Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος γεννήθηκε το 1867 στο Φανάρι, πρωτότοκος γιος του ζακύνθιου εμπόρου Διονυσίου Ξενόπουλου και της πολίτισσας Ευθαλίας Θωμά. Σε βρεφική ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Ζάκυνθο. Εκεί η οικογένειά του απέκτησε πέντε ακόμη παιδιά.Έφυγε από την Ζάκυνθο για σπουδές στην Αθήνα, όπου και παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Εκεί παρακολούθησε πανεπιστημιακά μαθήματα Φυσικομαθηματικών, Βιολογίας, Φιλοσοφίας και Φιλολογίας, ενώ επιδόθηκε επίσης στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Η πρώτη του παρουσία στα γράμματα πραγματοποιήθηκε το 1879 από τις στήλες του περιοδικού «Η Διάπλασις των παίδων» στο οποίο αρθρογραφούσε επί πενήντα χρόνια στην τακτική στήλη του με το ψευδώνυμο Φαίδων.
Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες της εποχής ενώ υπήρξε συνιδρυτής (μαζί με τους Καζαντζάκη, Παλαμά και Σικελιανό) της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1934).
Το 1912 τιμήθηκε με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Σωτήρος, το 1923 με το Εθνικό Αριστείο των Γραμμάτων και των Τεχνών και το 1932 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας. Έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πάρα πολλά διηγήματα. Είναι χαρακτηριστική η υπογραφή του «Σαε ασπάζομαι, Φαίδων» που χρησιμοποιούσε στις επιστολές που υποτίθεται πως έστελνε στο περιοδικό.
Πέθανε το 1951 σε ηλικία 84 χρόνων.