ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜAΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΟΥΡΙΚΗΣ

1. Γενικός σκοπός διδασκαλίας της κηπουρικής

Σκοπός της διδασκαλίας του εργαστηρίου της Κηπουρικής είναι η κοινωνικοποίηση του ατόμου, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων του μαθητή με σκοπό να γνωρίσει την αρμονική σχέση ανθρώπου – φύσης καθώς και τις αλληλεπιδράσεις στο οικοσύστημα.

Αυτό θα συμβάλλει στην ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη των ψυχικών και σωματικών δυνάμεων του μαθητή με ειδικές ανάγκες, έτσι ώστε να εξελιχθεί σε μία ολοκληρωμένη προσωπικότητα και ισότιμο μέλος της κοινωνίας.

2. Άξονες, Γενικοί στόχοι, Θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης

Άξονες γνωστικού περιεχομένου	Γενικοί στόχοι (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες)	Ενδεικτικές Θεμελιώδεις έννοιες Διαθεματικής προσέγγισης
Γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα	Να συνειδητοποιήσει τη χρησιμότητα και τη χρήση των γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων.   Να αναγνωρίζει τα γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα.   Να εξοικειωθεί με τα γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα.   Να καλλιεργήσει τις απαιτούμενες δεξιότητες ως προς τη χρήση αυτών.	Ύλη Μορφή Χρόνος Κίνηση Ομοιότητα – ∆ιαφορά Χρήση Υπευθυνότητα Έλεγχος Λειτουργία Επικοινωνία Πολιτισμός
Κανόνες Υγιεινής – Ένδυσης -  υπόδησης και ασφάλειας	Να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο του εργαστηρίου.   Να εξοικειωθεί με τα μέτρα ασφαλείας σε κάθε γεωργικό εργαλείο και μηχάνημα.   Να αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις ένδυσης υπόδησης, υγιεινής και ασφάλειας στο Εργαστήριο.   Να αναπτύξει και να καλλιεργήσει το αίσθημα υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο του εργαστηρίου.	Χώρος Έλεγχος Λειτουργία Υπευθυνότητα Υγιεινή Ομοιότητα – ∆ιαφορά Πρόληψη Χειρισμός Επικοινωνία
Μετρήσεις	Να κατανοήσει την αναγκαιότητα των μετρήσεων στη καθημερινή του ζωή.   Να αναπτύξει τις τεχνικές μέτρησης.   Να ενεργοποιηθεί στην πρακτική των μετρήσεων.	Ομοιότητα – ∆ιαφορά Μέγεθος Πληροφορία Μέτρησης Υπολογισμός Εξάσκηση
Γνώση- λειτουργία και χρήση των υλικών	Να αναγνωρίζει τα υλικά του εργαστηρίου.   Να κατανοήσει την χρήση των υλικών (υλικά αναλώσιμα).   Να ενεργοποιηθεί στην χρήση και λειτουργία των υλικών.	Ύλη ∆ημιουργία Ομοιότητα – ∆ιαφορά Πληροφορία Εξάσκηση
Φυτό και Οικοσύστημα	Να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα των φυτών στο Οικοσύστημα.   Να ανακαλύψει και να συνειδητοποιήσει τις διαφορές μεταξύ των φυτών.   Να εκτιμήσει την αξία και την χρησιμότητα των φυτών για τον άνθρωπο	Μορφή Ύλη Λειτουργία Ομοιότητα – ∆ιαφορά Χρώμα ∆ημιουργία
Καλλιεργητικές εργασίες και φροντίδες των φυτών	Να κατανοήσει την αναγκαιότητα των καλλιεργητικών εργασιών για τα φυτά.   Να αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες των καλλιεργητικών εργασιών και φροντίδων για τα φυτά.   Να εξοικειωθεί στην χρήση των καλλιεργητικών εργασιών.	Κίνηση Όγκος – Χώρος Μορφή Υπευθυνότητα Επικοινωνία Αποτέλεσμα Πολιτισμός
Καλλιεργούμενα φυτά	Να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα των καλλιεργούμενων φυτών στην γεωργική παραγωγή και στην οικονομία.   Να αποκτήσει γενικές γνώσεις στα καλλιεργούμενα φυτά.   Να αναπτύξει κατάλληλες τεχνικές καλλιέργειας των φυτών.   Να ενεργοποιηθεί στην πρακτική των καλλιεργειών.	Ύλη Μορφή Χώρος Ομοιότητα – ∆ιαφορά Σύνθεση Ισορροπία Πληροφορία
Φυτοπροστασία	Να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της φυτοπροστασίας για τα φυτά.   Να εξοικειωθεί με τα μέτρα προστασίας.   Να διακρίνει και να εντοπίζει τους επαγγελματικούς κινδύνους κατά τη χρήση των φυτοφαρμάκων.   Να ενεργοποιηθεί στην πρακτική φυτοπροστασίας.	Χώρος Ομοιότητα – ∆ιαφορά Υπευθυνότητα Χρησιμότητα Πληροφορία Επικινδυνότητα
Γνώση λειτουργία και χρήση των χώρων φύτευσης διατήρησης και πολλαπλασιασμού των φυτών	Να ανακαλύψει και να συνειδητοποιήσει τις διαφορές των χώρων (φύτευση, διατήρησης και πολλαπλασιασμού των φυτών).   Να κατονομάζει τους διάφορους χώρους.   Να ενεργοποιηθεί στη χρήση και λειτουργία των χώρων.	Ύλη Μορφή Χώρος Ομοιότητα – ∆ιαφορά Όγκος – Χώρος Μεθόδευση Πολιτισμός

