English

ΚΗΠΟΥΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Η κηπουρική είναι από εκείνες τις δραστηριότητες που σε φέρνουν σε επαφή με τη φύση. Έχει αποδειχτεί πως η ενασχόληση με τον κήπο προσφέρει χαρά και συμβάλλει στη διατήρηση της καλής νοητικής και σωματικής κατάστασης του κηπουρού. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την κηπουρική αντλούν χαρά όταν βλέπουν τα φυτά τους να μεγαλώνουν, τα λουλούδια να ανθίζουν, το πουλιά και τις πεταλούδες να πετούν μέσα στον κήπο. Όλες οι αισθήσεις επικεντρώνονται στους φυσικούς ρυθμούς και έτσι ηρεμούν. Παράλληλα, η κηπουρική συνδέεται με την βελτίωση της φυσικής κατάστασης του σώματος, την ευελιξία και την αντοχή. Η κηπουρική κάνει καλό τόσο στο αναπνευστικό όσο και στο κυκλοφορικό σύστημα. Η κηπουρική όμως δεν είναι μόνο ευχάριστη και ωφέλιμη για τους μεγάλους αλλά και για τα παιδιά.

Τα παιδιά είναι περίεργα, τους αρέσει να ασχολούνται με τους καρπούς της γης, να έρχονται σε επαφή με το χώμα, να μυρίζουν τα άνθη κάθε εποχής, να φυτεύουν τα δικά τους φυτά, να τα φροντίζουν και να τα βλέπουν να μεγαλώνουν. Μέσα από την κηπουρική έρχονται πιο κοντά στη φύση, μαθαίνουν να σέβονται το περιβάλλον, γίνονται υπεύθυνα για τα φυτά τους από την φύτευση ως την άνθηση και την καρποφορία. Επιπλέον, μαθαίνουν την θρεπτική αξία των τροφών, τις σωστές διατροφικές συνήθειες, τον κύκλο του νερού. Πολλές μελέτες συνδέουν την επαφή με τη φύση με τη θεραπευτική δράση. Γι’ αυτό και η κηπουρική σε παιδιά που έχουν ιδιαιτερότητες συμβάλλει δυναμικά στο θεραπευτικό πρόγραμμά τους. Πολλά παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού έχουν αισθητηριακές δυσλειτουργίες. Αντιδρούν σε ήχους, μυρωδιές, δεν θέλουν να λερώνονται , δυσκολεύονται στη πρόσληψη τροφής , φρούτα και λαχανικά. Άλλα παιδιά είναι χαμηλών τόνων, ντροπαλά και δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε ομαδικές δραστηριότητες. Άλλα πάλι μπορεί να έχουν δυσκολίες συντονισμού και ελλιπή φυσική κατάσταση. Για όλα αυτά τα παιδιά η κηπουρική παίρνει τη μορφή άσκησης, εκπαίδευσης θεραπείας και πάνω απ’ όλα ευχαρίστησης. Βοηθά τα παιδιά να διατηρούν τη σωστή διέγερση και να αποφεύγουν την αισθητηριακή υπερφόρτωση. Βελτιώνει την αυτοπεποίθηση, την κοινωνικοποίηση και συντελεί στην ψυχοσωματική και πνευματική τους ανάπτυξη και ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο. Αναλυτικά τα οφέλη της κηπουρικής σε παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν να είναι τα εξής:

  • κινητικό επίπεδο. Οι δραστηριότητες της κηπουρικής βελτιώνουν την αδρή κίνηση (τα παιδιά σκαλίζουν, μεταφέρουν, σπρώχνουν, κόβουν, ποτίζουν, κινούνται συνειδητά στο χώρο) την λεπτή κίνηση (τα παιδιά φορούν γάντια, κόβουν με ψαλίδι η κλαδευτήρι τα ξερά άνθη) την αυτοεξυπηρέτηση (φροντίζουν τα ρούχα τα αντικείμενα, τηρούν κανόνες υγιεινής)
  • προσανατολισμό στον χώρο (να φυτεύουν το ένα φυτό δίπλα στο άλλο, να ποτίζουν μέσα στη γλάστρα)
  • προσανατολισμό στον χρόνο (μαθαίνουν πότε πρέπει να ποτίζουν τα φυτά, ποια φυτά ευδοκιμούν κάθε εποχή)
  • γνωστικό επίπεδο (ενισχύει την συγκέντρωση, την οπτική και ακουστική μνήμη: αναγνώριση και ανάκληση ονομάτων φυτών, λουλουδιών, εργαλείων, την γνώση εννοιών: μεγάλος μικρό, ψηλό-κοντό, βαρύ-ελαφρύ, την λογικομαθηματική σκέψη: ταξινόμηση φυτών ανάλογα με το χρώμα, μέγεθος, σχήμα φύλλων, αντιστοιχίες: μήνες -φρούτα, εποχή-μήνας, συλλογισμός γεγονότων: σπορά- νέο φυτό)
  • συναισθηματικό επίπεδο (αναπτύσσουν την αυτοπεποίθηση, αναγνωρίζουν τις δυσκολίες, δέχονται βοήθεια, αποδέχονται την αποτυχία, χαίρονται με την επιτυχία, ενισχύεται η συνεργασία)

Θέματα που μπορούν να αναπτυχθούν για να επιτύχουμε τους στόχους μας και να βοηθήσουμε τα παιδιά είναι η εκμάθηση:

  • Των λαχανικών και των καρποφόρων δέντρων (πώς τα καλλιεργούμε, πώς τα περιποιούμαστε , ποια λαχανικά και φρούτα τρώμε ανά εποχή)
  • Των ανθοκομικών και αρωματικών φυτών (ποια είναι και ποια η χρήση τους)
  • Της βιολογικής καλλιέργειας
  • Του κύκλου του νερού

Ο κήπος είναι το μέρος που τα παιδιά μας μπορούν να μάθουν, να χαλαρώσουν, να αισθανθούν χαρούμενα και πλήρεις και να γίνουν μέρος της φύσης. Αγαπούν τα φυτά και έτσι αποκτούν μια πολύ καλή παρέα…

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Σεπτέμβριος, ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου φέρνει μαζί του τα πρωτοβρόχια και το βρεγμένο χώμα που μοσχομυρίζει. Ταυτόχρονα, ένας μήνας που διατηρεί αρκετά υψηλές θερμοκρασίες και σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζει όψιμο καλοκαίρι. Καθώς ο κύκλος των καλοκαιρινών καλλιεργειών ολοκληρώνεται μέσα στο φθινόπωρο, είναι καιρός για να κάνουμε μια νέα αρχή και να ανανεώσουμε την επαφή και τη φροντίδα με τα φυτά του κήπου και του μπαλκονιού μας. Μέσα στον Σεπτέμβριο, ετοιμαζόμαστε λοιπόν να φυτέψουμε τα πρώτα φθινοπωρινά λαχανικά που θα μας χαρίσουν μία πλούσια παραγωγή στα τέλη του χρόνου. Επίσης, είναι κατάλληλη εποχή για να φροντίζουμε τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου και του μπαλκονιού μας που χρειάζονται καθάρισμα από ξερά λουλούδια κι ελαφρύ κλάδεμα. Να μην ξεχάσουμε βέβαια, να κάνουμε μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα όσα φυτά το έχουν ανάγκη. Παράλληλα ξεκινάμε να φυτεύουμε υπέροχους φθινοπωρινούς βολβούς λουλουδιών που θα ανθίσουν στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Φροντίζουμε όμως και το γκαζόν που έχει ταλαιπωρηθεί αρκετά τους καλοκαιρινούς μήνες και χρειάζεται τόνωση. Κι όσον αφορά την ανανέωση του βοτανόκηπου, κλαδεύουμε αρωματικά φυτά και βότανα για να δώσουν νέα βλάστηση μέσα στο φθινόπωρο. Και φυσικά κι ο μήνας Σεπτέμβριος έχει να μας προσφέρει τα δικά του φρέσκα λαχανικά εποχής και υπέροχα φρούτα, και ιδιαίτερα τα επιτραπέζια σταφύλια από τις κρεβατίνες και τα σταφύλια από το αμπέλι για να φτιάξουμε κρασί. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις εργασίες που κάνουμε για να ανανεώσουμε τα φυτά μας και να απολαύσουμε για ένα όμορφο φθινόπωρο στον κήπο και στο μπαλκόνι μας.
1. Φυτεύουμε φθινοπωρινά λαχανικά σε κήπο και σε γλάστρα
Ο Σεπτέμβριος είναι η κατάλληλη εποχή για να ξεκινήσουμε την φύτευση των αγαπημένων μας φθινοπωρινών λαχανικών στον κήπο μας για να απολαύσουμε σε υπέροχες σαλάτες και μοναδικές συνταγές μαγειρικής. Κι όσοι δεν διαθέτουν χώρο, μπορούν να φυτέψουν τα φθινοπωρινά κηπευτικά γλάστρες και δημιουργήσουμε τον δικό μας κήπο στο μπαλκόνι. Και ειδικά για τους πρωτάρηδες κηπουρούς,, επιλέξαμε σε ένα ειδικό άρθρο τα 15 πιο εύκολα φθινοπωρινά λαχανικά για καλλιέργεια για να εξασφαλίσουν μία καλή και άνετη συγκομιδή. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να φυτέψουμε λάχανο, μπρόκολο και κουνουπίδι που όχι μόνο είναι νόστιμα, αλλά διαθέτουν και υψηλή διατροφική αξία. Άλλες αγαπημένες επιλογές είναι το μαρούλι, το σπανάκι, το σέσκουλο, το καρότο και το παντζάρι. Βέβαια, μέσα στον Σεπτέμβριο, φυτεύουμε και αρκετά μυρωδικά όπως φρέσκο κρεμμυδάκι, ρόκα, μαϊντανό, άνηθο, μάραθο, σέλινο, πράσο και σχοινόπρασο ενώ στις νότιες περιοχές της χώρας ξεκινάει η φθινοπωρινή καλλιέργεια της πατάτας. Πριν προχωρήσουμε στη φύτευση του φθινοπωρινού μας λαχανόκηπου, προετοιμάζουμε το έδαφος για καλλιέργεια ενσωματώνοντας εδαφοβελτιωτικά υλικά όπως κομπόστ και καλά χωνεμένη κοπριά, για να εμπλουτίσουμε το χώμα με οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά. Κι επειδή τα πρωτοβρόχια πολλές φορές καθυστερούν, καλό είναι να βάλουμε σύστημα αυτόματου ποτίσματος που μας εξασφαλίζει σωστό πότισμα για τα λαχανικά μας.
