Eratosthenes experiment + STE(A)M @ school
Ποιος ήταν ο Ερατοσθένης;
Ο Ερατοσθένης (3ος αι. π.Χ.) γεννήθηκε στην Κυρήνη της σημερινής Λιβύης το 276 π.Χ. και πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 194 π.Χ..
Ήταν μαθηματικός, γεωγράφος και αστρονόμος.
Για πολλά χρόνια ήταν διευθυντής της περίφημης Βιβλιοθήκης στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Από τα πιο σπουδαία επιτεύγματά του ήταν ότι υπολόγισε για πρώτη φορά το μέγεθος της Γης, ότι κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παράλληλους και μεσημβρινούς, και ότι κατασκεύασε ένα χάρτη του κόσμου, όπως τον θεωρούσε. Επίσης εφηύρε έναν τρόπο υπολογισμού των πρώτων αριθμών γνωστό ως κόσκινο του Ερατοσθένη.
Ο όρος Γεωγραφία αποδίδεται στον Ερατοσθένη.
Τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για τη γη;
Οι αρχαίοι Έλληνες, αντίθετα με όσα πιστεύει ο μέσος πολίτης σήμερα, γνώριζαν από την εποχή του Αριστοτέλη ότι η Γη είναι σφαιρική και όχι επίπεδη. Ο Ερατοσθένης μάλιστα, με ένα πείραμα που έχει μείνει στην Ιστορία, μπόρεσε να μετρήσει την ακτίνα της Γης με ακρίβεια απρόσμενη για τα μέσα της εποχής εκείνης. Οι μεταγενέστεροι αστρονόμοι και γεωγράφοι όμως συντάχθηκαν με την άποψη του Πτολεμαίου ότι η Γη είναι 30% μικρότερη από όσο είχε μετρήσει ο Ερατοσθένης. Το λάθος αυτό παρέμεινε για 15 αιώνες και ήταν η αιτία να αποφασίσει ο Κολόμβος το ταξίδι για την Ινδία, το οποίο κατέληξε στην ανακάλυψη της Αμερικής.
Το ιστορικό της ανακάλυψης, η επιστημονική παρατήρηση και ο προβληματισμός
Στη σημερινή εποχή της ραγδαίας τεχνολογικής προόδου, ο ανθρώπινος νους έχει βάλει στο περιθώριο πολλές από τις υπέροχες δυνατότητές του. Εξαρτιόμαστε κυριολεκτικά από τους υπολογιστές και το διαδίκτυο, σε σημείο τέτοιο που στο μέλλον μπορούμε να μιλάμε ακόμα και για υποδούλωση (βλέπε ταινία Μάτριξ κ.τ.λ). Το παράδειγμα της ανακάλυψης του Ερατοσθένη έρχεται να φωτίσει τις τεράστιες δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού, το οποίο όταν βασίζεται στην κοινή λογική και στη στοιχειώδη παιδεία μπορεί να κατορθώσει άθλους. Η αλληλουχία παρατήρηση-υπόθεση-επεξεργασία-αποτέλεσμα συνιστά θεμέλιο της σύγχρονης επιστήμης.
Ο Ερατοσθένης σαν πραγματικός επιστήμονας χρησιμοποίησε όχι μόνο τις προηγούμενες γνώσεις για την σφαιρική Γη και τα απαραίτητα μαθηματικά εργαλεία, αλλά σχεδίασε και τα αναγκαία πειράματα.
Πώς μέτρησε ο Ερατοσθένης την ακτίνα της γης; (ώρα για βίντεο…)
Παρακολουθήστε το εξαιρετικό βίντεο του Στέφανου Βαμβάκου (Καθημερινή Φυσική):
Για περισσότερες πληροφορίες ακούστε το podcast:
https://open.spotify.com/episode/3DEDSg6qw2nQZerYdUTcF5
---------------------------------------
Το αποτέλεσμα των μετρήσεών μας (και των συνεργατών μας) στις 20 Μαρτίου 2022.
