English

Ο πόλεμος των λέξεων, διαφορά εναντίον διαφορετικότητας!

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες: σήκωσε το χέρι αν ξέρεις τη διαφορά μεταξύ... διαφοράς και διαφορετικότητας. Υπάρχουν κάποιες αποχρώσεις, τις οποίες κατανοούν μερικοί ιδιότροποι γλωσσολόγοι. Το λεξικό Zingarelli κάτω από την επικεφαλίδα «διαφορά» δηλώνει την «διαφορετικότητα» ως πρώτη σημασία και το αντίστροφο. Αλλά όχι. Στον πόλεμο των λέξεων που διεξάγει εναντίον μας η εξουσία, απαγορεύοντας ορισμένους και εξαναγκάζοντας τη χρήση άλλων, η διαφορά και η διαφορετικότητα δεν είναι πλέον συνώνυμα. Στο ροζ σύννεφο του Newspeak ο πρώτος όρος είναι κακός, ο δεύτερος καλός.

Μοιάζει με λογοπαίγνιο και εν μέρει είναι, καθόλου ουδέτερο και καθόλου αθώο. Πρώτα η πολιτική ορθότητα, μετά το Newspeak, παραμόρφωσε την έννοια και το νόημα των λέξεων, των εκφράσεων, των τρόπων λόγου, για να τις προσαρμόσει στον τρόπο που αισθάνονται, σκέφτονται, μιλούν, που επιθυμούν οι εξουσιαστές. Εδώ, λοιπόν, δύο όροι όπως η διαφορά και η διαφορετικότητα αποκλίνουν τις έννοιές τους σε σημείο να παίρνουν αντίθετες έννοιες. Ο Gabriele D'Annunzio, ευφάνταστος ταχυδακτυλουργός της γλώσσας, έγραψε στο πρώτο του Laudi (Laus Vitae): «Ω ποικιλομορφία (διαφορετικότητα) πλασμάτων, σειρήνα του κόσμου, εγώ είμαι αυτός που σε αγαπά». Ο ποιητής της Πεσκάρα σκόπευε να αναφερθεί στο υπέροχο καλειδοσκόπιο των διαφορών, στη γοητεία της εξαιρετικής ποικιλίας της δημιουργίας και των πλασμάτων.

La guerra delle parole. Differenza versus diversità Read more

Οι θυσίες της ζωής (ΣΑΙΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΟΡ)

Ο Αβραάμ είχε ένα μήνυμα από τον Θεό, ένα πραγματικά απαίσιο μήνυμα: πρέπει να θυσιάσει τον μονάκριβο γιο του, τον Ισαάκ. Ο Αβραάμ υποφέρει. Αγαπά τον γιο του, αλλά είναι πιστός και γνωρίζει ότι πρέπει να υπακούει στον Θεό. Σε αυτή την ιστορία της Γένεσης από την Παλαιά Διαθήκη, ο Αβραάμ παίρνει τον γιο του και τον ανεβάζει σε ένα όρος, τον Μοριά, τον δένει σε έναν πέτρινο βωμό και ετοιμάζεται να τον σφάξει, όπως έχει διατάξει ο Θεός. Την τελευταία στιγμή ωστόσο ο Θεός στέλνει έναν άγγελο που σταματά τη σφαγή. Έτσι, ο Αβραάμ θυσιάζει ένα κριάρι που έχει πιαστεί σε κοντινούς θάμνους. Ο Θεός ανταμείβει την πίστη του Αβραάμ επιτρέποντας στον γιο του να ζήσει.

Η Θυσία του Αβραάμ και το θρησκευτικό δράμα»-ΓΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ: ΠΥΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ-

Read more

Tabula rasa (John Locke)

Ο Λοκ, όπως πολλοί φιλόσοφοι, είχε ευρύτατα ενδιαφέροντα. Τον ενθουσίαζαν οι επιστημονικές ανακαλύψεις των φίλων του Ρόμπερτ Μπόυλ και Ισαάκ Νεύτωνα, ενεπλάκη στην πολιτική της εποχής του και έγραφε για την εκπαίδευση. Μετά τον αγγλικό εμφύλιο πόλεμο έφυγε εσπευσμένα για την Ολλανδία επειδή κατηγορήθηκε ότι συνωμοτούσε να δολοφονήσει τον προσφάτως αποκατεστημένο βασιλιά Κάρολο Β'. Από εκεί αγωνίστηκε για την ανεξιθρησκία, τονίζοντας ότι είναι παράλογο να βασανίζει κανείς ανθρώπους για να τους αλλάξει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Η άποψή του ότι μας έχει δοθεί ελέω Θεού το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την ευτυχία και την ιδιοκτησία επηρέασε τους ιδρυτές του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Lost memoir paints revered philosopher John Locke as 'vain, lazy and  pompous' | John Locke | The Guardian