2. Φροντίζουμε τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας
Μέσα στον Σεπτέμβριο, φροντίζουμε τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας, τα οποία έχουν ταλαιπωρηθεί από τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Για να τα τονώσουμε, κάνουμε ένα πολύ ελαφρύ κλάδεμα, απομακρύνοντας ξερά λουλούδια, λεπτούς και αδύναμους βλαστούς. Στη συνέχεια, τα ψεκάζουμε με διάλυμα χαλκού για απολύμανση από ασθένειες και τους βάζουμε πλήρες κοκκώδες ή υγρό λίπασμα για να εμφανίζουν ζωηρή βλάστηση και όψιμη ανθοφορία μέσα στο φθινόπωρο. Ο Σεπτέμβριος είναι κατάλληλος μήνας για να γίνει μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα των καλλωπιστικών φυτών που έχουν πυκνό ριζικό σύστημα και δυσκολεύονται να αναπτυχθούν. Για τη μεταφύτευση, επιλέγουμε γλάστρα μεγέθους 1-2 νούμερα μεγαλύτερη από αυτό που βρισκόταν το φυτό καθώς και κατάλληλο φυτόχωμα που εξασφαλίζει απομάκρυνση του νερού που περισσεύει κατά το πότισμα. Προσθέτουμε στα φυτά υγρό λίπασμα φυκιών για να έχουν καλύτερη ριζοβολία και ταχύτερη ανάπτυξη.
3. Φυτεύουμε φθινοπωρινούς βολβούς λουλουδιών
Αυτό το μήνα, ξεκινά η φύτευση φθινοπωρινών βολβών που θα μας χαρίσουν την ανθοφορία τους στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Μέσα στο Σεπτέμβριο φυτεύουμε υπέροχες τουλίπες, πολύχρωμες φρέζιες και αρωματικά ζουμπούλια, καθώς επίσης αλλά εντυπωσιακές ίριδες, νάρκισσους και αμαρυλλίδες με τα μεγάλα και εντυπωσιακά άνθη τους. Το βάθος φύτευσης των βολβών στο χώμα κυμαίνεται μεταξύ 5-15 εκατοστών, ανάλογα το είδος του λουλουδιού και το μέγεθος του βολβού. Ένας εμπειρικός κανόνας για τους αρχάριους κηπουρούς είναι να φυτεύουμε τον βολβό σε βάθος που αντιστοιχεί 2 με 3 φορές την διάμετρο του. Μετά την φύτευση των φθινοπωρινών βολβών, φροντίζουμε να τους καλύψουμε με χώμα και ποτίζουμε ελαφρά, ώστε το χώμα τους να διατηρείται σχετικά υγρό.
4. Απολαμβάνουμε φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής
Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας που γίνεται ο τρύγος αρκετών οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων ποικιλιών σταφυλιού σε αμπέλια και κρεβατίνες σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Μετά τον τρύγο, ψεκάζουμε τα αμπέλια με υγρό χαλκό και θειάφι για απολύμανση από μυκητολογικές ασθένειες όπως ο περονόσπορος του αμπελιού και το ωίδιο του αμπελιού εν όψει της επόμενης καλλιεργητικής περιόδου. Επίσης, από τα καρποφόρα δέντρα του κήπου μας, αυτή την περίοδο συγκομίζουμε αχλάδια, δαμάσκηνα, καρύδια, ρόδια, σύκα, φραγκόσυκα και φυστίκια Αιγίνης. Η συγκομιδή του λαχανόκηπου μέσα στον Σεπτέμβριο είναι σχετικά μικρής παραγωγής, καθώς αρκετές ανοιξιάτικές καλλιέργειες λαχανικών σταδιακά ολοκληρώνονται. Θα μπορέσουμε όμως να απολαύσουμε ντομάτες, ντοματίνια, πιπεριές, αγγούρια, κολοκύθια, μελιτζάνες, βλίτα, φασόλια, καλαμπόκια καθώς και τις πρώτες γλυκοπατάτες που έχουν και σημαντική διατροφική αξία. Και από φρούτα του κήπου, θα γευτούμε την όψιμη συγκομιδή από καρπούζια, πεπόνια και φράουλες.
5. Φροντίζουμε και κλαδεύουμε τα αρωματικα φυτά
Μέσα στον Σεπτέμβριο, ανανεώνουμε το βοτανόκηπο μας και κλαδεύουμε τα αρωματικά φυτά που έχουμε φυτέψει στο σώμα ή σε γλάστρες στο μπαλκόνι, όπως τη ρίγανη, το δεντρολίβανο, τον δυόσμο, την μέντα, το θυμάρι, το λεμονοθύμαρο, τη ματζουράνα, το φασκόμηλο και το δίκταμο. Το κλάδεμα γίνεται μετά το τέλος της ανθοφορίας τους, για να βλαστήσουν ξανά και να μας χαρίσουν και μια δεύτερη όψιμη ανθοφορία μέσα στο φθινόπωρο. Εκτός από το κλάδεμα, αυτή η εποχή είναι κατάλληλη για να φυτέψουμε καινούρια αρωματικά φυτά για να εξασφαλίσουμε τα φρέσκα ή αποξηραμένα τα φύλλα τους όταν τα χρειαζόμαστε το επόμενο διάστημα. Για την φύτευση των αρωματικών φυτών σε γλάστρες, μπορούμε να φτιάξουμε μία αυτοσχέδια συνταγή ανακατεύοντας αφράτο επιφανειακό κηπόχωμα από τον κήπο μας, με κομπόστ και περλίτη σε αναλογία 5:2:1.
6. Φροντίζουμε και ανανεώνουμε το γκαζόν
Και για το τέλος να μην ξεχάσουμε και την φροντίδα του γκαζόν που χρειάζεται και αυτό την δική του τόνωση μέσα στον Σεπτένβριο. Αρχικά, κουρεύουμε το γρασίδι και κάνουμε εξαερισμό εφόσον έχει πυκνώσει πάρα πολύ. Στη συνέχεια, προσθέτουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα για να έχει πλούσια ανάπτυξη και ψεκάζουμε με διάλυμα χαλκού και φυσικής πυρεθρίνης για προστασία από μυκητολογικές ασθένειες και από την κάμπια του γκαζόν. Αυτή η περίοδος είναι κατάλληλη για σπορά και φύτευση νέου χλοοτάπητα ή για επιλεκτική σπορά κατά τόπους ώστε να καλύψουμε τα κενά του ήδη υπάρχοντος γκαζόν. Για την φύτευση καινούριου γκαζόν, απομακρύνοουμε ανεπιθύμητα αγριόχόρτα (ζιζάνια) και μεγάλες πέτρες από το έδαφος. Στη συνέχεια, κάνουμε ένα καλό φρεζάρισμα για να γίνει πιο αφράτο το χώμα και παράλληλα να ενσωματώσουμε τύρφη, κομπόστ, περλίτη και λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης, ειδικό για γκαζόν.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

Ο Οκτώβριος είναι ο δεύτερος μήνας του φθινοπώρου και επικρατούν αρκετά ασταθείς καιρικές συνθήκες. Το φθινόπωρο φέρνει μαζί του βροχές, ωστόσο υπάρχουν και μέρες με σχετικά υψηλές θερμοκρασίες που μας δίνουν την ευκαιρία να φροντίσουμε τα φυτά μας και να ασχοληθούμε με την αγαπημένη μας κηπουρική. Αυτή την εποχή, κάνουμε ελαφρύ κλάδεμα και βάζουμε λίπασμα τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου. Συνεχίζουμε να φυτεύουμε και να καλλιεργούμε τα αγαπημένα μας χειμερινά λαχανικά. Μαζί με τις βροχές έρχονται και τα σαλιγκάρια στον κήπο για να γευτούν τα νεαρά φύλλα των λαχανικών μας, οπότε χρησιμοποιούμε στάχτη και άλλα οικολογικά μέσα για να τα αποτρέψουμε. Μέσα στον Οκτώβριο, ξεκινάει νωρίς το μάζεμα της ελιάς για να βγάλουμε το πολύτιμο αγουρέλαιο με τις ευεργετικές ιδιότητες. Ο Οκτώβριος είναι κατάλληλος μήνας για να φτιάξουμε κομπόστ, καθώς και να δημιουργήσουμε νέα φυτά από μοσχεύματα και καταβολάδες. Κι αν έχουμε πεύκα στον κήπο μας, είναι εποχή για να τα προστατέψουμε από την κάμπια του πεύκου που κάνει ζημιά στο φύλλωμα και τους βαστούς. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις εργασίες που κάνουμε για να φροντίσουμε τα φυτά μας και να απολαμβάνουμε ένα όμορφο κήπο με υγιή φυτά και πλούσια συγκομιδή.
1.Φυτεύουμε φθινοπωρινά λαχανικά σε κήπο και σε μπαλκόνι
Μέσα στον Οκτώβριο, συνεχίζουμε τις φυτεύσεις χειμερινών λαχανικών στον κήπο και σε γλάστρες στο μπαλκόνι, καθώς είναι ιδανική εποχή για να φυτρώσουν και να αναπτυχθούν γρήγορα. Και αν το έδαφος του κήπου μας δεν είναι τόσο γόνιμο, μία εύκολη και αποδοτική μέθοδος καλλιέργειας λαχανικών είναι η φύτευση σε υπερυψωμένα παρτέρια που μας δίνει τη δυνατότητα να καλλιεργήσουμε σε χώμα της επιλογής μας. Το φθινόπωρο είναι η κατάλληλη εποχή για να φυτέψουμε και να καλλιεργήσουμε λάχανα, μπρόκολα, κουνουπίδια, μαρούλια, σπανάκια, σέσκουλα, καρότα, παντζάρια και φρέσκα κρεμμύδια. Ο Οκτώβριος περιλαμβάνει αρκετή φροντίδα για τον λαχανόκηπο μας. Ξεβοτανίζουμε επιμελώς τα αγριόχορτα που έχουν φυτρώσει ανάμεσα από τα λαχανικά μας και προσθέτουμε βιολογικό λίπασμα για να τα βοηθήσουμε να αναπτυχθούν. Αυτή την εποχή εμφανίζονται οι κάμπιες σε λάχανα, μπρόκολα και κουνουπίδια και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βάκιλο Θουριγγίας για να τις αντιμετωπίσουμε. Και φυσικά δεν ξεχνάμε τα σαλιγκάρια που μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα στον λαχανόκηπο. Για να τα αντιμετωπίσουμε χρησιμοποιούμε στάχτη από το τζάκι και φτιάχνουμε οικολογικές παγίδες με μπύρα.
