώπους .

Ἡ ἀλλαγὴ αὐτὴ ἔγινε φυσικὰ βαθμιαῖα καὶ σὲ μιὰν περίοδο πολλῶν αἰώνων, ὥστε σὲ γενικὲς γραμμὲς νὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἡ ἑλληνικὴ εἶχε πιὰ τὴν σημερινὴ ΤΟΝΙΚΗ προφορά, ὅπου ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΒΡΑΧΕΩΝ—ΜΑΚΡΩΝ ΦΩΝΗΕΝΤΩΝ, οἱ δίφθογγοι προφέρονται μονοφθογγικὰ, τὰ διάφορα - ι, -υ, -η -οι ,-ει κλπ προφέρονται ὅλα ὡς -ι

— ἐξ οὗ καὶ ἡ ὀνομασία "ΙΩΤΑΚΙΣΜΕΝΗ προφορά".

Ἰδοὺ λοιπὸν τρεῖς φιλολογικὲς μαρτυρίες ποὺ ἀποκαλύπτουν τὴν προσῳδικὴ προφορὰ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς στὰ ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ χρόνια·

1. σὲ ἕνα ἀπόσπασμα κωμῳδίας τοῦ Κρατίνου ἀναφέρεται ὁ ἦχος τοῦ βελάσματος τοῦ προβάτου :

" ὁ δʹ ἠλίθιος ὥσπερ πρόβατον, βῆ ,βῆ λέγων βαδίζει"

(ΚΡΑΤΙΝΟΣ, Kock, CAF,43)

πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι τὸ "η" προφερόταν ὡς δύο "ε" καὶ τὸ "β" ὡς "b" (βῆ =μπέε). Παρόμοια παραδίδει καὶ ὁ Ἀριστοφάνης : " θύειν με μέλλει καὶ κελεύει βῆ λέγειν"(ΑΠΟΣΠ.642).

2. Ὁ Κικέρων εἰρωνεύτηκε κάποτε στὸ δικαστήριο ἕναν Ἕλληνα μάρτυρα , ὀ ὁποῖος ἐπρόφερε τὸ Φ τοῦ ὀνόματος του ὠς PH (=πχ) .

Γράφει ὁ ΚΟΪΝΤΙΛΙΑΝΟΣ :

" nam contra Graeci aspirare F ut Φ solent"

( Quntilianus, i, 4,14).

Γίνεται ἀντιληπτὸ τώρα γιατὶ πολλὲς ἑλληνογενεῖς λέξεις μὲ ἀρχικὸ σύμφωνο τὸ "φ" , στὰ ἀγγλικὰ γράφονται μὲ "ph"

(πχ φυσικὴ, physics

καὶ πῶς προέκυψαν οἰ ΔΑΣΥΝΣΕΙΣ

τῆς μορφῆς :

ἐπί+ἱππος> ἐπ+ἱππος=ἔΦιππος

(Π +h = ph= φ )

3. Γράφει ὁ Ἀριστοφάνης στοὺς ΒΑΤΡΑΧΟΥΣ —καὶ τὸ παραδίδει καὶ ὁ ἀρχαῖος σχολιαστὴς* τοῦ Εὐριπίδη —ὅτι ὁ ἠθοποιὸς ΗΓΕΛΟΧΟΣ στὸν στίχο 279 τῆς τραγῳδίας τοῦ Εὐριπίδη "ΟΡΕΣΤΗΣ" , ἀντὶ νὰ πεῖ "γαλήνʹ ὁρῶ " δηλ. "γαλήνη βλέπω" μὲ ΟΞΕΙΑ , εἶπε "γαλῆν ὁρῶ" μὲ ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗ

δηλ. "γάτα βλέπω" , καὶ τὸ κοινὸ βεβαίως ἔσκασε στὰ γέλια :

"ὥσπερ Ἡγέλοχος ἡμῖν λέγειν ,

ἐκ κυμάτων γάρ αὖθις αὖ γαλῆν ὁρῶ.."
(ΑΡΙΣΤ. ΒΑΤΡΑΧΟΙ, 304)

Ἀπὸ τὶς τρεῖς προαναφερθεῖσες φιλολογικὲς μαρτυρίες ἐξάγεται τὸ συμπέρασμα ότι στὴν προφορὰ τῆς κλασσικῆς ἑλληνικῆς ὑπῆρχε ΠΡΟΣΩΔΙΑ δηλ. διαφορποίηση

βραχέων —μακρῶν

( πχ Η=ΕΕ) , διφθόγγων, τόνων καὶ πνευμάτων ,

"βαρύτερη" προφορὰ τῶν συμφώνων (Β=ΜΠ, Φ=ΠΧ) κλπ.

Ὡστόσο, δὲν μπορεῖ νὰ ὑποστηρίξει κανεὶς ὅτι ἡ ΕΠΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ τῆς ἀρχαιοελληνικῆς προφορᾶς τοῦ ΕΡΑΣΜΟΥ εἶναι ὀρθὴ γιὰ δύο λόγους :

- δὲν ξεχωρίζει προχριστιανικὰ ἀπὸ μεταχριστιανικὰ ἑλληνικὰ κείμενα,

ὅταν γνωρίζουμε ἀπὸ τὴν πρωτοβυζαντινὴ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ

(ἀπὸ τὸν ΝΑΖΙΑΝΖΗΝΟ ὥς τὸν ΡΩΜΑΝΟ ΜΕΛΩΔΟ)

ὅτι ΗΔΗ τότε ἡ προφορὰ ἦταν πιὰ ΤΟΝΙΚΗ .

-ἀκόμα καὶ στὴν προφορὰ τῆς ἑλληνικῆς τῶν κλασσικῶν χρόνων , ἡ ἐρασμικὴ ἐπανασύνθεση ΑΓΝΟΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΓΝΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΘΩΝ ΔΙΦΘΟΓΓΩΝ (νόθους διφθόγγους ὀνομάζουμε ἐκείνους ποὺ προέρχονται ἀπὸ φθογγικὰ πάθη πχ ἐσμί> εἰμί =ΑΝΤΕΚΤΑΣΗ).

Ἔτσι ὅμως δὲν γίνεται κατανοητὴ ἡ ἀναφορὰ τοῦ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ γιὰ τὴν διαφωνία μεταξὺ τῶν Ἀθηναίων σχετικὰ μὲ ἕναν παλιὸ χρησμὸ , ποὺ θυμήθηκαν τὴν ἐποχὴ τοῦ ΛΟΙΜΟΥ (τὸ δεὐτερο ἔτος τοῦ Πελοπ.Πολέμου-429 πΧ) ποὺ ἔλεγε ὄτι μαζὶ μὲ τὸν Πόλεμο μὲ τοὺς Δωριεῖς θἄρθει κι ὁ λοιμὸς ·
"ἥξει δωριακὸς πόλεμος καὶ λοιμὸς ἅμʹ αὐτῷ" (2,54,2)

διαφώνησαν κάποιοι τότε λέγοντας ὅτι ὁ χρησμὸς δέν ἔλεγε ΛΟΙΜΟ μὲ "οι" δηλ. ἐπιδημία, ἀλλὰ ΛΙΜΟ μὲ "ι" ,δηλ. πεῖνα ("μὴν λοιμὸν ᾠνομάσθαι ἀλλὰ λιμόν")

Ἀν λοιπὸν ἴσχυε ἡ ΕΡΑΣΜΙΚΗ ΠΡΟΦΟΡΑ στὴν ἀρχαία ἑλληνική τῶν κλασσικῶν χρόνων —ΟΠΩΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΗΝ ΔΙΔΑΞΕ Ο ΕΡΑΣΜΟΣ—

πῶς θὰ μποροῦσε νὰ προέλθει σύγχυση

στοὺς ἀρχαίους Ἀθηναίους

τοῦ 429 πΧ μεταξὺ τῶν λέξεων ΛΟΙΜΟΥ—ΛΙΜΟΥ;

Αὐτὸ ἦταν δυνατὸν νὰ συμβεῖ μόνον ἄν ὑπῆρχε διαφοροποίηση μεταξὺ γνησίων
καὶ νόθων διφθόγγων ,

ὀπότε ὁ νόθος δίφθογγος "οι" στὴν λέξη "λοιμός" προφερόταν

ὡς τὸ "ι" τῆς λέξης "λιμός"..

Σὲ κάθε περίπτωση λόγῳ ἔλλειψης ΑΜΕΣΩΝ πηγῶν γιὰ τὴν προφορὰ τῆς ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ἑλληνικῆς , τὰ κείμενα παραμένουν ΒΟΥΒΑ γιὰ μᾶς,

ἐν ἀντιθέσει μὲ τὰ κείμενα τῆς ΜΕΤΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ἑλληνικῆς

—ὁ χωρισμὸς εἶναι σαφῶς ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ—

ὅπου ἡ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ἀποτελεῖ ΑΜΕΣΗ πηγὴ τῆς ἑλληνικῆς προφορᾶς ἐκείνης τῆς περιόδου·

βλ πχ προφορὰ τῆς ἐπίκλησης στὰ ἑλληνικά "ΚΥΡΙΕ ΕΛΕΗΣΟΝ"

[ = kyrie eleison—κι ὂχι: kürie eleêson]

ποὺ ψάλλεται ἀκόμα ἑλληνιστὶ , στὴν ΛΑΤΙΝΙΚΗ

Θ .ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ τοῦ Ρωμαϊκοῦ Τυπικοῦ

τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας.

