ΚΟΥΔΟΥΝΟΦΟΡΟΙ

ΚΟΥΔΟΥΝΟΦΟΡΟΙ ΣΟΧΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Σε απόσταση 52 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη, στους πρόποδες της οροσειράς Βερτίσκου, σε υψόμετρο 675 μ. και βόρεια της λίμνης Βόλβη είναι χτισμένος ο Σοχός. Εκεί τέτοιες μέρες ζωντανεύει το Καρναβάλι (Μέριο), συμπαρασύροντας ντόπιους και επισκέπτες.

Οι κάτοικοι του Σοχού, γηγενείς και πρόσφυγες, από την ημέρα που γεννιούνται συνδέουν τη ζωή τους με το έθιμο των Κουδουνοφόρων, κατάλοιπο της διονυσιακής λατρείας. Με τραγόμορφες στολές και κουδούνια σε όλο το σώμα τους, χορεύουν στους δρόμους και τις πλατείες από το άνοιγμα του Τριωδίου. Η κορύφωση του τελετουργικού συντελείται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα.

Πλούσιο σε ήχους και χρώματα είναι το καρναβάλι του Σοχού Θεσσαλονίκης, με το αποκριάτικο έθιμο των Κουδουνοφόρων, γνωστών και ως Στρατιώτες του Αγίου Θεοδώρου, το οποίο παντρεύει αρμονικά στοιχεία από την αρχαιότητα και τον χριστιανισμό, και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την καλή σοδειά της χρονιάς και την καλοτυχία.

Οι μεταμφιεσμένοι του Σοχού (Μέριου) έχουν το κοινό όνομα «Καρναβάλια», διαθέτουν όμως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους ξεχωρίζουν από τους ομώνυμους μεταμφιεσμένους σε άλλα μέρη: την προσωπίδα που φορούν και τα κουδούνια (εξαιτίας των οποίων αποκαλούνται και «Κουδουνοφόροι») και βέβαια η φορεσιά από μαύρα δέρματα τράγων. Έθιμο πανάρχαιο, με εμφανή στοιχεία διονυσιακής λατρείας, που συνδέεται με την ευφορία της γης, τελείται την περίοδο της Αποκριάς με αποκορύφωμα το τριήμερο της Τυρινής και της Καθαρής Δευτέρας, ενώ δεν είναι ασυνήθιστο να συναντήσει κανείς Καρναβάλια στο Σοχό Θεσσαλονίκης και εκτός αποκριάτικης περιόδου, μετά τα Θεοφάνια.

Οι τραγόμορφοι μεταμφιεσμένοι παριστάνουν, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στρατιώτες του Αγ. Θεοδώρου, που, όταν κάποτε πολιορκήθηκαν στην περιοχή του Σοχού από πολυάριθμο εχθρό, κατόρθωσαν να ξεφύγουν νύχτα φορώντας προβιές μαύρων τράγων.

Οι τραγόμορφες μεταμφιέσεις δεν είναι υπόθεση ατομική, αλλά όλων των Σοχινών, γιατί το έθιμο συνδυάζεται με την πλούσια παραγωγή χωραφιών και κοπαδιών και αν δεν τελεστεί, όχι μόνο θα είναι φτωχή η σοδειά, αλλά θα ακολουθήσουν και άλλα δεινά. Γι’αυτό και κάθε ξενιτεμένο παιδί του Σοχού θεωρεί υποχρέωσή του να βρεθεί στη γενέτειρα την ημέρα αυτή, να ντυθεί Καρναβάλι και να εκπληρώσει το χρέος του απέναντι στην κοινότητα.

Η ταύτιση Καρναβαλιών και καλοχρονιάς είναι τόσο βαθιά ριζωμένη, ώστε το έθιμο δεν διακόπηκε ούτε στην τουρκοκρατία, ούτε σε καμία άλλη ιστορική περίοδο. Λέγεται πως τη μοναδική χρονιά, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, που δεν ντύθηκαν καρναβάλια γιατί το απαγόρευσε ο πρόεδρος του χωριού, έπεσε αφορία στη γη, ελονοσία μάστιζε τον Σοχό, ζώα ψοφούσαν και καταστρεπτικός σεισμός ήρθε να τονίσει εντονότερα την ασέβεια που διαπράχθηκε με την παράβαση του εθίμου. Αξιοσημείωτο είναι ότι παλαιότερα λογιζόταν υποτιμητικό για μια κοπέλα να παντρευτεί νέο που δεν ντυνόταν Καρναβάλι.