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 

Ειδικοί σκοποί        

Με τη διδασκαλία των μαθημάτων της Φυτικής Παραγωγής, της Ανθοκομίας και της Κηποτεχνίας επιδιώκεται ο μαθητής:

• Να αναγνωρίζει, διαχωρίζει και κατηγοριοποιεί τη σημασία των φυτικών, ανθοκομικών και δεντροκομικών προϊόντων.
• Να περιγράφει και να προσδιορίζει φυτά και δέντρα.
• Να αναγνωρίζει, κατονομάζει και ταξινομεί τα παραγόμενα προϊόντα, σύμφωνα με τη χρησιμότητά τους στη διατροφή.
• Να εντοπίζει, επιλέγει και να διαχωρίζει υλικά και μέσα που χρειάζονται για την καλύτερη άσκηση του επαγγέλματός του.
• Να κατανοήσει, να εκτιμήσει και να αποδεχθεί τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς.
• Να αναπτύξει αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία με σκοπό τη σωστή λήψη αποφάσεων για την προσωπική και οικονομική του ανεξαρτησία.
• Να αποκτήσει δεξιότητες και λεπτές κινήσεις με διάφορες κατασκευές και παρασκευές προϊόντων, μέσω ενθάρρυνσης.

Α. ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να κατονομάζει και να περιγράφει τα διάφορα γεωργικά εργαλεία.   Να κατανοεί τη χρησιμότητα των γεωργικών εργαλείων.   Να επιλέγει το κατάλληλο γεωργικό εργαλείο για την αντίστοιχη εργασία.   Να γνωρίζει και να εξηγεί το σωστό τρόπο συντήρησης των γεωργικών εργαλείων.   Να εξοικειωθεί με τη σωστή χρήση των γεωργικών εργαλείων.   Να κατονομάζει και να περιγράφει τα διάφορα γεωργικά μηχανήματα.   Να αναγνωρίζει τα γεωργικά μηχανήματα και να κατανοεί τη χρησιμότητά τους.   Να επιλέγει το κάθε γεωργικό μηχάνημα ανάλογα με την εργασία που κάνει και να κατανοεί τη λειτουργία και τη χρήση του.   Να γνωρίζει και να εφαρμόζει το σωστό τρόπο συντήρησης των γεωργικών μηχανημάτων.   Να μάθει να τηρεί τους κανόνες ασφαλείας κατά τη χρήση των γεωργικών μηχανημάτων.	Εργαλεία : τσάπα, τσουγκράνα, φτυάρι, κασμάς, μεταλλική σκούπα, πιρούνα, σκαλιστήρι, φυτευτήρι, πατόφτυαρο, ψαλίδι φύλλων, ψαλίδι κλαδέματος, ψαλίδι μπορντούρας, μαχαίρι εκεντρισμού, πριόνι, γεωργικό καρότσι, ψεκαστήρας προπιέσεως, ποτιστήρι         Μηχανήματα : χλοοκοπτικό, σκαπτικό, φρέζα, γεωργικοί ελκυστήρες, θεριζοαλωνιστική μηχανή, μηχανές άρδευσης, μηχανές φύτευσης	Διάλεξη – Συζήτηση   Προβολή σλάιντς, διαφάνειες, βίντεο.   Επισκέψεις σε χώρους πρακτικής άσκησης (φυτώρια, πάρκα κλπ.).   Πρακτική άσκηση σε χώρους του εργαστηρίου.   Πρακτική άσκηση στο σωστό χειρισμό των εργαλείων     Διάλεξη – Συζήτηση   Προβολή σλάιντς, διαφάνειες, βίντεο.   Επισκέψεις σε χώρους πρακτικής άσκησης (φυτώρια, πάρκα κλπ.).   Πρακτική άσκηση σε χώρους του εργαστηρίου.   Ανάλυση πληροφορικών εντύπων