Read more

Το τέλειο νησί (Άνσελμος του Καντέρμπουρι)

Όλοι έχουμε μια ιδέα περί Θεού. Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει «Θεός», ανεξάρτητα από το αν πιστεύουμε πως όντως υπάρχει Θεός. Αυτήν τη στιγμή αναμφίβολα σκέφτεστε τη δική σας ιδέα περί Θεού. Αυτό διαφέρει πολύ από το να πείτε ότι όντως υπάρχει Θεός. Ο Άνσελμος (περ. 1033-1109), ένας Ιταλός ιερέας που αργότερα έγινε Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ, προέβει σε κάτι ασυνήθιστο. Με το Οντολογικό του Επιχείρημα αξίωσε να δείξει πως, ως ζήτημα λογικής, το γεγονός ότι έχουμε μια ιδέα περί Θεού αποδεικνύει πως όντως υπάρχει Θεός.

Saint Anselm | Franciscan Media

Read more

Απαίσια, κτηνώδης και σύντομη (ΘΩΜΑΣ ΧΟΜΠΣ)

Thomas Hobbes | Biography, Philosophy, Beliefs, Leviathan, Legacy, & Facts | Britannica

Ο Τόμας Χομπς (1588-1679) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους πολιτικούς στοχαστές. Λιγότερο γνωστό είναι ότι ήταν φανατικός με τη σωματική άσκηση. Κάθε πρωί έκανε έναν μακρύ περίπατο, δρασκελίζοντας λόφους μέχρις εξάντλησης. Σε περίπτωση που του ερχόταν καμιά καλή ιδέα ενόσω ήταν έξω, είχε ένα ειδικό ραβδί με ένα σκαφτό μελανοδοχείο στη λαβή. Αυτός ο ψηλός, ερυθροπρόσωπος, εύθυμος άνδρας με το μουστάκι και το κοντό μουσάκι υπήρξε φιλάσθενο παιδί. Όμως ως ενήλικας ήταν εξαιρετικά υγιής, και σε μεγάλη ηλικία έπαιζε μάλιστα και τένις. Έτρωγε πολλά ψάρια, έπινε ελάχιστο κρασί, και τραγούδαγε -σε κλειστά δωμάτια, χωρίς να ακούγεται- για να εξασκεί τους πνεύμονές του. Και, φυσικά, όπως πολλοί φιλόσοφοι, το μυαλό του ήταν άκρως δραστήριο. Το αποτέλεσμα ήταν να ζήσει 91 χρόνια, ένα εκπληκτικό νούμερο για τον 170 αιώνα, όταν το μέσο προσδόκιμο ζωής ήταν 35 χρόνια. Read more

Η αλεπού και το λιοντάρι (Νικόλο Μακιαβέλι)

Νικολό Μακιαβέλι: Η εξουσία και η σχέση της με την αγάπη και το φόβο - Cat  Is Art

Κάποιες φορές είναι καλύτερα να λέμε ψέματα, να αθετούμε τις υποσχέσεις μας, ακόμα και να δολοφονούμε τους εχθρούς μας. 'Ενας ηγεμόνας δεν πρέπει να νοιάζεται για την τήpηση του λόγου του. 'Οπως το έθεσε ο Μακιαβέλλι, ένας αποτελεσματικός ηγεμόνας πρέπει «να μάθει πώς να μην είναι καλός». Το σημαντικότερο είναι να παραμείνει στην εξουσία, και κάθε τρόπος επίτευξης αυτού είναι αποδεκτός. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το βιβλίο στο οποίο ο Μακιαβέλλι εκφράζει αυτές τις απόψεις, Ο ηγεμόνας, είναι διαβόητο από τότε που εκδόθηκε, το 1532. Κάποιοι το έχουν περιγράψει ως σατανικό, ή στην καλύτερη περίπτωση ως ένα εγχειρίδιο για κακοποιούς άλλοι θεωρούν πως είναι η πιο ακριβής θεώρηση που έχει γραφτεί ποτέ για το τι συμβαίνει πραγματικά στην πολιτική. Read more

Ποιος αξίζει τι; (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ)

