Δημοσιεύτηκε στις 8 Δεκεμβρίου, 2020
GIOCONDA by Leonardo da Vinci
mona lisa by Leonardo da Vinci
Ονομασία Μόνα Λίζα
Δημιουργός Λεονάρντο Ντα Βίντσι
Έτος δημιουργίας 1503-1519
Είδος Ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης
Ύψος 77 εκατοστά
Πλάτος 53 εκατοστά
Πόλη Παρίσι
Μουσείο Μουσείο του Λούβρου
Aς ξεκινήσουμε την αναζήτησή μας με λίγα λόγια για τον ζωγράφο:
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (14/15[1][2] Απριλίου 1452 – 2 Μαΐου 1519),[3][4] ή ντα Βίντσι, ή Λεονάρντο, ήταν Ιταλός πολυμαθής της Ύστερης Αναγέννησης που θεωρείται κατά κοινή ομολογία ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών παρά το περιορισμένο πλήθος των σωζόμενων έργων του. Η «Μόνα Λίζα» είναι το διασημότερο ζωγραφικό έργο του Λεονάρντο και το πιο διάσημο πορτραίτο στην ιστορία,[5] ενώ ο «Μυστικός Δείπνος» του είναι ο πλέον ανατυπωμένος θρησκευτικός πίνακας·[6] το σχέδιο του που έγινε γνωστό ως «Ο Βιτρουβιανός Άνθρωπος» συνιστά διάσημο πολιτιστικό σύμβολο.[7][8]
Ο ντα Βίντσι είναι επίσης γνωστός για τα σημειωματάριά του, στα οποία καταχωρούσε σχέδια και σημειώσεις επιστημονικού περιεχομένου· σε αυτά περιλαμβάνεται πληθώρα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ανατομίας, της χαρτογραφίας, της ζωγραφικής και της παλαιοντολογίας. Η συνεισφορά του Λεονάρντο στην εξέλιξη των τεχνών είναι συγκρίσιμη μόνο με εκείνη του σύγχρονού του Μιχαήλ Αγγέλου.[9]
Οι εφευρέσεις του ντα Βίντσι
Πολεμικές μηχανές
Σε χειρόγραφο του 1478 εντοπίζουμε μερικά σχέδια μηχανικών επινοήσεων που μαρτυρούν πως από την αρχή της καριέρας του σε ηλικία 27 ετών, ο Λεονάρντο σχεδίαζε απλές μηχανές: δεν ξέρουμε αν τελικά κατασκευάστηκαν, αλλά τα σχέδια του απεικονίζουν, μεταξύ άλλων, ένα βαρούλκο, ή μια παράξενη εφεύρεση για την ρύθμιση της τάνυσης τόξων ή των μετασχηματισμό εύπλαστων αντικειμένων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1470 άρχισε να σχεδιάζει πολεμικές αμυντικές ή επιθετικές μηχανές.[86]
Σε σχεδίασμα επιστολής του αναφέρεται σε μηχανές μαζικής καταστροφής, όπως όλμοι οι οποίοι μπορούν να εκσφενδονίζουν πέτρες βροχηδόν που ο καπνός τους να προκαλεί πανικό στον εχθρό.[87] Δίνει έμφαση στην ιδέα του αυτοματισμού και σχεδιάζει ένα πολεμικό άρμα —κωνοειδές όχημα ικανό να κυλά στο έδαφος εξοπλισμένο με μια σειρά όπλων που προεξέχουν στην περίμετρό του.[88]
Στα πλαίσια των πολεμικών εφευρέσεων του σχεδίασε την κατασκευή φραγμάτων με τα οποία θα εκτρεπόταν ο ποταμός Άρνος· έτσι, η πόλη της Πίζας, την οποία η Φλωρεντία του Καίσαρα Βοργία ήθελε να υποτάξει, θα στερούνταν το νερό και θα αποκοβόταν από το λιμάνι.[89] Το ίδιο είχε προτείνει κι όταν η Βενετία ετοιμαζόταν να δεχθεί επίθεση από τους Τούρκους· ήθελε να φτιάξει είδος κινητού ξύλινου φράγματος στην κοιλάδα του Οζόντσο που θα μάζευε αρχικά τα νερά και μετά θα τα απελευθέρωνε όταν οι Τούρκοι επιχειρούσαν να τη διασχίσουν.[90] Στα πλαίσια αυτής της Τουρκικής επέλασης πρότεινε τη βύθιση του τουρκικού στόλου με τη χρήση ή υποβρυχίων ή δυτών που θα ανέπνεαν μέσω μιας μάσκας με σωλήνα.[91]
Μία ακόμα από τις εμμονές του ντα Βίντσι σχετική με το νερό, ήταν η επινόηση μηχανισμών κινούμενων με νερό και μηχανισμών για τη μεταφορά νερού: έχουμε σχέδια μηχανών άντλησης νερού από υπόγειες πηγές ή μέσα από κτήρια. Εν γένει οι ιδέες αυτές είναι προϊόν επίδρασης του περίφημου κοχλία του Αρχιμήδη.[92]
Παράλληλα, σχεδίαζε τρόπους να χύνεται καυτό λάδι στα κεφάλια του εχθρού, και τεχνικές αποκόλλησης των πολιορκητικών κλιμάκων από τις επάλξεις ενός κάστρου.[93]
Πτητικές μηχανές
Στα 1487-1490 έχουμε τα πρώτα σχέδιά του για πτητικές συσκευές, με το πιο διάσημο εξ αυτών να είναι η «αεροέλικα» ή «ελικόπτερο του Λεονάρντο», ένα ξύλινο πλέγμα με μια πάνινη έλικα στην κορυφή, η οποία στροβιλιζόμενη προκαλέσει ανύψωση.[14][95] Ωστόσο αν και το εγχείρημα στηριζόταν σε ορθές αρχές της αεροδυναμικής, στερούταν της κατάλληλης πηγής ενέργειας προκειμένου να επιτευχθεί η ανύψωση·[96] έπρεπε «να επινοήσει μια μηχανική δομή που θα περιέκλειε ένα κινητήρα».[97] Για δεκαπέντε χρόνια περίπου σχεδίαζε μηχανικές πτέρυγες στα πρότυπα των φτερών των νυχτερίδων, η φυσιολογία των οποίων ήταν θεμελιώδους σημασίας για τον ίδιο.[98] Σχεδίαζε, επίσης, αλεξίπτωτα και συστήματα ασφαλείας για την πτητική μηχανή του: επρόκειτο για σάκους «δεμένους μαζί σαν τις χάντρες ενός κομπολογιού».[99][100] Ακόμα, σώζεται σχέδιό του, προάγγελος του αιωρόπτερου, με ένα πυραμιδόσχημο αλεξίπτωτο.[101]
Άλλες εφευρέσεις
Στα 1484 με 1485, το Μιλάνο πλήττεται από θανατηφόρο λοιμό και οι εμπειρίες του από αυτόν εμπνέουν τον ντα Βίντσι να σχεδιάσει μηχανές για αυτόματο πλύσιμο των δρόμων με τη χρήση ενός συστήματος υδροτροχών [102]
Ακόμα, ο Λεονάρντο επινόησε ένα υγρόμετρο με σκοπό την απόκτηση γνώσεων για τις ιδιότητες και την πυκνότητα του αέρα αλλά και του χρονικού σημείου πρόκλησης βροχής.[103] Στα 1481 χρονολογείται μια σελίδα από το σημειωματάριό του με σχέδιο ενός υγρομέτρου. Το απλό αυτό σκίτσο αναπαριστά μια ζυγαριά, στο ένα άκρο της οποίας υπάρχει μια σφαίρα από κερί και στο άλλο ένας σπόγγος. Η αρχή λειτουργίας του υγρομέτρου του ντα Βίντσι ήταν η εξής: όταν ο αέρας ήταν βεβαρημένος από υδρατμούς και, άρα, όταν επρόκειτο να βρέξει, ο σπόγγος απορροφούσε τους υδρατμούς αυτούς, γινόταν βαρύτερος και απέκλινε περισσότερο από το κερί.[104]
Επιστημονικές μελέτες
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1480, ο ντα Βίντσι καταπιανόταν με όλα σχεδόν τα επιστημονικά πεδία. Σώζονται ως σήμερα σπουδές του και σχέδια αυτόματων και μηχανοποιημένων συσκευών που αποτύπωναν την προτεραιότητα που έδινε στον αυτοματισμό και την αντικατάσταση της εργασίας.[106] Τα σχέδια του και οι εφευρέσεις του ξεπερνούσαν συχνά κατά πολύ τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής. Παράλληλα ήταν ένας ακούραστος συλλέκτης γνώσεων·[107] η βιβλιοθήκη του περιείχε έργα όπως τα Φυσικά του Αριστοτέλη και η Φυσική Ιστορία του Πλίνιου.[108] O Λεονάρντο ήταν ένας ικανός πειραματιστής που προσπαθούσε να επαληθεύσει τις ιδέες του πειραματικά, με με ακριβείς παρατηρήσεις και μετρήσεις.
