ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ , ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 47.9-47.12
Ο Πλούταρχος περιγράφοντας τον χαρακτήρα του Αλεξάνδρου αναφέρεται στο συγκεκριμένο απόσπασμα στη συμπεριφορά του Μακεδόνα βασιλιά απέναντι στους φίλους του Ηφαιστίωνα και Κρατερό
[47.9] Ἐπεὶ δὲ καὶ τῶν φίλων ἑώρα τῶν μεγίστων Ἡφαιστίωνα μὲν ἐπαινοῦντα καὶ συμμετακοσμούμενον αὐτῷ, Κρατερὸν δὲ τοῖς πατρίοις ἐμμένοντα, δι᾽ ἐκείνου μὲν ἐχρημάτιζε τοῖς βαρβάροις, διὰ τούτου δὲ τοῖς Ἕλλησι καὶ τοῖς Μακεδόσι· [47.10] καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν δ᾽ ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα. [47.11] διὸ καὶ πρὸς ἀλλήλους ὑπούλως ἔχοντες, συνέκρουον πολλάκις, ἅπαξ δὲ περὶ τὴν Ἰνδικὴν καὶ εἰς χεῖρας ἦλθον σπασάμενοι τὰ ξίφη, καὶ τῶν φίλων ἑκατέρῳ παραβοηθούντων, προσελάσας ‹ὁ› Ἀλέξανδρος ἐλοιδόρει τὸν Ἡφαιστίωνα φανερῶς, ἔμπληκτον καλῶν καὶ μαινόμενον, εἰ μὴ συνίησιν ὡς ἐάν τις αὐτοῦ τὸν Ἀλέξανδρον ἀφέληται, μηδέν ἐστιν· [47.12] ἰδίᾳ δὲ καὶ τοῦ Κρατεροῦ πικρῶς καθήψατο, καὶ συναγαγὼν αὐτοὺς καὶ διαλλάξας, ἐπώμοσε τὸν Ἄμμωνα καὶ τοὺς ἄλλους θεούς, ἦ μὴν μάλιστα φιλεῖν ἀνθρώπων ἁπάντων ἐκείνους· ἂν δὲ πάλιν αἴσθηται διαφερομένους, ἀποκτενεῖν ἀμφοτέρους ἢ τὸν ἀρξάμενον. ὅθεν ὕστερον οὐδὲ παίζοντες εἰπεῖν τι πρὸς ἀλλήλους οὐδὲ πρᾶξαι λέγονται.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
- Συμμετακοσμοῦμαι = ακολουθώ κάποιον πιστά [εδώ εννοεί ότι ακολουθούσε τον Αλέξανδρο ως προς τη συμπεριφορά του απέναντι στους βαρβάρους ]
- Χρηματίζω τινί = συναλλάσσομαι με κάποιον
- ἒμπληκτος = ασταθής , ιδιότροπος , παράξενος / ἒμπληκτος καλῶν [πιο ελεύθερα ] : ανίκανος να αντιληφθεί το καλό
- καθάπτομαί τινος = προσβάλλω κάποιον
- παίζω = αστειεύομαι
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1. Να μεταφραστεί το απόσπασμα «ἰδίᾳ δὲ καὶ τοῦ Κρατεροῦ …οὐδὲ πρᾶξαι λέγονται»
Α2.Ποια ήταν η στάση του Αλεξάνδρου απέναντι στον Ηφαιστίωνα και τον Κρατερό , σύμφωνα με το απόσπασμα ;
Β1. καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν δ᾽ ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα: Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους του αποσπάσματος στο β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου της ίδιας φωνής
Β2. χεῖρας , ξίφη, Ἕλλησι , Μακεδόσι, ἀνθρώπων : Να γράψετε την ονομαστική και τη δοτική ενικού των ουσιαστικών
| ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ | ΔΟΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ |
Β3. εἰ μὴ συνίησιν ὡς ἐάν τις αὐτοῦ τὸν Ἀλέξανδρον ἀφέληται, μηδέν ἐστιν : Να εντοπίσετε τον ρηματικό τύπο της β΄ συζυγίας του αποσπάσματος και να το αντικαταστήσετε εγκλιτικά
