4.3.1 Το εισόδημα των νοικοκυριών
Ερώτηση: Ποιοι ζητούν και ποιοι προσφέρουν αγαθά;
Η ζήτηση των (τελικών) αγαθών και υπηρεσιών γίνεται από τα νοικοκυριά, τους καταναλωτές, ενώ η προσφορά γίνεται από τους ανεξάρτητους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις.
Ερώτηση: Ποια η διαφορά μεταξύ των όρων «νοικοκυριό» και «οικογένεια»;
Οι όροι νοικοκυριό και οικογένεια δεν ταυτίζονται. Το νοικοκυριό μπορεί να αποτελείται από ένα άτομο που ζει μόνο ή από άτομα που δεν έχουν σχέση, αλλά ζουν μαζί ή από μία οικογένεια δύο ή περισσοτέρων ατόμων. Το κύριο χαρακτηριστικό του νοικοκυριού είναι ότι αποτελείται από άτομα που αποφασίζουν από κοινού για τα οικονομικά θέματα που προκύπτουν.
Ερώτηση: Ποιες είναι οι πηγές εισοδημάτων του νοικοκυριού; Τι είναι άμεσο και τι έμμεσο εισόδημα; Να δώσετε και παραδείγματα για το καθένα.
Το εισόδημα του νοικοκυριού προέρχεται από τον μισθό, τη σύνταξη, τα ενοίκια, τους τόκους κτλ. Εκτός από το άμεσο εισόδημα, που εισρέει ως χρήμα στο νοικοκυριό υπάρχει και το έμμεσο εισόδημα, οι υπηρεσίες που προσφέρουν κάποια μέλη του χωρίς να αμείβονται (π.χ. η παρασκευή του φαγητού, η επιδιόρθωση μικροζημιών κτλ.). Εάν τις εργασίες αυτές δεν τις έκαναν τα μέλη της οικογένειας, θα τις έκαναν κάποιοι άλλοι, που θα πληρώνονταν από την οικογένεια (π.χ. εστιατόρια, καθαριστήρια κτλ.).
Ερώτηση: Ποιος είναι ο κύριος οικονομικός στόχος κάθε νοικοκυριού;
Συνήθως, κάθε νοικοκυριό αποφασίζει από κοινού πού θα διαθέσει το κοινό εισόδημά του. Κύριος στόχος κάθε νοικοκυριού είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση των αναγκών του με το διαθέσιμο εισόδημα.
Ερώτηση: Ποιες αποφάσεις παίρνουν από κοινού (μαζί) τα μέλη ενός νοικοκυριού προκειμένου να πετύχουν τον παραπάνω στόχο;
Όπως οι επιχειρήσεις, έτσι και τα νοικοκυριά θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις για το πώς θα χρησιμοποιήσουν το εισόδημά τους. Τέτοιες αποφάσεις είναι π.χ.: α) Πόσο μέρος του εισοδήματος θα καταναλωθεί και πόσο θα αποταμιευθεί; β) Το μέρος που θα καταναλωθεί, σε ποια αγαθά και σε ποιες ποσότητες θα κατευθυνθεί; γ) Το μέρος που θα αποταμιευθεί, πόσο θα είναι, για πόσο χρόνο θα διαρκέσει η αποταμίευση και για ποιον σκοπό;
Ερώτηση: Από ποιους παράγοντες επηρεάζονται οι αποφάσεις κάθε νοικοκυριού;
Επίσης, όπως κάθε επιχείρηση, έτσι και κάθε νοικοκυριό βιώνει τη δική του πραγματικότητα. Επομένως, οι αποφάσεις του νοικοκυριού επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, όπως π.χ.:
Το ύψος του εισοδήματος του νοικοκυριού.
Το μέγεθος και τη σύνθεση (ηλικία, φύλο κτλ.) του νοικοκυριού.
Το γεωγραφικό περιβάλλον (ορεινό, πεδινό κτλ.).
Το κοινωνικό περιβάλλον (χωριό, πόλη, είδος και χώρος εργασίας κτλ.).
Οι παραπάνω παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά το πόσο, πού και πώς θα διατεθεί το εισόδημα του νοικοκυριού. Έτσι για παράδειγμα, άλλες ανάγκες θέρμανσης έχει ένα νοικοκυριό στην Φλώρινα και άλλες ένα νοικοκυριό στην Κρήτη