_______

* " κεκωμῴδηται ὁ στίχος διὰ Ἡγέλοχον τὸν ὑποκριτήν·

οὐ γὰρ φθάσαντα διελεῖν τὴν συναλοιφήν, ἐπιλείψαντος τοῦ πνεύματος ,τοῖς ἀκροωμένοις τὴν γαλῆν δόξαι λέγειν τὸ ζῶον, οὐχὶ τὰ γαληνά. "

( Σχ.ΕΥΡΙΠ. ΕΙΣ ΟΡΕΣΤΗΝ, V.269)

Δημοσιεύτηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ “ΒΡΥΣΑΚΙ” ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Διαβάζουμε στὸ σχολεῖο, στὸ πανεπιστήμιο ἤ κατὰ μόνας, κείμενα τῆς κλασσικῆς γραμματείας ἀναφερόμενα σὲ κτήρια τοῦ διοικητικοῦ κέντρου τῶν Ἀθηνῶν τῆς κλασσικῆς ἐποχῆς ,ἀγνοῶντας ἐν πολλοῖς, τὴν τοποθεσία καὶ χωροταξία τῆς Ἀρχαίας Ἀγορᾶς .

Ἐπίσης ἀγνοοῦμε καὶ τὴν ἱστορία τοῦ συγκεκριμένου τόπου καθὼς καὶ τὴν χαμένη συνοικία τοῦ ΒΡΥΣΑΚΙΟΥ μὲ τὴν Παναγία ΒΛΑΣΣΑΡΟΥ οἱ ὁποῖες οἰκοδομήθηκαν ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ἐπὶ Τουρκοκρατίας

καὶ στὸν 20αἰ .θυσιάστηκαν ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ γιὰ νὰ ἔρθη στὸ φῶς ὁ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ.

Κατ, ἀρχὰς τὸ διοικητικὸ κέντρο τῆς κλασσικῆς Ἀθήνας —στὸ ὁποῖο συνεχῶς ἀναφέρεται ἡ κλασσικὴ γραμματεία—βρισκόταν στὴν ΔΥΤΙΚΗ πλευρὰ τῆς Ἀγορᾶς,δηλ. ἀνατολικὰ τοῦ ΘΗΣΕΙΟΥ

{ =τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἡφαίστου}.

Ἡ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Ἀγορᾶς ἦταν νεκροταφεῖο ἤδη ἀπὸ τοὺς νεολιθικοὺς χρόνους,

ἐνῶ κατὰ τὴν ἀρχαϊκὴ περίοδο (6ος αἰ.πΧ) ἔλαβε τὰ χαρακτηριστικὰ πολιτικοῦ καὶ διοικητικοῦ κέντρου τῆς πόλης—κράτους τῶν Ἀθηνῶν.

Στὸ κέντρο βρίσκονταν τὸ Μνημεῖο μὲ τοὺς ἀνδριάντες τῶν 10 ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΗΡΩΩΝ —μυθολογικῶν καὶ μή—τοὺς ὁποίους τιμοῦσαν ὡς γενάρχες τῶν δέκα ἀθηναϊκῶν φυλῶν [ὅπως τὶς εἶχε καθορίσει ὁ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ μὲ τὴν γνωστὴ μετσρρύθμιση του,τὸ 508πΧ, ἀναμειγνύοντας δήμους ἀπὸ τὰ παράλια ,τά μεσόγεια καὶ τὰ ὀρεινὰ τῆς Ἀττικῆς ,γιὰ νὰ "σπάσει" τὴν ἐξουσία τῶν ἀριστοκρατικῶν γενῶν].

Τὸ σημεῖο αὐτὸ ἀποτελοῦσε τὸ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ καὶ γι αὐτὸ ἐκεῖ ἀνηρτῶντο σὲ λευκὲς πινακίδες οἱ ΝΟΜΟΙ ἤ ἄλλες σημαντικὲς ἀνακοινώσεις . Το μνημεῖο τῶν Ἐπωνύμων ,ὅπως σώζεται σήμερα, κατασκευάστηκε στὰ μέσα τοῦ 4ου αἰ.πΧ .

Πίσω ,δηλ.ἀνατολικὰ τοῦ βάθρου τῶν Ἐπωνύμων βρισκὀταν τὸ ΜΗΤΡΩΟΝ ,δηλ. ὁ Ναὸς τῆς Μητέρας τῶν Θεῶν ΡΕΑΣ , ὅπου φυλάσσοντο τὰ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΡΧΕΙΑ τῆς Πόλης—Κράτους τῶν Ἀθηνῶν, μαζὶ μὲ τὰ πρωτὀτυπα τῶν ψηφισμάτων τῆς Βουλῆς —ἐξ οὖ καὶ ἡ σημερινὴ σημασία τοῦ ὅρου "μητρῶο" ὡς ἀρχείου.

Τὸ κτήριο ὁλοκληρώθηκε στὰ μέσα τοῦ 2ου αἰ.πΧ , ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὶς ἀνασκαφὲς

καὶ ἦταν κτισμένο πάνω στὸ ΠΑΛΑΙΟ Βουλευτήριο.

Πίσω καί νοτίως τοῦ Μητρώου βρίσκονταν

τὸ ΝΕΟ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟ—κτῖσμα τοῦ 4ου αἰ.πΧ—

ποὺ συνεδρίαζε ἡ ΒΟΥΛΗ τῶν Ἀθηναίων.

Θυμίζω ὅτι ἡ ἀθηναϊκὴ Βουλὴ ΔΕΝ ἔχει σχέση μὲ τὴν σημερινή· οἱ ἀρχαῖοι βουλευτὲς ΚΛΗΡΩΝΟΝΤΑΝ , 50 ἀπό κάθε φυλή, καὶ ἀσχολοῦντο μὲ τὴν θεματολογία ποὺ θὰ συνεζητεῖτο στὴν ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ , δηλ.στὴν ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ. Ἡ ἀρχαία Βουλὴ δηλαδὴ εἶχε προβουλευτικὸ χαρακτῆρα.

Δίπλα ἀπὸ τὸ Βουλευτήριο ,πρὸς νότο, ὑπῆρχε ἡ ΘΟΛΟΣ , τὸ "προεδρικὸ μέγαρο" τρόπον τινα, τῆς ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Πρόκειται γιὰ κυκλικὸ κτῖσμα στὸ ὁποῖο σιτίζονταν οἱ ΠΡΥΤΑΝΕΙΣ δηλ οἱ ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ , τῶν ὁποίων ἡ θητεία διαρκοῦσε ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ [ ἀνὰ μῆνα πρυτάνευε μία φυλή].

Στὴν Θόλο φυλὰσσονταν οἱ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ τοῦ κράτους,τὰ κλειδιὰ τῶν ναῶν, τὰ μέτρα καὶ

τὰ σταθμὰ καὶ ἡ ΕΣΤΙΑ τῆς πόλης.

Η Θόλος πρωτοκτίστηκε τὸν 5ο αἰ.πΧ μᾶλλον ἀπὸ τὸν Κίμωνα.

Στὸ διοικητικὸ κέντρο τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆρχαν καὶ ἄλλα κτήρια ἐκεῖ στὴν ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ὅπως πχ ἡ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΤΟΑ , ἕδρα τοῦ ἄρχοντος βασιλέως καί χῶρος προδικασιῶν . Ἐκεῖ συνήθως δίδασκε ὁ Σωκράτης .

Στὴν Βασίλειο Στοὰ —ποὺ το κύριο μέρος της σήμερα βρίσκεται ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΥ—φυλλάσονταν καὶ οἱ ΠΑΤΡΙΟΙ ΝΟΜΟΙ τοῦ Σόλωνα.

Τὸ κτήριο πρωτοκτίστηκε τὸν 6ο αἰ.πΧ

[ Κάτω ἀπο τὶς γραμμὲς τοῦ Ἠλεκτρικοῦ βρίσκεται καὶ ὁ ΒΩΜΟΣ ΤΩΝ 12 ΘΕΩΝ ἀπὸ ὅπου ξεκινοῦσαν τὶς μετρήσεις τῶν ἀποστάσεων οἱ Ἀθηναῖοι, καθὼς καὶ ἡ ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ δηλ ἡ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ὅπου δίδασκε ὁ ΖΗΝΩΝ Ο ΚΙΤΙΕΥΣ ὁ γενάρχης τῆς ΣΤΩΙΚΗΣ φιλοσοφίας —ποὺ πῆρε τὸ ὄνομα της ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν Στοὰ αὐτή.

Ἡ Ποικίλη Στοά—μᾶλλον μέρος αὐτῆς—ἦρθε στό φῶς στὶς ἀνασκαφὲς τῆς Ἀμερικανικῆς Ἀρχαιολογικῆς Ἀποστολῆς πίσω ἀπὸ τὶς καφετέριες στὸ βόρειο κράσπεδο τῆς ὀδοῦ Ἀδριανοῦ ].

_______________

Ἀπο τὸ διοικητικὸ κέντρο τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ΔΕΝ ΣΩΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΙΠΟΤΑ

διότι ἡ περιοχὴ ΙΣΟΠΕΔΩΘΗΚΕ τὸ 267 μΧ κατὰ τὴν ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΡΟΥΛΩΝ καὶ ἔκτοτε ἡ πόλη μεταφέρθηκε ἀνατολικὰ στὴν ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ.

