4.1.1 Οι ανάγκες
4.1.1 Οι ανάγκες
1- Κύριο οικονομικό πρόβλημα →
οι ανάγκες των ανθρώπων είναι απεριόριστες και τα μέσα για την ικανοποίησή τους περιορισμένα (από αυτό απορρέουν όλα τα υπόλοιπα οικονομικά προβλήματα)
2- Ανάγκη → η πραγματική έλλειψη ή η αίσθηση της έλλειψης, που εκφράζεται με την επιθυμία ικανοποίησής της.
3- Αγαθά (υλικά ή άυλα) → Τα μέσα που ικανοποιούν τις ανάγκες.
4- Αποφάσεις που παίρνονται από τα νοικοκυριά / κοινωνίες σχετικά με τις ανάγκες →
Πρώτον, ποιες ανάγκες θα ικανοποιηθούν. Γίνεται ιεράρχηση αναγκών. Όλες οι ανάγκες δεν έχουν την ίδια σπουδαιότητα π.χ. τροφή και διακόσμηση σπιτιού
Δεύτερον, πώς θα αυξήθουν τα μέσα (δηλ. τα αγαθά) ώστε να ικανοποιηθούν περισσότερες ανάγκες
5- Τρόποι αύξησης των αγαθών →
α) κατάλληλη μίξη των συντελεστών παραγωγής,
β) εφαρμογή νέων μεθόδων παραγωγής, πχ νέα τεχνολογία κτλ.
6- Ιδιότητες των αναγκών →
α) Είναι απεριόριστες. Δηλαδή δημιουργούνται διαρκώς νέες ανάγκες και οι υπάρχουσες εξελίσσονται.
β) Υπόκεινται σε προσωρινό κορεσμό. Κάθε ανάγκη όταν ικανοποιηθεί παύει να υπάρχει προσωρινά, αργά ή γρήγορα επανεμφανίζεται.
7 -Τρόποι αύξησης των αναγκών →
πρώτον, μίμησης, οι άνθρωποι έχουν την τάση ο ένας να μιμείται τον άλλον.
δεύτερον, διαφήμιση, δημιουργεί νέες ανάγκες, πολλές δεν είναι πραγματικές αλλά πλασματικές.
Ερώτηση: Ποιο είναι το κύριο οικονομικό πρόβλημα (Κ.Ο.Π.) ;
Το Κ.Ο.Π. είναι ότι οι ανάγκες των ανθρώπων είναι απεριόριστες και τα μέσα για την ικανοποίησή τους περιορισμένα. Αλλιώς: πώς με περιορισμένους πόρους θα ικανοποιηθούν οι απεριόριστες ανάγκες; Το Κ.Ο.Π. έχει παγκόσμια ισχύ και από αυτό απορρέουν όλα τα υπόλοιπα οικονομικά προβλήματα.
Ερώτηση: Τι εννοούμε με τον όρο ανάγκη;
Ανάγκη είναι η έλλειψη ή η αίσθηση της έλλειψης, που εκφράζεται με την επιθυμία ικανοποίησής της. Ανεξάρτητα από το αν η ανάγκη είναι πραγματική ή όχι, τόσο η έλλειψη όσο και η αίσθηση της έλλειψης, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή το κενό.
Ερώτηση: Τι είναι τα (υλικά ή άυλα) αγαθά;
Τα μέσα που ικανοποιούν τις ανάγκες ονομάζονται αγαθά.
Ερώτηση: Ποιες αποφάσεις παίρνονται από τα νοικοκυριά και τις κοινωνίες σε σχέση με τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών;
Πρώτον, ποιες ανάγκες θα ικανοποιηθούν; Αυτό σημαίνει πως, τόσο τα άτομα όσο και το σύνολο, απαιτείται να κάνουν μια ιεράρ- χηση αναγκών. Όλες οι ανάγκες δεν έχουν την ίδια σπουδαιότητα. Υπάρχουν ανάγκες βασικές (π.χ. τροφή, κατοικία) και ανάγκες δευτερεύουσες (π.χ. διακόσμηση σπιτιού).
Δεύτερον, πώς θα αυξήθουν τα μέσα, ώστε να ικανοποιηθούν περισσότερες ανάγκες;
Ερώτηση: Με ποιους τρόπους πετυχαίνεται η αύξηση των αγαθών;
Τρόποι προκειμένου να αυξηθούν τα μέσα (ή αγαθά) είναι οι εξής:
α) κατάλληλη μείξη των συντελεστών παραγωγής,
β) εφαρμογή νέων μεθόδων παραγωγής, με εφαρμογή νέας τεχνολογίας κτλ.
Ερώτηση: Ποιες είναι οι χαρακτηριστικές ιδιότητες των αναγκών;
α) Είναι απεριόριστες. Δηλαδή δημιουργούνται διαρκώς νέες ανάγκες και οι υπάρχουσες εξελίσσονται. Μάλιστα, όσο εκσυγχρονίζεται μια κοινωνία τόσο περισσότερες ανάγκες έχουν οι άνθρωποι. Συνήθως, η ικανοποίηση μιας ανάγκης συνεπάγεται τη δημιουργία άλλων αναγκών. Παράδειγμα: η αγορά κατοικίας δημιουργεί την ανάγκη για έπιπλα, για διακόσμηση κτλ.
β) Υπόκεινται σε προσωρινό κορεσμό. Κάθε ανάγκη όταν ικα- νοποιηθεί παύει να υπάρχει. Αλλά αυτό ισχύει προσωρινά, γιατί γρήγορα ή αργά επανεμφανίζεται. Παράδειγμα: με ένα δυο πιάτα φαγητό παύουμε να πεινάμε, όμως, την επόμενη μέρα υπάρχει πάλι η ανάγκη για φαγητό. Η αγορά σπιτιού κάλυψε την ανάγκη για στέγαση και πιθανώς να μην χρειαστεί ένα νέο σπίτι. Όμως, υπάρχουν και ανάγκες που ο κορεσμός τους δεν είναι εύκολος. Αυτό ισχύει κυρίως για τις ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες.
Ερώτηση: Σε ποιους λόγους οφείλεται κυρίως η αύξηση των αναγκών;
Η αύξηση των αναγκών γίνεται, κυρίως, για δύο λόγους: πρώτον, λόγω μίμησης, αφού οι άνθρωποι έχουν την τάση ο ένας να μιμείται τον άλλον. Δεύτερον, λόγω διαφήμισης, αφού η διαφήμιση, συνήθως, δημιουργεί νέες ανάγκες. Πολλές ανάγκες μας δεν είναι πραγματικές αλλά πλα- σματικές. Μεγάλο ρόλο στη δημιουργία πλασματικών αναγκών παίζει η διαφήμιση.
Παναγιώτης Φουτσιτζής, Εκπαιδευτικός-Οικονομολόγος