Ανατομία και φυσιολογία
Τον Απρίλιο του 1489 ο Λεονάρντο ξεκίνησε τη συγγραφή ενός βιβλίου υπό τον τίτλο «Περί της ανθρώπινης μορφής», το οποίο όμως δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Δεν ήταν μόνο μια συλλογή ανατομικών παρατηρήσεων, αλλά σύνολο ολιστικών ερμηνειών για το ανθρώπινο σώμα και τις λειτουργίες του.[109] Μελετούσε τη φυσιολογία των ανθρώπων αλλά και των ζώων από τη σκοπιά της μηχανικής: συνέκρινε τις αρθρώσεις και τους τένοντες με αρμούς και βαρούλκα, και εκτιμούσε τους μυς και και τα οστά ως γρανάζια και μοχλούς μιας μηχανής.[110] Παράλληλα έκανε διάφορες μελέτες πάνω στην ανθρώπινη ανατομία, συγκρίνοντας τις «θεωρίες» του με τη μοναδική σωζόμενη σχετική θεωρία που υπήρχε την εποχή εκείνη, τον «Άνθρωπο του Βιτρούβιου». Ο Βιτρούβιος είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως το ανθρώπινο σώμα, με τα χέρια σε έκταση, μπορούσε να χωρέσει στα δύο τέλεια γεωμετρικά σχήματα, τον κύκλο και το τετράγωνο και πως το κέντρο του σώματος ήταν ο αφαλός. Ο Λεονάρντο, με τις δικές του μελέτες, διόρθωσε κάποιες ανακολουθίες του Βιτρούβιου.
ΠΑΙΔΙΑ ΑΣ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟ ΜΑΣ ΕΡΓΟ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΑΞΕΙΔΙ ΣΤΙΣ ΕΦΕΥΡΕΣΕΙΣ ΤΟΥ...
Η Μόνα Λίζα (γνωστή και ως Τζιοκόντα, ή Πορτραίτο της Λίζα Γκεραρντίνι, συζύγου του Φρανσέσκο ντελ Τζιοκόντο[1]) είναι προσωπογραφία που ζωγράφισε ο Ιταλός καλλιτέχνης Λεονάρντο ντα Βίντσι. Πρόκειται για ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης, που ολοκληρώθηκε μέσα στη χρονική περίοδο 1503-1519. Αποτελεί ιδιοκτησία του Γαλλικού Κράτους, και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Ο πίνακας, διαστάσεων 77 εκ. × 53 εκ., απεικονίζει μία καθιστή γυναίκα, τη Λίζα ντελ Τζοκόντο, η έκφραση του προσώπου της οποίας χαρακτηρίζεται συχνά ως αινιγματική.[2] Η Μόνα Λίζα θεωρείται το πιο διάσημο έργο ζωγραφικής.[3]
Ο Λεονάρντο ξεκίνησε να ζωγραφίζει τη Μόνα Λίζα το έτος 1503 ή το 1504 στη Φλωρεντία της Ιταλίας.[4] Σύμφωνα με τον σύγχρονο του Λεονάρντο, Τζόρτζιο Βαζάρι, "...αφότου ασχολήθηκε επί τέσσερα χρόνια με το έργο, το άφησε ημιτελές..."[5] Αυτή ήταν μια συνήθης συμπεριφορά του Λεονάρντο ο οποίος, αργότερα, μετάνιωσε που "δεν ολοκλήρωσε ποτέ ούτε ένα έργο".[6] Θεωρείται πως συνέχισε να ασχολείται με τη Μόνα Λίζα για τρία χρόνια αφότου εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και πως την τελείωσε λίγο πριν πεθάνει το 1519.[7] Ο καλλιτέχνης μετέφερε τον πίνακα από την Ιταλία στη Γαλλία το 1516 όταν ο βασιλιάς Φραγκίσκος Α΄ τον προσκάλεσε να εργαστεί στο Clos Lucé κοντά στο βασιλικό κάστρο στην Αμπουάζ. Πιθανότατα μέσω των κληρονόμων του βοηθού του Λεονάρντο ντα Βίντσι, Σαλάι,[8] ο βασιλιάς αγόρασε τον πίνακα για 4.000 écu και τον τοποθέτησε στο παλάτι της Fontainebleau, όπου παρέμεινε έως ότου δόθηκε στον Λουδοβίκο ΙΔ΄. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ μετέφερε το έργο στο Παλάτι των Βερσαλλιών. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου. Ο Ναπολέοντας τοποθέτησε το έργο στο δωμάτιό του, στο Παλάτι του Κεραμεικού. Αργότερα ο πίνακας επεστράφη στο Μουσείο του Λούβρου.