Στὸ ΚΕΝΤΡΟ τῆς ἀρχαίας Ἀγορᾱς κατὰ τὴν πρωτοβυζαντινὴ ἐποχὴ κτίστηκε ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ στὸ λεγόμενο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

(πάνω στὸν χῶρο ποὺ ἦταν κτισμένο τὸ ΩΔΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΓΡΙΠΠΑ)

ποὺ λειτούργησε μέχρι τὸ 529 μΧ ποὺ τὴν ἐκλεισε ὁ Ἰουστινιανὸς .

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 500ΜΧ

( ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ

ΑΠΟ:

ancientathens3d.com)

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

(ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ:

ΘΟΛΟΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΗΤΡΩΟΥ,

ΝΑΟΣ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΗΦΑΙΣΤΟΥ)

Η ΣΤΟΑ ΑΤΤΑΛΟΥ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗ

ΣΤΟ ΥΣΤΕΡΟΡΡΩΜΑΪΚΟ ΤΕΙΧΟΣ

________________

Ἡ ἀρχαία Ἀγορὰ ΕΡΗΜΩΘΗΚΕ ἐντελῶς

μὲ τὴν κάθοδο τῶν ΣΛΑΒΩΝ τὸ 582 μΧ ,

τὰ ἐρείπια καλύφθηκαν ἀπὸ ἔνα μεγάλο στρῶμα λάσπης καὶ ἡ περιοχὴ ἔμεινε ἀκατοίκητη ἕως τὸν 10αἰ.μΧ (ποὺ κτίστηκε ἐκεῖ ὁ ναὸς τῶν Ἁγ.Ἀποστόλων).

____________________

Κατὰ τὴν Τουρκοκρατία, πάνω ἀκριβῶς στὴν ἀρχαία Ἀγορὰ—ὅπως προείπαμε— κτίστηκε ἡ συνοικία ΒΡΥΣΑΚΙ μὲ τὸν ναὸ Παναγίας τῆς ΒΛΑΣΣΑΡΟΥΣ*,

ὥσπου τὸν 20αἰ. (1931‒1957) δαπάναις τῆς Ἀμερικανικῆς Ἀρχαιολογικῆς Ἀποστολῆς (ΥΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ καθ. SHEAR) ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΟΙΚΙΑ "ΒΡΥΣΑΚΙ"

μαζί μὲ τὴν Παναγία τῆς Βλασσαροῦς, ἀπαλλοτριώθηκε , κατεδαφίστηκε καί ΕΓΙΝΕ ΕΥΡΥ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ τὸ ὁποῖο κράτησε μία εἰκοσαετία, ὥσπου τελικὰ ἡ Ἀγορὰ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ἦρθε ,1500 χρόνια μετά, πάλι στὸ φῶς .

Βεβαίως, ἡ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ δὲν τελείωνε στὴν συνοικία ΒΡΥΣΑΚΙ · ἕνα σημαντικὸ μέρος της βρίσκεται ΘΑΜΜΕΝΟ ΑΚΟΜΑ κάτω ἀπό τὴν βόρεια πλευρὰ τῆς ὁδοῦ ΠΕΙΡΑΙΩΣ πέρα ἀπὸ τὸν ΚΕΡΑΜΕΙΚΟ ὅπου βρισκόταν τὸ "κάλλιστον" προἀστειον τοῦ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ . Ἐκεῖ γράφει ὁ περιηγητὴς ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ὅτι εἶδε περὶ τὸ 150 μ.Χ τοὺς τάφους ὅλων τῶν ἐπιφανῶν Ἀθηναίων ἀπὸ τὸν ΠΕΡΙΚΛΗ ὥς τὸν ΠΛΑΤΩΝΑ.

Καὶ αὐτὴ ἡ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας ΘΑΜΜΕΝΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΗ ἀναμένει ἀκόμα τὴν ἄρχαιολογικὴ σκαπάνη καὶ τὰ ..βαλάντια κάποιας ξένης ἀρχαιολογικῆς ἀποστολῆς.

ΑΘΗΝΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ.

ΟΥΤΕ Η ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ—ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΟ.

Η ΩΡΑΙΟΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΚΟΜΑ ΘΑΜΜΕΝΗ ΣΤΟ ΧΩΜΑ..

Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

(ΩΔΕΙΟ ΑΓΡΙΠΠΑ)

ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ

Παναγία ΒΛΑΣΣΑΡΟΥ

ΤΟ "ΒΡΥΣΑΚΙ" ΤΟ 1931

& Η ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΣΗΜΕΡΑ

Πάνω: ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΒΡΥΣΑΚΙΟΥ

ΤΟ 1933.

Κάτω: ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧ.ΑΓΟΡΑΣ

(ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ)

____________

ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

(1931)

_________________________

"ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΖΟΜΕΘΑ.."

___________________________

ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ

_____________________________________________________

Η ΣΤΟΑ ΑΤΤΑΛΟΥ

___________________

Βιβλιογραφία :

_______________

* στὴν ἀπογραφὴ τῆς 26—10—1824 κατεγράφησαν στὴν ἐνορία Παναγίας Βλασσαροῦς 66 οἰκίες καὶ 329 ἄτομα ,

σὲ σύνολο 9.040 Ἀθηναίων κατοίκων

καὶ 1605 οἰκιῶν σὲ ὅλη τὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν .

(Βλ. Κ.Κωνσταντινίδης, ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΑΘΗΝΩΝ 1824, Νέα Ἑστία, ΙΓ’ 1939, σ.899.

Τὸ σχετικὸ ἔγγραφο φυλάσσεται στὰ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, Φ.16.

Βλ.ἐπίσης, Ι.ΤΡΑΥΛΟΥ, Πολεοδομικὴ Ἐξέλιξις τῶν Ἀθηνῶν, σ.232, ἐκδ.ΚΑΠΟΝ,1993)

Ενημερώθηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Καρυωτάκης – Μαλακάσης

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Τὸ ἐν λόγῳ ποίημα —ποὺ εἶναι εὐρέως γνωστὸ μέ τὸν πρῶτο στίχο κι ὄχι μὲ τὸν τίτλο του—δημοσιεύτηκε στὶς 20/11/1927 στὸ περ."ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ" ποὺ ἐξέδιδε ἐπὶ διετία τὸ Συγκρότημα Λαμπράκη .

{ στὴν φωτο κάτω,τὸ τελευταῖο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ}.

Δύο μέρες μετά, ὁ Καρυωτάκης ἔστειλε στὸν Μαλακάση τὴν ἀκόλουθη ἐπιστολή:

" Σεβαστέ μου Κύριε,

θὰ ἐδιαβάσατε ἴσως ἕνα ποίημα μου ἀναφερόμενο σέ σᾶς καὶ γραμμένο μὲ ὕφος κάπως ἀσύνηθες.

Εἶναι μία τρέλα στὴν ὁποία μὲ παρέσυραν κυρίως οἱ δυνατότητες τῆς ὁμοιοκαταληξίας.

Λυποῦμαι εἰλικρινῶς γιατὶ παρέβλεψα τὸν σεβασμὸ ποὺ ὄφειλα στὸ πρόσωπο σας .

Ἐλπίζω ὅμως ὅτι ἐγελασατε μὲ τὴν ἀπροσδόκητον αὐτὴ καὶ ἀβλαβῆ ἐπίθεση ,τὴν ὁποία πάντως σᾶς παρακαλῶ νὰ μοῦ συγχωρήσετε.

Μὲ ἐξαιρετικὴ τιμή,

Κ.ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ , 22—11—1927 ".

Δημοσιεύτηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Γιὰ ὅποιον ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἀληθινὴ ὄψη τῆς ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ τῶν κλασσικῶν χρόνων ἡ ΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΙΡΙΑ ΠΗΓΗ εἶναι ὁ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ γιατὶ αὐτὸς μὲ τὴν ΟΞΕΙΑ σάτιρα του ἀποκαλύπτει τὴν ΟΥΣΙΑ τῶν πολιτικῶν πραγμάτων στὴν κλασσικὴ Ἀθήνα μὲ ἕναν ἰδιαίτερα σαφῆ καὶ ἐναργῆ τρόπο .

Πρωτοπόρος τῆς πολιτικῆς σἀτιρας

ἀπὸ μικρὴ ἡλικία ἔδειξε τὴν ὀξύνοια καὶ τὸ ταλέντο του, ὅταν πῆρε,τὸ 426 πΧ

σὲ ἡλικία μόλις 19 χρονῶν περίπου, τὸ 1ο βραβεῖο , μὲ τὴν —χαμένη —κωμωδία του

" ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ" , ὄπου παρομοίαζε τοὺς Συμμάχους τῶν Ἀθηναίων ὡς Βαβυλώνιους δούλους τῆς Ἀθἠνας καὶ ἐπειδὴ ἡ κωμῳδία αὐτὴ παίχτηκε στὰ Μ.Διονύσια ,παρουσίᾳ συμμάχων ποὺ εἶχαν ἔρθη ὅταν ἄνοιξε ὁ καιρός γιά νὰ πληρώσουν τὶς εἰσφορές, ὁ ΚΛΕΩΝ τὸν κατηγόρησε στὴ Βουλὴ γιὰ προσβολὴ τῆς πόλης ἐνώπιον ξένων, κι ὁ Ἀριστοφάνης τὴν γλύτωσε παρὰ τρίχα , ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ ἴδιος

στοὺς ΑΧΑΡΝΗΣ ,στ.377 κ.ἑ.

[ ὑπὸ Κλέωνος ἔπαθον ..

διὰ τὴν πέρυσι κωμῳδίαν

εἰσελκύσας γὰρ μ,ἐς τὸ βουλευτήριο..

ὥστε ὀλίγου πάνυ ἀπωλόμην..

