Περίπατος στην πόλη μας

Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, επί της οδού Αγίας Σοφίας και βόρεια από τον ομώνυμο ναό σώζεται ο ναός της Αχειροποιήτου του οποίου η χρονολογία ανέγερσης τοποθετείται γύρω στα μέσα του 5ου αι. Το μνημείο υπέστει αρχιτεκτονικές επεμβάσεις ήδη από τον 7ο αιώνα, ενώ μια ακόμα σημαντική φάση επεμβάσεων χρονολογείται στα όψιμα βυζαντινά χρόνια (14-15ος αι.)

Η Αχειροποίητος εντάσσεται στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με υπερώα. Από τον πλούσιο γλυπτό αρχιτεκτονικό διάκοσμο της βασιλικής ξεχωρίζουν τα σύνθετα ιωνικά κιονόκρανα, τα οποία χρονολογούνται στα μέσα του 5ου αιώνα και αποτελούν προϊόντα των εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης. Μεγάλες πλάκες μαρμάρου καλύπτουν το δάπεδο του κεντρικού κλίτους.
Ο χριστιανικός ναός κτίσθηκε πάνω στα ερείπια ένος ρωμαϊκού λουτρού, του οποίου αποκαλύφθηκαν τρία επάλληλα δάπεδα κάτω από το βόρειο κλίτος της βασιλικής. Η έκταση που καταλαμβάνουν τα ερείπια του λουτρώνα δείχνουν ότι επρόκειτο για ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια της Θεσσαλονίκης. H βασιλική της Αχειροποιήτου κατέλαβε μόνο ένα τμήμα του προγενέστερου κτίσματος, ενώ το ανατολικό και βόρειο τμήμα του λουτρώνα παρέμεινε σε χρήση και μετά την ανέγερσή της.

Η βασιλική αναφέρεται στις γραπτές πηγές ως ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου και μάλιστα ως ο μεγάλος ναός της Θεοτόκου. Η επωνυμία Αχειροποίητος μαρτυρείται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1320 και πρέπει να σχετίζεται με τη λατρευτική εικόνα της Παναγίας δεομένης που υπήρχε στο ναό. Η Αχειροποίητος είναι ο πρώτος χριστιανικός ναός που μετατράπηκε σε τζαμί αμέσως μετά την άλωση της πόλης στα 1430 από τον σουλτάνο Μουράτ, και παρέμεινε το επίσημο τέμενος των κατακτητών καθόλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας, γνωστό με το όνομα 'Εσκι Τζαμί (Παλαιό Τζαμί).

Παρόλες τις ανακατασκευές που έχει υποστεί η Αχειροποίητος κατά την διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της, το μνημείο συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στα καλύτερα διατηρημένα και πιο σημαντικά παράδειγματα της τυπικής ξυλόστεγης βασιλικής με υπερώα της πρωτοβυζαντινής περιόδου.

Το καθολικό μοναστήρι της Μονής Λατόμου, γνωστό σήμερα ως Ναός του Οσίου Δαυίδ είναι μνημείο της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται στην Άνω πόλη, στο τέλος της  Άγιας Σοφίας.  Ο ναός ήταν αρχικά αφιερωμένος στον Χριστό Σωτήρα, ενώ το όνομα Όσιος Δαυίδ αποδόθηκε λανθασμένα στην αρχή του περασμένου αιώνα και επικράτησε από τότες.

Ο ναός αποτελεί ένα τετράγωνο κτίριο με κόγχη στα ανατολικά και μέσα στο τετράγωνο σχηματιζόταν ένας ισοσκελής σταυρός. Το κτίριο διέθετε επίσης τρούλο, ο οποίος μετά αντικαταστάθηκε από κεραμωτή στέγη. Είναι μια πολύ όμορφη εκκλησία που μπορείτε να επισκεφτείτε.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού βρίσκεται στην Άνω πόλη της Θεσσαλονίκης, κοντά στα ανατολικά τείχη μεταξύ των οδών Ηροδότου και Αποστόλου Παύλου.  Κατασκευάστηκε τη δεύτερη δεκαετία του 14ου αιώνα, πιθανότατα από τον Σέρβο κράλη Μιλούτιν και αποτελούσε καθολικό βυζαντινής μονής

.Τις ονομασίες “Άγιος Νικόλαος Ορφανός” και “Άγιος Νικόλαος των Ορφανών” συναντάμε σε κείμενα του 17ου και 18ου αιώνα.  Αφορά είτε τον ιδρυτή του ναού, είτε την ιδιότητα του Αγίου Νικολάου ως προστάτη των ορφανών.

