Μήνας: Δεκέμβριος 2024

Στόχοι

Με τη διδασκαλία της υποενότητας ο/η μαθητής/τρια πρέπει: • Να συνειδητοποιήσει τη συμβολή των σκεπτικιστικών αποριών ως κινήτρων "δράσης" στη διαδικασία απόκτησης γνώσης. • Να εξοικειωθεί και ν' αφομοιώσει βασικές φιλοσοφικές έννοιες, που τις συναντά κανείς πολύ συχνά στον ευρύτερο χώρο του στοχασμού, όπως την έννοια του δογματισμού, του σκεπτικισμού κτλ. • Να κατανοήσει ότι, παρ' ότι ο σκεπτικισμός, ως γνωσιολογικό σύστημα, θεωρεί ανέφικτη την απόκτηση κάποιας γενικά ισχύουσας αλήθειας, εντούτοις αποτελεί αφετηρία γόνιμης κριτικής και ανταλλαγής επιχειρημάτων. • Να εκφράσει τις δικές του/της σκεπτικιστικές αμφιβολίες για το πώς πραγματικά είναι ο κόσμος και το πώς μας φαίνεται πως είναι. • Να προβληματιστεί σχετικά με την (ανα)ζήτηση κριτηρίων και στέρεων θεμελίων βάσει των οποίων κάποιες εντυπώσεις και σκέψεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως αξιόπιστες, προκειμένου να υπερνικηθούν οι υπερβολικές σκεπτικιστικές αμφιβολίες.

Κάποιος σας χτυπά την πόρτα. Μπροστά σας στέκεται ένας νεαρός που χρειάζεται βοήθεια. Είναι τραυματισμένος και αιμορραγεί. Τον βάζετε μες στο σπίτι και τον βοηθάτε, τον κάνετε να νιώθει άνετα και ασφάλεια και καλείτε ένα ασθενοφόρο. Αυτό προφανώς είναι το ορθό. Αν όμως τον βοηθήσετε επειδή τον λυπάστε, σύμφωνα με τον Ιμμάνοuελ Καντ, αυτό δε θα είναι μια ηθική πράξη. Η συμπόνια σας δεν έχει σχέση με την ηθικότητα της πράξης σας. Είναι μέρος του χαρακτήρα σας, αλλά άσχετη με το ορθό και το εσφαλμένο. Η ηθικότητα για τον Καντ δεν αφορά μόνο το τι κάνετε, αλλά και το γιατί το κάνετε. Όσοι κάνουν το ορθό δεν το κάνουν απλώς επειδή έτσι αισθάνονται: η απόφαση πρέπει να βασίζεται στον ορθό λόγο, που σας λέει ποιο είναι το καθήκον σας, ανεξάρτητα από το πώς τυγχάνει να αισθάνεστε.

Διαβάστε περισσότερα "Κι αν αυτό το έκαναν όλοι; (Εμμανουήλ Καντ)"

Στην ενότητα αυτή πρόκειται να:

• συνειδητοποιήσουμε τη συμβολή των σκεπτικιστικών αποριών ως κινήτρων "δράσης" στη διαδικασία απόκτησης γνώσης,
• εξοικειωθoούμε και ν' αφομοιώσουμε βασικές φιλοσοφικές έννοιες, που τις συναντά κανείς πολύ συχνά στον ευρύτερο χώρο του στοχασμού, όπως την έννοια του δογματισμού, του σκεπτικισμού κ.α.
• κατανοήσουμε ότι, παρ' ότι ο σκεπτικισμός, ως γνωσιολογικό σύστημα, θεωρεί ανέφικτη την απόκτηση κάποιας γενικά ισχύουσας αλήθειας, εντούτοις αποτελεί αφετηρία γόνιμης κριτικής και ανταλλαγής επιχειρημάτων,
• εκφράσουμε τις δικές μας σκεπτικιστικές αμφιβολίες για το πως πραγματικά είναι ο κόσμος και το πως μας φαίνεται πως είναι.

 

Η πεποίθηση «Τώρα είμαι ξύπνιος και διαβάζω αυτό» μοιάζει μάλλον σίγουρη σ' εσάς. Είστε ξύπνιοι, ελπίζω, και διαβάζετε. Πώς γίνεται να αμφιβάλλετε; Έχουμε όμως ήδη αναφέρει ότι μπορεί να σκέφτεστε ότι είστε ξύπνιοι σε ένα όνειρο. Πως ξέρετε ότι δεν ονειρεύεστε τώρα; Μπορεί να νομίζετε ότι οι εμπειρίες σας παραείναι ρεαλιστικές και λεπτομερείς για να αποτελούν όνειρα· αλλά πολλοί άνθρωποι βλέπουν άκρως ρεαλιστικά όνειρα. Είστε σίγουροι ότι δε βλέπετε τώρα ένα όνειρο; Πως το ξέρετε; Ίσως τσιμπήσατε τον εαυτό σας για να δείτε αν κοιμάστε. Αν δεν το κάνατε, κάντε το. Τι αποδεικνύει; Τίποτα. Θα μπορούσατε να ονειρεύεστε πως τσιμπάτε τον εαυτό σας. Συνεπώς, μπορεί να ονειρεύεστε. Ξέρω ότι δεν το νιώθετε και ότι μοιάζει άκρως απίθανο, αλλά υπάρχει μια ελάχιστη αμφιβολία για το αν είστε ξύπνιοι ή όχι. Έτσι, εφαρμόζοντας τη Μέθοδο Αμφιβολίας του Ντεκάρτ, πρέπει να απορρίψετε τη σκέψη «Τώρα είμαι ξύπνιος και διαβάζω αυτό» ως όχι απολύτως βέβαιη.
Διαβάστε περισσότερα "Μήπως ονειρεύεστε; (Ρενέ Ντεκάρτ ή Καρτέσιος)"