=πόσα ἔπαθα ἀπὸ τὸν Κλέωνα

ἐξαιτίας τῆς περσινῆς κωμῳδίας ·

μὲ ἔσυρε στὸ βουλευτήριο..

καὶ λιγο ἔλειψε νὰ χαθῶ..]

Ἡ πρώτη κωμῳδία ποὺ ἀνέβασε ,μὲ σκηνοθέτη τὸν ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟ *, ἦταν οἱ ΔΑΙΤΑΛΕΙΣ

τὸ 427 πΧ , ὅταν ὁ Ἀριστοφάνης ἦταν 18 χρονῶν

—καὶ αὐτὴ χαμένη σήμερα. )

Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἔστρεψε ἡ μεγαλοφυία

τοῦ Ἀριστοφάνη, τὴν κωμωδία ἀποκλειστικὰ σὲ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΩΝ

ὀνομαστικὰ κι ὄχι μὲ ὑπαινιγμούς,

γιὰ πρώτη φορὰ στὴν παγκόσμια Ἱστορία.

[ Ἀπὸ τὰ ἀποσπάσματα τῶν ἄλλων κωμῳδιογράφων ΚΡΑΤΙΝΟΥ, ΕΥΠΟΛΗ κλπ ποὺ ἔχουν σωθεῖ, συμπεραίνεται ὅτι ὁ Ἀριστοφάνης ἦταν πιὸ οξὺς στὴν ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ κριτικὴ του καὶ πιὸ εὐθὺς στὴν ΠΟΛΙΤΙΚΗ του σατιρα.

Κι οἱ ἄλλοι κωμῳδιογράφοι κατόπιν σατίρισαν μὲ ὀξὺ τρόπο πολιτικούς—ἤδη ὁ Κρατῖνος πρὶν τὸν Ἀριστοφάνη σατίρισε πλαγίως τὸν ΠΕΡΙΚΛΗ χρεώνοντας του τὴν κήρυξη τοῦ Πελοπ.Πολέμου—ὅμως οἱ ἄλλοι κωμῳδιογράφοι ἄσκησαν κυρίως, κριτικὴ στὰ νέα πνευματικὰ κινήματα τῆς ἐποχῆς.

Βέβαια λόγῳ τῶν λίγων ἀποσπασμάτων ποὺ ἔχουν σωθεῖ —ΜΟΝΟ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΣΩΘΗΚΑΝ ΩΣ ΕΜΑΣ ΠΛΗΡΗ—κάθε τελεσίδικο συμπέρασμα εἶναι ὁπωσδποτε παρακινδυνευμένο ]

Τὸ 425 πΧ πῆρε πάλι ὁ Ἀριστοφάνης τὸ 1ο βραβεῖο

μὲ τοὺς "ΑΧΑΡΝΗΣ" ** ποὺ ἀνέβασε πάλι

μὲ τὸ ὄνομα τοῦ σκηνοθέτη

[ "κωμῳδοδιδασκάλου" ] ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΥ,

ἐνῶ πάλι πρώτευσε τὸ 424 μὲ τοὺς "ΙΠΠΗΣ"

—ἠ πρώτη κωμωδία ποὺ ἀνέβασε

μὲ τὸ ὄνομα του—ὅπου πάλι κατακρεουργοῦσε τὸν ΚΛΕΩΝΑ κάτω ἀπὸ τὸ ὄνομα "ΠΑΦΛΑΓΩΝ" ,

ἐπειδὴ ὁ Κλέων τοῦ εἶχε ἀπαγορεύσει νὰ χρησιμοποεῖ τὸ ὄνομα του..

[ Βέβαια , ὁ ἴδιος λαὸς ποὺ βράβευε τὸν ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ,ὁ ἴδιος λίγο μετὰ ,

ΨΗΦΙΖΕ ΤΟΝ ΚΛΕΩΝΑ ,μέχρι τὴν ὥρα ποὺ ὁ δημαγωγὸς σκοτώθηκε στὴν μάχη τῆς Ἀμφίπολης τὸ 422 πΧ.]

Τὸ 423 πΧ στὶς "ΝΕΦΕΛΕΣ" λοιδωρεῖ τὸν ΣΩΚΡΑΤΗ , ὁ ὁποῖος ἦταν παρὼν καὶ μάλιστα σηκώθηκε ὄρθιος γιὰ νὰ δεῖ τὸ πλῆθος σὲ ποιὸν ἀναφερόταν ὁ Ἀριστοφάνης..

Ἡ κωμωδία αὐτὴ ἐνῶ δὲν πρώτευσε

( ὁ Ἀριστοφάνης τὴν θεωροῦσε ὡς τὴν καλύτερη του μέχρι τότε—βλ.παρακάτω)

στοίχισε ἀκριβὰ στὸν Σωκράτη ,ἐπειδὴ δημιούργησε στὴν κοινὴ γνώμη τὴν ἀρνητικὴ εἰκόνα τοῦ σοφιστῆ—τύπου ΑΝΑΞΑΓΟΡΑ—

ὅπως ὁμολογεῖ ὁ Πλάτων στὴν "ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ"...

Ἄργησε νὰ ξαναπάρει πρωτιὰ ὁ Ἀριστοφάνης ·

τὸ πέτυχε πάλι μὲ τοὺς "ΒΑΤΡΑΧΟΥΣ"

τὸ 405 .

Ἐκεῖ ὁρίζει τὸν σκοπὸ τῆς δραματουργίας

ὁ Ἀριστοφάνης λέγοντας :

"ἀποκρύπτειν χρὴ τὸ πονηρὸν ,

.μὴ παράγειν μηδὲ διδάσκειν " (στ.1053).

[=νὰ ἀποκρύπτουν τὸ κακό, νὰ μὴν τὸ ἀναπαράγουν ,οὔτε νὰ τὸ διδάσκουν].

Ἐνῶ στοὺς "ΑΧΑΡΝΗΣ" ἔχει ἀναφέρει ὅτι

"τὸ δίκαιον οἶδε καὶ τρυγῳδία *** "(στ.500)

[=τὸ σωστὸ τὸ ξέρει καλὰ καὶ ἡ κωμωδία]

Τὴν ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑ του ὡς πολιτικοῦ ΚΡΙΤΙΚΟΥ μέσῳ τῆς κωμωδίας καὶ μάλιστα ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥ ,

ἐκφράζει ὁ Αριστοφάνης στὴν "ΕΙΡΗΝΗ" (στιχ.737 κ.ἑξ.)βάζοντας τὸν Χορὸ νὰ θυμίζει στὸ κοινὸ ὄτι πρῶτος αὐτὸς ἔστρεψε τὴν κωμωδία ἀπὸ τὴν σάτιρα χαρακτήρων

[" οὐκ ἰδιώτας ἀνθρωπίσκους κωμῳδῶν οὐδὲ γυναῖκας.." = δὲν διακωμῳδησα ἁπλοὺς ἀνθρωπάκους καὶ γυναῖκες ]

καὶ τὴν σκέτη βωμολοχία

["ἀφελὼν βωμολοχεύματ' ἀγεννῆ ἐποίησεν τέχνην μεγάλην ἡμῖν..."=ἀπομακρύνοντας αἰσχρολογίες δημιούργησα μεγάλη τέχνη γιὰ σᾶς..]

σὲ Πολιτικὴ Κριτικὴ βάζοντας τα μὲ τοὺς ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ τῆς Πολιτικῆς

[" πρῶτον μάχομαι πάντων αὐτῷ τῷ καρχαρόδοντι.."=πρῶτα ἀπ ὅλους τὰ ἔβαλα μὲ τὸν ἀρχικαρχαρία..

—ἐννοεῖ τὸν Κλέωνα..].

Καὶ ὅλα τοῦτα τὰ γράφει στὴν "ΕΙΡΗΝΗ"

(2ο βραβεῖο)ὁ Ἀριστοφάνης ,ἐνῶ εἶναι μόλις 24 ἐτῶν ...

Παρόμοια ἀναφέρει καὶ στὶς ΝΕΦΕΛΕΣ ,

στὴν 2η ἔκδοση τους, ὅταν παραπονεῖται στὸ κοινὸ

—μέσῳ τοῦ Χοροῦ βεβαίως— ὅτι τὴν πρώτη φορὰ ποὺ ἀνέβηκε ἡ Κωμῳδία του αὐτὴ τὸ 423 πΧ, δὲν τὸν βράβευσαν , ἦρθε 3ος , ἄν καὶ ἐπρόκειτο γιὰ τὸ καλὐτερο ἔργο του:

" ταύτην σοφώτατ'ἔχειν τῶν ἐμῶν κωμῳδιῶν πρώτους ἠξίωσ'ἀναγεῦσ'ὑμᾶς ,ἤ παρέσχε μοι ἔργον πλεῖστον · εἶτ'ἀνεχώρουν ὑπ'ἀνδρῶν φορτικῶν ἡττηθεὶς οὐκ ἄξιος ὤν."(ΝΕΦ. στ.520 κ.ἑξ)

ΜΕΤ. Αὐτὴν τὴν πιὸ ἄξια ἀπὸ τὶς κωμῳδίες μου θεώρησα σωστὸ πρῶτοι νὰ τὴν γευτεῖτε ἐσεῖς , αὐτὴν ποὺ κόπο πολὺ μοῦ στοίχισε · καὶ ὡστόσο ἔφυγα ἀπὸ ἀπὸ ἀνθρώπους ἀπαίδευτους, χωρὶς νὰ τὸ ἀξίζω.