Η αρχική μορφή του ναού ήταν βασισμένη στην τεχνοτροπία της τρίκλιτης βασιλικής. Στη σημερινή του μορφή είναι μια μονόχωρη ξυλοστεγής βασιλική με περίστωο.Το εσωτερικό του ναού στολίζουν καλά διατηρημένες τοιχογραφίες των αρχών του 14ου αιώνααντιπροσωπευτικά δείγματα της ζωγραφικής της  παλαιολόγειας αναγέννησης.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 

Ο Ναός Αγίων Αποστόλων είναι ένα πολύ σημαντικό μνημείο της βυζαντινής Θεσσαλονίκης το οποίο χτίστηκε πολύ καιρό πριν. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της πόλης, στην αρχή της σημερινής οδού Ολύμπου, κοντά στα δυτικά τείχη. Χτίστηκε το 1310-1314 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Νήφωνα.

Πρόκειται για παλαιά μονή η οποία ήταν αρχικά αφιερωμένη στην Θεοτόκο. Ο Ναός αυτός είχε πολλές καταστροφές και υπήρξε περίοδος που έγινε τζαμί το 1520-1530.  Το εσωτερικό του ναού δίνει μια πολύ κάθετη εντύπωση, μιας και η αναλογία ύψους προς πλάτος στον κεντρικό χώρο του ναού είναι 5 προς 1.  Ο εσωτερικός διάκοσμος αποτελείται από πλούσια ψηφιδωτά στα άνω επίπεδα, εμπνευσμένα από Κωνταντινοπολίτικα πρότυπα. Τα συγκεκριμένα είναι σημαντικά καθώς πρόκειται για τα τελευταία παραδείγματα βυζαντινών ψηφιδωτών και τα τελευταία του είδους τους στη Θεσσαλονίκη.  Και αυτά δείχνουν επίσης επίδραση από την Κωσταντινούπολη, και πιθανώς σχεδιάστηκαν από ένα εργαστήριο της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας, ίσως του ίδιου που σχεδίασε τις τοιχογραφίες στη Μονή της Χώρας. Είχαν πιθανώς πραγματοποιηθεί υπό την καθοδήγηση του ηγούμενου Παύλου, μετά το 1314 ή κατά την περίοδο 1328-1334.

Η αναστήλωση του ναού και η σταδιακή αποκατάσταση των τοιχογραφιών ξεκίνησε το 1926.  Μετά τον σεισμό το 1978, το κτήριο ενισχύθηκε, και το 2002, τα ψηφιδωτά  καθαρίστηκαν.                                                                                                                                                                                                                                                     

Ο ναός των Ταξιαρχών ή Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ είναι βυζαντινός ναός ο οποίος βρίσκεται στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης. Είναι αφιερωμένος κατά παράδοση στους Αρχάγγελους και Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Πρόκειται για τετράκλιτη βασιλική που φέρει ημιυπόγεια κρύπτη παράλληλη με το πάτωμα του ναού. Η ανοικοδόμηση του ναού τοποθετείται στις αρχές του 14ου αιώνα. Μετατράπηκε σε τζαμί κατά την οθωμανική περίοδο και το 1912 μετατράπηκε πάλι σε εκκλησία. Από το 1914 μέχρι το 1916 φιλοξένησε πρόσφυγες από τη Θράκη με αποτέλεσμα να υποστεί αρκετές φθορές.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο ναός υπέστη πολλές τροποποιήσεις. Μέρος των παραθύρων του φράχθηκαν για την κατασκευή του μιχράμπ, έκλεισαν προσβάσεις του ναού, πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στα ανοίγματα, ενώ παράπλευρα χτίστηκε ένας μιναρές με δύο εξώστες,  που καθώς λέγεται, συμβόλιζαν τους δύο Αρχαγγέλους. Για το λόγο αυτό ονομάσθηκε και το "Τζαμί" "Ικί Σεριφέ τζαμί", δηλαδή τζαμί των δύο εξωστών.