Το αντικείμενο του έργου
Σημείωμα του Αγκοστίνο Βεσπούτσι (1503) στο οποίο ισχυρίζεται πως ο Λεονάρντο ζωγράφιζε το πορτραίτο της Λίζα ντελ Τζιοκόντο (Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης)
Ο πίνακας πήρε το όνομά του από τη Λίζα ντελ Τζοκόντο[10][11], που ήταν μέλος της οικογένειας Γκεραρντίνι από τη Φλωρεντία και την Τοσκάνη και σύζυγος του εύπορου έμπορου μεταξιού Φρανσέσκο ντελ Τζιοκόντο.[8] Ο πίνακας ήταν παραγγελία για το καινούριο τους σπίτι και για να γιορτάσουν τη γέννηση του δεύτερου γιου τους, Αντρέα.[12] Η ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας αναγνωρίστηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης το 2005 από έναν ειδικό που ανακάλυψε ένα σημείωμα του 1503 το οποίο είχε γράψει ο Αγκοστίνο Βεσπούτσι.[13]
Διάφορες εναλλακτικές απόψεις έχουν εκφραστεί σχετικά με το θέμα. Κάποιοι μελετητές θεωρούν πως η Λίζα ντελ Τζιοκόντο ήταν το αντικείμενο μιας άλλης προσωπογραφίας, και εντοπίζουν τουλάχιστον άλλους τέσσερις πίνακες στους οποίους αναφέρεται ο Βασσάρι αποκαλώντας τους Μόνα Λίζα.[14][15]
O Σίγκμουντ Φρόυντ πίστευε πως το περιώνυμο μειδίαμα της Μόνα Λίζα ήταν αποτέλεσμα ανάκλησης ανάμνησης της μητέρας του Λεονάρντο. Άλλες προτάσεις για την ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας είναι: η μητέρα του Λεονάρντο Κατερίνα,[16] η Isabella από τη Νάπολη,[17] η Cecilia Gallerani,[18] η Costanza d'Avalos, Δούκισσα της Francavilla, η Ισαβέλλα των Έστε,[19] η Pacifica Brandano or Brandino, η Isabela Gualanda, η Κατερίνα Σφόρτσα[20][21], η Βιτόρια Κολόνα, η Ισαβέλλα της Αραγώνας, η Φιλιμπέρθα του Σαβόι, η Πατσίφικα Μπραντάνο[22] και ο ίδιος ο Λεονάρντο.[23][24] Σήμερα οι απόψεις των ιστορικών της τέχνης συγκλίνουν στην ιδέα πως ο πίνακας απεικονίζει τη Λίζα ντελ Τζιοκόντο, που πάντα ήταν η παραδοσιακή άποψη.
