Σήμερα, Κυριακή 29/3/2020 άλλαξε η ώρα από χειμερινή σε θερινή. Όμως, η αλλαγή της ώρας δεν είναι ίδια με τις προηγούμενες αλλαγές. Οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να μένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, οι περισσότεροι μακριά από τις εργασίες τους και κατά συνέπεια έξω από τα ωράρια τους.
Ενδεχομένως, οι περισσότεροι στην προηγούμενη αλλαγή της ώρας να είχατε στο νου σας, να αλλάζατε τα ρολόγια σας για να μην αργήσετε την επόμενη μέρα στη δουλειά σας ή στα ραντεβού σας.
Πολλοί, πάλι, σήμερα μπορεί να μην προσέξατε καν την αλλαγή της ώρας και να μην έχετε σπεύσει, όπως στα παρελθόν, να αλλάξετε τα ρολόγια σας.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Μήπως γιατί η ημέρα σας δεν είναι πια διαρθρωμένη στις απαιτήσεις του χρόνου εργασίας και του σχολείου;
Μήπως γιατί η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών της ζωής σας, άλλαξε την σημασία που εσείς αποδίδεται στο χρόνο;
Μήπως αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα να σκεφτούμε την Κοινωνιολογική Φαντασία του πρώτου κεφαλαίου της Κοινωνιολογίας και το παράδειγμα με το πως αλλάζει η ουσία του γάμου και του έρωτα από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία;
Το επόμενο κείμενο είναι από το βιβλίο Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές που δεν διανέμεται πια στα σχολεία, αξίζει όμως να το συζητήσουμε:
Αθηναίοι εκδρομείς μπήκαν σ΄ παραδοσιακό παντοπωλείο ελληνικού χωριού για να ψωνίσουν· έμειναν κατάπληκτοι – άλλες ήταν οι εμπειρίες τους από τα αθηναϊκά καταστήματα – από τον αργό ρυθμό με τον οποίο τους εξυπηρετούσε ο καταστηματάρχης. Ανάλογα περιγράφει ο Γάλλος Emmanuel Le Roi Ladurie (Εμμανουέλ Λε Ρουά Λαντιρί) τους αργούς ρυθμούς, στους οποίους κυλούσε η ζωή των κατοίκων του γαλλικού χωριού Μονταγιού, κοντά στα Πυρηναία το 14ο αιώνα:
Η αγροτική Αριέζ δεν έχει τίποτε κοινό με το Αρτουά, όπου το ρολόι του καμπαναριού καλεί τους υφαντουργούς στην εργασία. Στην κομητεία του Φουά ο χρόνος δεν είναι χρήμα. Φυσικά οι κάτοικοι της Μονταγιού δεν κάνουν πίσω, όταν το επιβάλει η μεγάλη ανάγκη. Αλλά η έννοια του συνεχούς ωραρίου παραμένει ξένη σ΄αυτούς, είτε δουλεύουν τη γη ή στο εργαστήριο. Η εργάσιμη ημέρα τους εκφράζει μόνο αν διακόπτεται από μακρές και ακανόνιστες παύσεις· στη διάρκεια τους φλυαρούν μ΄ ένα φίλο μεταφέροντας και πίνοντας κρασί· για ένα όχι ή για ένα ναι αφήνουν τη δουλειά στη μέση. Ο χρόνος της εργασίας δεν τους απορροφάει ως το σημείο που να μη θέλουν να τον διακόψουν· κι αυτή η χαλαρή στάση ισχύει σε κάθε περίπτωση.
Του γοργούς ρυθμούς της βιομηχανικής κοινωνίας – ανάλογα με την εργασία που κάνουμε ή τον τόπο που κατοικούμε – τους ζούμε οι ίδιοι ή τουλάχιστο δε μας λείπει η σχετική πληροφόρηση. Για παράδειγμα, τους εξουθενωτικούς ρυθμούς, που όχι σπάνια επικροτούνται στους χώρους εργασίας, έδειξε με επιτυχία ο γνωστός κωμικός και σκηνοθέτης του κινηματογράφου Τσάρλι Τσάπλιν (Σαρλό) στο έργο του Μοντέρνοι καιροί.