Β4. ἂν δὲ πάλιν αἴσθηται διαφερομένους, ἀποκτενεῖν ἀμφοτέρους ἢ τὸν ἀρξάμενον. ὅθεν ὕστερον οὐδὲ παίζοντες εἰπεῖν τι πρὸς ἀλλήλους οὐδὲ πρᾶξαι λέγονται : Να εντοπίσετε τις αντωνυμίες του αποσπάσματος , να αναγνωρίσετε το είδος τους και να τις μεταφέρετε στον ίδιο τύπο στο θηλυκό γένος
Γ1. καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν δ᾽ ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα : Να βρεθούν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί του αποσπάσματος και οι όροι που προσδιορίζουν
Γ2. λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα : Αφού αναγνωρίσετε το είδος του απαρεμφάτου [ειδικό –τελικό ] ,να το αντικαταστήσετε με αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση
Γ3. εἰ μὴ συνίησιν: Να εντοπίσετε την απόδοση του υποθετικού λόγου , να αναγνωρίσετε το είδος του και να τον μεταφέρετε στο προσδοκώμενο
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1. Να μεταφραστεί το απόσπασμα «ἰδίᾳ δὲ καὶ τοῦ Κρατεροῦ …οὐδὲ πρᾶξαι λέγονται»
Όμως και τον Κρατερό προσέβαλε ιδιαίτερα σκληρά και αφού τους πήρε μαζί του και τους συμφιλίωσε , ορκίστηκε στον Άμμωνα και στους άλλους θεούς ότι ασφαλώς θα αγαπά περισσότερο από όλους τους ανθρώπους εκείνους . Αν όμως πάλι αντιληφθεί ότι αυτοί οι δύο έλθουν σε αντιπαράθεση , θα σκοτώσει και τους δύο ή αυτόν που έκανε την αρχή . Έπειτα από αυτό λέγεται ότι ούτε για αστείο είπαν ούτε έκαναν κάτι ο ένας στον άλλο .
Α2.Ποια ήταν η στάση του Αλεξάνδρου απέναντι στον Ηφαιστίωνα και τον Κρατερό , σύμφωνα με το απόσπασμα ;
- Σε σχέση με τον Ηφαιστίωνα : επειδή αυτός επαινούσε και επιδοκίμαζε τον Αλέξανδρο στις ενέργειές του , ο Αλέξανδρος τον χρησιμοποιούσε στις συναλλαγές που είχε με τους βαρβάρους
- Από την άλλη πλευρά , ο Κρατερός έμενε πιστός στις πατροπαράδοτες αντιλήψεις και για αυτό ο Αλέξανδρος τον χρησιμοποιούσε στις συναλλαγές του με τους Έλληνες και τους Μακεδόνες
- Τον Ηφαιστίωνα , λοιπόν , τον αγαπούσε , επειδή , κατά τη γνώμη του , αυτός εκτιμούσε τον Αλέξανδρο περισσότερο ως άνθρωπο . Τον Κρατερό , πάλι , απλώς τον τιμούσε , επειδή τον εκτιμούσε ως βασιλιά
- Εξαιτίας όλων αυτών , ο Ηφαιστίωνας και ο Κρατερός βρίσκονταν σε συνεχή αντιπαράθεση μεταξύ τους και μάλιστα μία φορά στην Ινδία έφτασαν στο σημείο να τραβήξουν τα ξίφη τους .Τότε , ο Αλέξανδρος επέπληξε και τους δύο με σκληρά λόγια , τους πήρε μαζί του και τελικά τους συμφιλίωσε
- Έπειτα , ορκίστηκε στον Άμμωνα και στους άλλους θεούς ότι θα τους αγαπά περισσότερο από τους άλλους ανθρώπους . Αν όμως αντιλαμβανόταν ότι αυτοί συγκρούονταν ξανά μεταξύ τους , είπε ότι θα σκοτώσει και τους δύο ή τον υποκινητή της αντιπαράθεσης . Έτσι , ο Ηφαιστίων και ο Κρατερός συνετίστηκαν και απέφυγαν , ακόμη και στο επίπεδο του αστείου , τόσο τη λεκτική όσο και την έμπρακτη αντιπαράθεση .
