Η Σπάρτη

Η Σπάρτη

• Οι Δωριείς κατευθύνθηκαν προς την Πελοπόννησο και κατέλαβαν τη Λακωνική ιδρύοντας ένα ισχυρό κράτος με κέντρο τη Σπάρτη. Έπειτα, κάνοντας επεκτατικούς πολέμους συγκρούστηκαν με τους Μεσσήνιους τους οποίους και νίκησαν.
• Ισχυρός αντίπαλος της Σπάρτης με τον οποίο συγκρούστηκε πολεμικά ήταν το Άργος.
• Συνέπειες πολεμικής ζωής της Σπάρτηςà μετά από τους πολέμους αυτούς η ζωή στη Σπάρτη άλλαξε. Ειδικότερα, σταμάτησε να έχει εμπορικές σχέσεις με άλλες πόλεις και οι σχέσεις περιορίστηκαν. Έτσι, σιγά σιγά η Σπάρτη «κλείστηκε» στον εαυτό της και πήρε τη μορφή στρατοπέδου.
• Κοινωνικές τάξεις στη Σπάρτη:

1. Σπαρτιάτες: έχουν πλήρη δικαιώματα και ήταν κύριοι της γης. Ασχολούνταν με τα πολιτικά πράγματα και την πολεμική τέχνη.
2. Περίοικοι: ασχολήθηκαν με το εμπόριο. Ζούσαν σε οικισμούς γύρω από τη Σπάρτη και από αυτό πήραν και το όνομά τους.
3. Είλωτες: ήταν οι παλιοί κάτοικοι που έγιναν δούλοι. Υποχρέωσή τους ήταν να καλλιεργούν τη γη και να παραδίδουν ένα μέρος της παραγωγής στους ιδιοκτήτες του κτήματος. Οι Σπαρτιάτες ζούσαν διαρκώς με τον φόβο μιας επανάστασης των δούλων.

• Πολιτικοί θεσμοί: το πολίτευμα της Σπάρτης ήταν έργο του μεγάλου νομοθέτη Λυκούργου.

1. Δύο βασιλείς: η πόλη είχε δύο βασιλείς, θεσμός που προέκυψε κατά μία άποψη από το γεγονός πως κάποτε γεννήθηκαν δίδυμοι διάδοχοι. Οι δύο βασιλείς δεν είχαν πολλές αρμοδιότητες. Ήταν θρησκευτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί.
2. Πέντε έφοροι: ασκούσαν την ουσιαστική εξουσία στην πόλη. Ήταν υπεύθυνοι για την άμυνα και τις εξωτερικές σχέσεις του κράτους.
3. Γερουσία: ήταν ένα συμβούλιο από 28 άτομα που είχαν ηλικία άνω των 60 ετών. Ασχολούνταν με την προετοιμασία των θεμάτων που υποβάλλονταν για έγκριση από την Απέλλα.
4. Απέλλα: λαϊκή συνέλευση στην οποία συμμετείχαν όλοι οι Σπαρτιάτες που είχαν συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας τους (30 χρονών).

• Αγωγή των νέων: τα παιδιά από την ηλικία των 7 ετών τα αναλάμβανε η πόλη. Ζούσαν όλα μαζί σε ομάδες και μάθαιναν να υπομένουν τη σκληρή ζωή και τις κακουχίες. Διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. Ανάλογη ήταν και η εκπαίδευση των κοριτσιών, τα οποία συμμετείχαν ελεύθερα σε πολλές εκδηλώσεις της πόλης. Έπρεπε και αυτά να αποκτήσουν δυνατό σώμα και να διαπλάσουν ηθικό χαρακτήρα. Έτσι θα μπορούσαν αργότερα να γίνουν άξιες μητέρες.
• Οι Σπαρτιάτες, ανδρείοι και υπερήφανοι, άφησαν ένα υπόδειγμα γενναιότητας, μοναδικό στον κόσμο.

Παράθεμα 

ΛΑΚΩΝΙΣΜΟΣ

Οι Σπαρτιάτες μάθαιναν τα παιδιά τους να αποφεύγουν τη φλυαρία και να μιλούν σύντομα και περιεκτικά. Η διατύπωση μιας φράσης με λίγες λέξεις και έξυπνο περιεχόμενο ονομάστηκε λακωνισμός. Αλλά και ο ίδιος ο Λυκούργος μιλούσε βραχυλογικά και αποφθεγματικά. Βγάζουμε αυτό το συμπέρασμα με βάση τα λόγια του που έχουν σωθεί. Κάποτε σε κάποιον που τον ρώτησε γιατί όρισε να γίνονται τόσο μικρές και φθηνές θυσίες είπε: «Για να μην πάψουμε ποτέ να τιμάμε τον θεό». Λένε μάλιστα ότι, όταν οι συμπολίτες του τον ρώτησαν: «Πώς θα μπορούσαμε να αποκρούσουμε μιαν εχθρική έφοδο;» είπε: «Αν μένετε φτωχοί κι αν δεν επιθυμείτε ο ένας να είναι ανώτερος από τον άλλο».

Πλούταρχος, Λυκούργος, 19.

 

Ερωτήσεις:

1. Ποιες ήταν οι κοινωνικές τάξεις στη Σπάρτη;
2. Τι ήταν ο «λακωνισμός» σύμφωνα με το παράθεμα;