ΠΕΡΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ.... ΑΛΛΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

Η θέση της Γυναίκας από την Αρχαία Ελλάδα έως σήμερα

Η θέση της Γυναίκας από την Αρχαία Ελλάδα έως σήμερα

Η θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν η ίδια στις διάφορες πόλεις και παρουσίαζε διαφορές κατά την εξέλιξη των κοινωνιών μέσα στους αιώνες. Η σύγχρονη αντίληψη για τη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα στηρίχτηκε περισσότερο στο καθεστώς της κλασικής Αθήνας. Η γυναίκα θεωρούνταν, βιολογικά και ψυχολογικά, πλάσμα που δεν είχε την ικανότητα να ελέγξει τον εαυτό της και να αντισταθεί σε εξωτερικά ερεθίσματα. Έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής, προκειμένου να συμβιβάζεται με τα πρότυπα μιας πατριαρχικής κοινωνίας, όπως ήταν η αρχαία ελληνική.

 

 

 

 

Στην Αθήνα, η πρώτη κύρια δυσκολία που αντιμετώπιζε ένα νεογέννητο κορίτσι ήταν να του επιτραπεί να ζήσει. Εξαρτιόνταν άμεσα από την απόφαση του πατέρα η έκθεση του νεογνού σε μια ερημική περιοχή, καθώς η γέννηση ενός θηλυκού μέλους θεωρούνταν ανώφελο και επιπρόσθετο έξοδο για τον οίκο, εφόσον μάλιστα σε ένα κατεξοχήν πατριαρχικό σύστημα κληρονομιάς δεν είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει  το οικογενειακό όνομα και συνεπώς τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία.

Βασική αρχή στην αθηναϊκή κοινωνία ήταν το ότι η γυναίκα τελούσε μονίμως υπό ανδρική κηδεμονία. Η νέα κοπέλα μέχρι το γάμο της εξαρτάται άμεσα από τον πατέρα της. Όταν έφθανε στην αποδεκτή κοινωνικά ηλικία γάμου, ο πατέρας της επέλεγε το μέλλοντα σύζυγό της

Η βασική ευθύνη της, όμως, ήταν η διαχείριση του οίκου. Επέβλεπε και κατεύθυνε τους δούλους και φρόντιζε για τη σωστή τακτοποίηση των αγαθών και των πραγμάτων του σπιτιού. Οι αριστοκράτισσες γυναίκες επίσης, στα πλαίσια των οικιακών καθηκόντων τους, ασχολούνταν με την υφαντική και το ράψιμο του ρουχισμού. Επίσης είχαν επιφορτισθεί με την ανατροφή των παιδιών. Ενώ όμως με όλες αυτές τις ασχολίες οι ευκατάστατες Αθηναίες δεν έβγαιναν από το σπίτι, οι φτωχές αναγκαστικά δούλευαν εκτός σπιτιού. Ανάμεσα σε άλλα εργαζόντουσαν ως εργάτριες μαλλιού, τροφοί, συλλέκτριες καρπών και σε μεγαλύτερη ηλικία ως πωλήτριες, όπως μας μαρτυρούν σχετικές παραστάσεις αγγείων.

Στο κοινωνικό πεδίο οι Αθηναίες συμμετείχαν στις κυριότερες θρησκευτικές γιορτές της πόλης. Στα Λήναια και στα Ανθεστήρια  προς τιμήν του Διονύσου. Συμμετείχαν επίσης στην μεγάλη πομπή των Παναθηναίων  που ήταν η επισημότερη γιορτή των αρχαίων Αθηνών προς τιμήν της πολιούχου της πόλεως θεάς Αθηνάς. Ουσιαστική ήταν και η συμμετοχή τους και  στα Θεσμοφόρια που  τελούνταν προς τιμή της θεάς Δήμητρας.

Στην πολιτική ζωή των Αθηνών η θέση των γυναικών ήταν ανύπαρκτη. Οι γυναίκες δε θεωρούνταν πολίτες. Δεν είχαν δικαίωμα εγγραφής στους καταλόγους των πολιτών. Επιπλέον δεν είχαν δικαίωμα κατοχής εγγείου ιδιοκτησίας -επομένως ούτε κληρονομιάς-, το οποίο αποτελούσε βασικό κριτήριο για την ιδιότητα του πολίτη.

