Αγιος Μηνας 11-11-2022

Τέτοια μέρα περισσή είχα ανάβαση ένα άρθρο για την απελευθέρωση της Καστοριάς: Απελευθέρωση Καστοριάς – 11 Νοεμβρίου 1912

Παρό όλα αυτά τέτοια μέρα εδώ στην καστόρια τιμούμε και τον πολιούχο άγιο μας οπου ειναι και το θέμα του σημερινού άρθρου.

Γενικά:

Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες. Ωστόσο, το ειδωλολατρικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωνε, δεν κατάφερε να σκληρύνει την καρδιά του η οποία, όταν ήλθε η στιγμή, σκίρτησε ακούγοντας την φωνή του «ἐτάζοντος καρδίας καὶ νεφρούς» (Ψαλμοί 7,10) Θεού και έτσι ο, έφηβος ακόμη, Μηνάς έγινε χριστιανός.

Δυστυχώς όμως οι αυτοκράτορες της Ρώμης άρχισαν και πάλι «πρὸς κέντρα λακτίζειν» (Πράξεις 26,14). Ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός διέταξαν διωγμό εναντίον των λογικών προβάτων του Χριστού, διωγμό ο οποίος κράτησε από το 303 έως το 311 μ.Χ. Έτσι, οι Ρωμαίοι στρατιώτες διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να τυραννούν τους χριστιανούς προσπαθώντας να τους κάνουν να αλλαξοπιστήσουν. Αυτή ήταν και η πρώτη κρίσιμη στιγμή κατά την οποία ο Μηνάς κλήθηκε να πει «το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι».

Ο Άγιος δεν άντεξε, πέταξε στη γη την στρατιωτική του ζώνη απεκδυόμενος μ’ αυτόν τον τρόπο την ιδιότητα του στρατιώτη – διώκτη των χριστιανών, και διέφυγε στο παρακείμενο όρος. Εκεί ασκήτευε, προτιμώντας την συντροφιά των θηρίων της φύσης από την συντροφιά των αποθηριωμένων ειδωλολατρών. Εκεί, «ἐν ἐρημίαις πλανώμενος καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταὶς ὀπαὶς τῆς γῆς» (Προς Εβραίους 11,38), έζησε επί αρκετό διάστημα με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή. Η ασκητική ζωή και η ησυχία εθέρμαναν την καρδιά του ανάβοντας τον θείο έρωτα και τον πόθο του μαρτυρίου.

Έτσι, σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, μετά από θεία αποκάλυψη ότι είχε φτάσει η ώρα του μαρτυρίου, κατέβηκε στην πόλη, σε μέρα ειδωλολατρικού πανηγυριού και με παρρησία, εν μέσω των μαινομένων ειδωλολατρών, ομολόγησε τον Χριστό ως τον ένα και αληθινό Θεό, μυκτηρίζοντας τα κωφά και αναίσθητα είδωλα. Συνελήφθη και σύρθηκε δερόμενος μπροστά στον Πύρρο, τον διοικητή της πόλεως. Εκεί, μιλώντας με θάρρος, αποκάλυψε το όνομά του, την καταγωγή του, το στρατιωτικό του παρελθόν και, φυσικά, διεκήρυξε με τόλμη και αταλάντευτη επιμονή την πίστη του στον Χριστό. Οδηγήθηκε στη φυλακή και το πρωί της επομένης ημέρας, μετά το πέρας του ειδωλολατρικού πανηγυριού, τον παρουσίασαν και πάλι ενώπιον του ηγεμόνος ο οποίος τον κατηγόρησε ότι εξύβρισε τους θεούς και μάλιστα μπροστά του και ότι λιποτάκτησε από τον στρατό. Ο Άγιος αποδέχθηκε τις κατηγορίες χωρίς δισταγμό.

Ο Πύρρος, ευλαβούμενος στην αρχή την ηλικία και την ευκοσμία του, προσπάθησε με λόγια και υποσχέσεις αλλά και με απειλές στη συνέχεια, να τον αποσπάσει από την πίστη του Χριστού. Όταν οι προσπάθειές του προσέκρουσαν στην σταθερή άρνηση του Αγίου, διέταξε να τον υποβάλουν σε ανυπόφορα βασανιστήρια. Οι δήμιοι τον μαστίγωσαν τόσο πολύ ώστε άλλαξαν δύο και τρεις φορές οι μαστιγωτές του. Τον κρέμασαν και τον έγδερναν μέχρι που άρχισαν να φαίνονται τα εσωτερικά όργανα του Αγίου. Έπειτα, σαν να μην έφθαναν αυτά, έτριβαν το καταπληγωμένο του σώμα με τρίχινο ύφασμα και στο τέλος τον έσερναν γυμνό και κατακρεουργημένο πάνω σε μεταλλικά αγκάθια.

Μάλιστα, την ώρα του μαρτυρίου, κάποιοι παλιοί συστρατιώτες του τον προέτρεπαν να θυσιάσει στα είδωλα λέγοντας ότι ο Θεός του θα τον δικαιολογήσει βλέποντας τα βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλλαν. Ο Άγιος αρνήθηκε αποφασιστικά και τους απάντησε ότι προσφέρει θυσία ακόμη και τον εαυτό του στον Χριστό, ο οποίος τον ενδυναμώνει για να υπομένει τις πληγές.

