English

Επίσκεψη στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης

Σήμερα, με τη συνδρομή του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου μας, όλα τα τμήματα της ΣΤ΄ τάξης επισκεφθήκαμε το Αστεροσκοπείο Πεντέλης. Λόγω καιρού δεν καταφέραμε, δυστυχώς, να κάνουμε κάποια ουράνια παρατήρηση με το ιστορικό τηλεσκόπιο Newall, αλλά αποζημιωθήκαμε με μια υπέροχη παρουσίαση από το εκπαιδευτικό προσωπικό του Κέντρου Επισκεπτών του Αστεροσκοπείου. Αμέσως μετά, γνωρίσαμε από κοντά το τηλεσκόπιο Newall.

Λίγα λόγια για το τηλεσκόπιο...

Όλα ξεκίνησαν το 1862 όταν ο Ρόμπερτ Στέρλινγκ Νιούαλ, ένας ευκατάστατος μηχανικός και ερασιτέχνης και αστρονόμος, ζήτησε από τον κατασκευαστή επιστημονικών οργάνων Τόμας Κουκ να κατασκευάσει για λογαριασμό του ένα τηλεσκόπιο το οποίο θα τοποθετούσε στο ιδιωτικό παρατηρητήριο που διατηρούσε στο Γκέιτσχεντ, μια μικρή πόλη κοντά στο Νιούκαστλ της Αγγλίας.

Ο Κουκ δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο το δημιούργημά του, καθώς άφησε την τελευταία του πνοή το 1868. Το τηλεσκόπιο με τον φακό των 62,5 εκατοστών, το μήκος των 9,1 μέτρων και του συνολικού βάρους 10 τόνων, θα ολοκληρωνόταν το 1869 και λίγους μήνες αργότερα θα στρεφόταν για πρώτη φορά προς τον ουρανό.

Εκείνη την εποχή, ήταν το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο και εκτός από αντικείμενο αστρονομικής παρατήρησης θα γινόταν και αντικείμενο δημοσιογραφικής έρευνας: παρουσιάζοντας το τηλεσκόπιο στους αναγνώστες του, το επιστημονικό περιοδικό Nature θα έκανε λόγο για «έμβλημα της οπτικής τέχνης».

Το 1891 με τη μετεγκατάστασή του στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Το τηλεσκόπιο Newall γνώρισε στο Κέμπριτζ την επιστημονική δόξα που του άξιζε συμβάλλοντας μεταξύ άλλων στην παρατήρηση των ακτινικών ταχυτήτων των αστέρων. Κι έπειτα από πέντε και πλέον δεκαετίες λειτουργίας, το Newall θα μεταναστεύσει στην Ελλάδα. Στην Πεντέλη θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ζωής για το τηλεσκόπιο Newall. Το ελληνικό κράτος χρηματοδοτεί την κατασκευή του θόλου, η διάμετρος του οποίου είναι 14 μέτρα και το τηλεσκόπιο θα στραφεί προς τον ουρανό, τον ελληνικό αυτή τη φορά, το 1959, ενώ εξοπλίζεται με φωτογραφική κάμερα, φασματογράφο, πολωσίμετρο και φωτόμετρο. Για πολλά από τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει την είσοδο των Ελλήνων αστρονόμων στον κόσμο της σύγχρονης παρατηρησιακής αστροφυσικής μέχρι που θα τεθεί εκτός λειτουργίας εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν ο μηχανισμός του, ο θόλος που το περιβάλλει αλλά και το κτίριο του Κέντρου Επισκεπτών.

Από το 2013 άνοιξε ένας νέος κύκλος ζωής για το υπεραιωνόβιο τηλεσκόπιο με την επισκευή του μηχανισμού του. Γιορτάζει τα 150 του χρόνια «υγιές» και στη διάθεση των επισκεπτών του αστεροσκοπείου για να κάνουν το δικό τους ταξίδι στον ουρανό. Πόσο μακριά όμως μπορεί να δει κανείς με το Newall; Εκατομμύρια έτη φωτός. Αυτό όμως έχει σχέση και με την φωτορύπανση της πόλης των Αθηνών η οποία τυφλώνει και τα τηλεσκόπια και τα ανθρώπινα μάτια. Μπορεί κανείς να δει πεντακάθαρα τους μεγάλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος (Κρόνο και Δία), την Σελήνη και τα λαμπρά αστέρια του Αττικού ουρανού. Εάν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, τότε μπορούν να παρατηρηθούν νεφελώματα και ομάδες αστεριών στην άκρη του Γαλαξία μας, 25000 έτη φωτός μακριά.

Leave a Reply