Οικογένεια: Ένας Κόσμος Ιστοριών

Τίτλος δράσης / προγράμματος: «Οικογένεια: Ένας Κόσμος Ιστοριών» - Δράσεις Φιλαναγνωσίας για την Α' Δημοτικού στο πλαίσιο του 14ου Μαραθωνίου Ανάγνωσης των Εκδόσεων «Μεταίχμιο»

Τάξη/μαθητική ομάδα: Μαθητές και μαθήτριες της Α' τάξης Δημοτικού Σχολείου

Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα-Διαθεματικότητα:

Η διαθεματική προσέγγιση επιτρέπει την ολιστική κατανόηση του θέματος της οικογένειας, συνδέοντας τη λογοτεχνία με ποικίλα γνωστικά αντικείμενα και ενισχύοντας την ενεργό συμμετοχή των μαθητών. Η παρούσα δράση φιλαναγνωσίας εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και συγκεκριμένα:

• Γλώσσα και Γραμματισμός: Ενίσχυση της αναγνωστικής ικανότητας, κατανόησης κειμένου, εμπλουτισμού λεξιλογίου και ανάπτυξης προφορικού λόγου μέσω της συζήτησης και της ανταλλαγής απόψεων για τα βιβλία.
• Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή: Κατανόηση της έννοιας της οικογένειας ως βασικού κοινωνικού θεσμού, αναγνώριση διαφορετικών μορφών οικογένειας και καλλιέργεια αισθήματος αποδοχής και σεβασμού της διαφορετικότητας.
• Μελέτη Περιβάλλοντος: Διερεύνηση των ρόλων των μελών της οικογένειας, των σχέσεων μεταξύ τους και της αλληλεπίδρασης με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
• Τέχνες: Δημιουργική έκφραση των συναισθημάτων και των ιδεών που προκύπτουν από την ανάγνωση των βιβλίων μέσω εικαστικών δημιουργιών, δραματοποίησης ή μουσικής.

4. Εισαγωγικά - Θεωρητικά ερείσματα: Η δράση βασίζεται σε σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που τονίζουν τη σημασία της φιλαναγνωσίας στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών.

 Θεωρητικά ερείσματα αποτελούν:

• Η θεωρία της κοινωνικοπολιτισμικής μάθησης του Vygotsky: Η ανάγνωση και η συζήτηση σε κοινωνικό πλαίσιο ενισχύουν την ανάπτυξη ανώτερων νοητικών λειτουργιών και την εσωτερίκευση της γνώσης. Η αλληλεπίδραση με τους συμμαθητές και τον εκπαιδευτικό καθίσταται καθοριστική για την κατανόηση και την ερμηνεία των κειμένων.
• Η παιδαγωγική  Freire για την κριτική ανάγνωση: Η λογοτεχνία αποτελεί έναυσμα για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και την εξέταση κοινωνικών ζητημάτων. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να αναστοχαστούν, να αμφισβητήσουν και να διαμορφώσουν τις δικές τους απόψεις σχετικά με τις θεματικές που πραγματεύονται τα βιβλία.
• Η σημασία της συναισθηματικής ανάπτυξης: Η λογοτεχνία προσφέρει ευκαιρίες για την αναγνώριση και την κατανόηση των συναισθημάτων, τόσο των ηρώων των ιστοριών όσο και των ίδιων των μαθητών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης.
• Οι αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας: Οι δραστηριότητες σχεδιάζονται με ευελιξία, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, προωθώντας την ενεργό συμμετοχή και τη μάθηση για όλους.

