Posted on May 12, 2023
Σύγχρονος αθλητισμός
Σύγχρονος αθλητισμός
Ο ξυπόλυτος Aιθίοπας αθλητής διασχίζει την πλατεία του Κολοσσαίου υπό το φως των πυρσών, σε μια Ολυμπιάδα που οι
Ιταλοί περίμεναν πενήντα δύο χρόνια για να διοργανώσουν*. Και τα κατάφεραν άριστα, μπλέκοντας το παλιό με το σύγχρονο. Ωστόσο, ο φωτισμός των δρόμων ήταν κακός και η ώρα του μαραθωνίου τέτοια, ώστε χρειάστηκαν εκατοντάδες πυρσοί που κρατούσαν εκατοντάδες στρατιώτες και νεαροί μαθητές του σχολείου για να βλέπουν οι δρομείς πού πάνε από κάποιο σημείο και πέρα. Ήταν απαραίτητο: Οι Ιταλοί προτίμησαν να βάλουν τον μαραθώνιο αργότερα για να αποφύγουν οι δρομείς την αφόρητη κουφόβραση και την εκνευριστική υγρασία του ρωμαϊκού Σεπτέμβρη.
Εκείνο το βράδυ του μεγάλου τελικού του πιο ιερού των αγωνισμάτων επέλεξε και η αφρικανική γη για να στείλει το μήνυμα της ύπαρξής της, της διαμαρτυρίας της. Επέλεξε τα γυμνά πέλματα ενός παιδιού της, του Αμπέμπε Μπικίλα, να είναι αυτά που θα διασχίζανε με το δικό τους τρόπο το δρόμο – αγώνισμα που γίνεται στην ανάμνηση μιας νίκης.
Ήταν ο τρίτος μαραθώνιος στη ζωή του Αμπέμπε Μπικίλα. Ο λεπτοκαμωμένος και λιγομίλητος αθλητής είχε κάνει με τον προπονητή του πολύ συγκεκριμένα και εμπεριστατωμένα σχέδια: Αν όλα πήγαιναν καλά και βρισκόταν σχετικά μπροστά, θα ανέπτυσσε ταχύτητα και θα έκανε την τελική του επίθεση δυο χιλιόμετρα πριν το τέλος. Αν είχε δυνάμεις.
Αυτό και έγινε. Ο Μπικίλα είχε δυνάμεις. Τα δυο μαύρα πέλματα που είχαν πάνω τους τα ακούσματα της σαβάνας, τη λάσπη του Γαλάζιου Νείλου, την υγρασία των βουνοκορφών του Ρας Ντασάν, τα σκισίματα από τα βότσαλα της λίμνης Τάνα, κατάπιναν ακούραστα την καυτή άσφαλτο.
Βρισκόταν συνεχώς επικεφαλής μαζί με τον Μαροκινό Αμπντεσελέμ και έναν Νεοζηλανδό να τους καταδιώκει. Στα τελευταία χιλιόμετρα ο ξυπόλυτος αθλητής άνοιξε τον διασκελισμό του. Ο Αμπντεσελέμ δεν είχε δυνάμεις να τον ακολουθήσει, του φώναξε μάλιστα κάτι στα αραβικά. Κάτι σαν «στο καλό» ή «στην ευχή του Θεού». Ο Μαροκινός είχε καταλάβει ότι έχασε και ότι νικητής θα ήταν ο Αιθίοπας.
Λίγα χρόνια αργότερα οι Κενυάτες, οι Τυνήσιοι, οι Αλγερινοί θα ένωναν τις δυνάμεις τους με τους Μαροκινούς και τους Αιθίοπες για να φτιάξουν ένα τρομερό, σχεδόν αχτύπητο, αθλητικό μπλοκ.
Δημήτρης Κωνσταντάρας – Μάνος Κοντολέων, Δόξα και δάκρυ, εκδ. Πατάκη, Aθήνα, 2000 (διασκευή)
Πρόκειται για τους δέκατους έβδομους Ολυμπιακούς Αγώνες, του 1960, στην Ρώμη. Οι Ιταλοί περίμεναν πάνω από πενήντα χρόνια για να πάρουν την διοργάνωση, αφού οι αγώνες του 1908, που επρόκειτο να γίνουν στην Ρώμη, έγιναν στον Λονδίνο λόγω φοβερής έκρηξης του Βεζούβιου το 1906.
Updated on May 16, 2023
Σχολιάστε το κείμενο
Ο αθλητισμός
στην αρχαία Ελλάδα
Τα δυο έπη του Ομήρου, η Οδύσσεια και η Ιλιάδα, μας φέρνουν σε επαφή με μια κοινωνία όπου ο αθλητισμός έχει εισδύσει σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής, δημόσιας και καθημερινής. Η αγάπη για την άθληση κυριαρχεί παντού: νέοι άνθρωποι χαίρονται την έντονη σωματική προσπάθεια, τρανοί αρχηγοί και ήρωες αγωνίζονται να έρθουν πρώτοι, ενώ γύρω ένα πλήθος –λαός ή στρατός– δονείται από ενθουσιασμό παρακολουθώντας τις επιδόσεις τους. Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά σε μια κοινωνία που, παράλληλα με τα ηρωικά της ιδανικά, χαρακτηρίζεται και από ένα γνήσιο αθλητικό πνεύμα.