Έχοντας, λοιπόν, την αρχαία Αθήνα ως υπόδειγμα, φαίνεται Πως ήταν δύσκολο σε πολλούς να πιστέψουν πως τα πράγματα μπορούσαν να είναι καλύτερα σε άλλες κοινωνίες, και μάλιστα παλαιότερες από αυτήν.

Στην ομηρική εποχή, η ζωή των γυναικών όπως αντιλαμβανόμαστε από τα έργα του Ομήρου, ήταν αρκετά καλή. Οι γυναίκες δεν έμεναν  περιορισμένες στο σπίτι και μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερες με την συνοδεία δούλων. Αγαπούν την οικογένειά τους, συζητούν ελεύθερα μαζί με τους άνδρες, επικρατεί η μονογαμία, ο γάμος είναι ιερός και αδιάλυτος, η γυναίκα μπορεί να διαλέξει τον άνδρα της, οι συζυγικές σχέσεις βασίζονται σε αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση και οι τρόποι συμπεριφοράς των συζύγων παρουσιάζονται απλοί, ευγενικοί και εγκάρδιοι. Η γυναίκα, αν δεν έβγαινε έξω για αγορές σχετικές με την οικιακή δραστηριότητα, έμενε στο σπίτι. Οι κοινωνικές δραστηριότητες όπου επιτρεπόταν η παρουσία της ήταν γάμοι ή κηδείες και άλλες συναφείς εκδηλώσεις. Πολλά σπίτια διέθεταν τον ειδικό χώρο των γυναικών, τον γυναικωνίτη.

Στη Μινωική Κρήτη οι γυναίκες είχαν τα ίδια περίπου δικαιώματα και ελευθερίες με τους άντρες. Όπως μαρτυρούν οι τοιχογραφίες, οι σφραγιδόλιθοι και άλλοι λίθοι με εγχάρακτες εικόνες, έπαιρναν μέρος σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής, στις γιορτές, τα αγωνίσματα, το κυνήγι. Όπως και οι σημερινές γυναίκες, χτένιζαν με φροντίδα τα μαλλιά τους, βάφονταν, φορούσαν φανταχτερά φορέματα και όμορφα στολίδια.

Το ίδιο και στην αρχαία Σπάρτη οι γυναίκες ήταν σχεδόν ίσες με τους άντρες, συγχρωτίζονταν ελεύθερα στο δημόσιο βίο και στους αθλητικούς αγώνες, παντρεύονταν τον άντρα που θα αγαπούσαν, και είχαν γνώμη στα πολιτικά και δημόσια πράγματα. Είναι άραγε τυχαίο ότι ήταν οι Σπαρτιάτισσες που έλεγαν στους άντρες τους το γνωστό “Ή ταν ή επί τας”;

https://www.youtube.com/watch?v=7vkBVg2PK4o

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Του Σαράντου Καργάκου

Η θέση της γυναίκας στην Ανατολή και τη Δύση – Πόσο μεγάλες είναι οι διαφορές τελικά

Η ψυχολόγος Γεωργία Κορδώνη γράφει για τη θέση της γυναίκας σε έναν σύγχρονο κόσμο που συντηρεί τις ανισότητες με τον σκοταδισμό εξ ανατολής να επανέρχεται όλο και περισσότερο.

Η ισότητα των φύλων συνιστά και θα πρέπει να συνιστά βασική αξία όλων των χωρών και θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη σε οποιαδήποτε χώρα και αν βρίσκεται.

Ο όρος «ρόλος του φύλου» αναφέρεται σε ένα σύνολο κοινωνικών κανόνων, που υπαγορεύουν τι είδους συμπεριφορές θεωρούνται επιθυμητές ή κατάλληλες για ένα άτομο με βάση το πραγματικό ή αντιληπτό φύλο τους. Καθώς οι ρόλοι αυτοί των φύλων είναι κοινωνικά κατασκευασμένοι είναι πιθανό κάποιες φορές να δημιουργούνται ανισότητες και διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα, ανάλογα με την εκάστοτε κοινωνία.

Ανατολικές κοινωνίες

Γνωστές είναι σε όλους μας οι διαφορές που υπάρχουν στον τρόπο αντιμετώπισης των γυναικών ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση.

