Τα τελευταία χρόνια υπάρχει καταιγισμός πληροφοριών σχετικά με τη διατροφή. Ακούμε συζητήσεις στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, διαβάζουμε άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, αλλά εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε τι σημαίνει υγιεινή διατροφή.
Το φαγητό είναι πολύ σημαντικό στη ζωή μας. Όχι μόνο γιατί μ’ αυτό παίρνουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να διατηρηθεί στη ζωή, αλλά και γιατί μας ευχαριστεί με τη γεύση, τη μυρωδιά, την όψη και το χρώμα του. Βέβαια, οι επιλογές μας κατευθύνονται και από άλλους παράγοντες, π.χ. οικονομικούς, θρησκευτικούς, διαθεσιμό-τητα τροφών ανάλογα με την εποχή, κυρίως όμως από τον τρόπο της ζωής μας.
Η ώρα του γεύματος μας δίνει την ευκαιρία να βρεθούμε με αγαπημένα μας πρόσωπα (οικογένεια, φίλους). Πάνω απ’ όλα, είναι απαραίτητο να από-λαμβάνουμε το φαγητό. Για να τρώμε υγιεινά δεν χρειάζεται να αποκλείσουμε από τη διατροφή μας τα αγαπημένα μας φαγητά. Υπάρχουν, όμως, τρόφιμα που δεν πρέπει να τρώμε συχνά και σε μεγάλες ποσότητες ώστε να παραμεί-νουμε υγιείς.
Πέντε είναι οι βασικές αρχές της υγιεινής διατροφής:
Η βασικότερη αρχή είναι η κάλυψη των απαιτήσεων του οργανισμού σε ενέργεια και σε θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεϊνες, λιπαρά οξέα, κτλ.). Για να είναι μια δίαιτα διατροφικά επαρκής πρέπει να περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση στη ζωή, τη φυσική δραστηριότητα και για την ανάπτυξη στα παιδιά. Οι απαιτήσεις αυτές είναι διαφορετικές για κάθε άνθρωπο, γιατί εξαρτώνται από τα ατομικά του χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος, ηλικία, κτλ.) αλλά και από τον τρόπο ζωής του (καθημερινές δραστηριότητες, άθληση, κτλ.). Άρα το διαιτολόγιο κάθε ατόμου είναι προσωπικό.
Τα τρόφιμα χωρίζονται σε έξι ομάδες:
Ομάδα 1: Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ομάδα 2: Φρούτα
Ομάδα 3: Λαχανικά
Ομάδα 4: Ψωμί, δημητριακά, πατάτες
Ομάδα 5: Κρέας, ψάρια, αλλαντικά, αβγά.
Ομάδα 6: Λάδια, λίπη και ζαχαρώδη.
Σε μια δίαιτα είναι απαραίτητη η ισορροπία. Κανένα τρόφιμο δεν περιέχει από μόνο του όλα τα θρεπτικά συστατικά, στις ποσότητες που χρειάζεται ο οργανισμός. Για να είναι ισορροπημένη η διατροφή μας, πρέπει να τρώμε καθημερινά, τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων, σε αρκετή ποσότητα, χωρίς υπερβολές. Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι οι δίαιτες που περιλαμβάνουν μονοφαγίες, αποτοξινώσεις, απεριόριστη ποσότητα κρέατος και μικρές ποσότητες υδατανθρακούχων τροφών (ομάδα 4) είναι επικίνδυνες, γιατί δεν είναι ούτε ισορροπημένες, ούτε διατροφικά επαρκείς.
Μια δίαιτα πρέπει να έχει μεγάλη θρεπτική πυκνότητα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διαλέγουμε τρόφιμα που παρέχουν όσο το δυνατό περισσότερα θρεπτικά συστατικά αλλά λιγότερη ενέργεια (θερμίδες). Για παράδειγμα, μπορούμε να πάρουμε την ίδια ποσότητα ασβεστίου είτε από 1 ποτήρι άπαχο γάλα, είτε από 50 γρ. κασέρι. Αν όμως, προτιμήσουμε το κασέρι θα πάρουμε περισσότερη ενέργεια. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποκλείσουμε εντελώς από τη διατροφή μας τροφές που δίνουν πολλές θερμίδες και λίγα θρεπτικά συστατικά.
Τρόφιμα πλούσια σε λίπος και ζάχαρη, είναι απολαυστικά, αλλά φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Παράλληλα, δίνουν πολλές θερμίδες. Έτσι, όταν τα τρώμε σε μεγάλες ποσότητες οδηγούν σε αύξηση βάρους. Γι’ αυτό, πρέπει να τα αποφεύγουμε και να τα τρώμε με μέτρο σε ειδικές περιστάσεις. Σε καθημερινή βάση πρέπει να τρώμε τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και ζάχαρη.
Στη διατροφή μας πρέπει να υπάρχει ποικιλία, δηλαδή να τρώμε διαφορετικά τρόφιμα από κάθε ομάδα τροφίμων. Π.χ., αντί για 3 πορτοκάλια, να φάμε 1 πορτοκάλι, 1 μήλο, 1 αχλάδι. Γιατί πρέπει να υπάρχει ποικιλία; Γιατί τα τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια ομάδα περιέχουν διαφορετικά θρεπτικά συστατικά σε διαφορετικές ποσότητες. Έτσι, δεν κινδυνεύουμε από έλλειψη ή περίσσεια κάποιου θρεπτικού συστατικού. Ταυτόχρονα, η ποικιλία τροφίμων κάνει πιο ευχάριστη τη ζωή μας.
Η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση βοηθά στη διατήρηση της υγείας και στην αποφυγή παθήσεων, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η υπέρταση, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, κτλ. Είναι πολύ σημαντι-κό να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να τρώμε σωστά σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, και όχι μόνο όταν καταλήξουμε να υποφέρουμε από κάποια πάθηση.