2.Συγκομίζουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά εποχής
Μέσα στον Οκτώβριο, έχουμε μία πλούσια συγκομιδή λαχανικών για να χρησιμοποιήσουμε σε σαλάτες και συνταγές μαγειρικής. Από τις όψιμες φυτεύσεις ανοιξιάτικων λαχανικών, θα μαζέψουμε αρκετές ντομάτες, κολοκύθια, πιπεριές, αγγουράκια, μελιτζάνες, φασολάκια και γλυκοπατάτες. Επιπλέον, γίνεται η πρώτη συγκομιδή των πρώιμων φθινοπωρινών λαχανικών που έχουμε φυτέψει όπως κουνουπίδια, λάχανα, μαρούλια, μπρόκολα, παντζάρια, πράσα, ρόκα, ραδίκια, ραπανάκια, σέλινο, σέσκουλα, σπανάκι και αντίδια. Αυτός ο μήνας περιλαμβάνει και την παραγωγή πολλών φρούτων και καρπών. Ας ξεκινήσουμε από τα αμπέλια που συνεχίζεται η όψιμη συγκομιδή επιτραπέζιων σταφυλιών, καθώς και οινοποιήσιμων ποικιλιών σταφυλιού για την παραγωγή διάφορων κρασιών. Επίσης, αυτή την εποχή θα ασχοληθούμε και με την συγκομιδή αμυγδάλων και καρυδιών που μας δίνουν υπέροχους ξηρούς καρπούς. Και φυσικά, μέσα στον Οκτώβριο θα απολαύσουμε λαχταριστά φρέσκα φρούτα όπως μήλα, ακτινίδια, κυδώνια, ρόδια καθώς και τις πρώιμες ποικιλίες μανταρινιών.
3.Φροντίζουμε τα καλλωπιστικά φυτά και φυτεύουμε βολβούς
Τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας χρειάζονται φροντίδα μέσα στον Οκτώβριο για να τα ανανεώσουμε και να τους δώσουμε ζωντάνια. Αρχικά, κάνουμε ελαφρύ κλάδεμα για απομάκρυνση ξερών και ασθενικών κλαδιών από τα φυτά μας, ενώ στην συνέχεια βάζουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα για να ενισχύσουμε την φθινοπωρινή βλάστηση των φυτών πριν ξεκινήσει ο χειμώνας. Επίσης είναι σημαντικό να ελέγχουμε το σύστημα αυτόματου ποτίσματος, καθώς οι βροχοπτώσεις και η αύξηση της υγρασίας διαφοροποιούν την συχνότητα ποτίσματος των φυτών. Ο Οκτώβριος είναι ο κατάλληλος μήνας για να φυτέψουμε φθινοπωρινούς βολβούς λουλουδιών που θα μας δώσουν την υπέροχη ανθοφορία τους στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Αυτή την εποχή φυτεύουμε στα παρτέρια του κήπου και στις γλάστρες του μπαλκονιού μας φρέζιες, ζουμπούλια, αμαρυλλίδες και τουλίπες. Επίσης, μέσα στον Οκτώβριο μπορούμε να φυτέψουμε αγαπημένα λουλούδια που ανθίζουν το φθινόπωρο όπως κυκλάμινα, χρυσάνθεμα και πανσέδες.
4.Αντιμετωπίζουμε την κάμπια του πεύκου πριν κάνει ζημιά
Μέσα στο μήνα Οκτώβριο, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα την κάμπια των πεύκων ή πιτυοκάμπη, ένα πεταλουδάκι που αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους εχθρούς του πεύκου. Η κάμπια σχηματίζει χαρακτηριστικό μετάξινο κουκούλι στα κλαδιά του πεύκου, τρέφεται από τις πευκοβελόνες, και μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στη βλάστηση των πεύκων, ενώ σε νεαρά δενδρύλλια πεύκων μπορεί και να τα ξεράνει. Ο βάκιλος Θουριγγίας είναι η πιο διαδεδομένη και αποτελεσματική βιολογική μέθοδος καταπολέμησης της. Προτιμούμε να χρησιμοποιούμε σκεύασμα βάκιλου που διαλύεται στο νερό για να κάνουμε ψεκασμό ολόκληρου του φυλλώματος του πεύκου.
5.Ξεκινάμε τη συγκομιδή της ελιάς για αγουρέλαιο
Στις νότιες περιοχές της χώρας, μέσα στον Οκτώβριο, ξεκινά η πρώιμη συγκομιδή της ελιάς, όταν ο καρπός ακόμη είναι άγουρος και πράσινος. Σε αυτό το στάδιο, παράγεται το αγουρέλαιο, το πρώιμο ελαιόλαδο που διαθέτει έντονο φρουτώδες άρωμα και πικρή γεύση, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φαινόλες. Το αγουρέλαιο της ελιάς χαρακτηρίζεται από ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες που είναι ευεργετικές και πολύτιμες για την υγεία. Είναι σημαντικό κατά τη συγκομιδή της ελιάς, να χρησιμοποιούμε πλαστικά τελάρα που επιτρέπουν τον καλό αερισμό, ώστε να μην προκαλείται υποβάθμιση στο ελαιόλαδο και αύξηση της οξύτητας του.
6.Δημιουργούμε καινούρια φυτά με μοσχεύματα και καταβολάδες
Οι συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας του Οκτωβρίου είναι ιδανικές για να δημιουργήσουμε καινούργια φυτά και να φυτέψουμε στον κήπο μας ή να χαρίσουμε σε αγαπημένα μας πρόσωπα. Συγκεκριμένα, μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε φυτά με μοσχεύματα για να γεμίσουμε τον κήπο με τα αγαπημένα μας καλλωπιστικά φυτά, δέντρα και αρωματικά φυτά. Για τον πολλαπλασιασμό των φυτών με τη μέθοδο των μοσχευμάτων, επιλέγουμε δυνατούς βλαστούς που δεν έχουν άνθη και καρπούς, από υγιή φυτά και κόβουμε μοσχεύματα μήκους 10-15 εκατοστών, λίγα χιλιοστά κάτω από το μάτι (οφθαλμό). Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε ορμόνη ριζοβολίας για να έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία στον πολλαπλασιασμό των φυτών. Επίσης, αυτή την εποχή μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε αρκετά αναρριχώμενα φυτά με καταβολάδες. Με αυτή τη μέθοδο, παίρνουμε ένα μεγάλο βλαστό και χωρίς να τον κόψουμε, τοποθετούμε την άκρη του στο χώμα μιας γλάστρας, με τέτοιο τρόπο ώστε να εξέρχεται από την επιφάνεια. Μετά από 1-2 μήνες, ο βλαστός του φυτού που έχει φυτευτεί σε γλάστρα θα έχει ριζώσει, δημιουργώντας ένα νέο φυτό που μπορούμε να αποκόψουμε από το μητρικό.
7.Μαζεύουμε κατάλληλα υλικά για να φτιάξουμε κομπόστ
Τον Οκτώβριο ο κήπος μας έχει αρκετά αγριόχορτα (ζιζάνια) για να κόψουμε, καθώς και ξερά κλαδιά από τον κήπο που παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Είναι ευκαιρία, λοιπόν, να τα αξιοποιήσουμε και να ξεκινήσουμε τη δημιουργία κομπόστ. Το κομπόστ είναι ένα φυσικό λίπασμα που φτιάχνουμε με τα υπολείμματα της κουζίνας και του κήπου. Βελτιώνει σημαντικά τη γονιμότητα του χώματος και το εμπλουτίζει με θρεπτικά συστατικά. Η συλλογή των κατάλληλων υλικών για κομπόστ μπορεί να γίνει σε ένα λάκκο σε μια γωνιά του κήπου ή μέσα σε ένα κάδο κομποστοποίησης για να φτιάξουμε το δικό μας κομπόστ.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Φτάσαμε στον Νοέμβριο, τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου, με τις χαμηλές θερμοκρασίες που μας προετοιμάζουν για τον ερχομό του χειμώνα. Ο Νοέμβριος είναι ένας μήνας που συνοδεύεται και από αρκετές βροχοπτώσεις που μπορεί να μας δυσκολεύουν για τις απαιτούμενες εργασίες στον κήπο. Σίγουρα, όμως, θα βρούμε και κάποιες μέρες με καλό καιρό και ηλιοφάνεια για να ασχοληθούμε με το αγαπημένο χόμπι της κηπουρικής. Ξεκινάμε λοιπόν μέσα στον Νοέμβριο να συγκομίζουμε και να απολαμβάνουμε υπέροχα εποχικά φρούτα και λαχανικά από τον κήπο μας. Αυτή είναι η κατάλληλη εποχή, για να βελτιώσουμε και να εμπλουτίσουμε το χώμα του κήπου μας προσθέτοντας κοπριά, κομπόστ και κάνοντας χλωρή λίπανση για τον εφοδιασμό του εδάφους με θρεπτικά στοιχεία. Έχουμε μία τελευταία ευκαιρία να φυτέψουμε τους αγαπημένους μας φθινοπωρινούς βολβούς λουλουδιών που θα δώσουν πολύχρωμα λουλούδια στα τέλη του χειμώνα και μέσα στην άνοιξη. Ο Νοέμβριος είναι ένας μήνας που έχει ξεκινήσει η συγκομιδή των ελαιόδεντρων για την παραγωγή του ελαιόλαδου, του πολύτιμου αυτού διατροφικού προϊόντος. Και για το τέλος, κατάλληλη εποχή μέσα στον Νοέμβριο για να κάνουμε την απαραίτητη προετοιμασία για προμήθεια υλικών που θα μας βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παγωνιάς, των ανέμων και του χιονιού τον επερχόμενου χειμώνα. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις εργασίες που κάνουμε Νοέμβριο μήνα για να φροντίσουμε τα φυτά μας και να απολαμβάνουμε ένα όμορφο κήπο με υγιή φυτά και πλούσια συγκομιδή.
