Σκάκι στο Δημοτικό Σχολείο

2. Το πιόνι

Παρουσιάζουμε το πιόνι, για τα μικρότερα παιδιά επιβεβαιώνουμε ότι το άκουσαν σωστά και στη συνέχεια ζητάμε να μετρήσουν πόσα λευκά και πόσα μαύρα πιόνια υπάρχουν.

Θα μάθουμε 5 πράγματα για το πιόνι. Τα τέσσερα θα τα πούμε τώρα και το πέμπτο αφού έχουμε μάθει και το βασιλιά. (Το en passant το αφήνουμε για το τέλος)

1. Τα άσπρα πιόνια ξεκινούν από τη γραμμή 2 και τα μαύρα από τη γραμμή 7. Πηγαίνουν πάντα προς το αντίπαλο στρατόπεδο και δε γυρίζουν πίσω.
2. Κινούνται μόλις ένα τετράγωνο μπροστά σε κάθε κίνηση. Αν ένα πιονάκι δεν έχει κινηθεί από την αρχή της παρτίδας, δηλαδή είναι στη 2η σειρά αν είναι άσπρο και στην 7η αν είναι μαύρο. τότε ΕΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ μπορεί να κάνει και δύο τετράγωνα μπροστά. Αν όχι, κινείται και ένα μόνο τετράγωνο μπροστά.
3. Το πιόνι κινείται όπως ένα πιρούνι, δηλαδή κινείται μπροστά αλλά "κόβει", βγάζει έξω δηλαδή τα αντίπαλα κομμάτια στο πλάι.
4. Όταν ένα πιονάκι φτάσει στο τέλος, δηλαδή στη γραμμή 8 αν είναι άσπρο ή στη γραμμή 1 αν είναι μαύρο, τότε δεν υπάρχει χώρος για να κινηθεί άλλο τετράγωνο μπροστά. Για αυτό, μπορεί να γίνει ένα από τα παρακάτω: Βασίλισσα, Πύργος, Αξιωματικός ή Άλογο. Συνήθως προτιμάμε να γίνει βασίλισσα.

Στη συνέχεια παρουσιάζουμε θέσεις με πιόνι και άλλα κομμάτια ή πιόνια, όχι βασιλιά, και ζητάμε να μας πουν τις δυνατές κινήσεις.

Στο τέλος, ορίζουμε ένα νέο παιχνίδι, όπου παίζεται μόνο με πιονάκια και νικάει αυτός που θα βγάλει πρώτος βασίλισσα

1. Η σκακιέρα

Αν και στον αρχάριο τα κομμάτια και μάλιστα όταν είναι φτιαγμένα με περίτεχνα σχέδια κερδίζουν την προσοχή του, το πρώτο και σημαντικότερο που θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουν τα παιδιά να γνωρίσουν είναι η σκακιέρα. Στο πρώτο μάθημα θα επισημάνουμε επίσης, αλλά πολύ σύντομα: ορολογία, κανόνες συμπεριφοράς και τελικό σκοπό (τουρνούα/ να νικήσουμε τον παππού/να παίζουμε όταν χωριζόμαστε σε τμήματα)

Ξεκινάμε λοιπόν το μάθημα με το .. τερέν! Επειδή μπορεί να μην έχουμε μαγνητική σκακιέρα

https://www.365chess.com/board_editor.php

Ανοίξτε τη σκακιέρα σας ή βάλτε στο πλάι το σύνδεσμο με την ηλεκτρονική σκακιέρα.

Αν δεν έχει αριθμούς και γράμματα η σκακιέρα τότε πρέπει να προσέξουμε το κάτω αριστερά τετράγωνο κάθε παίκτη να είναι μαύρο. Αν έχει, τοποθετείται έτσι ώστε τα γράμματα να είναι σε μια σειρά μπροστά μας και τα λευκά κομμάτια θα στηθούν στις σειρές 1 και 2.