Στὴν συνέχεια τῆς 2ης ἔκδοσης τῶν ΝΕΦΕΛΩΝ

— αὐτῆς τὸ κείμενο μᾶς ἔχει σωθεῖ—

θυμίζει στὸ ἀθηναϊκὸ κοινό,

ὅτι πάντα πρωτοτυποῦσε ,ἐνῶ οἱ ἄλλοι τὸν ἀντέγραφαν , καὶ πῶς τὰ ἔβαλε ,πρῶτος αὐτὸς μὲ τὸν Κλέωνα ὅταν ἐκεῖνος ἦταν δυνατὸς

ἐνῶ ὅταν σκοτώθηκε ὁ Κλέων στὴν μάχη τῆς Ἀμφίπολης

ἔπαψε ἔκτοτε νὰ τὸν κατηγορεῖ νεκρὸ

"κοὐκ ἐτόλμησ' αὖθις ἐπεμπηδῆσ' αὐτῷ κειμένῳ "(ΝΕΦ στ.550) ,

ἀντίθετα μὲ τοὺς ἄλλους κωμικοὺς ποὺ ὕβριζαν τὴν μητέρα τοῦ Ὑπέρβολου , τοῦ ἕτερου πολεμοκάπηλου δημαγωγοῦ τῆς ἐποχῆς.

Καὶ στὸ τέλος ὁ Ἀριστοφάνης ἀποκαλύπτοντας

τὴν μεγαλοφυία τῆς ὅλης αὐτοσυνειδησίας του

λέει στὸ κοινὸ πῶς ἄν ἐκτιμήσουν τὸ ἔργο του

θὰ φανοῦν ἄξιοι στὶς ἑπόμενες γενεές:

"εἰς τὰς ὥρας τὰς ἑτέρας εὖ φρονεῖν δοκήσετε "(ΝΕΦ.στ.563)

ΜΕΤ .στὶς ἑπόμενες ἐποχὲς θὰ δώσετε τὴν ἐντύπωση πὼς σκεφτόσασταν σωστά

Ὅμως ἡ πιὸ σημαντικὴ συνεισφορὰ τοῦ Ἀριστοφάνη εἶναι ὅτι αὐτὸς ἀποκάλυψε μὲ ὠμὸ τρόπο τὴν ἀληθινὴ ὄψη τῆς Ἀθηναϊκῆς Δημοκρατίας.

Τὶ ἔχει συλλάβει καὶ περιγράφει ὁ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ;

Ὅτι δὲν ἔφταιγαν οἱ δημαγωγοὶ γιὰ τὴν κατάντια τῆς Ἀθήνας, ἀλλὰ ἡ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ποὺ συνίστατο στὸν θεσμὸ τῆς ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ποὺ στὴν πράξη ἦταν ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΧΛΟΥ ἐν πολλοῖς ΑΜΕΙΒΟΜΕΝΟΥ μὲ κρατικὸ χρῆμα ,δηλ.τὸ χρῆμα τῶν ΣΥΜΜΑΧΩΝ.

Γι αὐτὸ καὶ ὁ Δῆμος ΕΠΕΔΙΩΚΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ—ὁ διαβόητος ἰμπεριαλισμὸς τῆς ἀθηναϊκῆς δημοκρατίας—γιατὶ μόνον ὁ πόλεμος ,

στὶς νικηφόρες περιόδους βεβαίως,

συνεπαγόταν ΧΡΗΜΑ ΣΤΟΝ ΛΑΟ .

Δὲν ὑπῆρχε ΑΝΤΙΒΑΡΟ στὴν ὑπέρτατη ἐξουσία τοῦ Δήμου ,ὁ ὁποῖος ἀποφασίζων ΔΙΑ ΑΝΑΤΑΣΕΩΣ ΧΕΙΡΟΣ μέσα σὲ ὀχλοβοὴ ΔΕΝ ΔΙΕΦΕΡΕ ΑΠΟ ΟΧΛΟ..

[ αὐτο φαίνεται καθαρὰ σὲ πολλὲς περιπτώσεις ,

πχ στὴν διαδικασία τῆς ἐκτέλεσης τῶν ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΩΝ ἤ τῆς ὁμαδικῆς θανατικῆς καταδίκης τῶν ναυάρχων στὴν ναυμαχία τῶν ΑΡΓΙΝΟΥΣΩΝ κλπ ]

ΑΥΤΗ ΤΗ ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΦΕΡΝΕΙ ΣΤΟ ΦΩΣ Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ

ΩΣ ΖΩΣΑ ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ .

Βέβαια ὁ Ἀριστοφάνης δὲν εἶναι ἱστορικὸς ,

ὅπως πχ ὁ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ,

ὅμως λέει τὰ ἴδια μὲ τὸν μεγάλο ἱστορικό,

μόνο ποὺ ὡς κωμικὸς ΛΟΙΔΩΡΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΩΜΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ μὲ πιὸ ὀξὺ τρόπο.

Βεβαίως γι αὐτὸ ἔχει θεωρηθεῖ ἀπὸ πολλοὺς —ἰδίως διανοητὲς τῆς Ἀριστερᾶς —ὡς ἀντιδημοκράτης ὁ Ἀριστοφάνης·

ὅμως ὅποιος μελετήσει ΟΛΕΣ τὶς κωμῳδίες του θὰ ἀντιληφθεῖ ὅτι δὲν ἀσκεῖ κριτικὴ στὴ δημοκρατία ὡς ..ὀλιγαρχικὸς ἤ ἀντιδραστικὸς ὁ Ἀριστοφάνης, ἀλλὰ κατεξοχὴν ὡς ΑΝΑΡΧΙΖΩΝ—καὶ αὐτὸ φαίνεται ΕΙΔΙΚΑ στὶς τελευταῖες κωμῳδίες του ποὺ ἔγραψε

μετὰ τὸ τέλος τοῦ Πελοπ.Πολέμου (ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ, ΠΛΟΥΤΟΣ).

Πῶς θὰ μποροῦσε ἄλλωστε νὰ εἶναι ἀντιδημοκρἀτης ὁ Ἀριστοφάνης ὅταν γνώριζε πὼς χάρη στὴν ἐλευθερἰα —"παρρησία" ,ἀρχαιοελληνιστί—τῆς δημοκρατίας εὐδοκιμοῦσε ἡ πολιτικὴ σάτιρα , ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ..

Ὄχι · ὁ Ἀριστοφάνης δὲν ἦταν ἀντιδημοκράτης , ὅπως πχ ὁ Πλάτων, ἁπλῶς διέγνωσε τὴν ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΕΦΙΑΛΤΗ { πρόκειται γιὰ τὸν Ἀθηναῖο πολιτικό, ὄχι τὸν συνονόματο προδότη τῶν Θερμοπυλῶν} ὁ ὁποῖος τὸ 461 πΧ ΑΦΑΙΡΕΣΕ ΤΙΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ποὺ λειτουργοῦσε ὡς ἀντίβαρο στὴν ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ , ὅπου κυριαρχοῦσε ὁ ΟΧΛΟΣ μὲ τὴν ψυχολογία τῆς μάζας.

{ Ἐξάλλου, παρόμοια κριτικὴ γιὰ τὴν λαϊκιστικὴ μεταρρύθμιση τοῦ ἀρχηγοῦ τῶν δημοκρατικῶν Ἐφιάλτη ἄσκησε κι ὁ ΑΙΣΧΥΛΟΣ γράφοντας γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ,τὸ 458 πΧ τὴν ΟΡΕΣΤΕΙΑ }

Σὲ κάθε περίπτωση μὲ τὸν Ἀριστοφάνη κατ'ἐξοχήν, γίνεται φανερὸ ὅτι εἰδικῶς ἡ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ

—ΟΧΙ ΟΙ ΚΟΛΑΚΕΙΕΣ ΕΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΩΝ—

εἶναι η ἀπαραίτητη συνθήκη δημιουργίας

τοῦ χώρου ὑποδοχῆς καὶ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ τοῦ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ .

ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

ΝΑ ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΑ ΚΑΚΟΠΟΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ.

--------------------------------------------------------------------------

* μὲ σκηνοθέτη (κωμῳδιοδιδάσκαλο) τὸν ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟ ἀνέβηκαν οἱ ΔΑΙΤΑΛΕΙΣ, ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ,ΑΧΑΡΝΗΣ,ΟΡΝΙΘΕΣ,ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ ,ἐνῶ μὲ τὸν ΦΙΛΩΝΙΔΗ ὁ Ἀριστοφάνης ἀνέβασε ΣΦΗΚΕΣ καὶ ΒΑΤΡΑΧΟΥΣ

_______

** ΙΠΠΗΣ & ΑΧΑΡΝΗΣ εἶναι ἀρχαιότατοι τύποι τῆς ἀττικῆς διαλέκτου

_______

* * *τρυγῳδία ἐκ τοῦ "τρύγου"

εἶναι ἡ ἄλλη ὀνομασία τῆς κωμωδίας.