1.Συγκομίζουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά της εποχής
Mέσα στον Νοέμβριο, από τα καρποφόρα δέντρα του κήπου, συγκομίζουμε τραγανά μήλα καθώς και τα πρώτα ζουμερά γλυκά μανταρίνια, χωρίς κουκούτσια ποικιλίας Κλημεντίνης ή τα μανταρίνια ποικιλίας Nova. Επίσης, απολαμβάνουμε τα πρώιμα ομφαλοφόρα πορτοκάλια ποικιλίας Ναβαλίνα (Navelina) και Νιούχολ (New Hall). Μέσα στο Νοέμβριο θα συγκομίσουμε αρωματικά γκρέιπφρουτ και από την φλούδα τους θα φτιάξουμε υπέροχο γλυκό του κουταλιού. Κόβουμε επίσης ρόδια και τα απαραίτητα λεμόνια για τα μαγειρέματα μας. Και να μην ξεχάσουμε να μαζέψουμε τους πρώτους καρπούς αβοκάντο με την υψηλή διατροφική αξία. Από τα λαχανικά στον κήπο μας, κόβουμε τα τελευταία αγγούρια και κολοκύθια από την όψιμη καλοκαιρινή φύτευση, καθώς και μεγάλες κολοκύθες. Επιτέλους, βγάζουμε από το έδαφος αρχές Νοεμβρίου τις γλυκοπατάτες που είχαμε φυτέψει στις αρχές του καλοκαιριού. Τέλος, μαζεύουμε και τα πρώτα λάχανα, κουνουπίδια και μπρόκολα, ενώ από φυλλώδη λαχανικά έχουμε έτοιμα δροσερά μαρούλια, σπανάκια, ραδίκια, σέλινο, αντίδια και σέσκουλο. Από τα υπόγεια βολβώδη βγάζουμε παντζάρια και καρότα που είχαμε φυτέψει στα τέλη του καλοκαιριού.
2.Βελτιώνουμε το χώμα του κήπου μας
Ο Νοέμβριος αποτελεί κατάλληλη εποχή για να βελτιώσουμε το χώμα του κήπου μας για την ανοιξιάτικη φύτευση εμπλουτίζοντας με θρεπτικά συστατικά και οργανική ουσία. Συγκεκριμένα, ενσωματώνουμε φρέσκια κοπριά σε μεγάλη ποσότητα, για να σβήσει σταδιακά την περίοδο του χειμώνα μέχρι τις αρχές της άνοιξης και να μην δημιουργήσει εγκαύματα στα φυτά μας. Η συμπληρωματική προσθήκη κομπόστ θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο στον εμπλουτισμό του εδάφους με θρεπτικά συστατικά αλλά και στην βελτίωση της συγκράτησης νερού. Επίσης, ένας εξαιρετικός τρόπος για να βελτιώσουμε το χώμα του κήπου μας μέσα στο Νοέμβριο, να το εμπλουτίσουμε με άζωτο αλλά και να περιορίσουμε ανεπιθύμητα αγριόχορτα (ζιζάνια) είναι να κάνουμε χλωρά λίπανση. Συγκεκριμένα, με τις πρώτες βροχοπτώσεις του Νοεμβρίου, μπορούμε να φυτέψουμε ψυχανθή όπως βίκο, κουκιά, λαθούρι, λούπινο, μπιζέλι, σόγια, μηδική και τριφύλλι καθώς και σιτηρά, όπως το κριθάρι, το σιτάρι και η βρώμη. Έτσι, θα είμαστε έτοιμοι να φυτέψουμε εκεί τον ανοιξιάτικο λαχανόκηπο μας σε ένα γόνιμο έδαφος που θα μας εξασφαλίσει μια πλούσια παραγωγή.
3.Κάνουμε τις τελευταίες λιπάνσεις πριν το χειμώνα
Μέσα στον Νοέμβριο, κάνουμε τις τελευταίες λιπάνσεις με κοκκώδη λιπάσματα στα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας, στα λουλούδια, στους αειθαλείς καλλωπιστικούς θάμνους και δέντρα. Ανάλογες λιπάνσεις με υγρά λιπάσματα κάνουμε και στα φυτά εσωτερικού χώρου που έχουμε μέσα στο σπίτι. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι κατά την περίοδο του χειμώνα, αποφεύγουμε να βάζουμε λίπασμα στα φυτά, καθώς λόγω παγωνιάς δεν μπορούν να απορροφήσουν τα θρεπτικά συστατικά. Αυτή την περίοδο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν βάζουμε λίπασμα αυτό το μήνα σε φυλλοβόλους καρποφόρους θάμνους όπως το μύρτιλο και φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα όπως η μηλιά, η αχλαδιά, η συκιά και η κυδωνιά, καθώς σταδιακά αρχίζουν να ρίχνουν τα φύλλα τους για να μπουν στο λήθαργο του χειμώνα. Αποφεύγουμε επίσης τη λίπανση και σε φυλλοβόλα αναρριχώμενα φυτά όπως η αμπέλοψη και η βουκαμβίλια και φυλλοβόλα καλλωπιστικά δέντρα όπως η καλλωπιστική δαμασκηνιά.
4.Φυτεύουμε φθινοπωρινά λουλούδια και βολβούς
Συνεχίζουμε το μήνα Νοέμβριο, να προμηθευόμαστε από τα φυτώρια και να φυτεύουμε λουλούδια που ανθίζουν μέσα στο φθινόπωρο. Τι θα λέγατε για τα χρυσάνθεμα με τα υπέροχα άνθη σε σχήμα μαργαρίτας ή για τις αγαπημένες αζαλέες με τα εντυπωσιακά λουλούδια τους. Eπίσης, μπορούμε να φυτέψουμε κυκλάμινα με τα γυαλιστερά σκουροπράσινα φύλλα σε σχήμα καρδιάς και άνθη σε αποχρώσεις του ροζ, μωβ, κόκκινου και λευκού. Και φυσικά οι ανθεκτικοί πανσέδες που διατηρούνται μέσα στον χειμώνα είναι μία εξαιρετική επιλογή για τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες του μπαλκονιού μας. Επίσης, μέσα στο Νοέμβριο, προμηθευόμαστε τους αγαπημένους μας βολβούς που φυτεύονται το φθινόπωρο. Και τι να διαλέξουμε πρώτα; Να ξεκινήσουμε από αρωματικές φρέζιες και ζουμπούλια ή να προτιμήσουμε εντυπωσιακές ίριδες, αμαρυλλίδες και παρθενόκρινους. Και φυσικά μία κατηγορία μόνες τους οι λατρεμένες τουλίπες που μας χαρίζουν την ανθοφορία τους στα τέλη του χειμώνα. Οι φθινοπωρινοί βολβοί φυτεύονται σε ηλιόλουστα ή ημισκιερά σημεία και, συνήθως, σε προστατευμένες θέσεις, καθώς τα λουλούδια τους είναι ευαίσθητα στους δυνατούς ανέμους.
5.Συγκομίζουμε τις ελιές για να βγάλουμε ελαιόλαδο
Μέσα στο Νοέμβριο, ξεκινά το μάζεμα της ελιάς όταν το χρώμα του ελαιόκαρπου γίνεται πράσινο-μωβ και σταδιακά σκουραίνει. Το πρώιμο ελαιόλαδο, το γνωστό αγουρέλαιο, διαθέτει έντονο φρουτώδες άρωμα και λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φαινόλες, χαρακτηρίζεται από ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Η καθυστερημένη συγκομιδή μας δίνει ελαιόλαδο χαμηλότερης ποιότητας σε οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα ίσως προκαλέσει και μείωση της καρποφορίας των ελαιόδεντρων για την επόμενη χρονιά. Κατά τη συγκομιδή της ελιάς, θα πρέπει να αποφεύγουμε το ράβδισμα και το κλάδεμα των ελαιόδεντρων με βροχερό καιρό και συνθήκες υψηλής υγρασίας. Αυτό πρέπει να γίνεται καθώς δημιουργούνται πληγές στα κλαδιά των ελαιόδεντρων και υπάρχει κίνδυνος προσβολής από διάφορα παθογόνα όπως η καρκίνωση της ελιάς. Μετά τη συγκομιδή των ελαιόδεντρων, ο ψεκασμός με βιολογικά σκευάσματα χαλκού είναι επιβεβλημένος για την αντιμετώπιση των ασθενειών και για τη διατήρηση υγιών ελαιόδεντρων.
6.Προστατεύουμε τα φυτά για τον χειμώνα
Αυτή την εποχή, μέσα στο Νοέμβριο, προετοιμαζόμαστε για το χειμώνα που έρχεται, παίρνουμε τα μέτρα μας για να μην καταστραφούν τα φυτά μας και τα προστατεύουμε από το κρύο, την παγωνιά, το χιόνι και τους δυνατούς ανέμους. Προμηθευόμαστε λοιπόν έγκαιρα ειδικά αντιανεμικά δίχτυα, αντιπαγετικά υφάσματα και ότι άλλο θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ως υλικό προστασίας των φυτών μας από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Επίσης, αυτή την περίοδο, θα χρειαστούμε πασσάλους υποστύλωσης για να στηρίξουμε τα νεαρά δέντρα, καρποφόρα και μη, και να τα δέσουμε έτσι ώστε να τα προστατεύσουμε από τους έντονους χειμωνιάτικους ανέμους. Τέλος, προμηθευόμαστε εκχύλισμα φυκιών από γεωπονικά καταστήματα, καθώς ο ψεκασμός στο φύλλωμα και το πότισμα με εκχύλισμα φυκιών βοηθά σημαντικά στην αντιπαγετική προστασία.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Δεκέμβριος, ο τελευταίος μήνας του χρόνου και είναι καιρός να προετοιμαστούμε για τον χειμώνα που έρχεται γεμάτος βροχή, παγωνιά και χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτή την εποχή, πολλά καρποφόρα δέντρα και θάμνοι μπαίνουν σε λήθαργο και ρίχνουν τα φύλλα τους για να να προστατευθούν από τις δυσμενείς συνθήκες της φύσης. Τα φυτά που διατηρούν τα φύλλα τους θα χρειαστούν φροντίδα για να τα προστατεύσουμε από το κρύο, το χιόνι, τους δυνατούς ανέμους και τον παγετό. Αυτή την περίοδο, διακόπτουμε τη λίπανση των φυτών και μειώνουμε το πότισμα στα φυτά, καθώς η βροχή καλύπτει τις ανάγκες τους σε νερό. Ο χειμωνιάτικός λαχανόκηπος χρειάζεται τις απαραίτητες εργασίες για να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα (ζιζάνια) που εμφανίζονται, να προστατεύσουμε τα λαχανικά μας από τα σαλιγκάρια, καθώς και να βελτιώσουμε το χώμα προσθέτοντας κοπριά και κομπόστ. Ο Δεκέμβριος φέρνει μαζί του υπέροχα φρούτα για να απολαύσουμε, καθώς και τα πρώτα χειμωνιάτικα λαχανικά με ξεχωριστή φρεσκάδα και γεύση. Αυτή την περίοδο, συνεχίζεται η συγκομιδή των ελαιόδεντρων για την παραγωγή του πολύτιμου ελαιόλαδου. Μέσα στο Δεκέμβριο, ξεκινάμε το κλάδεμα αρκετών φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων (όπως οι ροδιές και οι βερικοκιές) για να ενισχύσουμε την βλάστηση της και την καρποφορία της επόμενης χρονιάς. Επίσης, μπορούμε να φυτέψουμε νέα καρποφόρα δέντρα και καλλωπιστικά θάμνους στον κήπο μας. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά ποιες καλλιεργητικές εργασίες γίνονται μέσα στον Δεκέμβριο, ώστε να μπορέσουμε να προγραμματίσουμε τον χρόνο που χρειάζεται για να διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση τα φυτά κήπου μας.