Β1. καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν δ᾽ ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα: Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους του αποσπάσματος στο β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου της ίδιας φωνής
Φίλησον , τίμησον , νόμισον , εἰπέ , γενοῦ
Β2. χεῖρας , ξίφη, Ἕλλησι , Μακεδόσι, ἀνθρώπων : Να γράψετε την ονομαστική και τη δοτική ενικού των ουσιαστικών
| ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ | ΔΟΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ |
| χείρ | χειρί |
| ξῖφος | ξίφει |
| Ἓλλην | Ἓλληνι |
| Μακεδών | Μακεδόνι |
| ἂνθρωπος | ἀνθρώπῳ |
Β3. εἰ μὴ συνίησιν ὡς ἐάν τις αὐτοῦ τὸν Ἀλέξανδρον ἀφέληται, μηδέν ἐστιν : Να εντοπίσετε τον ρηματικό τύπο της β΄ συζυγίας του αποσπάσματος και να το αντικαταστήσετε εγκλιτικά
Συνίησι συνιῇ συνιείη συνιέτω
Β4. ἂν δὲ πάλιν αἴσθηται διαφερομένους, ἀποκτενεῖν ἀμφοτέρους ἢ τὸν ἀρξάμενον. ὅθεν ὕστερον οὐδὲ παίζοντες εἰπεῖν τι πρὸς ἀλλήλους οὐδὲ πρᾶξαι λέγονται : Να εντοπίσετε τις αντωνυμίες του αποσπάσματος , να αναγνωρίσετε το είδος τους και να τις μεταφέρετε στον ίδιο τύπο στο θηλυκό γένος
- ἀμφοτέρους : αόριστη , επιμεριστική => ἀμφοτέρας
- ἀλλήλους : αλληλοπαθητική => ἀλλήλας
- τι :αόριστη => τινά
Γ1. καὶ ὅλως τὸν μὲν ἐφίλει μάλιστα, τὸν δ᾽ ἐτίμα, νομίζων καὶ λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα : Να βρεθούν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί του αποσπάσματος και οι όροι που προσδιορίζουν
- ὃλως = επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα ἐφίλει
- μάλιστα = επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ρήμα ἐφίλει
- νομίζων = επιρρηματική , αιτιολογική μετοχή , ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα ἐτίμα
- λέγων = επιρρηματική , αιτιολογική μετοχή , ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα ἐτίμα
- ἀεί =επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στη μετοχή λέγων
Γ2. λέγων ἀεί, τὸν μὲν Ἡφαιστίωνα φιλαλέξανδρον εἶναι, τὸν δὲ Κρατερὸν φιλοβασιλέα : Αφού αναγνωρίσετε το είδος του απαρεμφάτου [ειδικό –τελικό ] ,να το αντικαταστήσετε με αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση
- ειδικό απαρέμφατο
- ὃτι ὁ μέν Ἡφαιστίων φιλαλέξανδρος ἐστί , ὁ δέ Κρατερός φιλοβασιλεύς
Γ3. εἰ μὴ συνίησιν: Να εντοπίσετε την απόδοση του υποθετικού λόγου , να αναγνωρίσετε το είδος του και να τον μεταφέρετε στο προσδοκώμενο
- οὐδέν ἐστί
- πραγματικό
- ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ : ἂν μή συνιῇ , οὐδέν ἒσται