ΠΣΠΘ

Το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπως το δηλώνει και ο τίτλος του, είναι ένα ιδιαίτερο σχολείο που συνδέεται με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Επόπτης του Σχολείου οριζόταν από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου καθηγητής του Τομέα της Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και από το 2012 και εξής επιλέγεται από το ΥΠΔΒΘ. Αποτελεί χώρο άσκησης εκπαιδευτικής, παιδαγωγικής και διδακτικής μεθοδολογίας για τους φοιτητές κυρίως της Φιλοσοφικής Σχολής αλλά και των άλλων καθηγητικών σχολών. Γενικότερα αποτελεί ένα χώρο και επιδιώκει να ορίζεται ως ένας χώρος εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής προβληματικής και έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το δυναμικό του αποτελείται από εκπαιδευτικούς οι οποίοι έχουν αυξημένα προσόντα και οι οποίοι κρίνονται και τοποθετούνται απ’ ευθείας από το Υπουργείο Παιδείας. Στο Πειραματικό Σχολείο συνυπάρχουν και λειτουργούν συγχρόνως όλες οι βαθμίδες της Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης, Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο.
Πρωτολειτούργησε το 1934-35 με πρώτο Επόπτη του Σχολείου τον μεγάλο Έλληνα παιδαγωγό Αλέξανδρο Δελμούζο και Διευθυντή του τον επίσης σπουδαίο Έλληνα επιστήμονα Βασίλειο Τατάκη. Από τότε πέρασαν και άφησαν ανεξίτηλο το πέρασμά τους μεγάλοι δάσκαλοι και πνευματικοί άνθρωποι. Ο Γιώργος Θέμελης, ο Ιωάννης Ξηροτύρης, ο Πολύκλειτος Ρέγκος, ο Σαράντος Παυλέας, ο Κωνσταντίνος Μπότσογλου, ο Νίκος Παραλής είναι μόνο μερικές περιπτώσεις σημαντικών πνευματικών ανθρώπων. Το Πειραματικό Σχολείο είχε την τύχη να στεγαστεί σε οίκημα που σχεδιάστηκε με τη φροντίδα και την αισθητική του μεγάλου αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, οίκημα που ακόμη και σήμερα αποτελεί κόσμημα για την Πόλη μας.
Το σχολείο ξεκινάει τη λειτουργία του τον Νοέμβριο του 1934 με δύο πρώτες τάξεις, μία για την πρώτη Δημοτικού και ως γυμνάσιο αρρένων για την πρώτη Γυμνασίου. Ιδρυτής και πρώτος επόπτης του ο Αλέξανδρος Δελμούζος, διευθυντής ο Βασίλειος Τατάκης, επιλογή του ίδιου του επόπτη, και πρώτοι διδάσκοντες η δασκάλα Αλεξάνδρα Κεσσανλή και ο φιλόλογος Γιώργος Θέμελης.
Το σχολείο στεγάζεται σε οικόπεδο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που στο πάνω μέρος του είχε δύο οικήματα και στο κάτω μέρος μία ξύλινη παράγκα. Το διδακτήριο σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη αρχίζει να χτίζεται το 1935-1936, αλλά η ανέγερσή του δεν θα ολοκληρωθεί λόγω της κήρυξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1937 ο Δελμούζος αναγκάζεται σε παραίτηση από το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά.

Τον Αύγουστο του 1938 δημοσιεύεται η μετάθεση του Τατάκη στο Γυμνάσιο Νεαπόλεως Κρήτης.

Στις 21.9.1941 τη διεύθυνση του σχολείου αναλαμβάνει ο Ιωάννης Ξηροτύρης μετά την παρότρυνση του Αλέξανδρου Δελμούζου.
Το κτήριο επιτάσσεται από τους Γερμανούς από τις 12 Μαρτίου του 1944 έως στις 15 Οκτωβρίου του 1944. Ο εξοπλισμός του μεταφέρεται στον ναό της Αχειροποιήτου και τα μαθήματα συνεχίζονται στο Δημοτικό σχολείο του Μάνιου, στην Πάνω Πόλη.

Τον Απρίλιο του 1947 αποφασίζεται από το σύλλογο διδασκόντων η έκδοση του περιοδικού Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το 1951 ιδρύεται ο Σύλλογος Αποφοίτων του ΠΣΠΘ.