1.Φυτεύουμε καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Ξεκινάμε να φυτεύουμε γυμνόριζα δενδρύλλια φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων, δηλαδή δενδρύλλια που το ριζικό τους σύστημα δεν διαθέτει χώμα. Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν αρκετά καρποφόρα δέντρα όπως οι βερυκοκιές, οι αχλαδιές, οι μηλιές και οι ροδακινιές. Σε δροσερά μέρη, μπορούμε επίσης να φυτέψουμε καρποφόρους θάμνους που παράγουν καρπούς με υψηλή θρεπτική αξία, τα γνωστά superfoods όπως βατόμουρα, μύρτιλα, φραγκοστάφυλα και λαγοκέρασα. Αυτή την εποχή φυτεύονται και καλλωπιστικοί θάμνοι, όπως για παράδειγμα γυμνόριζα φυτά τριανταφυλλιάς για να εμπλουτίσουμε τον κήπο μας με νέες αρωματικές ποικιλίες τριανταφυλλιάς σε διάφορα χρώματα.
2.Μειώνουμε το πότισμα και σταματάμε τη λίπανση
Αυτή την εποχή, ελέγχουμε το αυτόματο πότισμα στον κήπο και στις γλάστρες μας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται να το διακόψουμε. Αυτό γίνεται για να μην σαπίσουν τα φυτά από το υπερβολικό πότισμα, ειδικά αυτά που δέχονται βροχή λόγω της υγρασίας στο ριζικό τους σύστημα. Γενικότερα, ποτίζουμε πολύ αραιότερα, σε σχέση με τους φθινοπωρινούς μήνες, και μόνο αν χρειάζεται, ανάλογα βέβαια και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Μόνο για τα φυτά εσωτερικού χώρου που βρίσκονται στη ζεστασιά του σπιτιού, ενδεχομένως χρειάζεται συχνότερο πότισμα για να μην έχουν έλλειψη νερού. Αυτή την περίοδο, διακόπτουμε και τη λίπανση των φυτών και των καρποφόρων δέντρων, καθώς μπαίνουν είτε σε κατάσταση λήθαργου όπως τα φυλλοβόλα δέντρα, είτε λόγω χαμηλών θερμοκρασιών αδυνατούν να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά μέσω του ριζικού συστήματος.
3.Προστατεύουμε τα φυτά από το κρύο, τον παγετό και το χιόνι
Ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας που φέρνει έντονο κρύο, παγετούς και χιόνι σε πολλές περιοχές της χώρας. Η προστασία των καλλωπιστικών φυτών και η μεταφορά των πιο ευαίσθητων σε προστατευμένες θέσεις στο μπαλκόνι και στην αυλή μας είναι πολύ σημαντική για την επιβίωση τους. Χρησιμοποιούμε ειδικά αντιανεμικά και αντιπαγετικά δίχτυα ή σακούλες για να καλύψουμε τα καλλωπιστικά φυτά που έχουμε στην αυλή και στον κήπο, καθώς και τα καρποφόρα δέντρα που έχουμε στο μπαλκόνι, όπως λεμονιά σε γλάστρα, πορτοκαλιά σε γλάστρα, κουμκουάτ σε γλάστρα και ελιά σε γλάστρα για να μην παγώσουν. Κάποια βράδια και για μερικές μέρες, ίσως χρειαστεί να τα μεταφέρουμε ορισμένα φυτά σε εσωτερικό χώρο για μεγαλύτερη προστασία. Το πότισμα και ο ψεκασμός των κηπευτικών μας, καθώς και των καλλωπιστικών φυτών με εκχύλισμα φυκιών ενισχύει την αντοχή τους στον παγετό.
4.Συγκομίζουμε λαχανικά και φρούτα εποχής
Μέσα στον Δεκέμβριο, ο λαχανόκηπος που φυτέψαμε το φθινόπωρο μας χαρίζει πλούσια παραγωγή σε υπέροχα λαχανικά της εποχής. Ήρθε λοιπόν η ευχάριστη ώρα της συγκομιδής για τα πρώτα λάχανα, κέιλ, μπρόκολα και κουνουπίδια, καθώς επίσης μαρούλια, λόλες, σπανάκι, ρόκα και ραπανάκια. Για τους κηπουρούς της νότιας Ελλάδας με το πιο ζεστό κλίμα, μέσα στο Δεκέμβριο, γίνεται η συγκομιδή της πατάτας που φυτεύτηκε πριν από τρεις μήνες. Τον Δεκέμβριο ωριμάζουν πολλά φρέσκα φρούτα που μπορούμε να απολαύσουμε από τα δέντρα του κήπου μας. Ξεκινάμε να μαζεύουμε ζουμερά γλυκά μανταρίνια, χωρίς κουκούτσια ποικιλίας Κλημεντίνης ή τα εξαιρετικά μανταρίνια ποικιλίας Nova και θα συνεχίσουμε με τα πρώιμα ομφαλοφόρα πορτοκάλια ποικιλίας Ναβαλίνα (Navelina) και Νιούχολ (New Hall). Αυτή την εποχή ωριμάζουν και υπέροχα αρωματικά γκρέιπφρουτ για να φτιάξουμε γλυκό του κουταλιού, καθώς επίσης ζουμερά λεμόνια για να δώσουμε μοναδική γεύση στο φαγητό μας. Μέσα στον Δεκέμβριο απολαμβάνουμε τα αγαπημένα μας και πολύ θρεπτικά αβοκάντο και μαζεύουμε τα τελευταία ρόδια από τις ροδιές.
5.Φροντίζουμε τον χειμωνιάτικο λαχανόκηπο
Μέσα στο Δεκέμβριο, ο κήπος μας χρειάζεται αρκετή φροντίδα με εργασίες για να τον διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση. Αρχικά, είναι σημαντικό να κόβουμε τα ζιζάνια, δηλαδή τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα που φυτρώνουν λόγω των βροχοπτώσεων, όπως η κύπερη και η οξαλίδα που εμποδίζουν την ανάπτυξη των κηπευτικών μας. Aυτή την εποχή, μπορούμε να εμπλουτίσουμε με οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά το έδαφος, ενσωματώνοντας κοπριά και κομπόστ που θα απορροφηθούν σταδιακά με τις βροχοπτώσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την προστασία από τα σαλιγκάρια που εμφανίζονται με τις βροχές για να τραφούν με τρυφερά φύλλα και βλαστούς από τον λαχανόκηπό μας.
6.Συγκομίζουμε τις ελιές για παραγωγή ελαιόλαδου
Τον Δεκέμβριο συνεχίζουμε να μαζεύουμε τις ελιές για να συλλέξουμε το πολύτιμο ελαιόλαδο, κυρίως από τις ορεινές περιοχές που χαρακτηρίζονται από οψιμότερη ωρίμανση. Η συλλογή του ελαιοκάρπου είναι σημαντικό να μη γίνεται σε βροχερές μέρες για να αποφύγουμε τις ασθένειες που αναπτύσσονται λόγω υγρασίας και των πληγών που δημιουργούνται κατά το ράβδισμα των ελαιόδεντρων. Μετά τη συγκομιδή, είναι καλό να ψεκάζουμε με χαλκούχο διάλυμα, για προστασία από ασθένειες όπως η καρκίνωση της ελιάς και το γλοιοσπόριο.
7.Κλαδεύουμε φυλλοβόλα δέντρα και ελιές
Μέσα στον Δεκέμβριο μπορούμε να ξεκινήσουμε το ετήσιο κλάδεμα καρποφορίας των φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων όπως το κλάδεμα της βερικοκιάς, το κλάδεμα της αμυγδαλιάς, το κλάδεμα της αχλαδιάς, το κλάδεμα της ροδακινιάς, το κλάδεμα της ροδιάς και το κλάδεμα της συκιάς. Επίσης, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και το κλάδεμα της ελιάς, σε ελιές που έχει ήδη συγκομιστεί ο καρπός τους. Σημαντικό κατά το κλάδεμα των δέντρων είναι να δημιουργούμε συνθήκες καλυτερου αερισμού και ηλιοφάνειας. Μετά το κλάδεμα των δέντρων, ψεκάζουμε το φύλλωμα των φυτών με χαλκούχο διάλυμα και να αλείψουμε τις τομές με πάστα κλαδέματος για να αποφύγουμε ανάπτυξη από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Καλή χρονιά, με υγεία και χαρά σε όλους τους φίλους της κηπουρικής! Ιανουάριος, o πρώτος μήνας του χρόνου, με χαμηλές θερμοκρασίες και παγωνιά. Παρά το κρύο και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, έχουμε αποφασίσει πως η νέα χρονιά θα μας φέρει όλα τα καλά στον κήπο! Φοράμε, λοιπόν, τα κατάλληλα ρούχα για τον χειμώνα, παίρνουμε τα εργαλεία μας και ετοιμαζόμαστε να βγούμε στον κήπο για να κάνουμε τις απαιτούμενες καλλιεργητικές εργασίες. Πρώτα πρώτα, μαζεύουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά της εποχής και παράλληλα ετοιμάζουμε σπορείο για τα ανοιξιάτικα κηπευτικά. Αυτή η περίοδος, άλλωστε, είναι η κατάλληλη εποχή για να κλαδέψουμε τα καρποφόρα δέντρα, τις ελιές και το αμπέλι μας. Μέσα στον Ιανουάριο, βάζουμε λίπασμα στις ελιές και παράλληλα μαζεύουμε φύλλα και φυτικά υλικά για να φτιάξουμε φυσικό κομπόστ. Κι όσο για τα λουλούδια του κήπου, ο Ιανουάριος είναι ο κατάλληλος μήνας για να φυτέψουμε γυμνόριζες τριανταφυλλιές, καρποφόρα δέντρα και θάμνους. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις εργασίες που θα κάνουμε στον κήπο μας τον Ιανουάριο.
