Στις 28 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την έναρξη ενός πολέμου. Ένα βίντεο με τα γεγονότα εκείνης της ημέρας:

Στον χάρτη βλέπουμε τις μάχες μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών μέχρι τον Απρίλιο του 1941.

Όπως θα δείτε μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό, η ελληνική αντεπίθεση είχε σαν αποτέλεσμα οι Ιταλοί να υποχωρήσουν στα βάθη της Αλβανίας.

Ο αρχηγός των Ιταλών τότε λέγοταν Μπενίτο Μουσολίνι (ή αλλλιώς Ντούτσε). Αμέσως κυκλοφόρησαν τραγούδια και γελοιογραφίες που τον κορόιδευαν.

Ένας σπουδαίος ποιητής μας, ο Οδυσσέας Ελύτης, πολέμησε στα βουνά της Αλβανίας. Την εμπειρία του τη μοιράζεται σε ένα έργο του το "Άξιον εστί". Ένα απόσπασμα από το βιβλίο μας:

Η πορεία προς το μέτωπο*

Ξημερώνοντας του Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες. Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί, από Χιμάρα ως Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ' την πρώτη μέρα, συνέχεια, κι είχαν μείνει σχεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο.

Δώδεκα μέρες κιόλας είχαμε μεις πιο πίσω, στα χωριά. Κι απάνω που συνήθιζε το αυτί μας πάλι στα γλυκά τριξίματα της γης και δειλά συλλαβίζαμε το γάβγισμα του σκύλου ή τον αχό της μακρινής καμπάνας, να που ήταν ανάγκη, λέει, να γυρίσουμε στο μόνο αχολόι που ξέραμε: στο αργό και στο βαρύ των κανονιών, στο ξερό και στο γρήγορο των πολυβόλων.

Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ' τον άλλο, ίδια τυφλοί. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας. Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, φέγγοντας μ' ένα μικρό δαδί, μια μια μοιραζόμασταν τη σταφίδα. Ή φορές πάλι, αν ήταν βολετό, λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν με λύσσα ώρες πολλές, όσο να τρέξουν τα αίματα. Τι μας είχε ανέβει η ψείρα ως τον λαιμό, κι ήταν αυτό πιο απ' την κούραση ανυπόφερτο. Τέλος, κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα, σημάδι ότι κινούσαμε, και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά να κερδίσουμε δρόμο, πριχού ξημερώσει και μας βάλουνε στόχο τα αεροπλάνα.

Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον εστί

 

Και μία μαρτυρία στρατιώτη από το αλβανικό μέτωπο:

Τον Απρίλιο του 1941 επιτίθεται στη χώρα μας ο πανίσχυρος γερμανικός στρατός. Οι Γερμανοί κατακτούν την Ελλάδα και φέρονται ανελέητα στους Έλληνες.

Ακολουθεί ο πολύ σκληρός χειμώνας του 1941-1942. Η πείνα εκείνης της περιόδου έχει σαν αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 300.000 άνθρωποι, κυρίως παιδιά. Το 1941 η συγγραφέας Ζωρζ Σαρή έζησε την Κατοχή και την πείνα από κοντά. Ας διαβάσουμε πώς περιγράφει την περίοδο αυτή:

Η Πείνα

Έτσι μού έρχεται να κλαίω, να κλαίω συνέχεια. Όταν θα τελειώσει τούτος ο φριχτός χειμώνας, θα γράψω μια τραγωδία που θα αρχίζει έτσι: «Πατάω ένα κουμπί και βγαίνει μια χοντρή και λέει στα παιδάκια νιξ φαΐ». Ύστερα θα παρουσιάζεται ο χορός. Παιδάκια σκελετωμένα που θα τραγουδάνε μια λέξη, μόνο μια λέξη. Θα την τραγουδάνε σε μονότονο ρυθμό: «Πεινάω. Πεινάω». Τίποτε άλλο ως το τέλος, όσο θα κρατάει η τραγωδία. Ο Βίκτορας Ουγκό για να γράψει τους Άθλιουςμεταχειρίστηκε χιλιάδες λέξεις. Εγώ θα μεταχειριστώ μόνο μία: το ρήμα πεινάω, που θα τα λέει όλα. Τα παιδάκια μου θα τραγουδάνε και κάθε πεινάω θα είναι και μια εικόνα. Ίσως να χρειαστεί να γράψω πολλούς τόμους, γιατί θα έχει πολλά πεινάω. Δε χρειάζεται να τα γράψω με τη σειρά, δηλαδή πρώτα τούτο το πεινάω κι ύστερα το άλλο το πεινάω. Αν θέλω, αρχίζω από το τέλος. Τώρα εγώ σε ποιο πεινάω βρίσκομαι;

Η κοιλιά μου είναι φουσκωμένη σαν μπαλόνι και πεινάω. Σήμερα λιποθύμησα. Πεινάω, ουφ, έμμονη ιδέα μού έχει γίνει τούτο το ρήμα. Θα παίξω για να περάσει η ώρα. Θα βάλω τα ρήματα στη γραμμή, να παραβγούνε στο τρέξιμο. Το πεινάωτερματίζει πρώτο, δεύτερο ακολουθεί το κρυώνω, τρίτο το φοβάμαι και σε μεγάλη απόσταση πίσω τους το πονάω, το μισώ, το αγαπώ. Το γελώ, ξεφτίδι, ούτε ξεκίνησε από την αφετηρία.

Ζωρζ Σαρή, Όταν ο ήλιος..., εκδ. Kέδρος, Aθήνα, 1971

 

Μία από τις πιο ηρωικές σελίδες της αντίστασης ήταν οι "σαλταδόροι" μικρά παιδιά που έκλεβαν τρόφιμα από γερμανικές αποθήκες και φορτηγά και ήταν γνωστά ως "ξυπόλυτο τάγμα".

Ήδη από το 1941 και μετά οργανώνεται ένα μεγαλειώδες κίνημα αντίστασης στη χώρα μας, ίσως, ένα από τα μεγαλύτερα (σίγουρα το πιο ενδιαφέρον) σε όλη την Ευρώπη. Αντιστασιακές ομάδες πολλές οργανώνουν αντιστασιακές ενέργειες εναντίον των Γερμανών.

Και οι Γερμανοί οργανώνουν αντίποινα. Στον παρακάτω χάρτη μπορείτε να δείτε τα χωριά που κατέστρεψαν οι Γερμανοί μόνο στην Ήπειρο.