Το κτίριο αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία το 1912. Για να χρησιμοποιηθεί ξανά ως χριστιανικός ναός έγιναν επεμβάσεις ώστε να ενοποιηθεί ο χώρος και να φωτίζεται καλύτερα. Ο ναός υπέστη σημαντικές τροποποιήσεις κατά τις δεκαετίες 1950-1960, όπου και απέκτησε τη σημερινή του μορφή.

Ο ναός ήταν τοιχογραφημένος, αλλά ήταν για χρόνια καλυμμένος με στρώσεις κονιάματος. Στο ανατολικό αέτωμα του κεντρικού κλίτους απεικονίζεται η Ανάληψη του Χριστού και στο δυτικό αέτωμα η Πεντηκοστή, οι οποίες αποκαλύφθηκαν με την αφαίρεση της ξύλινης οροφής των τουρκικών χρόνων.

Η Μονἡ Βλατἀδων κτἰστηκε τον 14ο αιὡνα.  Βρἱσκεται στην περιοχἡ Ἁνω Πὁλη της Θεσσαλονἱκης, περἱπου 80 μἑτρα απὁ τα τεἱχη του Επταπυργἱου.  Εἱναι το μὁνο μοναστἡρι της Βυζαντινἡς περιὁδου που λειτουργεἱ μἑχρι σἡμερα.  Ιδρυτἐς του ναοὐ ἡταν οι αδελφοἱ Δωρὁθεος και Μἀρκος Βλαττἡς. Ὁμως, εἱναι βἑβαιη η ὐπαρξη παλαιὀτερης φἀσης που αποτἑλεσε τη βἁση ὁπου χτἱστηκε ο παλαιολὁγειος ναὁς.

Κατἁ τη διἁρκεια της Τουρκοκρατἱας, η Μονἡ γνὠρισε μεγἁλη ακμἡ. Σἡμερα, η εκκλησἰα διαθἑτει Σκευοφυλἀκιο ὁπου παρουσιἁζονται φορητἐς εικὀνες, γλυπτἁ, κι ἁλλα κειμἡλια απὀ τον 12ο αιὠνα.

Επἱσης, η μονἡ περιἠλθε για ἑνα μικρὀ διἀστημα στους Τοὑρκους και μετατρἁπηκε σε μουσουλμανικὁ τἐμενος.

Το καθολικὀ της Μονἠς Βλατἁδων, εἱναι ἐνας σταυροειδἡς, εγγεγραμμἑνος ναὁς με πλινθὀκτιστο οκτἀπλευρο τροὐλο στο κἐντρο. Επἰσης, στο ναὁ υπἀρχουν 3 κλειστἑς στοἐς στη δυτικἠ, νὀτια και βὁρεια πλευρἁ του η οποἱα απολἠγει σε δὑο παρεκκλἠσια. Στη συνἑχεια προσθἑθηκε και μἰα ανοιχτἠ στοἀ στη νὁτια πλευρἀ κι ἐνα μικρὀ πρὁπυλο στη δυτικἠ πλευρἀ. Στο εσωτερικὀ του ναοὑ σὡζονται τοιχογραφἰες μεταξὐ των ετὡν 1360 και 1380.

Τἐλος, η Μονἠ Βλατἀδων εἰναι αφιερωμἐνη στη Μεταμὀρφωση του Σωτἠρος που γιορτἀζεται στις 6 Αυγοὐστου.

Κτίστηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Γαλέριου γύρω στο 304, ενώ προοριζόταν ως Μαυσωλείο του Γαλέριου. Ωστόσο, εξαιτίας του θανάτου του Γαλέριου το 311, η Ροτόντα έμεινε κενή χωρίς χρήση. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε με διαφορετική λειτουργία από λαούς της εγγύς ανατολής.