1. Απολαμβάνουμε φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής
Αυτή την εποχή, συγκομίζουμε φρέσκα λαχανικά όπως μπρόκολα, λάχανα, κουνουπίδια και λαχανάκια Βρυξελλών καθώς και μαρούλια, λόλες, σπανάκι, σέσκουλα, παντζάρι, καρότα και ραδίκια. Συλλέγουμε μυρωδικά για τις σαλάτες μας όπως ρόκα, μαϊντανός, άνηθος, πράσο, φρέσκο κρεμμύδι, φρέσκο σκόρδο και σέλινο. Απολαμβάνουμε υπέροχα φρούτα εποχής όπως λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ καθώς και αβοκάντο.
2. Φροντίζουμε τον χειμωνιάτικο λαχανόκηπο
Αυτή την εποχή, είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε στον χειμερινό μας λαχανόκηπο προστασία των φυτών από το χιόνι, το κρύο και την παγωνιά. Ποτίζουμε και ψεκάζουμε τα λαχανικά μας με εκχύλισμα φυκιών, καθώς τα φύκια στον κήπο ενισχύουν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών και παράλληλα παρέχουν αρκετά θρεπτικά στοιχεία.Για να αντιμετωπίσουμε τις κάμπιες στα λάχανα, τα μπρόκολα και τα κουνουπίδια σκονίζουμε ή ψεκάζουμε τα φύλλα με βάκιλο Θουριγγίας. Επίσης, για την καταπολέμηση των σαλιγκαριών στα μαρούλια και τα σπανάκια σκορπίζουμε στάχτη γύρω από τα φυτά. Τέλος, φροντίζουμε να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα ανάμεσα από τα λαχανικά και τα μυρωδικά για να τους εξασφαλίσουμε καλύτερη ανάπτυξη.
3. Ετοιμάζουμε σπορείο για ανοιξιάτικα κηπευτικά
Ήρθε η ώρα για να ξεκινησουμε μέσα στον Ιανουάριο, το σπορείο των ανοιξιάτικων κηπευτικών. Φτιάχνουμε ένα μικρό θερμοκήπιο στον κήπο, στην αυλή του σπιτιού μας ή ακόμα και στο μπαλκόνι του για να φυτέψουμε τους σπόρους των κηπευτικών που θα καλλιεργήσουμε το καλοκαίριμας, όπως ντομάτα, πιπεριά και μελιτζάνα. Επιλέγουμε τις πιο νόστιμες και αποδοτικές ποικιλίες λαχανικών που ταιριάζουν στις συνθήκες της περιοχής μας για να φυτέψουμε. Σε κάποιες περιπτώσεις διατηρούμε σπόρους από παλιές παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες ή που μας δίνουν φίλοι ή δοκιμάζουμε καινούριες ποικιλίες από τα γεωπονικά καταστήματα της περιοχής μας. Χρησιμοποιούμε ειδικούς δίσκους σποράς ή κυπελλάκια και πλαστικά ποτήρια που έχουμε ανακυκλώσει για να φυτέψουμε τους σπόρους. Επιλέγουμε ειδικό φυτόχωμα για σπορεία, προκειμένου να εξασφαλίσουμε υψηλό ποσοστό φυτρωτικότητας των σπόρων. Τα φυτά μας θα είναι έτοιμα για να μεταφύτευση στον λαχανόκηπο περίπου σε 2-2,5 μήνες ανάλογα το είδος του κηπευτικού.
4. Φυτεύουμε στον κήπο γυμνόριζες τριανταφυλλιές
Ο Ιανουάριος είναι ο κατάλληλος μήνας για να φυτέψουμε τριανταφυλλιές γυμνόριζες, δηλαδή τριανταφυλλιές που στο ριζικό σύστημα δεν έχουν χώμα. Μπορούμε να τις φυτέψουμε στον κήπο μας αλλά και σε γλάστρες του μπαλκονιού μας. Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες τριανταφυλλιάς για να επιλέξουμε: νάνες, χαμηλής ανάπτυξης, θαμνώδεις, αναρριχώμενες και εδαφοκάλυψης. Φροντίζουμε να προμηθευτούμε φυτά τριανταφυλλιάς με παχείς καλοσχηματισμένους βραχίονες, τα οποία φυτεύουμε σε ηλιοφανείς θέσεις για να έχουν καλή ανάπτυξη και να πλούσια ανθοφορία. Συμπληρωματικά, ενσωματώνουμε κοπριά και κομπόστ στις θέσεις φύτευσης για καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος. Στην φύτευση της τριανταφυλλιάς, θα πρέπει να προσέξουμε έτσι ώστε όταν τοποθετήσουμε το φυτό, οι ρίζες να είναι απλωμένες και να βρίσκονται σε καλή επαφή με έδαφος. Στη συνέχεια, θα συμπληρώσουμε με χώμα το λάκκο φύτευσης μέχρι πάνω για να σταθεροποιήσουμε τα νέα φυτά τριανταφυλλιάς.
5. Βάζουμε το κατάλληλο λίπασμα στις ελιές
Μέσα στον Ιανουάριο, θα πρέπει να ασχοληθούμε και με τη λίπανση της ελιάς επιλέγοντας κατάλληλα λιπάσματα για αύξηση γονιμότητας εδάφους, εξασφάλιση καλής βλαστικής ανάπτυξης και ικανοποιητικής παραγωγής. Η λίπανση της ελιάς απαιτεί σε ετήσια βάση συγκεκριμένες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων αζώτου για βλαστική ανάπτυξη των ελαιόδεντρων και καλίου για καρποφορία και επίτευξη πλούσιας παραγωγής. Σημαντικός παράγοντας για την καλή ανθοφορία και την καρπόδεση της ελιάς είναι η συμπληρωματική λίπανση με βόριο που γίνεται μέσα στον μήνα Ιανουάριο. Αξιολογούμε κάθε λίπασμα που επιλέγουμε για να χρησιμοποιήσουμε ελέγχοντας την περιεκτικότητα επί τοις εκατό (%) από το κάθε θρεπτικό στοιχείο που περιέχουν. Συνυπολογίζοντας την τιμή του λιπάσματος, μπορούμε να προσδιορίσουμε τη σχέση τιμής και ποιότητας.
6. Συλλέγουμε φυτικά υλικά για δημιουργία κομπόστ
Αυτή την εποχή μπορούμε να συλλέξουμε τα φύλλα που έπεσαν τη διάρκεια του χειμώνα από τα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα και τους θάμνους. Μέσα στον Ιανουάριο, μπορούμε να συγκεντρώσουμε, επίσης, φύλλα από τα ελαιόδεντρα που μαζέψαμε κατά τη συγκομιδή καθώς και τα υπολείμματα του φθινοπωρινού λαχανόκηπου και φυσικά συμπληρώνουμε με αρκετά φυτικά υπολείμματα της κουζίνας. Όλα τα κατάλληλα υλικά για κομπόστ που έχουμε μαζέψει, τα τοποθετούμε μέσα στον κομποστοποιητή. Με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργήσουμε ένα κομπόστ εξαιρετικής ποιότητας, που αποτελεί ένα φυσικό λίπασμα για τα φυτά μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το κομπόστ την περίοδο της άνοιξης για τον εμπλουτισμό του λαχανόκηπου μας ή για τις γλάστρες στο μπαλκόνι μας.
7. Κλαδεύουμε καρποφόρα δέντρα και αμπέλι
Ο Ιανουάριος είναι ένας σημαντικός μήνας για το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων και του αμπελιού. Συγκεκριμένα, αυτή η εποχή είναι κατάλληλη τα ετήσια κλαδέματα στα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα και γι αυτό θα ασχοληθούμε με το κλάδεμα της βερικοκιάς, κλάδεμα της ροδιάς, το κλάδεμα της αμυγδαλιάς, το κλάδεμα της αχλαδιάς, το κλάδεμα της συκιάς και το κλάδεμα της μηλιάς. Ακόμα, αυτή την περίοδο, θα ασχοληθούμε και με το ετήσιο κλάδεμα της ελιάς, τουλάχιστον για τα ελαιόδεντρα που έχει ήδη συγκομιστεί ο καρπός τους. Επίσης, στα τέλη Ιανουαρίου μπορεί να ξεκινήσει και το κλάδεμα του αμπελιού για τις πιο νότιες περιοχές της χώρας. Μετά το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων αλλά και του αμπελιού, είναι σημαντικό να ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα χαλκού για απολύμανση από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες όπως η καρκίνωση της ελιάς.
8. Φυτεύουμε γυμνόριζα καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Αυτή την εποχή, προμηθευόμαστε και γυμνόριζα καρποφόρα δέντρα, δηλαδή χωρίς μπάλα χώματος για να τα φυτέψουμε στον κήπο μας και να απολαμβάνουμε υπέροχα φρούτα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να φυτέψουμε αρκετά φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα όπως βερικοκιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές, μηλιές, αχλαδιές, συκιές, κυδωνιές, δαμασκηνιές και κερασιές. Επίσης, μέσα στον Ιανουάριο, μπορούμε να φυτέψουμε και διάφορους καρποφόρους θάμνους τόσο στον κήπο μας όσο και στο μπαλκόνι μας για να απολαύσουμε τους θρεπτικούς καρπούς τους, τις περίφημες υπερτροφές (superfoods). Τι θα λέγατε να φυτέψουμε λοιπόν βατόμουρο, φραγκοστάφυλο, αρόνια, λαγοκέρασο, σμέουρο και μύρτιλο και να δώσουμε και άλλες επιλογές στην καθημερινή διατροφή μας;

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Ήρθε ο Φεβρουάριος και πλησιάζουμε στο τέλος του χειμώνα! Ο Φλεβάρης φέρνει βροχές, παγωνιές και χιόνια σε αρκετές περιοχές της χώρας μας. Σίγουρα, όμως, θα βρούμε κάποιες καλές μέρες για να κάνουμε τις απαιτούμενες εργασίες στον κήπο. Αυτό τον μήνα, συγκομίζουμε πολλά φρέσκα χειμερινά λαχανικά και φρούτα για να τα απολαύσουμε στο τραπέζι μας. Παράλληλα ετοιμαζόμαστε και για τις ανοιξιάτικες φυτεύσεις και φτιάχνουμε σπορείο για τα λαχανικά που θα καλλιεργήσουμε καθώς και για τα αγαπημένα μας λουλούδια. Μέσα στον Φεβρουάριο, φροντίζουμε και για το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων, των θάμνων και των καλλωπιστικών φυτών του κήπου μας. Αυτή την περίοδο θα βάλουμε και λίπασμα στα φυτά μας για να ξεκινήσει η βλάστηση και η ανθοφορία τους μέσα στην άνοιξη. Σε αρκετές περιοχές, αυτή την εποχή ξεκινάμε την φύτευση της πατάτας και την φύτευση του κρεμμυδιού για να τα συγκομίσουμε στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά ποιες καλλιεργητικές εργασίες γίνονται μέσα στον Φεβρουάριο, ώστε να μπορέσουμε κάνουμε ένα καλό προγραμματισμό και να δώσουμε την καλύτερη φροντίδα στα φυτά του κήπου μας.
