Όταν διάβαζαν με το λυχνάρι …..

Στα χωριά του νησιού η ΔΕΗ έφερε το ηλεκτρικό κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Μέχρι τότε όλα τα σπίτια φωτίζονταν με τα λυχνάρια και τις λάμπες πετρελαίου. Ήταν αντικείμενα απαραίτητα σε κάθε σπίτι. Οι νεότεροι δεν τα γνωρίζουν, ίσως παραξενευτούν κιόλας με αυτά τα παράξενα οικιακά αντικείμενα που φώτιζαν τα σπίτια προτού έρθει το ηλεκτρικό. Τώρα βρίσκονται μόνο στα λαογραφικά μουσεία.

Στο φως τους διάβασαν πολλοί διαπρεπείς επιστήμονες των περασμένων γενιών. Κεντήθηκαν, πλέχτηκαν και γνέθηκαν προικιά, ειπώθηκαν ιστορίες και παραμύθια στα παιδιά.

Το λυχνάρι λειτουργούσε με λάδι και φυτίλι φτιαγμένο από μπαμπάκι. Το φως που έδινε, ήταν λιγοστό και υπήρχε διάχυτη η μυρωδιά του καμένου λαδιού στο χώρο.

Αντίθετα η λάμπα ήταν για την εποχή της ένα τέλειο φωτιστικό σώμα. Διαθέτει το κάτω μέρος, το «δοχείο» – συνήθως γυάλινο- μέσα στο οποίο έμπαινε το πετρέλαιο, και τη «Μηχανή» που βίδωνε πάνω σ’ αυτό το δοχείο, και που περνούσε ενδιάμεσα μέσα από μια σχισμή το βαμβακερό φυτίλι το οποίο με μια ροδέλα, το ανεβάζεις και το κατεβάζεις, ανάλογα με το πόσο φωτεινή θέλεις να είναι η φλόγα. Το φυτίλι είχε την μια άκρη του βυθισμένη στο πετρέλαιο. Δεν μπορούσες να σηκώσεις το φυτίλι πολύ, γιατί ζεσταίνονταν με τη φλόγα το λαμπογιάλι. Ήταν το πιο ευαίσθητο σημείο της λάμπας και μπορούσε πολύ εύκολα από τη θερμοκρασία να σπάσει.

Βασική προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία της λάμπας ήταν το λαμπογιάλι να είναι πεντακάθαρο. Στην αντίθετη περίπτωση η λάμπα κάπνιζε και μαύριζε όλο το γυαλί.

Στα καφενεία του χωριού υπήρχαν πολύ μεγαλύτερες λάμπες και το φως που παρείχαν ήταν κάπως… αξιοπρεπές.
Τόσο τα λυχνάρια όσο και τις λάμπες της κρεμούσαν στον τοίχο σε σημείο που να φωτίζουν καλύτερα το χώρο, αλλά και για ασφάλεια.