Aristotle, Ancient Greek Philosopher a | Stock Image - Science Source Images

Στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσουμε να κάνουμε λόγο για την έννοια της δικαιοσύνης στον Αριστοτέλη. Για αυτόν η δικαιοσύνη έχει δύο έννοιες, του τέλους ή σκοπού και της τιμής. Τιμής με την έννοια ποιες αρετές τιμά και ποιες αδικίες καταδικάζει.  Σε αυτό θα μας βοηθήσει ένα κείμενο του Michael Sandel, από το βιβλίο του Δικαιοσύνη. Τι είναι το σωστό;

POIOS AKSIZEI TI. ARISTOTELIS

 

Ο λειαντής φακών (Βαρούχ Σπινόζα)

Φιλ194: Μπαρούχ Σπινόζα (3) - Vigla

Σήμερα πρόκειται να μάθουμε:
  • για τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης του Βαρούχ Σπινόζα
  • την άποψη του για το Θεό και τη φύση
  • για την ελευθερία του ανθρώπου στις πράξεις και τις επιλογές του (ελεύθερη βούληση)
  • το μονισμό
  • και τον πανθεϊσμό.

Οι περισσότερες θρησκείες διδάσκουν πως ο Θεός υπάρχει κάπου εκτός κόσμου, ίσως στον παράδεισο. Ο Μπαρούχ Σπινόζα (1632-1677) έκανε την ασυνήθιστη σκέψη ότι ο Θεός είναι ο κόσμος. Έγραφε για «τον Θεό ή τη Φύση», με την έννοια ότι οι δύο λέξεις αναφέρονται στο ίδιο πράγμα. Ο Θεός και η φύση είναι δύο τρόποι περιγραφής του ίδιου πράγματος: Ο Θεός είναι φύση και η φύση είναι Θεός. Αυτό είναι μια μορφή πανθεϊσμού - η πίστη ότι ο Θεός είναι τα πάντα. Πρόκειται για μια ριζοσπαστική ιδέα που του προξένησε ένα σωρό προβλήματα.  Read more

Βάλτε στοίχημα!

Blaise Pascal - Christianity Today

Αν ρίξετε ένα νόμισμα, θα έρθει κορόνα ή γράμματα. Η πιθανότητα για το καθένα είναι πενήντα τοις εκατό, εκτός αν το νόμισμα είναι πειραγμένο. Έτσι, δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά ποντάρετε, αφού η πιθανότητα να έρθει κορόνα είναι ίδια με την πιθανότητα να έρθουν γράμματα. Αν δεν είστε σίγουρος για την ενδεχόμενη ύπαρξη του Θεού, τι πρέπει να κάνετε; Μοιάζει άραγε η επιλογή σας με τη ρίψη του νομίσματος; Πρέπει άραγε να στοιχηματίσετε ότι ο Θεός δεν υπάρχει και να ζήσετε όπως θέλετε; Ή θα ήταν πιο ορθολογικό να δράτε ωσάν να υπάρχει ο Θεός, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτό είναι αληθές; Ο Μπλαιζ Πασκάλ (1623-1662), που πράγματι πίστευε στον Θεό, στοχάστηκε βαθιά αυτό το ζήτημα. Read more

Ο άνδρας που έθετε ερωτήματα

Πριν από 2.400 χρόνια στην Αθήνα, ένας άνδρας θανατώθηκε επειδή έθετε υπερβολικά πολλά ερωτήματα. Φιλόσοφοι υπήρχαν και πριν από αυτόν, αλλά με τον Σωκράτη η φιλοσοφία πραγματικά απογειώθηκε. Αν η φιλοσοφία έχει έναν προστάτη άγιο, αυτός είναι ο Σωκράτης.

Socrates Illustrations & Vectors

Πλακουτσομύτης, κοντόχοντρος, ατημέλητος και κάπως παράξενος, ο Σωκράτης δεν ταίριαζε στο περιβάλλον του. Ήταν άσχημος και συχνά άπλυτος, αλλά είχε μεγάλο χάρισμα και λαμπρό μυαλό. Όλοι στην Αθήνα συμφωνούσαν πως δεν υπήρξε ποτέ κάποιος όμοιός του, και πιθανόν δε θα εμφανιζόταν ποτέ ξανά στο μέλλον. Ήταν μοναδικός. Ήταν όμως και τρομερά ενοχλητικός. Έβλεπε τον εαυτό του σαν μια αλογόμυγα που τσιμπάει άσχημα – σαν ένα τσιμπούρι που ενοχλεί, αλλά δεν προκαλεί σοβαρή ζημιά. Σε αυτό δε συμφωνούσαν πάντως όλοι στην Αθήνα. Κάποιοι τον αγαπούσαν, ενώ άλλοι θεωρούσαν την επιρροή του επικίνδυνη. Read more