1. Ποια φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής απολαμβάνουμε τον Φεβρουάριο;
Ο Φεβρουάριος είναι αρκετά αποδοτικός μήνας για τις καλλιέργειες των φθινοπωρινών λαχανικών που έχουμε φυτέψει, καθώς και των καρποφόρων δέντρων που έχουμε στον κήπο μας. Αυτή την εποχή συγκομίζουμε μαρούλια, κρεμμύδια, λάχανα, καρότα για να τα φάμε ολόφρεσκα στις σαλάτες μας μαζί με σέσκουλο και σπανάκι για να φτιάξουμε νόστιμες πίτες. Επίσης, κόβουμε κουνουπίδια, μπρόκολα και παντζάρια από τις όψιμες φυτεύσεις για να τα μαγειρέψουμε σε υπέροχες νόστιμες συνταγές. Από τα εσπεριδοειδή δέντρα που έχουμε φυτέψει στον κήπο μας, συγκομίζουμε ζουμερά μανταρίνια, ομφαλοφόρα πορτοκάλια ποικιλίας Merlin καθώς και λεμόνια από τις δίφορες λεμονιές μας.
2. Φτιάχνουμε σπορείο με κηπευτικά και ανθοκομικά φυτά
Για του πιο επιμελείς κηπουρούς, ο Φεβρουάριος έχει πολύ ενδιαφέρουσα ασχολία με πολύ μεράκι. Αυτό το μήνα, φτιάχνουμε σπορείο και φυτεύουμε σπόρους των ανοιξιάτικων κηπευτικών, όπως ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα, κολοκύθι και αγγούρι. Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε σπορείο και για τα καλλωπιστικά φυτά όπως πετούνιες, πανσέδες, σκυλάκια, άλυσσο, αγήρατο, βιολέτα και βερβένα για να τα μεταφυτέψουμε μέσα στην άνοιξη και να απολαύσουμε την πλούσια ανθοφορία τους. Για τη σπορά, χρησιμοποιούμε ειδικούς δίσκους σποράς ή μικρά γλαστράκια που έχουμε ανακυκλώσει από προηγούμενες φυτεύσεις. Προμηθευόμαστε ειδικό φυτόχωμα για σπορεία από γεωπονικά καταστήματα για να εξασφαλίσουμε υψηλό ποσοστό φυτρώματος των σπόρων μας. Αφού φυτρώσουν οι σπόροι των φυτών, θα πρέπει σταδιακά να δέχονται τις ηλιακές ακτίνες για να έχουν καλή ανάπτυξη και πράσινο φύλλωμα. Πάντως, θα χρειαστεί να περάσουν περίπου δυο μήνες για να μεταφυτέψουμε τα φυτά του σπορείου στο λαχανόκηπο ή στον ανθόκηπο μας.
3. Κλαδεύουμε καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Μέσα στον Φεβρουάριο μπορούμε να κλαδέψουμε τα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα του κήπου μας. Αυτή την εποχή γίνεται το κλάδεμα της βερικοκιάς, το κλάδεμα της αμυγδαλιάς, το κλάδεμα της ροδιάς και το κλάδεμα της αχλαδιάς. Επίσης, μέσα στον Φεβρουάριο γίνεται και το κλάδεμα στις ελιές αφού έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή τους, το κλάδεμα στο αμπέλι καθώς και το κλάδεμα στις κληματαριές του κήπου μας. Κλαδεύουμε και τους καρποφόρους θάμνους, όπως το βατόμουρο, το μύρτιλο, το σμέουρο, το φραγκοστάφυλο, το ιπποφαές και η αρώνια για να μας χαρίσουν πλούσια καρποφορία μέσα στο καλοκαίρι. Μετά το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων και των θάμνων, ψεκάζουμε με σκεύασμα χαλκού και αλείφουμε τις τομές με πάστα κλαδέματος για απολύμανση από τις μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.
4. Βάζουμε λίπασμα σε καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Μήνας λίπανσης ο Φεβρουάριος και για τα καρποφόρα δέντρα για να έχουν πλούσια ανάπτυξη και καρποφορία. Συγκεκριμένα, προσθέτουμε αυτό το μήνα το κατάλληλο λίπασμα στα καρποφόρα δέντρα μας όπως σε βερικοκιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές, μηλιές, αχλαδιές και συκιές. Αυτή την εποχή, μέσα στον μήνα Φεβρουάριο θα βάλουμε λίπασμα και στο αμπέλι για να ενισχύσουμε την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα εν όψη της άνοιξης και να απολαύσουμε νόστιμα ζουμερά σταφύλια τόσο επιτραπέζιων όσο και οινοποιήσιμων ποικιλιών. Χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λίπασμα, εμπλουτίζουμε με θρεπτικά συστατικά το έδαφος και αναπληρώνουμε τα στοιχεία που απορροφούνται κατά την καλλιέργεια των φυτών. Προτιμούμε την ενσωμάτωση οργανικού λιπάσματος στα καρποφόρα δέντρα, στους καρποφόρους θάμνους και στο αμπέλι, στο πλαίσιο της οικολογικής και βιολογικής γεωργίας.
5. Φροντίζουμε τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας
O Φεβρουάριος είναι ένας κρίσιμος μήνας για να φροντίσουμε τους καλλωπιστικούς θάμνους και δέντρα για να δώσουν νέα ζωηρή βλάστηση και πλούσια παρατεταμένη ανθοφορία την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αυτή την περίοδο, είναι κατάλληλη εποχή για να κλαδέψουμε καλλωπιστικούς θάμνους, αναρριχόμενα φυτά και δέντρα, είτε σε γλάστρες, είτε στον κήπο, όπως η τριανταφυλλιά, η γαρδένια, η ορτανσία, η αμπέλοψη και η καλλωπιστική δαμασκηνιά. Το κλάδεμα των καλλωπιστικών θα πρέπει να γίνεται μετά την τελευταία παγωνιά του χειμώνα γιατί αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να παρατηρηθούν εγκαύματα στη νεά βλάστηση. Παράλληλα, προσθέτουμε και πλήρες λίπασμα στα καλλωπιστικά φυτά μας για να εξασφαλίσουμε καταπράσινο φύλλωμα και πλούσια παρατεταμένη ανθοφορία τους ανοιξιάτικους μήνες.
6. Φυτεύουμε πατάτες και κρεμμύδια στον κήπο
Μέσα στο Φεβρουάριο, στις νότιες και κεντρικές περιοχές της χώρας, ξεκινά η καλλιέργεια της πατάτας και η καλλιέργεια του κρεμμυδιού. Από τα γεωπονικά καταστήματα προμηθευόμαστε πατατόσπορο και κοκκάρι κρεμμυδιού για να φυτέψουμε στον κήπο μας. Η πατάτα φυτεύεται σε αποστάσεις περίπου 30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 50-60 εκατοστών μεταξύ των γραμμών. Από τη στιγμή της φύτευσης της πατάτας, χρειαζόμαστε 90 έως 120 ημέρες για τη συγκομιδή της πατάτας, ανάλογα με την πρωιμότητα της ποικιλίας και τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν. Οι μικροί βολβοί του κρεμμυδιού, το κοκκάρι δηλαδή, φυτεύεται σε αποστάσεις φύτευσης περίπου 10 εκατοστών για ξερό κρεμμύδι και συγκομίζεται μετά από 4 μήνες από την φύτευση. Για το χλωρό κρεμμυδάκι, οι αποστάσεις είναι 5-7 εκατοστά και που συγκομίζεται μετά από 1,5 μήνα από την φύτευση.

ΜΑΡΤΙΟΣ

Ο Mάρτιος σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης, της ομορφότερης εποχής του χρόνου. Επιτέλους, η παγωνιά του χειμώνα τελειώνει, η θερμοκρασία ανεβαίνει, τα φυτά μεγαλώνουν και ετοιμάζονται να ανθίσουν. Η φύση γύρω μας αναγεννιέται και εμείς είμαστε πανέτοιμοι για να βγούμε στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας, να απολαύσουμε τα φυτά μας και να ασχοληθούμε με το αγαπημένο μας χόμπι, την κηπουρική. Ξεκινάμε λοιπόν την προετοιμασία για τη φύτευση των ανοιξιάτικων κηπευτικών, ενώ παράλληλα συγκομίζουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά της εποχής, τα οποία πληθαίνουν όσο προχωράει η άνοιξη. Παράλληλα, καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει αρχίζουμε τα πρώτα ποτίσματα και βάζουμε λίπασμα στα φυτά του κήπου μας για να αναπτυχθούν και να μας δώσουν υπέροχα λουλούδια και γευστικούς καρπούς. Μέσα στο Μάρτιο θα φροντίσουμε να κλαδέψουμε τα καλλωπιστικά του κήπου μας για να βλαστήσουν μέσα στην άνοιξη καθώς και να ξεκινήσουμε το κλάδεμα σε λεμονιές, τις πορτοκαλιές και μανταρινιές. Και φυσικά, αυτή την εποχή, μπορούμε να κάνουμε νέες φυτεύσεις καλλωπιστικών φυτών και καρποφόρων δέντρων, να κάνουμε διάφορες μεταφυτεύσεις καθώς και να ξεκινήσουμε την σπορά και φύτευση γκαζόν. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά ποιες καλλιεργητικές εργασίες γίνονται μέσα στον Μάρτιο, για να προγραμματίσουμε την φροντίδα των φυτών μας ώστε να απολαύσουμε ένα υπέροχο ανοιξιάτικο κήπο.