Δείτε την ιστορία του Leonardo και του πίνακα σαν ταινιούλα......https://www.youtube.com/watch?v=PMDDywyGJc4
Η κλοπή του πίνακα
Η φήμη του πίνακα αυξήθηκε όταν η Μόνα Λίζα κλάπηκε στις 21 Αυγούστου του 1911.[25] Την επόμενη μέρα, ο Λουί Μπερού (Louis Béroud), ένας ζωγράφος, περπατώντας στο Λούβρο, πήγε στο Salon Carré όπου εκτίθονταν η Μόνα Λίζα επί πέντε χρόνια. Ωστόσο στο σημείο όπου έπρεπε να βρίσκεται ο πίνακας, υπήρχαν τέσσερις σιδερένιοι πάσσαλοι. Ο Μπερού ενημέρωσε τον υπεύθυνο της ασφάλειας εκείνου του τομέα, οι οποίος νόμιζε πως ο πίνακας φωτογραφιζόταν για εμπορικούς λόγους. Λίγες ώρες αργότερα, ο Μπερού μαζί με τον επικεφαλής της ασφάλειας του τομέα επικοινώνησαν με τον επικεφαλής του τομέα, και επιβεβαιώθηκε πως η Μόνα Λίζα δεν βρισκόταν με τους φωτογράφους. Το Λούβρο έκλεισε για μια εβδομάδα για να διευκολυνθεί η έρευνα για την κλοπή.
Ο Γάλλος ποιητής Γκιγιώμ Απολλιναίρ, θεωρήθηκε ύποπτος, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Ο Απολλιναίρ προσπάθησε να εμπλέξει στην υπόθεση τον φίλο του, Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος επίσης ανακρίθηκε, αλλά αργότερα και οι δύο απαλλάχθηκαν των κατηγοριών.[26][27] Εκείνη τη χρονική περίοδο επικράτησε η εντύπωση πως ο πίνακας είχε χαθεί οριστικά, ωστόσο δύο χρόνια αργότερα ανακαλύφθηκε ο πραγματικός δράστης. Η Μόνα Λίζα είχε κλαπεί από τον Βιντσέντσο Περούτζια (Vincenzo Peruggia), υπάλληλο του Λούβρου, ο οποίος μπήκε στο μουσείο κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας, κρύφτηκε σε μία ντουλάπα και βγήκε από το μουσείο αφού αυτό είχε κλείσει, κρύβοντας τον πίνακα κάτω από το παλτό του.[28]. Ο Περούτζια ήταν ένας Ιταλός πατριώτης που πίστευε πως ο πίνακας του Λεονάρντο έπρεπε να επιστραφεί στην Ιταλία και να εκτίθεται σε ιταλικό μουσείο. Ένα από τα κίνητρα του Περούτζια πιθανόν να ήταν και το γεγονός ότι ένας φίλος του πουλούσε αντίγραφα του πίνακα, η αξία των οποίων θα αυξανόταν ραγδαία μετά την κλοπή του αυθεντικού. Αφού κράτησε τον πίνακα στο διαμέρισμά του για δύο χρόνια, τελικά συνελήφθη όταν προσπάθησε να τον πουλήσει στους διοικητές της πινακοθήκης Ουφίτσι στη Φλωρεντία. Ο πίνακας εκτέθηκε σε διάφορα μέρη σε όλη την Ιταλία και επεστράφη στο Μουσείο του Λούβρου το 1913. Ο Περούτζια επικροτήθηκε στην Ιταλία για τον πατριωτισμό του και εξέτισε ποινή φυλάκισης έξι μηνών για το έγκλημα που διέπραξε.[26]
Αλήθεια παιδιά πως θα έδειχνε αυτή η γυναίκα σήμερα ??
Έχετε σκεφθεί ότι ένα πορτρέτο μπορεί να κάνει τη μορφή ενός ανθρώπου διαχρονική και ανεξίτηλη σε βάθος αιώνων???Δείτε την προσωπογραφία αυτής της διάσημης γυναίκας και πως θα ΄ήταν σήμερα στη πραγματικότητα!!!!https://www.youtube.com/watch?v=EF23VQcj01E
Τέλος, εμπνευστείτε από τη μουσική του μεγάλου μας συνθέτη Μ. Χατζιδάκη που με την σειρά του ο ίδιος εμπνεύστηκε από το μειδίαμα της Gioconda https://www.youtube.com/watch?v=2HtNkbJn65o
Δείτε το official trailer της κινηματογραφικής ταινίας μυστηρίου The Da Vinci code που έχει βασιστεί στο ομώνυμο μυθιστόρημα που η πλοκή του βασίζεται στα μυστικά της τέχνης του περίφημου ζωγράφου -εφευρέτη-γεωμέτρη ,πανεπιστήμονα Leonardo.https://www.youtube.com/watch?v=5sU9MT8829k
Καλή διασκέδαση ,
Παπαντωνόπoυλος Α.