Ο ηγεμόνας, θαυμάζοντας την ευστοχία και την σοφία των απαντήσεων του Μάρτυρα, τον ρώτησε απορημένος πώς είναι δυνατόν ένας τραχύς στρατιώτης σαν αυτόν να μπορεί να απαντά κατ’ αυτόν τον τρόπο. Και ο Άγιος, με τη φώτιση του Θεού, του αποκρίθηκε ότι αυτή την ικανότητα την χαρίζει στους μάρτυρές του ο Χριστός, όπως έχει υποσχεθεί στο Ευαγγέλιο: «ὅταν δὲ προσφέρωσιν ὑμᾶς ἐπὶ τᾶς συναγωγᾶς καὶ τᾶς ἀρχὰς καὶ τᾶς ἐξουσίας, μὴ μεριμνᾶτε πῶς ἢ τί ἀπολογήσησθε ἢ τί εἴπητε. Τὸ γὰρ Ἅγιον Πνεῦμα διδάξει ὑμᾶς ἐν αὐτῇ τὴ ὥρα ἃ δεῖ εἰπειν» (Λουκά ιβ’, 11-12).

Τότε, απελπισμένος ο τύραννος, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Βαδίζοντας προς τον τόπο της εκτέλεσης ο Άγιος πρόλαβε να ζητήσει από κάποιους κρυπτοχριστιανούς να μεταφέρουν το λείψανό του στην Αίγυπτο.

Ο αποκεφαλισμός του έγινε την 11η Νοεμβρίου στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. (πιθανότατα το 304 μ.Χ.) και έτσι η ψυχή του πέταξε χαρούμενη προς τον Σωτήρα Χριστό τον οποίο τόσο επόθησε ο Άγιος και για τον οποίο θυσιάσθηκε. Οι δήμιοι άναψαν φωτιά για να κάψουν το σώμα του.

Ότι κατάφεραν οι χριστιανοί να περισώσουν από την πυρά το μετέφεραν στην Αίγυπτο και το έθαψαν κοντά στην Μαρεώτιδα λίμνη, νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας.

Στο σημείο εκείνο σταμάτησε, κατά την παράδοση, η καμήλα που μετέφερε τα λείψανα αρνούμενη πεισματικά να προχωρήσει. Έτσι οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού να ενταφιασθούν εκεί τα λείψανα του Αγίου.

Η περιοχή του τάφου πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε προσκυνηματικό – λατρευτικό κέντρο.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος, όταν ήταν Πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Μέγας Αθανάσιος, ανήγειρε ναό πάνω στον τάφο του Αγίου. Σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκε εκεί εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα το οποίο περιελάμβανε δύο ναούς, μοναστήρι, ξενώνες και άλλες εγκαταστάσεις.

Στην Καστορια:

Ο Άγιος Μηνάς είναι ένας μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας μας, ο οποίος, απ’ τους χρόνους της επίγειας ζωής του και μέχρι σήμερα, έκανε αναρίθμητα θαύματα.

Οι Καστοριανοί τον τιμούσαν πολύ καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα όμως τον τιμούν μετά την 11η Νοεμβρίου 1912, ημέρα της εορτής του, διότι κατ’ αυτήν (την ημέρα) βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό ν’ απελευθερώσει αναίμακτα την Καστοριά απ’ τους Τούρκους.

Οι κάτοικοι της πόλης, αμέσως μετά την ανάκτηση της ελευθερίας τους, αναλογιζόμενοι την ολοφάνερη και σωτήρια γι’ αυτούς επέμβαση του Αγίου Μηνά, κατά το κρίσιμο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, τον αναγνώρισαν ως ακαταμάχητο προστάτη και συμπολιούχο της γενέτειράς τους (όπως γνωρίζουμε, Πολιούχος της Καστοριάς, ήδη από τη Βυζαντινή εποχή, ήταν και βέβαια εξακολουθεί να είναι – και θα είναι στο διηνεκές – η Παναγία μας).

Απ’ το 1912 και κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Καστοριάς θυμούνται μ’ ευγνωμοσύνη τις πάμπολλες ευεργεσίες του Αγίου Μηνά προς την πόλη τους και εορτάζουν με κάθε λαμπρότητα κι επισημότητα την ιερή μνήμη του.

Ενδεικτικό των αισθημάτων που τρέφουν οι ευσεβείς Καστοριανοί προς τον προστάτη τους άγιο Μηνά είναι και το περιεχόμενο του παρακάτω ποιήματος, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορεστιάς», στις 11 Νοεμβρίου 1953, (αριθ. φύλ. 356):

Ο Άι- Μηνάς – 11η Νοεμβρίου 1912
Σαν σήμερα το δώδεκα, ένδεκα Νοεμβρίου,
είδε το φως της λευτεριάς η σκλάβα Καστοριά,
για να μετάσχει και αυτή τούτου του μεγαλείου,
από το αίμα που έχυσαν τα ελληνικά κορμιά.
Μεγάλη ημέρα ήτανε, γιορτή του Άι-Μηνά,
και πιο μεγάλη έγινεν όταν κοντά χαράματα
του Άρτη τα Ελληνόπουλα εμπήκαν χαρωπά
με λευτεριάς τραγούδια τους και λυτρωμού τα νάματα.
Γιορτή λοιπόν θρησκευτική γίνεται και της πόλεως,
όπως ο Ευαγγελισμός για όλη την Ελλάδα,
που σε μία κόρη γνήσια της Κωνσταντινουπόλεως
και πάλιν ανυψώνεται του πνεύματος η δάδα.
Έτσι λοιπόν ο Άι-Μηνάς προστάτης ονομάζεται
της Καστοριάς, που τον θεωρεί πατέρα της μεγάλο
κι όταν τον έχει δίπλα της για τίποτε δεν νοιάζεται,
που με την γούνα μάχεται μέσ’ της ζωής τον σάλο.
Άγιε Μηνά, το χέρι σου βάλ’το πάλι με χάρη,
όπως και τότε τόβαλες για νάρθη η ΛΕΥΤΕΡΙΑ,
όση γαλήνη έχουμε κανείς να μην την πάρει
και πάντα ειρήνη και χαρά νάχει η Καστοριά.