Οι κινεζικές θρησκείες, είναι οι παραδοσιακές θρησκείες του κινεζικού λαού. Ως τέτοιες μπορούν να θεωρηθούν όσες α) έχουν αποτελέσει δημιούργημα του κινεζικού λαού και, β) όσες προήλθαν από αυτές. Έτσι, παρόλο που μεταξύ των επίσημων θρησκειών της Κίνας αναγνωρίζονται από το κινεζικό σύνταγμα σήμερα επίσης ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, αυτές οι θρησκείες, ως ξένης προελεύσεως, δεν εντάσσονται στις παραδοσιακές. Ο Βουδισμός, μ' όλο που ούτε αυτός αποτέλεσε αρχικά δημιούργημα του κινεζικού λαού, εφόσον προήλθε από την Ινδία, όμως ρίζωσε στην Κίνα και, κυρίως, μεταμορφώθηκε μέσα από μια διαδικασία σινοποίησης(=κνεζοποίηση), η οποία είχε ως αποτέλεσμα έναν καινούργιο, κινεζικό Βουδισμό. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια κινεζικές θρησκείες είναι:
Α) κινεζική λαϊκή θρησκεία. Με αυτό τον όρο εννοούμε εδώ όχι μόνο το σύνολο των θρησκευτικών εκείνων δραστηριοτήτων που μπορούν να θεωρηθούν ως ανήκουσες στη λεγόμενη «μικρή παράδοση» ("Little tradition": αυτή που περιλαμβάνει εξωθεσμικές, ιδιωτικές θρησκευτικές δραστηριότητες, όπως π.χ. προγονολατρεία, εξορκισμοί, μαγικές τελετές, μαντεία, κ.λπ.) έναντι άλλων, που μπορούν να θεωρηθούν ως «μεγάλη παράδοση» ("Great tradition": αυτή που περιλαμβάνει θεσμικές θρησκείες, δηλαδή θρησκείες που υπάρχουν ως οργανωμένοι θεσμοί), όπως κάνουν πολλοί ερευνητές, οι οποίοι διαχωρίζουν την κινεζική λαϊκή θρησκεία, (chinese folk religion) ως μία από τις θρησκείες της Κίνας, αλλά την κοινή θρησκεία, αυτήν δηλαδή που περιλαμβάνει όλα τα θρησκευτικά στοιχεία που είναι κοινά μεταξύ των Κινέζων. Αυτή είναι η θρησκεία που μετέρχεται η πλειονότητα του κινεζικού λαού. Πολλές, αν όχι όλες οι θρησκευτικές δραστηριότητες της λεγόμενης «μικρής παράδοσης», όπως κυρίως η προγονολατρεία, αλλά και η μαντεία κ.λπ. ασκούνται σχεδόν από το σύνολο αυτού του λαού.
Β) Οι θεσμοποιημένες θρησκείες. Αυτές είναι 1) ο θρησκευτικός ή λαϊκός Ταοϊσμός , ο οποίος, όπως θα δούμε, υπάρχει τόσο ως μέρος της λαϊκής, μη θεσμοποιημένης θρησκείας, που έχει ως κύριο σκοπό την μακροβιότητα ή και την αθανασία, όσο και ως θεσμοποιημένη θρησκεία, που έχει ως κύρια δραστηριότητα τους εξορκισμούς και τις τελετές για ευετηρία και κατά δεύτερο λόγο επίσης την μακροβιότητα και αθανασία, 2) ο Μαχαγιάνα Βουδισμός, δηλαδή το σύνολο των Σχολών που τον αποτελούν, 3) ο Κομφουκιανισμός ως θεσμοποιημένη θρησκεία (στο παρελθόν, ως μέρος της λεγόμενης κρατικής θρησκείας και στο παρόν ως θεσμός που έχει ως αντικείμενο τη λατρεία του αποθεωμένου Κομφούκιου και άλλων δασκάλων του Κομφουκιανισμού, 4) οι νέες θρησκείες ή νέα θρησκευτικά κινήματα κινεζικής προελεύσεως.
Οι κινεζικές θρησκείες επικρατούν στην Κίνα και την Ταϊουάν(=Ταϊβάν), αλλά και στη μεγάλη κινέζικη διασπορά των νησιών της νοτιοανατολικής Ασίας, της Αμερικής και άλλων χωρών.
Σ' όλη τη διάρκεια του Μαοϊσμού(=η κινεζική μορφή του υπαρκτού σοσιαλισμού (κομουνισμού) που πήρε το όνομά της από τον κινέζο κομουνιστή ηγέτη Μάο Τσε Τουνγκ) η παραδοσιακή θρησκεία και μάλιστα ο Κομφουκιανισμός, με το πνεύμα της ιεράρχησης των πάντων, θεωρήθηκαν ως απόρροια της ταξικής κοινωνίας, και διώχθηκαν. Από το 1950 επιβλήθηκαν στις παραδοσιακές κινεζικές θρησκείες, αλλά και στον Χριστιανισμό καθώς και στο Ισλάμ διάφοροι περιορισμοί, ενώ από το 1966, στο πλαίσιο της γνωστής «πολιτισμικής επανάστασης», άρχισαν οι διώξεις με διάφορες μορφές, όπως δημεύσεις περιουσιών, φυλακίσεις, εξορίες κ.λπ. Γι' αυτό ο βαθμός παρουσίας της κινεζικής θρησκείας στην ηπειρωτική Κίνα ήταν μέχρι πρόσφατα δυσανάλογα μικρός σε σύγκριση με εκείνον της Ταϊουάν και της διασποράς.
Ωστόσο οι πολιτικές μεταβολές που παρατηρούνται τελευταία έχουν προκαλέσει και στην ηπειρωτική Κίνα μια αναβίωση μεταξύ άλλων και των παραδοσιακών θρησκειών, καθώς και τη δημιουργία νέων. Έτσι από το 1979 άρχισε μια πολιτική ανοχής, ενώ με το σύνταγμα του 1982 παραχωρήθηκε στον κινεζικό λαό μια σχετική θρησκευτική ελευθερία. Στο πλαίσιο αυτής της ελευθερίας αναγνωρίσθηκαν από το κινεζικό σύνταγμα της ίδια χρονολογίας πέντε θρησκείες ως επίσημες, δηλαδή ο Βουδισμός, ο Ταοϊσμός, ο Κομφουκιανισμός, το Ισλάμ και ο Χριστιανισμός (ρωμαιοκαθολικός και προτεσταντικός. Ο ορθόδοξος Χριστιανισμός, επειδή η πολύ μικρή του ύπαρξη δεν ελήφθη υπόψη κατά τη σύνταξη του συντάγματος, μένει παράνομος).
Πηγή: Παπαλεξανδρόπουλος, Στ., (2010). Κείμενα Ιστορίας Θρησκευμάτων. Τεύχος 3. Η Κινεζική Θρησκεία, σ. 2-5
Στο δεσμό θα βρείτε στατιστικά στοιχεία για τη θρησκευτικότητα στη σύγχρονη Κίνα.