___________________________

ΥΓ Οἱ σωζόμενες ΠΛΗΡΕΙΣ κωμῳδίες τοῦ Ἀριστοφάνη εἶναι οἱ ἑξῆς:

425; ΑΧΑΡΝΗΣ - 1ο βραβεῖο (Λήναια)

424: ΙΠΠΗΣ -1ο βρ.(Λήναια)

423 :ΝΕΦΕΛΑΙ—3ο(Διονύσια/

1ο: ΚΡΑΤΙΝΟΣ"Πυτίνη")

Σώζεται ἡ διασκευὴ τῆς 2ης ἔκδοσης ,μετὰ τὸ 417 πΧ

422 :ΣΦΗΚΕΣ-2ο (1ο : ΦΙΛΩΝΙΔΗΣ "Προάγων"/Λήναια)

421 :ΕΙΡΗΝΗ-2ο (1ο : ΕΥΠΟΛΙΣ "Κόλακες"/Διονύσια)

414 : ΟΡΝΙΘΕΣ -2ο (1ο : ΑΜΕΙΨΙΑΣ "Κωμαστές"/Διονύσια)

411 : ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ- (Λήναια)

411 : ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΕΣ -(Διονύσια)

405: ΒΑΤΡΑΧΟΙ -1ο βρ.(Λήναια)

392: ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΑΙ—(Διονύσια)

388: ΠΛΟΥΤΟΣ—(Λήναια)

_____________________________

ΥΓ2 ἀποτελεῖ ἀπορία φιλολογικὴ ,

ποῦ χάθηκαν τὰ ἐργα τῶν ΑΛΛΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ κωμικῶν ποὺ ΠΡΩΤΕΥΣΑΝ

(πχ ΕΥΠΟΛΙΣ"Κόλακες", ΑΜΕΙΨΙΑΣ"Κωμαστές", ΚΡΑΤΙΝΟΣ"Πυτίνη",ΦΙΛΩΝΙΔΗΣ"Προάγων")

ἐνῶ σώθηκαν κωμῳδίες τοῦ Ἀριστοφάνη

ποὺ ΔΕΝ εἶχαν λάβει 1ο βραβεῖο

(ΝΕΦΕΛΕΣ, ΟΡΝΙΘΕΣ, ΣΦΗΚΕΣ, ΕΙΡΗΝΗ)

[ ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΗΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ

ΗΤΑΝ ΕΝ ΟΛῼ ΤΡΙΑ—

οἱ διαγωνισμοὶ γίνονταν στὰ ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ

(τέλη Μαρτίου—ὅπου παρευρίσκοντο καὶ ΞΕΝΟΙ, πχ οἱ σύμμαχοι ποὺ ἐπισκέπτονταν τὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ παραδώσουν τοὺς φόρους ,τότε ποὺ ἄνοιγε ὁ καιρὸς κι ἦταν ἀσφαλῆ τὰ ναυτικὰ ταξίδια)

καὶ τὰ ΛΗΝΑΙΑ (τέλη ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)

ἐνῶ ὁ πρῶτος διαγωνισμὸς ἔγινε , κατὰ τὴν παράδοση, στὰ ἐν ἄστει Μ.Διονύσια

τὸ 487/6 πΧ ]

___________________

ΥΓ3 ἔχω διαβάσει ὅλες τὶς κωμῳδίες τοῦ Ἀριστοφάνη

—προτιμῶ γενικῶς τὶς μεταφράσεις Κ. ΜΥΡΗ—

μοῦ ἀρέσουν ἰδιαιτέρως οἱ ἑξῆς : ΑΧΑΡΝΗΣ-ΙΠΠΗΣ- ΕΙΡΗΝΗ- ΝΕΦΕΛΑΙ-ΠΛΟΥΤΟΣ.

Ἐπίσης ὑπάρχουν κατὰ περίπτωση προσεγμένες ἐκδόσεις τῶν ἀριστοφάνειων ἔργων

ὅπως ΧΡΗΣΤΙΔΗ (ΑΧΑΡΝΗΣ), ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ (ΙΠΠΗΣ), ΚΑΚΡΙΔΗ (ΟΡΝΙΘΕΣ)

__________________________

ΥΓ4 ἡ φιλολογικὴ καὶ ἱστορικὴ ἔρευνα γιὰ τὸ ἀριστοφάνειο ἔργο, ἄν καὶ μὲ ἀπέραντη βιβλιογραφία ,δέν ἔχει λήξει ,

καθότι παραμένουν πολλὰ ἐρωτήματα γιὰ τὸ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ πολλῶν κωμῳδιῶν · ἀναφέρω δύο χαρακτηριστικὰ παραδείγματα :

στὴν φαινομενικὰ ἀνώδυνη ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ , ποὺ ἀνέβηκε στὰ ΛΗΝΑΙΑ τὸν Ἰανουάριο τοῦ 411 ,ὁ Ἀριστοφάνης προαναγγέλει ἀστειευόμενος, τὰ μέτρα ποὺ ἐπρόκειτο νὰ λάβουν ΠΡΑΓΜΑΤΙ οἱ Ὀλιγαρχικοὶ ἀρκετοὺς μῆνες ΑΡΓΟΤΕΡΑ ,στὸ "πραξικόπημα"

τῆς 9ης Ἰουνίου 411

(ποὺ τόσον ἐξυμνεῖ κι ὁ Θουκυδίδης...) ,

ἐνῶ στοὺς ΒΑΤΡΑΧΟΥΣ ποὺ ἀνέβηκαν ἐπίσης στὰ ΛΗΝΑΙΑ τὸν Ἰανουάριο

τοῦ 405 πΧ

—ποὺ πρώτευσαν καὶ ἐπρόκειτο νὰ παιχτοῦν σὲ ἐπανάληψη στὰ Διονύσια—

ΠΡΟΛΕΓΕΙ τὴν θανατικὴ καταδίκη τοῦ δημαγωγοῦ ΚΛΕΟΦΩΝΤΑ ,

ὅπως ἀκριβῶς συνέβη ἀρκετὰ ἀργότερα ,

σὰν νὰ ἤξερε δηλ.

τὶ σχεδιαζόταν ΠΡΙΝ τὴν καταστροφὴ τοῦ ἀθηναϊκοῦ στόλου στοὺς ΑΙΓΟΣ ΠΟΤΑΜΟΥΣ τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 405 πΧ...

[ ἐκτὸς ἄν τὸ κείμενο ποὺ ἔχουμε εἶναι ἡ δεύτερη ἐκδοχὴ ποὺ ἀνέβηκε ξανὰ τὸ 404 λίγο πρὶν τὴν πσράδοση τῶν Ἀθηνῶν στοὺς Σπαρτιᾶτες —ὀπότε ὅλα γράφονται ἐκ τῶν ὑστέρων · ὅμως αὐτὴ ἡ περίπτωση δὲν φαίνεται πιθανή...]

Ἔτσι ,πολλοὶ κλασσικοὶ φιλόλογοι

( πχ Canfora ) ὑποψιάζονται ὅτι ὁ Ἀριστοφάνης ἔχει ἐπαφὴ μὲ ὁμίλους ("ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ")

ποὺ ἀγωνίζονταν κατὰ τῆς"ριζοσπαστικῆς"δημοκρατίας τῶν δημαγωγῶν σὲ ὅλη τὴν περίοδο τοῦ Πελοπ.Πολέμου—ἐξ οὗ καὶ τὸ κουράγιο του νὰ τὰ βάλει ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία μὲ τὸν πανίσχυρο δημαγωγὸ ΚΛΕΩΝΑ , χωρὶς νὰ εἶναι ὅμως ἀντιδημοκράτης ,γιατὶ στὶς ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΕΣ(στ.361 κ.ἑ.) γράφει ὅτι εἶναι παράνομο ΨΗΦΙΣΜΑ ΝΑ ΑΚΥΡΩΝΕΙ ΝΟΜΟ κάτι τὸ ὁποῖο ἑτοίμαζε ἡ ὀλιγαρχικὴ συνῳμοσία τοῦ 411 πΧ

____________

ΥΓ 5 .Ἀξεπέραστο θεωρῶ τὸ σύγγραμμα τοῦ Dover γιὰ τὴν ἀριστοφανικὴ κωμῳδία

ποὺ ἐξέδωσε ,πρὶν ἀρκετὲς δεκαετίες ,τὸ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ, σέ μετάφραση Φ.ΚΑΚΡΙΔΗ

____________________

ΥΓ 6. ἡ πολιτικὴ κριτικὴ τῆς κωμῳδίας συνεχίστηκε αἰῶνες μετὰ τὸν Ἀριστοφάνη κι ὅπως γράφει ὁ ΠΟΛΥΒΙΟΣ (12,13) ,ὁ κωμῳδιογράφος ΑΡΧΕΔΙΚΟΣ σατίρισε ὡς σεξουαλικὰ διεστραμμένο τὸν πολιτικὸ τῆς ἐποχῆς ΔΗΜΟΧΑΡΗ (+275 πΧ)

Ενημερώθηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

Τρία θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανείς ,ἐντελῶς συνοπτικά, εἶναι τὰ σημεῖα ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα καὶ τῆς δίνουν τὸ κῦρος καὶ τὴν αἴγλη ποὺ ἔχει ἀνάμεσα στὶς ἄλλες γλῶσσες.

1) τὸ ὅτι ἀποτελεῖ τὴν ΜΗΤΡΑ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ .

Ἡ ἑλληνικὴ ὡς γνωστὸν ὑπῆρξε ἡ ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχή του Ἀλέξανδρου , ἐνῶ κατὰ τὴν ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ εἰσήχθησαν στὶς Εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες πλεῖστες ἑλληνικὲς λέξεις καὶ ΕΝΝΟΙΕΣ ποὺ καθόρισαν τὸ Δυτικὸ Πνεῦμα ὅπως :
ΙΣΤΟΡΙΑ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΜΟΥΣΙΚΗ, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ, ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ, ΚΡΙΤΙΚΗ , ΑΝΑΛΥΣΙΣ, ΣΥΝΘΕΣΙΣ, ΣΥΣΤΗΜΑ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ κλπ.

