«Δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα έχει φαγητό για μια μέρα. Δίδαξε τον πώς να ψαρεύει και θα έχει φαγητό για μια ζωή» (κινέζικη παροιμία)
Μέγιστος στόχος της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι το να μάθει ο μαθητής ΠΩΣ να μαθαίνει, να αναπτύξει ένα ρεπερτόριο διαδικασιών σκέψης…
Μπορεί η χρήση στρατηγικών μάθησης να βελτιστοποιήσει τη διαδικασία της μάθησης· κι αν ναι, μπορούν τέτοιου είδους στρατηγικές να διδαχτούν στους μαθητές; Η απάντηση είναι ένα ηχηρό ΝΑΙ. Τι είναι όμως οι στρατηγικές μάθησης; Όλες εκείνες οι τακτικές που χρησιμοποιεί κάποιος συνειδητά ή ασυνείδητα για τη διευκόλυνση της διαδικασίας της μάθησης και την κωδικοποίηση του προς εκμάθηση υλικού, τη συγκράτηση και την ανάκλησή του για την επίτευξη κάποιου μαθησιακού στόχου (λ.χ. πανελλήνιες εξετάσεις).
Οι στρατηγικές μάθησης είναι πολλές και ποικίλες και τις εφαρμόζουμε όλοι προκειμένου να κατακτήσουμε τη γνώση. Από τις σημειώσεις στο περιθώριο, την υπογράμμιση, τα διαγράμματα, τους νοητικούς χάρτες, τη δημιουργία «εικόνων», μέχρι τη σύνδεση με την προϋπάρχουσα γνώση (brainstorming), την ανάκληση, τη βιωματικότητα, τη διαθεματικότητα κι ένα σωρό άλλους τρόπους που διαφοροποιούνται και προσαρμόζονται στο κάθε άτομο σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα, τις δυνατότητες ή τις ιδιαιτερότητές του κι ανάλογα με το προς εκμάθηση υλικό.
Στόχος της διδασκαλίας αυτών των μεθόδων είναι η κατάκτηση της μεταγνώσης. Μεταγνώση είναι η επίγνωση του τρόπου λειτουργίας της σκέψης μας και των τρόπων με τους οποίους επεξεργαζόμαστε τη γνώση, του τί ξέρουμε και τί δεν ξέρουμε· με λίγα λόγια είναι η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τις δυνατότητές του (αυτοεκτίμηση- αυτορύθμιση). Πρόκειται για γνώση δευτέρου επιπέδου, διότι αναφέρεται στην επίγνωση του ατόμου για την ίδια του τη γνώση, αλλά και τη συμπεριφορά του ως λύτη προβλημάτων.
Μετ
αγνώση είναι η επίγνωση του τρόπου λειτουργίας της σκέψης μας και των τρόπων με τους οποίους επεξεργαζόμαστε τη γνώση, του τί ξέρουμε και τί δεν ξέρουμε.
Οι μεταγνωστικές στρατηγικές μπορούν να διδαχθούν και να καθοδηγήσουν συνειδητά τη σκέψη του ατόμου στην σωστή επιτέλεση ενός έργου. Μέγιστος στόχος της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι το να μάθει ο μαθητής ΠΩΣ να μαθαίνει, να αναπτύξει ένα ρεπερτόριο διαδικασιών σκέψης τις οποίες θα μπορεί να ανακαλεί για την κατάκτηση της καινούριας γνώσης, να αποκτήσει δηλαδή τη ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ. Μια κινέζικη παροιμία λέει: «Δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα έχει φαγητό για μια μέρα. Δίδαξε τον πώς να ψαρεύει και θα έχει φαγητό για μια ζωή». Ερωτήσεις στείρας αποστήθισης, του τύπου «Τί;», δημιουργούν απλούς «στρατιώτες»· ερωτήσεις που ευνοούν την κριτική σκέψη, του τύπου «Γιατί;» ή «Τί θα γινόταν εάν…;» δημιουργούν «ηγέτες».
ΠΗΓΗ : Αναδημοσίευση από περιοδικό «Poli» Ιουλίου-Αυγούστου, αρ. τεύχους 91
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΒΙΝΤΕΟ.
