Οδύσσεια: ραψωδία α 1-108 (ενότητες 1 και 2)

Ενότητα 1^η

• Υπόθεση: ο ποιητής επικαλείται τη Μούσα και της ζητά να του πει τα πάθη και τις περιπέτειες του Οδυσσέα, πώς έμεινε μόνος του και πού βρίσκεται τώρα.
• Στο κυρίως προοίμιο αναφέρεται πως είναι πολυταξιδεμένος και πως έχει ταλαιπωρηθεί πολύ από τη στιγμή που τελείωσε ο πόλεμος της Τροίας και ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής μαζί με τους συντρόφους του.
• Στίχοι 9-11: γίνεται αναφορά στους συντρόφους του και στον λόγο για τον οποίο χάθηκαν. Έτσι δικαιολογείται το γεγονός πως αυτή τη στιγμή είναι μόνος του.
• Η επίκληση του ποιητή στη Μούσα θέλει να δείξει ότι όλα αυτά που γράφει ο ποιητής του τα έχει πει η θεά.
• Στην αρχή του προοιμίου δίνονται πληροφορίες για τον ήρωα και για το ήθος του.
• Ανθρωπομορφισμός: η εμφάνιση ανθρώπινων στοιχείων (συμπεριφορά, συναισθήματα, συνήθειες, μορφή κλπ.) από τους θεούς. Στίχος 19: στον στίχο αυτό έχουμε ανθρωπομορφισμό της Καλυψώς καθώς εμφανίζει συναισθήματα και συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους.
• Προοικονομία: υπάρχει όταν γνωρίζουμε από πριν κάτι που πρόκειται να συμβεί παρακάτω. Στίχοι 23-25: υπάρχει προοικονομία καθώς μαθαίνουμε από την αρχή ότι ο Ποσειδώνας θα κάνει δύσκολη την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη λόγω του θυμού του προς αυτόν.
• Το όνομα του Οδυσσέα αναφέρεται σκόπιμα στο τέλος του προοιμίου γιατί ήταν εύκολο να το καταλάβει κανείς και γιατί με αυτό τον τρόπο μπορούσε να προσελκύσει το ενδιαφέρον.
• Χαρακτηρισμός Οδυσσέα: είναι πολύτροπος, εφευρετικός, σπουδαίος πολεμιστής, οξυδερκής, έμπειρος, πολυταξιδεμένος, πολύπαθος και πολυβασανισμένος.

 

Ενότητα 2^η

• Υπόθεση: ο Ποσειδώνας έλειπε στους Αιθίοπες και τότε οι υπόλοιποι θεοί πραγματοποιούν το πρώτο τους συμβούλιο σχετικά με το θέμα του Οδυσσέα. Πρώτος πήρε τον λόγο ο Δίας, ο οποίος ξεκίνησε να μιλά θυμίζοντας σε όλους τον Αίγισθο που η συμπεριφορά του οδήγησε στην τιμωρία του. Το παράδειγμα αυτό το αναφέρει ο Δίας για να θυμίσει πως οι άνθρωποι κατηγορούν τους θεούς για αυτά που παθαίνουν ενώ το φταίξιμο είναι δικό τους καθώς οι θεοί τους προειδοποιούν και εκείνοι συνεχίζουν να αδιαφορούν. Στη συνέχεια η Αθηνά παίρνει τον λόγο. Συμφωνώντας με τον Δία συνεχίζει μιλώντας για τον Οδυσσέα. Λέει ότι βρίσκεται στο νησί της Καλυψώς θλιμμένος μακριά από το σπίτι του και δεν μπορεί να επιστρέψει αφού η θεά τον κρατά εκεί. Τότε ζητά από τον Δία να της εξηγήσει γιατί είναι τόσο θυμωμένος με τον Οδυσσέα και δεν τον βοηθά. Ο Δίας της απαντά ότι ο Ποσειδώνας έχει οργιστεί μαζί του και πως τώρα είναι καιρός κι εκείνος να επιστρέψει στην Ιθάκη. Έτσι η Αθηνά προτείνει το σχέδιό της που είναι να πάει ο Ερμής στην Καλυψώ και να της μιλήσει και η ίδια θα πάει στην Ιθάκη για να βρει και να μιλήσει στον Τηλέμαχο.
• Στην ενότητα αυτή υπάρχουν αρκετοί ανθρωπομορφισμοί (στ. 26-29, 53, 56,61,64-65, 74, 79- 81, 97- 98).
• Στους στίχους 40-47, 89- 91 και 97-108 υπάρχει προοικονομία καθώς γίνεται αναφορά σε γεγονότα που πρόκειται να δούμε στη συνέχεια.
• Υστεροφημία: η φήμη που αφήνει κανείς μετά τον θάνατό του είχε πολύ μεγάλη σημασία για τους αρχαίους. (στίχοι 106-108).

Δραστηριότητες

Να γίνει ανάγνωση των κειμένων στις σελ. 18-19 και 21-23.

Ενότητα 1^η

Ποιοι θεοί βοηθούν και ποιοι εμποδίζουν την επιστροφή του Οδυσσέα;

Θεοί που τον βοηθούν	Θεοί που τον εμποδίζουν

 

Ενότητα 2^η

Τι πρέπει να κάνει η Αθηνά και τι ο Ερμής με βάση το σχέδιο της Αθηνάς στους στίχους 97- 108;

Αθηνά	Ερμής