Συνεπῶς δὲν ἀποτελεῖ ὑπερβολὴ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι

ἄν ἀφαιρέσουμε τὶς ἑλληνικὲς λέξεις -ἔννοιες
ἀπὸ τὶς εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες

καταρρέει αὐτὸ ποὺ ἀποκαλοῦμε

"Εὐρωπαϊκὸ Πνεῦμα."

2) ἡ Ἑλληνικὴ γράφεται καὶ μιλιέται στὸν ἴδιο τόπο ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΟΠΗ , συνεχῶς ἐδῶ καὶ 4000 χρόνια.

Γι αὐτὸ καὶ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΛΛΗΝΟΓΕΝΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΑΛΛΆ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ.

Τὸ ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ εἶναι ΕΝΙΑΙΑ γλῶσσα ἀπὸ τὸν ΟΜΗΡΟ μέχρι σήμερα
φαίνεται
ἀπὸ τὸ ΛΕΞΟΛΟΓΙΟ
καὶ ἀπὸ τὴ ΔΟΜΗ της.

Ἄν πρέπει νὰ χωρίσουμε ὁπωσδήποτε
(γιὰ λόγους μεθοδολογικούς- ἐκπαιδευτικούς )
τὴν ἑλληνική σὲ χρονικὲς περιόδους

τότε ὁ χωρισμός της θὰ πρέπει νὰ γίνει
στὰ ΠΡΩΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ,

ἐπειδὴ τότε ΑΛΛΑΞΕ Η ΠΡΟΦΟΡΑ

λόγῳ τῶν κατακτήσεων τοῦ Ἀλεξάνδρου ,

ὅταν μίλησαν ἑλληνικὰ
χιλιάδες ἀλλόγλωσσοι λαοὶ δημιουργῶντας τὴν ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ ΚΟΙΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ἀπὸ τὴν ὁποίαν προῆλθε ἡ Βυζαντινὴ καὶ ἐξ αὐτῆς ἡ Νεοελληνική

(ἐπ αὐτῶν μπορεῖ κανεὶς νὰ συμβουλευτεῖ σχετικὰ τὴν ἐπιστημονικὴ βιβλιογραφία
πχ Γ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ,ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ, BROWNING κλπ γιὰ νὰ ἐνημερωθεῖ γλωσσολογικῶς γιὰ τὴν ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ).

Μετὰ τὶς κατακτήσεις τοῦ Ἀλεξάνδρου ὅταν μιλήθηκε ἡ ἑλληνικὴ σὲ ὅλη τὴν τότε γνωστὴ οἰκουμένη , ἄρχισε νὰ ἀλλάζει ἡ γλῶσσα,πέραν τῆς προφορᾶς [ποὺ ἀπὸ προσωδιακή—μακρὰ καὶ βραχέα—ἔγινε τονική] καὶ στὸ μορφοσυντακτικὸ ἐπίπεδο·

εἰσῆλθαν οἱ ΠΕΡΙΦΡΑΣΕΙΣ (πχ ὁ παρακείμενος "λέλυκα" ἔγινε "ἔχω λῦσαι" γιὰ νὰ καταλήξει "ἔχω λύσει") καὶ οἱ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ( πχ ἡ "κλεὶς" ἔγινε "κλειδίον" , ὁ "παῖς" , "παιδίον" κλπ).

Βεβαίως οι ἀλλαγὲς αὐτὲς ποὺ μετέτρεψαν τὴν ΑΤΤΙΚΗ διάλεκτο τοῦ Πλάτωνα ,στὴν ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ ΚΟΙΝΗ τῶν Εὐαγγελίων, δὲν ἔγιναν ἐν μιᾷ νυκτὶ, ἀλλὰ σέ μιὰν σειρὰν αἰώνων,.ὥστε στὰ χρόνια τοῦ Ἰουστινιανοῦ νὰ ἔχει λάβει ἡ ἑλληνικὴ τὴν ΣΗΜΕΡΙΝΗ περίπου μορφὴ της·

γι αὐτὸ καὶ σήμερα μπορεῖ νὰ κατανοήσει κάποιος σύγχρονος Ἕλληνας μὲ λυκειακὲς γνώσεις ,

κείμενα τῶν ΛΥΣΙΑ, ΑΙΣΩΠΟΥ,

ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ κλπ ,

δηλ κείμενα ἡλικίας 2000 χρόνων

— κάτι ποὺ ἀποτελεῖ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ.

3) τὸ τρίτο χαρακτηριστικὸ τῆς ἑλληνικῆς εἶναι ἡ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ της .

Εἶναι γνωστὴ ἡ ΠΟΛΥΤΥΠΙΑ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς

ἡ ὁποία εἶχε ὡς συνέπεια τὴν ΛΙΤΟΤΗΤΑ της,
ὅταν μὲ μία λέξη σημαίνεται σωρεία πραγμάτων
(πχ " βεβουλεύμεθα"= ἔχουμε συζητήσει κι ἔχουμε καταλήξει σὲ απόφαση).

Εἶναι γνωστὴ ἡ προτίμηση τοῦ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ
στὰ πολυσύνθετα μὲ πολλές προθέσεις ρήματα,
γιὰ νὰ ἀποδώσει ΠΟΛΛΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ
(πχ :"αἱ νῆες τοῦ Λυσάνδρου
ΑΝΤΕΠΑΝΗΓΟΝΤΟ" =ἀντί+ ἐπί+ ἀνά+ ΑΓΟΜΑΙ).

Ἡ ἐκφραστικότητα τῆς Ἑλληνικῆς
ὀφείλεται
ἐν πολλοῖς
στὸ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ της σύστημα

καὶ εἰδικῶς στὴν δημιουργία παραγώγων

ἐκ τῶν συνθέτων
μὲ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ :

Πχ ἡ ἐναλλαγὴ προθέσεων σὲ ρήματα (ἤ ὀνόματα) ὄχι μόνο ἀλλάζει τὴ σημασία τῶν ρημάτων ἤ ὀνομάτων

ἀλλά -ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟ- δημιουργεῖ
ΝΕΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΕΚ ΣΥΝΘΕΤΩΝ :

πχ μετά+ βάλλω >μεταβολή/ μεταβλητή/ μεταβολισμός

ἀνά+βάλλω > ἀναβολή/ ἀναβολέας/ ἀναβολικά

προ+βάλλω> προβολή/προβολέας/προβολική/πρόβλημα/προβληματικός/προβληματισμένος κλπ

ΕΔΩ ΕΓΚΕΙΤΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΠΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΔΙΔΕΙ ΜΙΑΝ ΥΨΗΛΗ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ .

Ἕνα ἄλλο στοιχεῖο τῆς "πλαστικότητας" τῆς ἑλληνικῆς

ἀποτελεῖ τὸ ΠΤΩΤΙΚΟ της σύστημα

χάρις στὸ ὁποῖο οἱ λέξεις μποροῦν νὰ ἀλλάζουν θέση μέσα στὴν πρόταση

χωρὶς νὰ χάνεται τὸ νόημα τους
(στὴν πανάρχαια ἑλληνικὴ ὑπῆρχαν Πτώσεις
ὅπως ἡ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ -οἴκοθεν- ,
ἡ ΤΟΠΙΚΗ -οἴκοι-,
ἡ ΟΡΓΑΝΙΚΗ -δακρυόφι).

Ἐπίσης ,εἰδικῶς γιὰ τὴν Ἀρχαία ἑλληνική ,

δηλ τὴν ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ,

σαφήνεια καὶ λεπτὲς ἀποχρώσεις στὸ λόγο προσέδιδε τὸ ΕΓΚΛΙΤΙΚΟ σύστημα

καὶ κατʹ ἐξοχὴν ἡ ΕΥΚΤΙΚΗ.

Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα

ἡ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ

ποὺ προτιμᾶτο στὴν Δευτερεύουσα πρόταση
(ἀντὶ τῆς Ὁριστικῆς)

ὅταν τὰ ἀναφερόμενα στὴν κύρια πρόταση ἦταν χρόνου παρελθόντος

"ἀμαυρώνοντας " ἔτσι τὴν πραγματικότητα
τῶν προαναφερομένων

[ πχ :ΕΛΕΓΟΝ ΟΤΙ ΕΙΕΝ(=ευκτική) οχι:ΗΣΑΝ(=οριστική)

γιὰ νὰ φανεῖ ὅτι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟ τὸ λεχθέν, μπορεῖ νὰ ἰσχύει ,μπορεῖ ὅμως καὶ νὰ ΜΗΝ ἰσχύει...].

Παρομοίως καὶ ἡ ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ

- δηλ ἡ Εὐκτικὴ μὲ τὸ δυνητικό "ΑΝ"(=μπορεῖ/μποροῦσε) -

δήλωνε τὸ δυνατὸν στὸ μέλλον

ἤ μιὰ ἄποψη ἀνάμεσα σὲ ἄλλες ἰσοδύναμες (ἤ εὐγενικὴ προσταγή).

πχ ὅταν ὁρίζει ὁ Ἀριστοτέλης στὰ "Ἠθικὰ Νικομάχεια" τὴν Ἀρετὴ ὡς στοχεύουσα στὴ Μεσότητα γράφει
" ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΑΝ ΕΙΗ (=εὐκτική ,ἀντί τοῦ :ΕΣΤΙ) ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ" δείχνοντας ἔτσι μετριοπάθεια στὸ λόγο του.