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ, ΕΝΔΥΣΗΣ – ΥΠΟΔΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να γνωρίζει και να ακολουθεί τους γενικούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας του εργαστηρίου.   Να γνωρίζει τη θέση του φαρμακείου, των πυροσβεστήρων και των γενικών διακοπτών ρεύματος του εργαστηρίου.   Να αντιλαμβάνεται τη χρησιμότητα των ατομικών μέτρων προστασίας και να τα εφαρμόζει με συνέπεια.   Να εντοπίζει και να περιορίζει τις επικίνδυνες συνθήκες κατά την άσκηση των διαφόρων εργασιών.   Να περιγράφει τα είδη ένδυσης – υπόδησης και υγιεινής στο χώρο του εργαστηρίου.   Να τηρεί τους κανόνες υγιεινής.   Να διακρίνει και να εξηγεί τα σήματα κινδύνου.   Να τοποθετεί σε ασφαλή θέση τα εργαλεία ή μηχανήματα.   Να ελέγχει πριν τη χρήση την καλή λειτουργία των εργαλείων ή μηχανημάτων.   Να εφαρμόζει τους κανόνες ασφάλειας των εργαλείων ή μηχανημάτων κατά τη χρήση τους.   Να συντηρεί τα εργαλεία ή τα μηχανήματα.	Ένδυση – Υπόδηση και υγιεινή του εργαστηρίου.   Ασφάλεια στο χώρο του εργαστηρίου από εργαλεία και μηχανήματα.	Διάλεξη – Συζήτηση, προβολή video, επίσκεψη σε χώρο παραγωγής φυτών και επίδειξη των μέτρων υγιεινής.   Διάλεξη – Συζήτηση, προβολή video, χρησιμοποίηση ειδικών προστατευτικών εξαρτημάτων (γάντια, μάσκες).   Δραματοποίηση και παίξιμο ρόλων για παροχή πρώτων βοηθειών.   Πρωτόκολλο- πρόγραμμα, καθημερινής βάσης, ένδυσης υπόδησης, κατά την εφαρμογή του εργαστηρίου.   Τοποθέτηση των εργαλείων και των μηχανημάτων σε ασφαλή θέση μετά το τέλος των εργασιών.

 

Γ. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να αναγνωρίζει τα διάφορα είδη μετρήσεων.   Να αναγνωρίζει και να κατανοεί το σωστό όργανο μέτρησης.   Να επιμετρά με το εκτελεσμένο έργο.   Να γνωρίζει τη μονάδα μέτρησης των τριών διαστάσεων και να προσδιορίζει τις υποδιαιρέσεις.   Να υπολογίζει το μήκος, το πλάτος ή το ύψος.   Να χρησιμοποιεί σωστά το όργανο μέτρησης.   Να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί την έννοια του εμβαδού.     Να γνωρίζει τη μονάδα μέτρησης επιφανειών και τις υποδιαιρέσεις του.   Να υπολογίζει το εμβαδόν των επιφανειών.   Να αντιλαμβάνεται ή να κατανοεί την έννοια του όγκου.	Είδη μετρήσεων         Μετρήσεις τριών διαστάσεων                         Μετρήσεις επιφανειών	Εργαστηριακή άσκηση χρήσης μέτρου       Δημιουργία πινακίδων με ανάλυση του μέτρου στις υποδιαιρέσεις του.   Χρήση του μέτρου για μετρήσεις του ύψους των μαθητών.   Υπολογισμός αποτελεσμάτων μέτρησης         Δημιουργία πινακίδων και ανάρτησή τους με περιεχόμενο το τ.μ. και τις υποδιαιρέσεις του.

 

Δ. ΓΝΩΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να αναγνωρίζει τα υλικά και να αναφέρει τις γενικές αρχές των μιγμάτων.   Να παρασκευάζει compost.   Να αναφέρει τις προδιαγραφές των κηποτεχνικών υλικών.   Να απαριθμεί και να περιγράφει τα κριτήρια επιλογής και τοποθέτησης των διακοσμητικών στοιχείων στο χώρο.   Να αναφέρει και να περιγράφει τα υλικά των κατασκευών.	Εδαφικά μίγματα και κομπόστες     Κηποτεχνικά υλικά       Διακοσμητικά στοιχεία       Υλικά κατασκευών	Συζήτηση – Διάλεξη με τη χρήση εποπτικών μέσων διδασκαλίας.   Χωρισμός σε ομάδες και παρασκευή εδαφικού μίγματος στο εργαστήριο.   Συνθέσεις στο εργαστήριο με διάφορα διακοσμητικά υλικά.   Πρακτική άσκησης σε εξωτερικά παρτέρια, κήπους.   Πρακτική άσκηση τοποθέτησης στο χώρο πήλινων γλαστρών.   Επίσκεψη σε καταστήματα πώλησης διακοσμητικών υλικών.

  Ε. ΦΥΤΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να αναγνωρίζει τα φυτά σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά τους, καθώς και τη χρησιμότητά τους.   Να γνωρίζει τις ομάδες και υποομάδες φυτών.   Να περιγράφει τα φυτά και τα δέντρα.   Να περιγράφει τα διάφορα μέρη και τις λειτουργίες τους με ακρίβεια στα φυτά και τα δέντρα.   Να εκτιμήσει την προσφορά τους προς τον άνθρωπο και το οικοσύστημα.	Ταξινόμηση των φυτών από γεωργικής πλευράς(Σιτηρά, Ελαιούχα, Ζαχαρούχα, Κλωστικά κλπ.).   Ταξινόμηση των φυτών με βάση την προέλευσή τους.   Οργάνωση και βασικές λειτουργίες των φυτών.   Χαρακτηρισμός σταδίων ανάπτυξης των φυτών.   Αγενής και εγγενής πολ/σμός των φυτών.	Προβολή σλάιντς με θέμα τα φυτά και το οικοσύστημα.   Προβολή διαφανειών και βίντεο με τις ομάδες και υποομάδες των φυτών και δέντρων.   Συλλογή και συσκευασία παραγόμενων προϊόντων.   Πρακτική άσκηση του αγενούς και εγγενούς πολ/σμού στο εργαστήριο.   Εργαστηριακή άσκηση με θέμα την αναγνώριση των μερών του φυτού.

