Η Αμοργός την εποχή του Οδυσσέα.

Η  ανάρτηση  αποτελεί σύνθεση των εργασιών των εξής μαθητών και μαθητριών: 

Ειρήνη Γιαννακοπούλου, Μαρία Δεσποτίδου,  Καλλιόπη Νομικού,  Παναγιώτης Τσιάτης, Κοραλία Ρούσσου και Παρασκευή Βλαβιανού. 

[ Παραλείπονται οι πληροφορίες που συμπεριλάβατε στις εξαιρετικές σας εργασίες για όσα μνημεία  δημιουργήθηκαν μετά τον Τρωικό πόλεμο (12^ος αι. πΧ., τέλος της Μυκηναϊκής περιόδου) ]

Εισαγωγικά

Κατά την Πρωτοκυκλαδική περίοδο (3^η χιλ π.Χ) η Αμοργός αναδεικνύεται ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου. Αυτό μαρτυρούν οι 12 οχυρωμένες ακροπόλεις, τα νεκροταφεία, η ανάπτυξη της μαρμαρογλυπτικής, της ειδωλοπλαστικής, η διάδοση της μεταλλοτεχνίας και της ναυσιπλοϊας.

(Παναγιώτης)

Όπως γνωρίζουμε, ο Οδυσσέας έζησε τη μυκηναϊκή εποχή (2^η χιλιετία, συγκεκριμένα : 16^ος- 12^ος αι. π.Χ). Επομένως, αν είχε περάσει από την Αμοργό κατά το μακρύ του ταξίδι, θα είχε συναντήσει πολλά σημαντικά μνημεία  που είχαν δημιουργηθεί τους προηγούμενους αιώνες (αν και κάποια ήταν ήδη εγκαταλελειμμένα την εποχή του Οδυσσέα). Πιο συγκεκριμένα, μερικά από αυτά είναι τα εξής:

(Μαρία Δ.)

1.     Μ Ι Ν Ω Α

Για να δείτε τη θέα από την ακρόπολη της αρχαίας Μινώας πατήστε εδώ 

Εκείνη την εποχή, αν περνούσε ο Οδυσσέας από την Αμοργό, θα έβλεπε πολλά αρχαία μνημεία που κοσμούν το νησί μας. Μόλις έμπαινε με το πλοίο του στο λιμάνι των σημερινών Καταπόλων θα έβλεπε ψηλά στο λόφο του Μουντουλιά τα ερείπια του προϊστορικού οικισμού της Αρχαίας Μινώας. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο Λίλα Μαραγκού, η παλαιότερη κατοίκηση στην Μινώα ανάγεται στην 4η π.Χ. χιλιετία. Όμως την εποχή του Οδυσσέα ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στo Ξυλοκερατίδι, όπου έχουν εντοπιστεί μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι.

(Καλλιόπη, Κοραλία και Παρασκευή)

Η ονομασία Μινώα, σύμφωνα με την αρχαιολόγο και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίων, Λίλα Μαραγκού, είναι παραπλανητική και δεν έχει καμία σχέση με τον μινωικό πολιτισμό. Κανένα μινωικό ίχνος δεν βρέθηκε στα χώματά της, υποστηρίζει σήμερα η καθηγήτρια. Η ονομασία, που έχει απασχολήσει τους ερευνητές και τους απασχολεί ακόμη, είναι δημιούργημα μεταγενέστερο που απορρέει από τη λατρεία του ηρωικού παρελθόντος και τον μυθικό βασιλιά Μίνωα.[…] Αν όμως η Μινώα της Αμοργού δεν υπήρξε ποτέ κατά τους αρχαιολόγους μινωική πόλη, η λαϊκή παράδοση του νησιού μιλούσε με επιμονή για «τα θερινά παλάτια του Μίνωα»
(Χαρά Κιοσσέ, εφημερίδα Το Βήμα, https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/i-minwa-poy-den-itan-minwiki/ )

2. Αρχαία   Α Ι Γ Ι Α Λ Η   - θέση Βίγλα

Η ακρόπολη της αρχαίας Αιγιάλης βρίσκεται κοντά στα Θολάρια, στο λόφο της Βίγλας• ο λόφος δεσπόζει στην γύρω περιοχή και βρίσκεται πάνω από τον κόλπο της Βλυχάδας, απ’ όπου μπορούσαν να ελέγχουν τους εχθρούς που ερχόταν από τη θάλασσα. Η Αιγιάλη ήταν μια από τις τρεις μεγαλύτερες φυσικά και τεχνικά οχυρωμένες πόλεις της Αμοργού κατά την πρωτοκυκλαδική περίοδο- αλλά και στους μεταγενέστερους χρόνους. Στην περιοχή υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης παρουσίας από τα τέλη της τέταρτης χιλιετίας προ Χριστού. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στην ακρόπολη περπατώντας από τα Θολάρια για περίπου δέκα λεπτά. Εκεί θα συναντήσει λείψανα διαφόρων ιστορικών περιόδων, καθώς η κατοίκηση συνεχίστηκε και στους ιστορικούς χρόνους.

(Ειρήνη)

3. Αρχαία  Α Ρ Κ Ε Σ Ι Ν Η   - θέση Καστρί

Για να δείτε τη θέα από την ακρόπολη της αρχαίας Αρκεσίνης πατήστε εδώ
Η ακρόπολη της Αρκεσίνης βρίσκεται σε χαρακτηριστικό βραχώδη λόφο, πάνω από τη θάλασσα, βόρεια από το χωριό Βρούτσης ή Βρουτσί της «Κάτω Μεριάς» της Αμοργού, δηλαδή στο νοτιοδυτικό κομμάτι του νησιού. Στο βράχο της ακρόπολης έχουν εντοπιστεί ίχνη μεσοκυκλαδικής εγκατάστασης. Πάνω σε βάσεις της κυκλαδικής εγκατάστασης έχουν θεμελιωθεί νεότερα κτίσματα (σταύλοι, κατοικίες κ.λ.π).

(Μαρία)

4.  Μαρκιανή

Η θέση της Μαρκιανής αποτελεί σημαντικό οχυρωμένο οικισμό  των  τελών της πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3^η χιλιετία  π.Χ.). Η πρωτοκυκλαδική κατοίκηση στη Μαρκιανή διήρκησε περίπου 10 αιώνες.  Τα λείψανα των οικιών και των τειχών με τους ημικυκλικούς προμαχώνες μας πληροφορούν για την τεχνητή οχύρωση οικισμών κατά την 3^η χιλιετία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ύπαρξη υδροσυλλεκτικού αγωγού, που διοχέτευε το νερό της βροχής εκτός οικισμού.  Ως πρώτη ύλη των εργαλείων χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά ο  οψιδιανός.

• Από το νεκροταφείο του οικισμού των Δωκαθισμάτων   ( πρώιμη εποχή του χαλκού )

Γυναικεία ειδώλια , αντιπροσωπευτικά της συλλογής Δωκαθίσματα.  Η αυστηρή γεωμετρική δομή, οι αρμονικές αναλογίες και η αφαιρετική απόδοση αναδεικνύουν τις αρετές που έκαναν την κυκλαδική τέχνη πηγή έμπνευση για τους καλλιτέχνες του 19^ου αιώνα . Εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

(Παναγιώτης)