Η έφεση για άθληση είναι διάχυτη και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Τη συναντάμε στις περιγραφές των αγώνων που έγιναν για να τιμηθεί ο νεκρός Πάτροκλος, αλλά και στους αγώνες που οργάνωσαν οι Φαίακες για να διασκεδάσουν τη θλίψη του Οδυσσέα. Όλοι οι ομηρικοί ήρωες λαχταρούν να διακριθούν στους αγώνες: κάθε ήρωας είναι και ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει τους άλλους.
Ο ιδανικός ήρωας, όπως φαίνεται στα ομηρικά έπη, διαθέτει σωματική και ψυχική αλκή και είναι έξυπνος και ανδρείος. Οι αγώνες δίνουν την ευκαιρία στους ήρωες-αθλητές να κάνουν επίδειξη υπεροχής, να εκδηλώσουν τη λαχτάρα τους για τη νίκη, να χαρούν τον ίδιο τον αγώνα. Ωστόσο, η έντονη επιθυμία να νικήσουν δεν τους οδηγεί σε βιαιότητες. Το αθλητικό πνεύμα και οι εκδηλώσεις μεγαλοψυχίας δε λείπουν από τους αντιπάλους.
Η αφορμή των αγώνων είναι διαφορετική στα δυο έπη: Στην Ιλιάδα είναι ένα ταφικό έθιμο και οι αγώνες σχετίζονται με θρησκευτικές εκδηλώσεις. Στην Οδύσσεια γίνονται για να τιμηθεί ένας ξένος.
Τα αθλήματα που περιγράφονται στην Ιλιάδα είναι με τη σειρά: η αρματοδρομία, η πυγμαχία, η πάλη, ο δρόμος, η τοξοβολία με στόχο και το ακόντιο. Τα έπαθλα τα προσφέρει ο ίδιος ο Αχιλλέας. Βραβεία δίνονται και στους νικητές και στους νικημένους. Για τους Φαίακες η απλή χαρά της σωματικής προσπάθειας και η επιδίωξη της νίκης φαίνονται να είναι τα κυρίαρχα στοιχεία των αγώνων. Αξιοσημείωτο είναι ότι στους αγώνες αυτούς έπαθλα δε δίνονται. Η ανταμοιβή του αθλητή είναι η ικανοποίηση ότι ήρθε πρώτος.
Δυο σημεία αξίζει ιδιαίτερα να τονίσουμε. Οι ομηρικοί ήρωες ξέρουν να εκτιμούν την αξία της άσκησης. Οι Φαίακες συχνά τονίζουν: «ο Οδυσσέας δείχνει έμπειρος» και «φαίνεται να ξέρει από αγωνίσματα». Αυτό το συμπεραίνουν από τη ρωμαλέα κορμοστασιά του, από τα δυνατά μπράτσα του και τις γερές κνήμες του. Ο ίδιος ο Οδυσσέας παινεύεται ότι αθλείται από τα νιάτα του και πως και τώρα, μετά από τόσα βάσανα, μπορεί να τους νικήσει στην πάλη και στην πυγμή, στο τόξο και στο δίσκο.
Το δεύτερο και πιο σημαντικό στοιχείο είναι η υψηλή εκτίμηση με την οποία η ομηρική κοινωνία περιβάλλει τον αθλητισμό και τους αθλητές. Στην Ιλιάδα όλοι οι αρχηγοί του στρατού, ακόμα και ο ίδιος ο Αγαμέμνονας, αθλούνται. Οι Φαίακες θεωρούν ότι το σημαντικότερο για έναν πολίτη, σπουδαιότερο και από το εμπόριο και τα πλούτη, είναι «αυτό που μπορεί να επιτύχει κανείς με τα χέρια και τα πόδια του», δηλαδή αθλητικές επιδόσεις, που αποσπούν τον άνθρωπο από την καθημερινότητα και τον ανεβάζουν στη σφαίρα των υψηλών ιδανικών.
Στον ρωμαλέο ομηρικό κόσμο δεν υπάρχει θέση για ήρωες που δεν είναι αθλητές.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, Eκδοτική Aθηνών, Aθήνα, 1982
- Ποιες ήταν οι αφορμές για τη διοργάνωση αγώνων στην ομηρική εποχή;
- Για ποιο λόγο οργάνωσαν αγώνες οι Αχαιοί στην Ιλιάδα και οι Φαίακες στην Οδύσσεια;
- Ποια αθλήματα περιγράφονται στην Ιλιάδα;
- Από ποια σημεία του κειμένου φαίνεται ότι οι ομηρικοί ήρωες, αλλά και ολόκληρη η ομηρική κοινωνία, εκτιμούσαν την αξία της άσκησης, του αθλητισμού και των αθλητών;
- Από ποια σημεία του κειμένου φαίνεται ότι ο ήρωας, ο ηγέτης (ή απλά κάθε ολοκληρωμένος πολίτης) έπρεπε να έχει και προσόντα αθλητή;
- Ποια από αυτά τα προσόντα είχε ο Οδυσσέας;
- Τι τίτλο θα βάζατε στο κείμενο;
- Ποιο είναι το είδος του κειμένου;
- Ποιος έχει εκδώσει το κείμενο;
- Ποιο πρόσωπο χρησιμοποιεί και γιατί;
- Τι θέλει να πετύχει ο συγγραφέας;