Στα τέλη του 4ου αιώνα, την εποχή του Θεοδόσιου Α' και αφότου στη Θεσσαλονίκη είχε επικρατήσει ο Χριστιανισμός, η Ροτόντα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό και τότε έγιναν στο μνημείο ορισμένες μετασκευές, που ήταν αναγκαίες για τη νέα λατρεία. Έτσι έγινε διάνοιξη της ανατολικής κόγχης και προσθήκη του ιερού, ενώ ανοίχτηκε και η αντίστοιχη δυτική κόγχη και δημιουργήθηκε νέα είσοδος. Ακόμη, σε απόσταση οκτώ μέτρων από τον τοίχο κατασκευάστηκε εξωτερικά ένας άλλος χαμηλότερος κυκλικός τοίχος που δεν υφίσταται σήμερα. Ο χώρος ανάμεσα στους δύο τοίχους στεγάστηκε και, με τη διάνοιξη των υπολοίπων κογχών, δημιουργήθηκε ένα περιμετρικό εξωτερικό κλίτος. Τέλος κατασκευάστηκαν τα περίφημα ψηφιδωτά του μνημείου, που κοσμούν καμάρες κογχών, τοξωτά ανοίγματα φεγγιτών και τον μεγάλο θόλο. Θεωρείται πως ο αρχικός σκοπός ήταν η χρήση του ως βαπτιστήριο των πιστών Χριστιανών της Θεσσαλονίκης.

Από την Αψίδα του Γαλερίου μία «πομπική οδός» οδηγούσε προς τα βορειοανατολικά στη Ροτόντα, το κορυφαίο κτίριο του Γαλεριανού Συγκροτήματος, στο επιβλητικό, πλινθόκτιστο, κυκλικό στην κάτοψή του οικοδόμημα.  Οι αγιογραφίες είναι από τις αρχές του 5ου αιώνα, διότι οι εικονιζόμενοι άγιοι μαρτύρησαν όλοι μέχρι την εποχή του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού. Οι αγιογραφίες διασώζονται σήμερα μόνο κάτω από τον θόλο, ενώ οι υπόλοιπες καταστράφηκαν όταν ο ναός μεταβλήθηκε από τους Τούρκους σε μωαμεθανικό τέμενος από τον σεΐχη Σουλεϊμάν Χορτατζή Εφέντη το 1590. Τότε έγινε και η προσθήκη του μιναρέ. Τα ψηφιδωτά που σώζονται στις καμάρες και στα τόξα των φεγγιτών έχουν καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα.  Το Μάρτιο του 1430 η Θεσσαλονίκη μετατρεπόταν από κέντρο του ορθόδοξου χριστιανικού πολιτισμού σε μια νέα εστία της τουρκο-ισλαμικής κουλτούρας. Η τουρκική κατάκτηση άλλαξε τη μορφή της πόλης με την ύψωση μιναρέδων δίπλα στις εκκλησίες που μεταβλήθηκαν σταδιακά σε τζαμιά. Η μετατροπή των εκκλησιών σε τζαμιά έγινε σε δύο φάσεις, μία στο τέλος του 15ου και μία στο τέλος του 16ου αιώνα. Η δεύτερη φάση συνδέεται με το γενικό φόβο για το τέλος του κόσμου στο μουσουλμανικό έτος 1000 (1592).Ο μιναρές της Ροτόντας σώζεται σήμερα χωρίς την κωνική στέγη του και με κατεστραμμένο μετά τον σεισμό του 1978 το υψηλότερο τμήμα του, όπως επίσης και τμήμα του εξώστη του. Το ύψος του μιναρέ φτάνει τα 35,85μ.

Μετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο. Συμπεριλαμβάνεται στα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

παραπομπή:

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B1_(%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7)

Ο ναός της Αγίας Σοφίας βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στη συμβολή του ομώνυμου δρόμου με την οδό Ερμού. Είναι αφιερωμένος στον Ιησού Χριστό, τον αληθή Λόγο και τη Σοφία του Θεού, ενώ έχει κτιστεί στη θέση μιας μεγάλης πεντάκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, πιθανόν του 5ου αιώνα μ.Χ., η οποία καταστράφηκε μάλλον από σεισμό γύρω στο 620-630.