ΣΤ. ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να περιγράφει τη διαδικασία καλλιεργητικών εργασιών.   Να επιλέγει τη σωστή εργασία.   Να επιλέγει την κατάλληλη φροντίδα για το φυτό.   Να ασκηθεί στην περιποίηση των φυτών.	Εργασίες καλλιέργειας φυτών και δέντρων(Λίπανση, Κλάδεμα, Ράντισμα, Αραίωμα, Όργωμα).   Περιποίηση φυτών και δέντρων(Πότισμα, Φωτισμό, Αερισμό, Υγρασία)	Επισκέψεις σε χώρους παραγωγής και συντήρησης φυτών και δέντρων (Θερμοκήπια, Υπαίθριες καλλιέργειες).   Πρακτική άσκηση σε υπαίθριους χώρου του εργαστηρίου.

 Ζ. ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΑ ΦΥΤΑ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να αναγνωρίζει τις ομάδες ανθοκομικών και λαχανοκομικών φυτών.   Να περιγράφει τα ανθοκομικά –  λαχανοκομικά φυτά.   Να διακρίνει τις κατηγορίες των καρποφόρων   Να αντιληφθεί τη σημασία των   ανθοκομικών και λαχανοκομικών φυτών στη παραγωγή και εν γένει στην Οικονομία	ΑΝΘΟΚΟΜΙΑ Ταξινόμηση ανθοκομικών φυτών (ετήσια, πολυετή, βολβώδη, κονδυλώδη, ριζοματώδη).   Δρεπτά άνθη φυτά σε γλάστρες για τα άνθη τους. Φυτά σε γλάστρες για το φύλλωμά τους.   Κάκτοι-παχύφυτα Συλλογή και Συντήρηση ανθοκομικών φυτών.   Σημασία της Ανθοκομίας στην Οικονομία.     ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Ταξινόμηση λαχανοκομικών φυτών.   Χώροι καλλιέργειας των λαχανοκομικών φυτών. Συλλογή και συντήρηση των λαχανοκομικών.   Σημασία των Λαχανοκομικών στην Οικονομία.	Διάλεξη – συζήτηση   Διαφάνειες – βίντεο   Προβολή σλάιντς   Επισκέψεις σε χώρους ανθοκομικών και Λαχανοκομικών φυτών( λαϊκές, ανθοπωλεία).   Επισκέψεις σε χώρους τυποποίησης και συσκευασίας παραγόμενων ανθέων και λαχανικών.   Παρασκευή γλυκών, ελιών κλπ.   Ασκήσεις κατασκευών με Ανθοκομικά και καρποφόρα είδη.   Πρακτική άσκηση στο εργαστήριο φύτευσης λαχανικών.
Να διακρίνει τις κατηγορίες των καρποφόρων δέντρων.   Να αναφέρει τη σημασία των καρποφόρων δέντρων.               Να αντιληφθεί τη σημασία των κηποτεχνικών εφαρμογών.   Να ασκηθεί στη συντήρηση κηποτεχνικών εφαρμογών.	ΔΕΝΤΡΟΚΟΜΙΑ Ταξινόμηση Δενδρωδών καλλιεργειών (Γιγαρτόκαρπα, Πυρηνόκαρπα, Ακρόδρυα, Εσπεριδοειδή, Χαρουπιά – Αβοκάντο – Μπανανιά)   Περιγραφή του δέντρου.   Πολ/σμός των καρποφόρων δέντρων.   Καλλιεργητικές φροντίδες στην Δεντροκομία (Άρδευση, Κλάδεμα, Λίπανση, Φυτοπροστασία).     ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ Ορισμός κηποτεχνίας. Ρυθμοί κηποτεχνίας. Φυτά κηποτεχνίας. (Ετήσια, πολυετή, βολβώδη, καλ/κά, θάμνοι, δέντρα).   Συντήρηση κηποτεχνικών εφαρμογών.	Διαφάνειες   Σλάιντς – Βίντεο   Εκπαιδευτικές επισκέψεις   Πρακτική άσκηση στο εργαστήριο.           Προβολή Σλάιντς – Διαφάνειες – Βίντεο   Επισκέψεις σε χώρους κηποτεχνικών εφαρμογών.   Πρακτική άσκηση στο  εργαστήριο σε κήπους και παρτέρια.

