2.2 ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΦΕ3-4

Ένα δεύτερο στοιχείο στην αντιπαράθεση της Ορθόδοξης λατρείας με την αιρετική πρακτική είναι η απόρριψη  της  τιμητικής προσκύνησης των αγίων λειψάνων  και των ιερών εικόνων από τις Προτεσταντικές ομάδες. Επίσης, και η Σύνοδος της Φρανκφούρτης της Δυτικής Εκκλησίας που συγκλήθηκε το 794 από  τον Καρλομάγνο απέρριψε τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου και υποστήριξε ότι οι εικόνες είναι διακοσμητικό στοιχείο των Ναών.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία η τιμητική προσκύνηση των αγίων λειψάνων  και των ιερών εικόνων στη λατρεία υπαγορεύεται από τη διάκριση Ουσίας και Ενέργειας στο Θεό διάκριση που απορρίπτει η δυτική θεολογία. Αν και αυτή η αλήθεια ακούγεται κάπως δυσνόητη για τον απλό πιστό, όμως έχει μεγάλο θεολογικό βάθος και ο μακαριστός καθηγητής  π. Ιωάννης Ρωμανίδης τόνιζε ότι όλες οι αιρέσεις ανέκυψαν εξαιτίας της αδυναμίας των αιρετικών να κάνουν αυτή τη σημαντική διάκριση μεταξύ Ουσίας και Ενέργειας στο Θεό, είτε λόγω αμάθειας, είτε εσκεμμένως.

Τμήμα λειψάνου από τα οστά του αγ. Γρηγορίου του Παλαμα, αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης και η τίμια κάρα του (1296-1359 μ.Χ.). Τα λείψανα του αγίου βρίσκονται στο ναό που τιμάται στο όνομά του στη γωνία των οδών Αγίας Σοφίας και Μητροπόλεως.

Αν  και η Ουσία του Θεού είναι άγνωστη και ακατάληπτη(=ακατανόητη, δεν την καταλαβαίνουμε τι ή πως είναι),  όμως γνωρίζουμε τις Ενέργειες Του και μετέχουμε(=παίρνουμε μέρος σε αυτές, συμμετέχουμε), ενωνόμαστε με αυτές. Το παράδειγμα που θα φέρουμε για να γίνει αυτό κατανοητό είναι αυτό του ήλιου. Ο ήλιος έχει μια συγκεκριμένη ουσία(=φυσική κατάσταση, από τι είναι φτιαγμένος) αλλά έχει  και τη φωτεινή και τη θερμαντική ενέργεια. Δεν γνωρίζουμε την ουσία του, είναι απροσπέλαστη(=εν μπορούμε να την καταλάβουμε) από εμάς, δεν γνωρίζουμε από τι αποτελείται αλλά αισθανόμαστε, την ενέργειά του, το φως του και τη θερμότητά του. Κατά ανάλογο τρόπο και στο Θεό δεν γνωρίζουμε την Ουσία Του αλλά μας αποκαλύπτεται με τις Ενέργειες Του, με τη Θεία Χάρη Του.

Οι Άγιοι ακτινοβολούν το άκτιστο Φως της Θεότητας καθώς μετέχουν στη θεοποιό ενέργεια και δύναμη. Όπως οι Άγιοι είναι γεμάτοι από  τη θεοποιό(=με θεϊκή ιδιότητα) ενέργεια του αγίου Πνεύματος, έτσι και οι εικόνες τους δεν είναι απλά αντικείμενα τέχνης όπως ένας ζωγραφικός πίνακας που έχουμε κρεμασμένο στο τοίχο του σπιτιού μας αλλά είναι φορείς της Θείας  Χάρης την οποία φέρουν(=έχουν μέσα τους) τα εικονιζόμενα πρωτότυπα(=τα πρόσωπα των αγίων).

Ακόμη και  μετά την κοίμηση του/της Αγίου/γίας η χάρις του αγίου Πνεύματος παραμένει στις ψυχές, στα σώματα, στους τάφους και στις άγιες εικόνες τους. Εφόσον ο Άγιος μετέχει(=παίρνει μέρος) της  χάριτος του Θεού κατά συνέπεια μέτοχοι χάριτος γίνονται και οι εικόνες τους. Η  Θεία Χάρη και η αγιότητα του εικονιζόμενου πρωτοτύπου(=προσώπου) μετέχεται(=αποκτιέται) από τους πιστούς που την προσκυνούν και τους αγιάζει.

Η παρουσία της άκτιστης Χάρης του παναγίου Πνεύματος στα πρωτότυπα εικονιζόμενα πρόσωπα και κατά συνέπεια στις εικόνες τους  ερμηνεύει  τις θαυματουργίες των εικόνων αφού, όπως λέγει η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, «διά τῶν ἁγίων εἰκόνων φαίνονται οἱ ἅγιοι θαυματουργοῦντες». Τα θαύματα των εικόνων λοιπόν συνδέονται άμεσα με τα εικονιζόμενα πρόσωπα, τα οποία όμως οφείλουν τη θαυματουργική δύναμή τους στη Χάρη του Θεού.

Η Θεία Χάρη, δεν εγκαταλείπει τα σώματά των Αγίων μετά την κοίμησή τους. Έτσι κατανοείται και η θαυματουργική δύναμη των λειψάνων των Αγίων. Αυτή η άκτιστη ενέργεια του Θεού, η Θεία Χάρις, γίνεται αντιληπτή πολλές φορές από τους πιστούς αισθητώς και ως ευωδία αλλά και δια των θαυμάτων που  ενεργούνται. Αν και  από τη φύση Του προσκυνητός είναι μόνο ο αΐδιος(=αιώνιος) και άκτιστος Θεός, οι Άγιοι, είναι προσκυνητοί και τιμώνται όχι καθεαυτοί(=αυτοί οι ίδιοι) αλλά μόνον ως μέτοχοι της άκτιστης Θείας Χάρης.

Πηγή: Πεμπτουσία