Ὑπῆρχε ἐπίσης στὴν Ἀρχαία Ἑλλ.
ἡ διαφοροποιητικὴ ἀξία τῆς ΜΕΣΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ (ὄχι Φωνῆς)

ποὺ δήλωνε τὸ ΕΚΟΥΣΙΟ τῆς ἐνεργείας τοῦ ρήματος πχ "ΛΟΥΟΜΑΙ ΤΟΝ ΠΑΙΔΑ"= πλένω τὸ παιδί μὲ τὴ θεληση μου, θέλω καὶ τὸ κάνω -ὄχι ἁπλῶς "ΛΟΥΩ ΤΟΝ ΠΑΙΔΑ".

Ἐξάλλου τό (ἀπολεσθέν) στὴ νεοελληνικὴ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
περιέκλειε πολλὰ νοήματα
ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ἀποδοθοῦν στὴ νεοελληνική :
πχ τὸ ἀπαρέμφατο "ΚΑΠΝΙΖΕΙΝ" (στὶς παλιὲς πινακίδες :" Ἀπαγορεύεται τὸ Καπνίζειν")
ἀναφέρεται καὶ στὴν ἐνέργεια
καὶ στὸ ἐνεργοῦν Πρόσωπο
καὶ στὸ ἀποτέλεσμα τῆς Ἐνεργείας
-ἐνῶ
τὸ οὐσιαστικό "ΚΑΠΝΙΣΜΑ"
ἀναφέρεται μόνο στὸ ἀποτέλεσμα τῆς Ενέργειας.

Αὐτὰ εἶναι ἐν ὀλίγοις ,
μερικὰ ἀπὸ τὰ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ χαρακτηριστικὰ
τῆς Ἑλληνικῆς

ποὺ τῆς προσδίδουν ΣΑΦΗΝΕΙΑ, ΛΙΤΟΤΗΤΑ, ΑΚΡΙΒΕΙΑ, ΕΚΦΡΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

καὶ ἄς μὴν λησμονοῦμε ὅτι

αὐτὴν τὴν γλῶσσα ,

ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ

ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ 4000 ΧΡΟΝΩΝ,

τὴν καλλιέργησαν μεγάλα Πνεύματα

ἀπὸ τον ΠΛΑΤΩΝΑ , τὸν ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ,τὸν ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ,τὸν ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ καὶ τὸν ΣΟΦΟΚΛΗ,

ὥς τὸν ΑΠ.ΠΑΥΛΟ τὸν ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ ,

ὥς τὸν ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ , τὸν ΒΙΖΥΗΝΟ, τὸν ΣΟΛΩΜΟ, τὸν ΠΑΛΑΜΑ, τὸν ΚΑΒΑΦΗ, τὸν ΡΙΤΣΟ

καὶ τὸν ΕΛΥΤΗ ..

Αφήστε ένα σχόλιο

Ενημερώθηκε στις 15 Μαΐου, 2021

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

με ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ

__________

Μὲ τὴν κατάργηση τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας
τοῦ πολυτονικοῦ
- ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ 1982
ΣΤΗΝ..ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΒΟΥΛΗ
ΜΕ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΑΡΟΝΤΩΝ..-
πέραν τῆς βίαιης ἀποκοπῆς τοῦ Νεοέλληνα ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ γραφὴ αἰώνων ,ἐπιβλήθηκε ἕνας ΑΝΤΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ χωρισμὸς στὴν ἑλληνικὴ Γραμματεία ,δεδομένου ὅτι μέχρι τὸ 1982 ὅλοι ἔγραφαν μὲ τὴν ιστορικὴ ὀρθογραφία τοῦ πολυτονικοῦ.

Προκύπτει λοιπὸν τὸ ἐρώτημα , σὲ ποιὸ σύστημα θὰ τυπώνονται τὰ ἔργα τῶν συγγραφέων πχ τῆς Τουρκοκρατίας , ἤ ἡ Δημοτικὴ Ποίηση ἤ τὰ ποιήματα τοῦ Καβάφη καὶ τοῦ ʼΕλύτη ,
ἄν δεχθοῦμε ὅτι ΜΟΝΟ τὰ ἀρχαιοελληνικὰ καὶ βυζαντινὰ ἔργα θὰ ἐκδίδονται μὲ πολυτονικό;
Μὲ ποιὸ κριτὴριο γίνεται τέτοιου εἴδους χωρισμός;
ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ
ΧΑΡΙΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΙΩΞΕΩΝ
ΣΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΚΑΠΟΙΟΥ ?

ʽ´Ομως τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα ποὺ δημιουργεῖ ὁ μονοτονισμὸς ἔγκειται στὴν ἀδυναμία ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΗΣ τῶν λέξεων ,
χωρὶς τὴ γνώση τῆς ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΤΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ.

Ἐξηγῶ:

1) Πῶς θὰ ἑρμηνευτεῖ ὁ ΣΥΜΠΝΕΥΜΑΤΙΣΜΟΣ π.χ.
ἐπὶ +ἵππος =ἔφιππος,
νύκτα+ἡμέρα=νυχθημερὸν
κατὰ +ὅλον = καθόλου (καθʼὁλοκληρία)
ἀντὶ+ὑπολοχαγὸς=ἀνθυπολοχαγὸς κλπ

ἤ τὰ προϊόντα ΑΝΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΕΩΝ
πχ ΘΡΕΨΩ-ΤΡΕΦΩ/ΤΡΟΦΗ

2) Πῶς θὰ κατανοηθεῖ ἡ προέλευση ΣΥΝΘΕΤΩΝ λέξεων ὅπως πχ ἔφορος, κάτοψις ,
ὅταν ἀγνοεῖται ἡ δασεῖα στὸ ρῆμα " ὁρῶ " (>ὅρασις)
ἤ ἡ ψιλὴ τοῦ μέλλοντα " ὄψομαι"(>ὀψις)

[ στὸ σημεῖο αὐτὸ καταδεικνύεται καὶ τὸ ὅτι εἶναι ΕΝΙΑΙΑ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἀρχαία καὶ νέα, μὲ δεδομένη τὴν ΔΙΑΧΡΟΝΙΑ τῶν λέξεων

( ὁρῶ> ὅραση, ὁρίζοντας ,
ὄψομαι> ὄψη, ὀπτικά),
ὅπως δίδασκε ὁ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ ]

3) Πῶς θὰ κατανοηθεῖ ἡ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ λέξεων ὅπως πχ " ὀλιγωρία ",χωρὶς γνώση τῆς ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ, ἀφοῦ ὥρα μὲ δασεῖα εἶναι ἡ ὥρα τοῦ ρολογιοῦ,
ἐνῶ ὤρα μὲ ψιλὴ εἶναι ἡ φροντίδα ( ὀλιγωρία= ὀλίγος+ὤρα, τιμωρία=τιμή+ὤρα κλπ)

4) Πῶς θὰ γίνει γνωστὴ ἡ ἐτυμολογία δηλ.ἡ ἱστορία τῶν λέξεων, ὅπως Χίος =ἡ νῆσος,.
ἐνῶ Χῖος= ὁ Χιώτης
ἤ ἄρματα =τὰ ὅπλα ,ἐκ τοῦ λατινικοῦ arma/armorum
καὶ ἅρματα =οἱ ἅμαξες, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ὅμήρου
( στὸ σημεῖο αὐτὸ φσίνεται ὅτι τὸ πολυτονικὸ εἶναι ἀναγκαῖο καὶ στὴ νέα ἑλληνικὴ,
καθʼ ὅσον ἡ λέξη " ἄρματα/ἀρματολός" εἶναι νεοελληνικῆς προελεύσεως).

Τούτων λεχθέντων γίνεται σαφὲς ὅτι χωρὶς γνώση τοῦ πολυτονικοῦ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΗ ΠΛΗΘΟΥΣ ΛΕΞΕΩΝ , λόγῳ τῆς διαφοροποιητικῆς ἀξίας τῶν τόνων καὶ τῶν πνευμάτων ( βλ. ἐνδεικτικὸ πίνακα).
Καὶ χωρὶς τὴ γνώση τῆς ἱστορίας τῶν λέξεων, δηλ.τοῦ ὅλου ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ τους , ἀκρωτηριάζεται ὁ νοηματικὸς πλοῦτος τῆς γλώσσας ποὺ μιλοῦν οἱ Νεοέλληνες , φτωχαίνει ὁ λόγος τους καὶ ὁ ΛΟΓΟΣ εἶναι ὀ μόνος τρόπος ἀντιλήψεως τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο.
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΦΤΩΧΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΕΞΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΤΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ.

¯¯¯¯¯¯¯¯¯

ΥΓ . οἱ τόνοι καί τὰ πνεύματα εἰσήχθησαν ἤδη μετὰ τὰ χρόνια τοῦ Ἀλεξάνδρου, στὴ μεγαλογράμματη γραφὴ —βλ ΠΑΠΥΡΟ ΒΑΚΧΥΛΙΔΗ—ὤστε νὰ μάθουν τὴν προσωδιακὴ προφορὰ τῆς τότε ἑλληνικῆς οἱ ξένοι λαοὶ τῆς Ἀνατολῆς.
Τὸ πολυτονικό ὅμως, συστηματοποιήθηκε καὶ γενικεύτηκε στὰ βυζαντινὰ χρόνια—9ος αἰ.— μὲ τὴν καθιέρωση τῆς μικρογράμματης γραφῆς.
Δηλ.ἡ πολιτικὴ ἀπόφαση τοῦ 1982,
ἀκρωτηρίασε τὴν ἱστορικὴ γραφὴ 1000 χρόνων τῆς ἑλληνικῆς...

_______________

________________________________