Η σκακιέρα αποτελείται από λευκά και μαύρα τετράγωνα ίδιου μεγέθους.Τα ανοιχτόχρωμα τετράγωνα λέγονται πάντα λευκά και τα σκουρόχρωμα μαύρα, ανεξάρτητα από το τι χρώμα διάλεξε ο γραφίστας. Ζητάμε από τα παιδιά να μας δείξουν ένα άσπρο και ένα μαύρο τετράγωνο για να βεβαιωθούμε ότι το κατανόησαν.

Η σκακιέρα αποτελείται από σειρές ή αλλιώς γραμμές που έχουν ονόματα αριθμών. Γραμμή λέμε μια αλληλουχία από άσπρα και μαύρα τετράγωνα εναλλάξ που ενώνουν τα πλαϊνά της σκακιέρας. Λέμε, να η γραμμή 1. Ζητάμε από τα παιδιά να μας δείξουν μια άλλη γραμμή  πχ 5. Πόσα  τετράγωνα έχει κάθε γραμμή; Ζητάμε να μετρήσουν τις γραμμές.

Η σκακιέρα αποτελείται από κάθετες ή αλλιώς στήλες που έχουν ονόματα γραμμάτων. Στήλη λέμε μια αλληλουχία από άσπρα και μαύρα τετράγωνα εναλλάξ από τον ένα παίκτη στον άλλο. Να η στήλη Α. Ζητάμε από τα παιδιά να μας δείξουν μια άλλη στήλη. Πόσα τετράγωνα έχει κάθε στήλη; Ζητάμε να μετρήσουν τις στήλες.

Για μεγαλύτερα παιδιά: 8 τετράγωνα η στήλη και 8 η γραμμή μπορείτε να βρείτε πόσα τετράγωνα έχει η σκακιέρα χωρίς να τα μετρήσετε;

Για μεγαλύτερα παιδιά:  Κάθε τετράγωνο έχει ένα όνομα, πρώτα το γράμμα της στήλης στην οποία βρίσκεται και μετά ο αριθμός. Ξεκινάμε με ένα άλογο (όχι πιόνι, γιατί δεν μπορεί να βρεθεί σε όλη τη σκακιέρα).  Βάλτε το άλογο στο α1, βρείτε το τετράγωνο που βρίσκεται το άλογο κοκ

Η σκακιέρα έχει και διαγώνιους. Οι διαγώνιες έχουν πάντα τετράγωνα με το ίδιο χρώμα. Να μια λευκή διαγώνιος.  Μπορείτε να βρείτε μία άλλη, τη μικρότερη/μεγαλύτερη διαγώνιο; μια μαύρη;

Στη σκακιέρα κινούνται τα πιόνια και τα κομμάτια. Διευκρινίζουμε: δεν τα λέμε πούλια, ούτε πεσσούς.

Παρουσιάζουμε τα κομμάτια ένα ένα με το όνομά τους. Σημειώνουμε τη διαφορά αξιωματικός - πιόνι (είναι πιο κοντό) , βασίλισσας-βασιλιά (έχει σταυρό).

Παρουσιάζουμε τη θέση στη σκακιέρα στήνοντας τα λευκά. Στη δεύτερη σειρά μπαίνουν τα λευκά πιόνια. Πόσα πρέπει να είναι κοκ; Στις άκρες οι πύργοι, μετά τα άλογα, μετά οι αξιωματικοί. Το τετράγωνο που μπαίνει η βασίλισσα είναι ίδιο με το χρώμα της. Ζητάμε να στήσουν μόνα τους τα μαύρα. Στήνουμε τη δική μας σκακιέρα με τη βοήθειά τους.

Αδειάζουμε τη σκακιέρα με σειρά, μετρώντας τα κομμάτια. Σημαντική δεξιότητα γιατί στο τέλος δε θα μείνει πιόνι αν δεν το κάνουν έτσι.