Η Ηλέκτρα, σύμβολο ανά τους αιώνες της αγάπης προς τον πατέρα και της αντιζηλίας προς τη μητέρα, είναι πρωταγωνίστρια μυθολογικών αρχαίων ελληνικών παραδόσεων, θεατρικών και άλλων λογοτεχνικών έργων. Αναφέρεται επίσης και με το όνομα Λαοδίκη. Είναι η κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας και αδερφή του Ορέστη, η Ηλέκτρα ανήκε στην καταραμένη οικογένεια των Ατρειδών. Μετά το φόνο του πατέρα της από τη γυναίκα του και τον εραστή της Αίγισθο, έμεινε στην ιστορία ως η εκδικήτρια και τιμωρός του φόνου καθώς και η ηθική αυτουργός της μητροκτονίας που επακολούθησε. Σε ό,τι αφορά τις λεπτομέρειες της πράξης, οι αρχαίοι Έλληνες τραγικοί -αλλά και οι επίγονοί τους νεότεροι συγγραφείς- μας δίνουν διαφορετικές εκδοχές του μύθου.
Η Ηλέκτρα ζει στο Άργος θρηνώντας τον πατέρα της, Αγαμέμνονα, και κατηγορώντας ανοιχτά τη μητέρα της, Κλυταιμνήστρα, και τον άντρα της, Αίγισθο, για τη δολοφονία του. Η αδελφή της, η Χρυσόθεμις, συμμερίζεται τη στενοχώρια της Ηλέκτρας και εύχεται και αυτή να επιστρέψει ο αδελφός τους, ο Ορέστης, και να εκδικηθεί, αλλά φέρεται με πολύ πιο συμβατικό τρόπο αποδεχόμενη την κατάσταση, καθώς βλέπει ότι δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Ο Ορέστης, με σύμβουλο τον παιδαγωγό του και με βοηθό τον φίλο του, Πυλάδη, επιστρέφει από τη Φωκίδα για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του και να πάρει τη θέση του ως Βασιλιά. Ο παιδαγωγός αναγγέλλει το θάνατο του Ορέστη επίτηδες κι έπειτα ο ίδιος ο Ορέστης με τον Πυλάδη κουβαλούν ένα αγγείο που υποτίθεται πως περιείχε τις στάχτες του Ορέστη. Στο άκουσμα του θανάτου του αδελφού της και έχοντας χάσει πια κάθε ελπίδα η Ηλέκτρα θρηνεί τόσο σπαρακτικά, ώστε ο Ορέστης συγκινημένος από τον θρήνο της αναγκάζεται να αποκαλύψει την πραγματική του ταυτότητα. Στη συνέχεια μπαίνει στο σπίτι και σφάζει τη μητέρα του, την Κλυταιμνήστρα. Βγάζει το σώμα της έξω σκεπασμένο με ένα σεντόνι και όταν έρχεται ο Αίγισθος, του δείχνει το σώμα λέγοντάς του ότι είναι το σώμα του Ορέστη. Όταν αυτός το αποκαλύπτει και αντιλαμβάνεται ότι είναι το σώμα της Κλυταιμνήστρας, ο Ορέστης του λέει ότι ήλθε να εκδικηθεί και τον οδηγεί μαζί με τον Πυλάδη στο ανάκτορο για να τον σκοτώσει.
Η Ηλέκτρα είναι τραγωδία του Σοφοκλή, άγνωστης χρονολογίας ενώ η Ηλέκτρα του Ευριπίδη διδάχτηκε και παίχτηκε το 413 π.Χ.
Σύμφωνα με άλλες εκδοχές για τη Θήβα, η Ηλέκτρα ήταν βασίλισσα της Σαμοθράκης και μητέρα της Αρμονίας, γυναίκας του Κάδμου του ιδρυτή της Θήβας. Η παράδοση θέλει ο γάμος του Κάδμου και της Αρμονίας, κόρης του Δία και της Ηλέκτρας (μια άλλη εκδοχή φέρει την Αρμονία ως κόρη του Άρη και της Αφροδίτης), να γίνεται στην ακρόπολη των Θηβών Καδμεία. Είναι ο πρώτος γάμος στον οποίο παρευρέθηκαν θεοί και άνθρωποι (Ησίοδος, Θεογονία 975-978). Προς τιμήν της Ηλέκτρας, μία εκ των επτά πυλών της αρχαίας Θήβας έφερε το όνομά της (Ηλέκτραι πύλαι). Ο Κάδμος και η Ηλέκτρα συνδέονται και με τη λατρεία των Καβείρων (θεότητες αρχαίας ελληνικής μυστηριακής λατρείας), που λατρεύονταν στη Θήβα και στη Σαμοθράκη.