 Η. ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να γνωρίζει τη σημασία της φυτοπροστασίας για τα φυτά και τα δέντρα.   Να περιγράφει σε έκταση τα συμπτώματα.   Να γνωρίζει και να εξοικειωθεί με τα μέσα βιολογικής καταπολέμησης.   Να γνωρίζει, αναγνωρίζει και να περιγράφει τα διάφορα ζιζάνια.   Να ασκηθεί στην αναγνώριση και περιγραφή ζωικών εχθρών των φυτών και δέντρων.   Να ασκηθεί στην αναγνώριση και περιγραφή των παθογόνων μικροοργανισμών.	Ζωικοί εχθροί φυτών και δέντρων.   Παθογόνοι μικροοργανισμοί   Ασθένειες φυτών και δέντρων.   Φυτικοί εχθροί(ζιζάνια)	Προβολή σλάιντς - Βίντεο   Δημιουργία εντομολογίου   Εργαστηριακή άσκηση των ζωικών και παθογόνων μικροοργανισμών μακροσκοπικά   Παρατηρήσεις των ζιζανίων στο χώρο του εργαστηρίου.   Ανάλυση έντυπου υλικού.   Παρατήρηση καταστροφών από μύκητες, ακάρια, μύκητες και βακτήρια.

 Θ. ΓΝΩΣΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΦΥΤΕΥΣΗΣ, ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛ/ΣΜΟΥ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ

Στόχοι	Θεματικές Ενότητες	Ενδεικτικές Δραστηριότητες
Να περιγράφει τους χώρους παραγωγής και συντήρησης των φυτών.   Να ασκηθεί στη χρήση κατάλληλων χώρων παραγωγή φυτών.   Να ασκηθεί στην παραγωγή φυτών.	Χώροι παραγωγής και συντήρησης φυτών και δέντρων.	Προβολή σλάιντς – βίντεο   Επισκέψεις σε πραγματικούς χώρους εργασίας (π.χ. θερμοκήπια)   Κατασκευή σπορείων

 Προτεινόμενα διαθεματικά σχέδια εργασίας

Θέμα: Ηλιακή ενέργεια

Οι μαθητές ενημερώνονται για τη χρησιμότητα της ηλιακής ενέργειας στα φυτά και στα ζώα. Δημιουργία της φωτοσύνθεσης στα φυτά και της βιταμίνης D στα ζώα. Γίνεται προβολή βιντεοταινιών και σλάιντς με περιεχόμενο τη χρησιμότητα της ηλιακής ενέργειας π.χ. για θέρμανση κτιρίων, νερού και τη μεταφορά της ηλιακής ενέργειας από τα φυτά σε χημική.

Επίσκεψη

Γίνεται συζήτηση και ανάλυση πληροφοριών για τις ήπιες μορφές ενέργειας από όλη την ομάδα (εκπαιδευτικού – μαθητών). Επισκέψεις σε χώρους συλλογής ηλιακής ενέργειας για θέρμανση ή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Θεμελιώδης διαθεματικές έννοιες: Πληροφορία – Επικοινωνία, αλληλεπίδραση, Πολιτισμός.

Προεκτάσεις: Στο μάθημα της Γλώσσας, Κ. Αγωγή και στα εργαστήρια Υδραυλικού, Ξυλουργικού.

Θέμα: Νερό

Οι μαθητές ενημερώνονται για τη χρησιμότητα του νερού στη σύγχρονη κοινωνία. Παρατήρηση στην χρήση και μεταφορά του νερού στη σχολική μονάδα. Χρήση νερού στα φυτά. Γίνεται προβολή βιντεοταινιών, σλάιντς με περιεχόμενο φράγματα, αρδευτικά έργα για πότισμα σε καλλιέργειες και σε θερμοκήπια με τεχνικές ύδρευσης. Γίνεται συζήτηση και ανάλυση πληροφοριών από όλη την ομάδα (Εκπαιδευτικού – μαθητών). Γίνονται επισκέψεις σε χώρους με ειδικές τεχνικές άρδευσης στα φυτά.

Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: πληροφορία, σχεδιασμός, αλληλεπίδραση, πολιτισμός

Προεκτάσεις: Στο μάθημα της γλώσσας, Κ. Αγωγής και σε εργαστήρια του υδραυλικού, κεραμικής

Θέμα: Εργαλεία

Οι μαθητές κατονομάζουν τα εργαλεία που χρησιμοποιούν στο εργαστήριο της κηπουρικής. Συλλέγουν φωτογραφίες με τα εργαλεία και τη χρήση τους. Πληροφορίες για τους κανόνες ασφαλείας και τη χρήση τους. Πραγματική επίδειξη σε χώρους του εργαστηρίου.

Θεμελιώδεις έννοιες: Ύλη, Χρήση, Ασφάλεια, Ομοιότητα – ∆ιαφορά, Πολιτισμός.

Προεκτάσεις: Στο μάθημα της Γλώσσας, των Μαθηματικών, της Κοινωνικής Αγωγής και στα εργαστήρια του Υδραυλικού – ξυλουργικού, Πηλού.

Θέμα: Χώμα

Οι μαθητές ενημερώνονται και συλλέγουν πληροφορίες για τα είδη των εδαφών. Παρατήρηση στη διαφορετικότητα της σύστασης του χρώματος και του βάρους. Γίνεται προβολή βιντεοταινιών και σλάιντς ανάλυσης και σύστασή τους (π.χ. Αργιλώδη, Αμμώδη, Πηλώδη) και σύγκριση στην περιεκτικότητα συγκράτησης των θρεπτικών συστατικών.

Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: Ομοιότητα – Διαφορά, Αλληλεπίδραση, Σύσταση, Χρήση, Πληροφορία.

Προεκτάσεις: Στο μάθημα της Γλώσσας και του εργαστηρίου της κεραμικής. 

 Εργαστήριο Κηπουρικής

Τα μαθήματα της κηπουρικής πρέπει να γίνονται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο με κατάλληλη υποδομή. Το εργαστήριο πρέπει να είναι ευρύχωρο για να μπορούν οι μαθητές να κινούνται ελεύθερα και να εργάζονται με ασφάλεια. Πρέπει να έχει αρκετό φωτισμό και σωστό αερισμό. Απαραίτητο είναι στο εργαστήριο το νερό, ένας νεροχύτης και μια ντουζιέρα. Επίσης πρέπει να υπάρχουν ντουλάπια για τη φύλαξη των πραγμάτων των μαθητών, των αναλωσίμων υλικών του εργαστηρίου και των επικίνδυνων εργαλείων. Επίσης πρέπει να έχει ράφια για την τοποθέτηση των παραγόμενων φυτών και τη φύλαξή τους Πρέπει να υπάρχουν πάγκοι για την καθημερινή άσκηση των μαθητών. Είναι απαραίτητος ένα πίνακας και θρανία, καρέκλες για το θεωρητικό κομμάτι του εργαστηρίου. Μια αποθήκη στην οποία θα φυλάσσονται τα εργαλεία και τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για δουλειές εκτός του εργαστηρίου (κήπος, θερμοκήπιο). Απαραίτητο είναι το φαρμακείο και οι πυροσβεστήρες στο εργαστήριο.

Διδακτική μεθοδολογία

Η διδασκαλία των εργαστηριακών μαθημάτων ακολουθεί τις γενικές αρχές της εκπαίδευσης και βασίζεται σε παιδαγωγικά κριτήρια όπως:

- η μάθηση να έχει επαγωγική πορεία, από το μέρος στο όλο και από το απλό στο σύνθετο.

- οι στόχοι της διδασκαλίας να είναι σαφείς και να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και στις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή.

-  η διδασκαλία να είναι εξατομικευμένη , αλλά συγχρόνως να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ομαδοκεντρικές προσεγγίσεις.

-τα μέσα και οι μέθοδοι διδασκαλίας να υποστηρίζουν τις πρακτικές γνώσεις που θα διδαχτούν και αυτές να έχουν άμεση σύνδεση και εφαρμογή στην καθημερινή ζωή

- η διδασκαλία να στηρίζεται στην ανάπτυξη της αυτενέργειας του μαθητή και να στοχεύει στη δημιουργία αυτόνομων ενηλίκων, ελεύθερων και δημοκρατικών.

Η ανακαλυπτική και η βιωματική , ως μορφές διδασκαλίας θεωρούνται οι πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις για το χώρο των εργαστηρίων της ειδικής αγωγής.

Η άμεση μορφή διδασκαλίας ακολουθούμενη από την πρακτική επίδειξη, επίσης έχει τη δυνατότητα να δίνει χρήσιμες, σαφείς γνώσεις και πως αυτές εφαρμόζονται. Οι εργαστηριακές γνώσεις που δίνονται στο κάθε εργαστηριακό  μάθημα δεν θα πρέπει να έχουν ακαδημαϊκό χαρακτήρα, αλλά να ενισχύουν την κατανόηση θεμάτων τεχνικής και επαγγελματικής φύσεως και να αντιμετωπίζουν υπαρκτά προβλήματα με δημιουργικούς τρόπους.

Ως μέθοδοι διδασκαλίας εφαρμόζεται κυρίως η ανάλυση έργου( task analysis). Οι στόχοι διδασκαλίας οι οποίοι είναι εξατομικευμένοι, αλλά με κοινό μακροπρόθεσμο στόχο, αναλύονται σε βήματα. Τα εργαστηριακά μαθήματα είναι πρακτικής φύσης γεγονός που δημιουργεί ελευθερία κινήσεων και για τους μαθητές και για τον εκπαιδευτικό, όμως η διδασκαλία πρέπει να δομείται με επιστημονικά προγραμματισμένη(διδακτική) πορεία που να προσαρμόζεται στις ανάγκες των μαθητών.

Οι μεγαλύτερες ή μικρότερες δυσκολίες που παρουσιάζουν οι μαθητές οδηγούν στην αναγκαιότητα στην ευέλικτη και ελαστική χρήση του προγράμματος σπουδών. Άλλα θέματα θα διδαχτούν χωρίς να δοθεί ιδιαίτερη έκταση ενώ άλλα θα διδαχτούν σε βάθος. Ανάλογα δε με το ενδιαφέρον που θα δείξουν οι μαθητές μπορούν να συμπληρωθούν κι άλλες θεματικές ενότητες.