Παιδαγωγικοί στόχοι: Μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος φιλαναγνωσίας επιδιώχθηκαν οι ακόλουθοι παιδαγωγικοί στόχοι:

• Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με ποικίλα λογοτεχνικά είδη.
• Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στην ανάγνωση.
• Να κατανοήσουν την έννοια και τη σημασία της οικογένειας, αναγνωρίζοντας διαφορετικές μορφές και δυναμικές.
• Να αναπτύξουν την ικανότητα αναγνώρισης και διαχείρισης συναισθημάτων που σχετίζονται με τις οικογενειακές σχέσεις.
• Να ενισχυθεί η κριτική τους σκέψη μέσω της ανάλυσης των χαρακτήρων, των πλοκών και των μηνυμάτων των βιβλίων.
• Να καλλιεργηθεί ο προφορικός τους λόγος και η ικανότητα συνεργασίας μέσω της συμμετοχής σε συζητήσεις και ομαδικές δραστηριότητες.
• Να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους μέσα από ποικίλες μορφές έκφρασης (εικαστικές, δραματικές, κ.λπ.).
• Να γνωρίσουν έργα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων παιδικής λογοτεχνίας.

Παιδαγωγικά αποτελέσματα/αναστοχασμός: Η ανταπόκριση των μαθητών στον 14ο Μαραθώνιο Ανάγνωσης και στις προτεινόμενες δράσεις ήταν ιδιαίτερα θετική. Παρατηρήθηκε αυξημένο ενδιαφέρον για την ανάγνωση των βιβλίων, ζωηρές συζητήσεις και αυθόρμητη συμμετοχή στις δραστηριότητες.

• Οι μαθητές έδειξαν κατανόηση των βασικών θεμάτων που πραγματεύονταν τα βιβλία, όπως η αγάπη, η φροντίδα, η διαφορετικότητα και η αλληλεγγύη μέσα στην οικογένεια.
• Εξέφρασαν τα συναισθήματά τους και τις σκέψεις τους με ευκολία, αναπτύσσοντας έναν εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ τους.
• Οι δημιουργικές δραστηριότητες (ζωγραφική, κατασκευές, μικρές θεατρικές παραστάσεις) αποτέλεσαν ευκαιρία για την εμβάθυνση στην κατανόηση των ιστοριών και την προσωπική τους έκφραση.
• Η αλληλεπίδραση με τα βιβλία και τις δραστηριότητες ενίσχυσε το ομαδικό πνεύμα και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών.

Συνολικά, ο 14ος Μαραθώνιος Ανάγνωσης αποτέλεσε μια επιτυχημένη εκπαιδευτική εμπειρία που συνέβαλε στην προώθηση της φιλαναγνωσίας, στην καλλιέργεια κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών της Α' Δημοτικού. Η θετική ανταπόκριση των παιδιών υπογραμμίζει τη σημασία της λογοτεχνίας ως εργαλείου μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης.

Δράσεις που υλοποιήθηκαν:

Η δράση των μαθητών αναφέρεται ως  μια παιδαγωγική δράση φιλαναγνωσίας, η οποία υλοποιήθηκε στους μαθητές στο πλαίσιο του 14ου Μαραθωνίου Ανάγνωσης των Εκδόσεων «Μεταίχμιο», με θεματικό άξονα την οικογένεια ("Οικογένεια: Ένας Κόσμος Ιστοριών").

Η μεθοδολογία περιέλαβε:

• την άμεση επαφή των μαθητών με επιλεγμένα βιβλία εντός του σχολικού περιβάλλοντος
• την αλληλεπίδρασή τους με το περιεχόμενο μέσω της ανάγνωσης
• την ενεργητική επεξεργασία των αναγνωστικών ερεθισμάτων μέσω της συμπλήρωσης δομημένων ερωτηματολογίων, πιθανώς σχεδιασμένων για την αξιολόγηση της κατανόησης και της ανταπόκρισης στο κειμενικό υλικό.
• ενθαρρύνθηκε η εικαστική έκφραση των μαθητών, με την παραγωγή ζωγραφικών αναπαραστάσεων στοιχείων που τους προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση κατά την ανάγνωση, υποδεικνύοντας μια προσπάθεια σύνδεσης της αναγνωστικής εμπειρίας με την προσωπική ερμηνεία και την καλλιέργεια της δημιουργικότητας.

Η δράση αυτή εντάσσεται στις παιδαγωγικές πρακτικές που στοχεύουν στην προώθηση της αναγνωστικής ικανότητας και της δημιουργικής έκφρασης των μαθητών.