Η παλαιότερη γραπτή μαρτυρία σχετικά με τον ναό ανάγεται στα τέλη του 8ου αιώνα, όμως τα αρχαιολογικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ανέγερσή του πραγματοποιήθηκε έναν αιώνα νωρίτερα. Από τον 8ο αιώνα έως τις αρχές του 16ου αιώνα η Αγία Σοφία υπήρξε η «Μεγάλη εκκλησία» της Θεσσαλονίκης, δηλαδή ο μητροπολιτικός ναός της πόλης. Κατά τη διάρκεια της ενετοκρατίας (1204-1224) μετατράπηκε προσωρινά σε καθεδρικό ναό των καθολικών, ενώ το 1523 έγινε μουσουλμανικό τέμενος. Ως τζαμί λειτούργησε μέχρι το 1912 και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, οπότε και αποδόθηκε εκ νέου στη χριστιανική λατρεία. Το μνημείο υπέστη καταστροφές από πυρκαγιά το 1890, αλλά αναστηλώθηκε μερικά χρόνια αργότερα. Το 1988 ο ναός ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO.

Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας ανήκει σε έναν μεταβατικό αρχιτεκτονικά τύπο, αυτόν του σταυροειδούς ναού με τρούλο και περίστωο, είναι μάλιστα το πιο σπουδαίο μνημείο αυτής της ομάδας θρησκευτικών κτηρίων και το μόνο που σώζεται σχεδόν ολότελα ακέραιο. Εξωτερικά, πρόκειται για ένα βαρύ κυβικό οικοδόμημα· στη βορειοδυτική του γωνία υψώνεται ένας πυργίσκος που κατασκευάστηκε επί τουρκοκρατίας και αρχικά – όταν ο ναός λειτουργούσε ως τζαμί – αποτελούσε ίσως μιναρέ. Εσωτερικά, η εκκλησία έχει τετράγωνη κάτοψη και διαθέτει νάρθηκα στη δυτική πλευρά, τρία κλίτη στον κυρίως χώρο και τριμερές Ιερό Βήμα στα ανατολικά, με μία μεγάλη κεντρική αψίδα που πλαισιώνεται από δύο μικρότερες. Στο μεσαίο κλίτος, το οποίο είναι διευρυμένο σε σχέση με τα πλαϊνά, σχηματίζεται ένας σταυρός και υπάρχουν τέσσερις ογκώδεις γωνιακοί πεσσοί που συγκρατούν – με τη βοήθεια ημικυλινδρικών καμάρων και σφαιρικών τριγώνων – τον τρούλο.

Η ζωγραφική διακόσμηση του ναού υλοποιήθηκε σε διαφορετικές εποχές και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Αξιοσημείωτο είναι το ανεικονικό ψηφιδωτό από την περίοδο της Εικονομαχίας (τέλη 8ου αιώνα) στην καμάρα του Ιερού Βήματος· ωστόσο, το έργο που αναμφίβολα ξεχωρίζει είναι το ψηφιδωτό της Ανάληψης στον τρούλο, μία μεγαλειώδης και εντυπωσιακή πολυπρόσωπη παράσταση των τελών του 9ου αιώνα, η οποία συνάμα αποτελεί μία από τις κορυφαίες συνθέσεις της βυζαντινής τέχνης. Στον νάρθηκα της εκκλησίας διατηρούνται λιγοστές τοιχογραφίες του 11ου αιώνα με μορφές αγίων μοναχών και τοπικών αγίων της Θεσσαλονίκης.

Το άρθρο το πήρα από το σάιτ Thessaloniki4all.

Ο Μέγας Αλέξανδρος κοινώς γνωστός ως Αλέξανδρος ο Μέγας ή Αλέξανδρος Γ΄ ο Μακεδών, ήταν Έλλην Βασιλεύς του Βασιλείου της Μακεδονίας, αυτοκράτορας της Μακεδονικής αυτοκρατορίας (μετά την εκστρατεία του) και μέλος της δυναστείας των Αργεαδών. Ήταν ο ηγεμόνας της Πανελλήνιας Συμμαχίας κατά της Αχαιμενιδικής αυτοκρατορίας. Οι κατακτήσεις αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο της Ελληνιστικής εποχής των βασιλείων των Διαδόχων και Επιγόνων του. Γεννήθηκε στην Πέλλα της Μακεδονίας το 356 π.Χ. Γονείς του ήταν ο βασιλιάς Φίλιππος Β' της Μακεδονίας και η πριγκίπισσα Ολυμπιάδα της Ηπείρου. Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ο απελευθερωτής της Θεσσαλονίκης.

by CaptainSotos ©