Το παρόν ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ δεν είναι περιοριστικό. Η σειρά των αξόνων και των θεματικών ενοτήτων είναι ενδεικτική. Σε κάθε θέμα διδασκαλίας εμπλέκονται πολλά στοιχεία, γεγονός που επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να τροποποιήσει τη σειρά των αξόνων και των θεματικών ενοτήτων, να προσθέσει ή να παραλείψει κάτι.

Η διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης αποτελεί ένα ενιαίο οργανικό σύνολο, γεγονός που επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να λειτουργεί ευλύγιστα και να επανέρχεται, όταν και όπου χρειάζεται για λόγους επανατροφοδότησης και μέγιστης δυνατής βελτίωσης της επιδιωκόμενης μάθησης.

Προτείνεται η κατ' οίκον εργασία, σε λογικά μέτρα, ανάλογα με τις δυνατότητες κάθε μαθητή ώστε με την εξάσκηση να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή εμπέδωση των γνώσεων.

Στο πλαίσιο της διαθεματικότητας για κάθε θεωρητικό μάθημα μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα συνεργασίας με το μάθημα των εργαστηρίων.

Τα εργαστήρια είναι πολύπλευρα και πολυδιάστατα και απαιτούν δραστήριο και δημιουργικό εκπαιδευτικό. Ο εργαστηριακός εκπαιδευτικός είναι σκόπιμο να προγραμματίζει τις ετήσιες δραστηριότητες εντός και εκτός της τάξης. Να σχεδιάζει εγκαίρως τις ευρύτερες διδακτικές ενότητες μαθημάτων καθώς και κάθε μάθημα χωριστά. Επίσης οφείλει να λαμβάνει υπόψη του τα προγράμματα σπουδών και την αλληλοδιαδοχή της ύλης , ώστε να υπάρχει συνέχεια και να διαφυλάσσεται η συνεπής πορεία από χρονιά σε χρονιά, στη διδασκαλία του.

Η χρήση βιβλίου μαθητή και ποικίλων άλλων διδακτικών και εποπτικών υλικών σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να καταστήσει τα εργαστήρια βιβλιοκεντρικά.

Η οργάνωση του εργαστηρίου με τα απαραίτητα σε κάθε διδακτική ώρα υλικά για τον εκπαιδευτικό και για τα παιδιά, καθώς και η οργάνωση παράλληλων δραστηριοτήτων (projects) , συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη διεξαγωγή του μαθήματος. Ο εκπαιδευτικός πρέπει εκτός του καθημερινού προγραμματισμού για τα αναγκαία υλικά, να μεριμνά για τον εξοπλισμό του εργαστηρίου και για τον εμπλουτισμό των χρησιμοποιούμενων αναλώσιμων ή εποπτικών υλικών. Επίσης πρέπει να συνδέει ποικιλοτρόπως το σχολικό εργαστήριο με πραγματικούς χώρους εργασίας, όπως βιοτεχνίες, εργοστάσια, βιομηχανίες και να οργανώνει επισκέψεις, διαλέξεις, διδακτικές και μαθησιακές δραστηριότητες σχετικά με το μάθημά του.

Ακόμα θα πρέπει να αξιοποιεί τη δημιουργικότητα των παιδιών και να επιβραβεύει τις προσπάθειές τους με τη διοργάνωση εκθέσεων, bazar κλπ.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση συμπληρώνει τη μαθησιακή διαδικασία των μαθημάτων των εργαστηρίων, γιατί μας δείχνει σε ποιο βαθμό πέτυχαν οι στόχοι του προγράμματος και ποιες διορθωτικές παρεμβάσεις επιβάλλονται.

Κατά την αξιολόγηση λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών και ο ατομικός τρόπος και ρυθμός μάθησης.

Επίσης λαμβάνονται υπόψη παράγοντες εξωδιδακτικοί,  όπως οι ευκαιρίες που έχει κάθε παιδί για μάθηση, στο κοινωνικό του και οικογενειακό του περιβάλλον.

Οι μαθητές μας ως Α.Μ.Ε.Α. θα αξιολογηθούν με βάση τις γενικές αρχές της αξιολόγησης, οι κυριότερες από τις οποίες είναι: α) Η μάθηση είναι μια πολύπλοκη νοητική διαδικασία β) Η μάθηση συντελείται με μια διαδικασία διαρκούς αλληλεπίδρασης γ) Η προσωπικότητα ενός ατόμου δομείται από γνωστικά στοιχεία, εμπειρίες, βιώματα και αξίες που συνθέτουν μια ενιαία ολότητα. δ)Η διδασκαλία θα πρέπει να οδηγεί στη διεύρυνση των γνωστικών δομών. ε) Η γνώση θα πρέπει να συνοδεύεται από απόκτηση δεξιοτήτων που θα εξασφαλίζουν τη δυνατότητα για αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων.