1. Ποια φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής απολαμβάνουμε τον Μάρτιο;
O Μάρτιος είναι ο μήνας που συγκομίζουμε λαχανικά από τις όψιμες φυτεύσεις του φθινοπώρου, όπως μαρούλια, λάχανα, κουνουπίδια, μπρόκολα, παντζάρια, σπανάκι, σέσκουλα και καρότα. Από τον χειμωνιάτικο λαχανόκηπο μας, θα συγκομίζουμε μυρωδικά όπως ο μαϊντανός, ο άνηθος, η ρόκα, το κόλιαντρο, το φρέσκο κρεμμύδι και το φρέσκο σκόρδο για να φτιάξουμε υπέροχες σαλάτες και να συνοδεύσουμε διάφορες συνταγές μαγειρικής. Από τα καρποφόρα δέντρα που έχουμε στον κήπο μας, θα έχουμε και από εκεί συγκομιδή φρέσκων λαχταριστών φρούτων. Αυτή την εποχή, συλλέγουμε μανταρίνια ποικιλίας Ανκόρ, ομφαλοφόρα πορτοκάλια ποικιλίας Μέρλιν, λεμόνια, καθώς και τα πολύ θρεπτικά γκρέιπφρουτ και αβοκάντο.
2. Κάνουμε νέες φυτεύσεις και μεταφυτεύσεις
 Η άνοιξη είναι η εποχή των νέων φυτεύσεων και των μεταφυτεύσεων. Μέσα στον Μάρτιο, ξεκινάμε για να φυτέψουμε καλλωπιστικά φυτά και αρωματικά φυτά στον κήπο μας ή στις γλάστρες του μπαλκονιού μας. Για την μεταφύτευση των φυτών σε μεγαλύτερη γλάστρα, επιλέγουμε γλάστρες, με μέγεθος ένα ως δύο νούμερα μεγαλύτερα από την προηγούμενη γλάστρα που ήταν φυτεμένα. Κατά τη μεταφύτευση των φυτών, σπάμε τα λεπτά ριζίδια του φυτού, στις άκρες της ρίζας, τσιμπώντας τα με τα δάκτυλα μας για να ανανεωθούν και να μπορούν να απορροφούν καλύτερα νερό και θρεπτικά συστατικά στο καινούριο περιβάλλον. Επίσης, αυτή την εποχή μπορούμε να φυτέψουμε και καρποφόρα δέντρα που είναι ριζωμένα σε γλάστρα με χώμα, από βερικοκιές και συκιές μέχρι λεμονιές και πορτοκαλιές, σε αντίθεση με την περίοδο του χειμώνα που γίνεται φύτευση με γυμνόριζα φυτά χωρίς μπάλα χώματος.
3. Φυτεύουμε τα πρώτα ανοιξιάτικα κηπευτικά
Μέσα στον Μάρτιο ξεκινούμε την φύτευση των πρώτων κηπευτικών μας για την ανοιξιάτικη περίοδο. Φυτεύουμε πατατόσπορο για καλλιέργεια πατάτας και κοκκάρι για καλλιέργεια ξερού κρεμμυδιού, σε αφράτα εδάφη για να έχουμε καλή παραγωγή μετά από 3-4 μήνες, μέσα στο καλοκαίρι. Παράλληλα, συνεχίζουμε να καλλιεργούμε τα χειμερινά λαχανικά όπως μαρούλια, σπανάκι, μαιντανό, άνηθο, παντζάρι και καρότο. Στις νότιες περιοχές κάνουμε μεταφύτευση στα πρώτα ανοιξιάτικα κηπευτικά και ξεκινάμε την καλλιέργεια της ντομάτας, την καλλιέργεια της πιπεριάς, την καλλιέργεια της αγγουριάς, την καλλιέργεια της κολοκυθιάς και την καλλιέργεια της μελιτζάνας. Ίσως, χρειαστεί να σκεπάσουμε τα πρώτα κηπευτικά μας με ειδικό νάιλον για προστασία των φυτών από το κρύο. Στις πρώιμες φυτεύσεις, η παγωνιά της νύχτας μπορεί να καθηλώσει την ανάπτυξη των νεαρών λαχανικών μας και να μειώσει την καρποφορία τους.
4. Ξεκινάμε τα πρώτα ποτίσματα στον κήπο μας
Αρχίζουμε τα πρώτα ποτίσματα του κήπου μας, μέσα στο μήνα Μάρτιο, ειδικά στις νότιες περιοχές της χώρας που εμφανίζουν ανομβρία. Το σωστό πότισμα είναι ίσως η πιο σημαντική καλλιεργητική φροντίδα, απαραίτητη για τα φυτά του κήπου μας για να έχουν καλή ανάπτυξη και ανθοφορία. Αυτή την περίοδο, σχεδιάζουμε και το πότισμα του λαχανόκηπου μας, στις νέες φυτεύσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις, επιλέγουμε το σύστημα άρδευσης με σταγόνες που είναι πιο αποτελεσματικό, πιο οικονομικό και περιβαλλοντικά πιο ωφέλιμο. Ειδικά για το πότισμα του λαχανόκηπου μας, χρειαζόμαστε νερό καλής ποιότητας, χωρίς πολλά άλατα γιατί αλλιώς μπορεί να συναντήσουμε σημαντικά προβλήματα στα λαχανικά μας, τόσο σε επίπεδο ανάπτυξης όσο και καρποφορίας. Όσοι έχουν συλλέξει βρόχινο νερό για τα φυτά τους, σίγουρα μπορούν να το χρησιμοποιήσουν.
5. Βάζουμε λίπασμα στα φυτά του κήπου μας
Μέσα στην άνοιξη, τα φυτά αναπτύσσονται και έχουν ανάγκη από θρεπτικά στοιχεία. Ξεκινάμε να βάζουμε λίπασμα σε όλα τα φυτά του κήπου μας από τα κηπευτικά, τα καλλωπιστικά φυτά, τα καρποφόρα δέντρα και τα τα αρωματικά φυτά που καλλιεργούμε. Στο πλαίσιο της βιολογικής καλλιέργειας, χρησιμοποιούμε βιολογικό λίπασμα, χωνεμένη κοπριά και κομπόστ, τα οποία ενσωματώνουμε μέσα στο χώμα του κήπου μας. Με αυτό τον τρόπο, εμπλουτίζουμε με οργανική ουσία το εδάφος και δίνουμε θρεπτικά στοιχεία που θα απορροφηθούν καλύτερα από τα φυτά. Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε υπερβολικές δόσεις λιπασμάτων, κυρίως λιπασμάτων αζώτου, οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα σε νεαρά φυτά καθώς και να τα καταστήσουν ευπαθή σε μυκητολογικές ασθένειες.
6. Κλαδεύουμε καλλωπιστικά φυτά και εσπεριδοειδή δέντρα
Τα κλαδέματα καλά κρατούν μέσα στο μήνα Μάρτιο καθώς κλαδεύουμε τους καλλωπιστικούς θάμνους του κήπου και του μπαλκονιού μας για να δώσουν νέα βλάστηση και ανθοφορία μέσα στην άνοιξη. Χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εργαλεία, αυτή την εποχή κάνουμε το κλάδεμα της τριανταφυλλιάς, το κλάδεμα της γαρδένιας, του βιβούρνου, της αγγελικής και της ορτανσίας. Αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα, ξεκινάμε το κλάδεμα των εσπεριδοειδών, το κλάδεμα της λεμονιάς, το κλάδεμα της πορτοκαλιάς, το κλάδεμα της μανταρινιάς, του γκρέιπφρουτ και του κουμκουάτ. Τα εσπεριδοειδή κλαδεύονται μέσα στην άνοιξη, αφού ολοκληρωθεί η καρποφορίας τους σε αντίθεση με τα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα όπως η καλλιέργεια της βερικοκιάς, η καλλιέργεια της ροδακινιάς, η καλλιέργεια της αχλαδιάς, η καλλιέργεια της ροδιάς και η καλλιέργεια της μηλιάς που κλαδεύονται μέσα στον χειμώνα. Αποφεύγουμε να κλαδεύουμε με βροχερό καιρό για να μην έχουμε προσβολή από ασθένειες. Για να προστατέψουμε τα φυτά, μετά το κλάδεμα ψεκάζουμε το φύλλωμα με σκεύασμα χαλκού και καλύπτουμε τις μεγάλες τομές των κλαδιών με πάστα κλαδέματος.
7. Κάνουμε νέες σπορές και φυτεύσεις γκαζόν
Μέσα στον Μάρτιο, είναι ιδανική περίοδος και για νέες φυτεύσεις γκαζόν ή για να συμπληρώσουμε διάφορα κενά που έχουν δημιουργηθεί στον χλοοτάπητα. Ο σπόρος του γκαζόν, στις κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας, φυτρώνει σε 10-15 μέρες. Αυτή την εποχή, εκτός από σπορά γκαζόν μπορεί να γίνει και τοποθέτηση έτοιμου χλοοτάπητα. Η εγκατάσταση έτοιμου χλοοτάπητα έχει σημαντικά μεγαλύτερο κόστος συγκριτικά με τη σπορά, ωστόσο προσφέρει άμεσο και εξασφαλισμένο αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, πριν τη σπορά ή την φύτευση του γκαζόν, είναι σημαντικό να βελτιώσουμε το χώμα αφαιρώντας πέτρες, χαλίκια και ενσωματώνοντας διάφορα υλικά όπως τύρφη, κομπόστ, περλίτη, ζεόλιθο και ατταπουλγίτη για να το κάνουμε πιο αφράτο. Έτσι, εξασφαλίζουμε καλύτερο αερισμό για το γκαζόν και απομάκρυνση του νερού που περισσεύει μετά το πότισμα.
8. Προστατεύουμε τα φυτά από ασθένειες και έντομα
Μόλις μπαίνει η άνοιξη, ανεβαίνει η θερμοκρασία και σε συνδυασμό με την υγρασία, τα φυτά που βρίσκονται σε στάδια ανάπτυξης και ανθοφορίας, γίνονται ευαίσθητα σε προσβολές από ασθένειες και έντομα. Για να προστατέψουμε τα φυτά, χρησιμοποιούμε βιολογικά σκευάσματα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα, όπως ο χαλκός, το θειάφι, ο θερινός πολτός, ο βάκιλος Θουριγγίας, η φυσική πυρεθρίνη και τα άλατα καλίου. Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να φτιάξουμε αυτοσχέδια σκευάσματα με φυσικά υλικά για την οικολογική προστασία των φυτών για να ψεκάσουμε τα φυτά μας. Ορισμένα σπιτικά υλικά που χρησιμοποιούμε στον κήπο είναι η μαγειρική σόδα, το πράσινο σαπούνι, το γάλα, το ξύδι, το πιπέρι καγιέν, η κανέλα και η τσουκνίδα. Και βέβαια να μην ξεχάσουμε την στάχτη που εφαρμόζουμε γύρω από τα φυτά για την προστασία από σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες, καθώς αυτή την περίοδο παρατηρείται κινητικότητα λόγω αυξημένης υγρασίας.