Χαρακτηριστικές πρακτικές ανατολικών χωρών απέναντι στις γυναίκες είναι η έλλειψη ελευθερίας, η πολιτική περιθωριοποίηση, ο αποκλεισμός από την μόρφωση, ο εγκλεισμός στο σπίτι, η ταπείνωση, ο εξευτελισμός και η ενδυμασία που καλύπτει σχεδόν όλο το σώμα και το πρόσωπο. Στο Ιράν οποιαδήποτε άρνηση της γυναίκας, όπως το να αρνηθεί να παντρευτεί τον άντρα που της επιβάλλει ο πατέρας της, συνεπάγεται σε επίθεση με οξύ. Η Ινδία θεωρείται από τις πιο επικίνδυνες χώρες να ζει μια γυναίκα, λόγω της καθημερινής άσκησης σεξουαλικής βίας και των συνθηκών σκλαβιάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι γυναίκες «Νταλίτ», μιας κατώτερης κάστας, να βιάζονται συχνά από μέλη ανώτερων καστών για να «μπουν» στη θέση τους.

Στην Ταϊλάνδη οι γυναίκες πωλούν το κορμί τους σαν αντικείμενο. Πρόσφατο παράδειγμα είναι οι ειδήσεις που κάνουν τον γύρο του κόσμου τις τελευταίες μέρες για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν. Ο νόμος της σαρίας θα τους επιβάλει περιορισμό των δικαιωμάτων. Ανάμεσα σε άλλα θα απαγορεύεται να κυκλοφορούν ακάλυπτες, χωρίς άνδρα συνοδό ή να μορφώνονται. Αυτά είναι κάποια από τα φαινόμενα που αναδεικνύουν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες είναι αναγκασμένος να ζει ο μισός γυναικείος πληθυσμός του πλανήτη. Υποδούλωση και ελάχιστα ή καθόλου δικαιώματα!

Δυτικές κοινωνίες

Από την άλλη πάλι πλευρά η Δύση, η οποία θεωρείται εξελιγμένη έχει θεσπίσει νομοθετικά την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Παρά την νομοθετική ρύθμιση όμως υπάρχει ουσιαστική ισότητα μεταξύ άντρα και γυναίκας στην πράξη;

Μια πρώτη σκέψη είναι ότι προφανώς οι γυναίκες της δύσης δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες ακραίες συνθήκες με τις γυναίκες των ανατολικών χωρών, όπως τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν. Υπάρχουν όμως άλλες ανισότητες που οι γυναίκες καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά ακόμα και σήμερα. Η γυναίκα στη σημερινή κοινωνία έχει επωμιστεί πολλαπλούς ρόλους. Τον ρόλο της εργαζόμενης, της συζύγου, της μητέρας, της νοικοκυράς, κ.α. Η σημερινή γυναίκα πρέπει να είναι καλή εργαζόμενη, να ανελιχθεί επαγγελματικά και να έχει οικονομικές απολαβές, ώστε να είναι ανεξάρτητη. Παράλληλα όμως πολλές φορές έχει τον κύριο ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, στη φροντίδα του σπιτιού αλλά και όλων των άλλων μελών της οικογένεια

Στον εργασιακό τομέα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα είναι εξίσου μεγάλες. Λόγω της ανισότητας, που δυστυχώς ακόμα υπάρχει, πολύ συχνά υποτιμούνται οι δυνατότητες της, υπάρχουν μισθολογικές ανισότητες και είναι πιο εύκολο να δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση ή λεκτική κακοποίηση-τέτοια παραδείγματα στην ελληνική κοινωνία είναι πολλά τον τελευταίο καιρό.

