Μελοποίηση ποίησης Σολωμού

Ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Σολωμού.

II. 25ΛΕΠΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΔΙΕΥΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ --> ΕΔΩ

Απόσπασμα από την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου "Μία αιωνιότητα και μία ημέρα"  (που είδαμε στο μάθημα) --> εδώ 

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΑΚΟΥΣΤΕ  μελοποιημένα αποσπάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων από τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι από τα κορυφαία έργα του Σολωμού και της νεοελληνικής ποίησης γενικότερα.  Θέμα του είναι ο ηρωικός αγώνας των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) ως την απεγνωσμένη έξοδο, την παραμονή των Βαΐων. Ο ποιητής ξεκινώντας από το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός ανάγεται στον αγώνα του ανθρώπου για την ηθική, την εσωτερική του ελευθερία. Το έργο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε και έφτασε σ' εμάς σε χειρόγραφα «αποσπάσματα» συγκροτημένα σε τρία Σχεδιάσματα . Σε κάθε Σχεδίασμα ξαναδουλεύει τους  στίχους   προσπαθώντας να αποδώσει με όλο και πιο ώριμο λυρισμό την ποιητική του ιδέα.

1:08:44​ *  ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ [ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ]   Εδώ ο Ξυλούρης τραγουδά τους στίχους του "Πειρασμού" , όπως τους δούλεψε ο Σολωμός στο Γ΄ Σχεδίασμα του έργου του.  Παραθέτω παρακάτω τους στίχους (με μαύρο χρώμα είναι οι στίχοι του Β΄ Σχεδιάσματος, που παραλείπονται)

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β΄ (απαγγέλει η Ειρήνη Παπά) 

Η ωραιότης της φύσης, που τους περιτριγυρίζει, αυξαίνει εις τους εχθρούς την ανυπομονησία να πάρουν τη χαριτωμένη γη, και εις τους πολιορκημένους τον πόνο ότι θα τη χάσουν.

O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,
κι όσ' άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ' άρματα σε κλειούνε*.     (*κλείνουν,  περικυκλώνουν) 
.....................................................................................
Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει,
και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι,
π' ολονυχτίς εσύσμιξε* με τ' ουρανού τα κάλλη.                         (*έσμιξε , ενώθηκε) 
Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ' έφθασε μ' ασπούδα*,              (*με βιασύνη) 
έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα,
που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο·
το σκουληκάκι βρίσκεται σ' ώρα γλυκιά κι εκείνο.

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη,
Η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι·
Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει * ·      (*μιλάει) 
 Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει.

 

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Γ'   (τραγουδά ο Νίκος Ξυλούρης)

 «Ο Πειρασμός»

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος* κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.                                       (* πρωτάκουστος) 
Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,                                            5
Χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα.                                  10
Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητο 'ναι κι άσπρο,
Aκίνητ' όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ' ως τον πάτο,
Mε μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα,
Που 'χ' ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροΐσκιωτε* καλέ, για πες απόψε τι 'δες·                                           15
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
Ουδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,
Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,                                        20
Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

( * Αλαφροΐσκιωτος : κατά τη λαϊκή πίστη, εκείνος που έχει την ιδιότητα και την ικανότητα να βλέπει τον αόρατο κόσμο των ξωτικών, «ν' ακούει και να βλέπει όλα τα μυστικά της φύσης».

Γιάννης Μαρκόπουλος,  Ειρήνη Παπά,  Νίκος  Ξυλούρης,  Τάσος Χαλκιάς

..........

( άλλα τραγούδια του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου που πιθανόν έχετε ακούσει είναι τα  "Μαλαματένια λόγια",  "Παραπονεμένα λόγια",   "Ζαβαρακατρανέμια", "Πότε θα κάνει ξαστεριά" , " Αγρίμια κι αγριμάκια μου", "Χίλια μύρια κύματα" "Τα λόγια και τα χρόνια"  (Τα τραγούδια έγραψαν διαφορετικοί στιχουργοί, μεταξύ των οποίων και ο Μάνος Ελευθερίου από τη Σύρο) --> επιλέξτε από εδώ το αντίστοιχο τραγούδι , Νο 10,  6, 2, 9, 15, 20, 11)