Το 1955 αρχίζει τη λειτουργία του το μονοθέσιο του ΠΣΠΘ με πρώτο δάσκαλο του Ευάγγ. Φραγκούλη. Θα καταργηθεί στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Μετά τον διορισμό του Ξηροτύρη στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης, τη διεύθυνση του σχολείου αναλαμβάνει ο Β. Καλογεράς, μέχρι να διοριστεί ο Δ. Καρασώτος, για ένα όμως μόνο σχολικό έτος (1963-1964). Θα ακολουθήσει η προσωρινή θητεία του Μιλτιάδη Παπαϊωάννου (1964), έως ότου η θέση πληρωθεί από τον Γεώργιο Μιχαλόπουλο (1964-1967).

Το 1966-1967 αποπερατώνεται η οικοδόμηση του διδακτηρίου που είχε ξεκινήσει με φροντίδα του επόπτη Βασίλειου Τατάκη.
Τον Τατάκη διαδέχεται στην εποπτεία (1965) ο Ανδρέας Μιχαηλίδης-Νουάρος, καθηγητής Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), ο μακροβιότερος επόπτης στην ιστορία του Πειραματικού.

Με την επιβολή της δικτατορίας απομακρύνεται ο Γ. Μιχαλόπουλος και διευθυντής διορίζεται ο Τριαντάφυλλος Παπαθεοδωρίδης (1967-1971). Η έκδοση του περιοδικού Χρονικά διακόπτεται. Τον διαδέχεται ο Ευάγγελος Καμαρούδης (1971-1976).

Με τον νόμο 309/1976 το Πειραματικό χάνει κάποια από τα προνόμιά του και μεταβάλλει τη φυσιογνωμία του, καθώς καταργούνται οι εισαγωγικές εξετάσεις για το Γυμνάσιο το 1977.

Το 1978 άρχισε η λειτουργία του νηπιαγωγείου με πρώτη νηπιαγωγό την Αμαλία Ανδρεάδου, με αποτέλεσμα στο Πειραματικό να συνυπάρχουν όλες οι εκπαιδευτικές βαθμίδες και μαθητές όλων των σχολικών ηλικιών στον ίδιο χώρο.
Το 1980 το σχολείο γίνεται μεικτό, όπως όλα τα γυμνάσια και τα λύκεια της χώρας, με ίσο αριθμό αγοριών και κοριτσιών, με συνέπεια τον διπλασιασμό του αριθμού των μαθητών και τη δημιουργία δεύτερου τμήματος σε κάθε τάξη του Γυμνασίου και του Λυκείου.

Διευθυντής στο σχολείο γίνεται ο Χριστόφορος Χριστοφορίδης (1976-1981), «ο πρώτος μαθηματικός διευθυντής του ΠΣΠΘ», και αργότερα (1983) η Ανθούλα Σεφεριάδου, η πρώτη διευθύντρια του ΠΣΠΘ.

Με πρωτοβουλία του νέου επόπτη του σχολείου, καθηγητή Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ Νίκου Τερζή, επανεκδίδεται (1992) το περιοδικό Χρονικά.

Το 2003 το κτίριο ανακαινίζεται από το ΑΠΘ με πρωτοβουλία του επόπτη Νίκου Τερζή και του διευθυντή Βασίλη Χατζηβασιλείου.

Τον Μάιο του 2011 δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το «Θεσμικό Πλαίσιο Λειτουργίας των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων», με βάση το οποίο τα πειραματικά γίνονται πρότυπα πειραματικά. Το σχολείο ορίζεται Πρότυπο Πειραματικό ως ενιαία σχολική μονάδα με όλες τις βαθμίδες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ακολουθεί η αξιολόγηση των μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διενεργούνται εξετάσεις για την εισαγωγή μαθητών στην α΄ γυμνασίου και στην Α’ Λυκείου. Ο θεσμός του Επόπτη καταργείται και την εποπτεία του σχολείου αναλαμβάνει το ΕΠΕΣ.

Με τον νόμο 4327/2015 το Πρότυπο Πειραματικό ξαναγίνεται Πειραματικό, οι εξετάσεις για την εισαγωγή των μαθητών καταργούνται και επανέρχεται η διαδικασία της κλήρωσης.