Όσον αφορά τους σκοπούς της αξιολόγησης των μαθητών, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις δυνατότητες που ανέπτυξε και αξιοποιεί ο κάθε μαθητής σε σχέση με την καθημερινή ζωή. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί: α) στην αρχή της ολόπλευρης εκτίμησης της παρουσίας του μαθητή, ώστε η αξιολόγηση να μην εστιάζεται μόνο στις αδυναμίες του β) στην παρωθητική αρχή της  αξιολόγησης- ενθάρρυνσηςτηςπροσπάθειαςγ)στησυσχέτισητωνδεδομένωντηςαξιολόγησης με το εξατομικευμένο πρόγραμμα του κάθε μαθητή.

Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης δεν είναι αυτοσκοπός ούτε μέσο ιεράρχησης και ταξινόμησης των μαθητών, αλλά βασικός μοχλός κινητοποίησης του σχολείου και του εκπαιδευτικού, για τη λήψη ενδεδειγμένων παιδαγωγικών και διδακτικών μέτρων που αναβαθμίζουν την παρεχόμενη εκπαίδευση. Ειδικά στους μαθητές Α.Μ.Ε.Α. δεν έχει σημασία η βαθμολογία, αλλά η ακριβής περιγραφή των δυνατοτήτων τους. Γι' αυτό η έκφραση του αξιολογικού αποτελέσματος θα είναι η περιγραφική. Μέσα από αυτήν παρέχεται η δυνατότητα περιγραφής των επιδόσεων του μαθητή με περισσότερη σαφήνεια και πληρότητα.

Έτσι θα δοθεί η  δυνατότητα να κατανοηθούν, όχι μόνο οι αδυναμίες και οι ελλείψεις του μαθητή, αλλά ακόμη και σημαντικές πτυχές της σχολικής προσπάθειας, της συμμετοχής και της δραστηριότητας του μαθητή.

Με την περιγραφική αξιολόγηση στο επίκεντρο της αξιολογικής διαδικασίας, βρίσκεται η ατομική πορεία της μάθησης του μαθητή, από την οποία αναδεικνύονται, αφενός  τα ενδιαφέροντα, οι ανάγκες και οι προσωπικές ιδιαιτερότητες του και αφετέρου επισημαίνεται η επίδραση των παραγόντων που εμπλέκονται στην οργάνωση και την υλοποίηση των διαδικασιών μάθησης.

Η αξιολογική διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί: α) κατά την προετοιμασία της διδασκαλίας (διαγνωστική). Η διαγνωστική αξιολόγηση αποκαλύπτει ανάγκες που ανήκουν σε όλο το φάσμα των μαθησιακών δυσκολιών και αποτελεί τη βάση για την εξατομικευμένη διδασκαλία που πρέπει να σχεδιάζεται στα πλαίσια της εκπαίδευσης των μαθητών με αναπηρίες (ΑΜΕΑ). Ο σχεδιασμός των εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθορίζει τα πλαίσια και τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών με αναπηρίες. β) κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας (διαμορφωτική). Με τη διαμορφωτική αξιολόγηση επιδιώκεται η πληροφόρηση του εκπαιδευτικού για την πρόοδο των μαθητών κατά τη διάρκεια της καθημερινής διδασκαλίας και γ) στο τέλος της διδασκαλίας (τελική). Με την τελική αξιολόγηση που διενεργείται μετά την ολοκλήρωση μιας διδακτικής ενότητας ή την ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης αποτιμάται με συστηματικό τρόπο το αποτέλεσμα της διδακτικής διαδικασίας που ακολουθήσαμε.

Ως μορφές αυτής της αξιολόγησης προτέινονται οι εξής:

Διαγνωστική αξιολόγηση

Ερωτήσεις σύντομης απάντησης με θέμα τα επαγγέλματα. Ερωτήσεις σύντομης απάντησης με περιεχόμενο κοινωνικά θέματα( οικογενειακή κατάσταση, φίλοι, ενδιαφέροντα, προηγούμενη εργαστηριακή ή επαγγελματική εμπειρία, επαγγέλματα γονέων και συγγενών). Οι παραπάνω συνεντεύξεις-ερωτήσεις γίνονται για να ανακαλύψουμε το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον του κάθε μαθητή. Για να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν επαγγελματικές διέξοδοι από την οικογένεια ή το συγγενικό περιβάλλον και αν η εργαστηριακή του απασχόληση σχετίζεται με αυτές. Αξιολογικά τεστ δεξιοτήτων. Αξιολογικά προεπαγγελματικά τεστ. Αξιολογικά επαγγελματικά τεστ.

 

Διαμορφωτική αξιολόγηση

Αξιολόγηση των διδακτικών στόχων της διδασκαλίας Αξιολόγηση των βημάτων διδασκαλίας. Καθημερινά ή εβδομαδιαία φύλλα αξιολόγησης, καταγραφής κατάκτησης δεξιοτήτων και τεχνικών, της μορφής:(επιτυγχάνει το στόχο, μόνος-μόνη του, με βοήθεια, καθόλου)

  Τελική αξιολόγηση

Έλεγχος των καθημερινών ή εβδομαδιαίων φύλλων αξιολόγησης Τριμηνιαία περιγραφική αξιολόγηση. Δημιουργία φακέλου φύλλων αξιολόγησης και τελική σύγκριση.