Γεωμετρικά χρόνια

Ως πρώτος ελληνικός αποικισμός αναφέρεται το αποτέλεσμα των πληθυσμιακών μεταναστεύσεων και των ανακατατάξεων που συνέβησαν στον Ελλαδικό χώρο από τα μέσα του 11ου έως τα τέλη του 9ου αιώνα π.Χ.Οι μετακινήσεις αυτές οδήγησαν στον αποικισμό των νησιών του Αιγαίου, της Κύπρου, της Κρήτης, των Επτανήσων και της δυτικής ακτής της Μικράς Ασίας από ελληνικά φύλα της ηπειρωτικής Ελλάδας και την ίδρυση νέων πόλεων που αποτέλεσαν τα μετέπειτα χρόνια σημαντικά κέντρα του ελληνικού πολιτισμού. Ο αποικισμός πραγματοποιήθηκε σε διαδοχικά κύματα και κατά φυλετικές ομάδες και διακρίνεται σε Αιολικό, Ιωνικό, Δωρικό και Αχαϊκό (Αρκαδικό) αποικισμό¹.

Κατά μία ερμηνεία, το όνομα "Δωριεύς" δεν οφείλεται στην Δωρίδα, αλλά αντίστροφα αυτή η περιοχή ονομάστηκε έτσι λόγω των Δωριέων. Η κατάληξη -εύς υποδεικνύει επάγγελμα, ενώ η ρίζα δωρ- είναι γνωστή από τη μυκηναϊκή εποχή και σχετίζεται με τα δένδρα και τα ξύλα. Η εναλλαγή του όμικρον με το ωμέγα είναι συνήθης μεταξύ των διαλέκτων. Έτσι η λέξη "Δωριεύς" πιθανώς δηλώνει τον ασχολούμενο με την ξυλεία, τον ξυλοκόπο. Είναι πιθανό ότι αργότερα η χρήση του όρου διευρύνθηκε ώστε να χαρακτηρίζει όλους τους "άξεστους" ελληνόφωνους, ανάλογα με τη σύγχρονη χρήση της λέξης "βλάχος". Σχετικός θεωρείται και ο μύθος σύμφωνα με τον οποίο ο τελευταίος βασιλιάς Κόδρος, προκειμένου να σώσει τους Αθηναίους από τους Δωριείς, μεταμφιέστηκε σε ξυλοκόπο για να διεισδύσει στο στρατόπεδό τους. ¹

1. Γιατί νομίζεις ότι οι Δωριείς κινήθηκαν νότια;

Οι Δωριείς, σύμφωνα με τους ιστοριογράφους, ήταν το τελευταίο ελληνικό φύλο, που μετακινήθηκε προς τη νότια Ελλάδα. Εάν λάβουμε υπόψιν τους λόγους που οδηγούν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν, μπορούμε να δώσουμε δύο πιθανές εξηγήσεις.
• Η πρώτη εξήγηση είναι ότι ήλπιζαν να βρουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Έφυγαν δηλαδή αναζητώντας τον τόπο που τους πρόσφερε έναν καλύτερο τρόπο ζωής.
• Η δεύτερη πιθανή εξήγηση είναι ότι ίσως επιδίωκαν να γλυτώσουν από κάποιον κίνδυνο, όπως την απειλή ενός γειτονικού λαού.

2. Ποιες αλλαγές έγιναν στη ζωή των ανθρώπων στην Ελλάδα μετά την κάθοδο των Δωριέων;

Οι Δωριείς κατεβαίνοντας από την περιοχή της Πίνδου, προς τη νότια Ελλάδα, κυριάρχησαν με τη δύναμή τους και έφεραν μεγάλη αναστάτωση. Οι παλιοί κάτοικοι έγιναν είλωτες (δηλαδή δούλοι), που αναγκάστηκαν να καλλιεργούν τη γη. Άλλοι κάτοικοι αναγκάστηκαν να φύγουν διότι δεν ήταν δυνατόν να ζήσουν σε αυτά τα μέρη. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός σταμάτησε να αναπτύσσεται και τέλος, το θαλάσσιο εμπόριο πέρασε στα χέρια των Φοινίκων.