Αντιμετωπίζει ακόμη και τον κίνδυνο απόλυσης ή τον κίνδυνο να μην επιλεχθεί καν σε μια θέση εργασίας παρόλο που μπορεί να έχει τα προσόντα, επειδή σκοπεύει να κάνει παιδιά ή είναι ήδη έγκυος. Έχουν υπάρξει παραδείγματα όπου στη συνέντευξη πρόσληψης μια γυναίκα έχει κληθεί να απαντήσει την ερώτηση του αν σκοπεύει να κάνει παιδιά. Ειδικά οι γυναίκες κατώτερων οικονομικά στρωμάτων ή οι γυναίκες που μεγαλώνουν μόνες τους τα παιδιά τους λόγω του φόβου και της ανάγκης για επιβίωση (εφόσον δεν υπάρχουν κοινωνικές υποδομές για την προστασία της μητρότητας) είναι πιο εύκολο να βρεθούν θύματα σε τέτοιες συμπεριφορές. Έχει φανεί πως σε κάθε οικονομική κρίση οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο από τους άντρες. Για τους ίδιους λόγους η επιλογή των γυναικών σε ανώτερες θέσεις είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τους άντρες. Επίσης, στο χώρο της πολιτικής, αν και το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι είναι κατοχυρωμένο, το ποσοστό των γυναικών που συμμετέχουν τελικά είναι χαμηλό. Ακόμα και στο χώρο της εκκλησίας βλέπουμε να διαιωνίζονται στερεότυπα σχετικά με την ανισότητα των γυναικών. Παρά λοιπόν τα δικαιώματα των γυναικών που έχουν θεσπιστεί, οι νέες συνθήκες ζωής και εργασίας κάνουν τον αγώνα για την ισότητα να φαίνεται συνεχής και μεγάλος.

Η κατάσταση στη χώρα μας

Τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα έχουμε δει σε σύντομο χρονικό διάστημα πολλά περιστατικά, όπου γυναίκες δολοφονούνται από τους ερωτικούς τους συντρόφους. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες αυτές ζούσαν μέσα σε κακοποιητικές σχέσεις, κάτι που αναδεικνύει το γεγονός πως στην ελληνική κοινωνία –όπως και σε πολλές άλλες δυτικές χώρες- όχι μόνο δεν έχει επιτευχθεί η ισότητα των φύλων στην πράξη αλλά έχουν δημιουργηθεί και διάφορες παθολογίες, όπως η άσκηση βίας για επιβολή.

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας, για τη γυναικοκτονία στη Φολέγανδρο EUROKINISSI

Οι ψυχολογικές συνέπειες αυτής της ανισότητας και των όσων προαναφέρθηκαν κάνουν τις γυναίκες ευάλωτες σε ψυχικές ασθένειες. Οι γυναίκες έχει φανεί πως είναι πιο πιθανό να πάθουν κατάθλιψη ή να αντιμετωπίσουν αγχώδεις διαταραχές. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση τους είναι συχνά μειωμένες. Είναι πιο ευάλωτες σε διατροφικές διαταραχές. Ακόμα και στις περιπτώσεις που αναλαμβάνουν υψηλές θέσεις και καθήκοντα, οι ίδιες ασκούν πολύ μεγάλη πίεση στον εαυτό τους για ανταπεξέλθουν.

Μπορεί λοιπόν στη Δύση οι γυναίκες να μην αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των γυναικών της Ανατολής, αλλά οι ανισότητες μπορεί να είναι εξίσου πολλές και με τρόπο συγκαλυμμένο. Μια κοινωνία για να αναπτυχθεί σωστά χρειάζεται πολυμορφία και είναι εξίσου χρήσιμοι και οι άνδρες και οι γυναίκες. Και τα δύο φύλα θα πρέπει να έχουν ισότιμες ευκαιρίες και ίση πρόσβαση παντού.

Οι γυναίκες όμως έχουν ανάγκη στήριξης μέχρι να γίνουν όλα αυτά. Και η στήριξη θα πρέπει να είναι πολύπλευρη. Ξεκινώντας από την φροντίδα της ψυχικής τους υγείας με το να τους παρέχεται η δυνατότητα να επισκεφτούν έναν ψυχολόγο ή ειδικό ψυχικής υγείας, με την προστασία της μητρότητας, με την παροχή θέσεων εργασίας, ακόμα και με τον τρόπο που ο καθένας μας συμπεριφέρεται καθημερινά, είτε είναι άντρας είτε γυναίκα.

Κάθε άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα χρειάζεται και απαιτείται να έχει τον σεβασμό των συνανθρώπων του, είτε είναι του ίδιου είτε του αντίθετου φύλου!

Ο πολυδιάστατος ρόλος των γυναικών στη σημερινή κοινωνία

Ποιοι είναι οι ρόλοι της γυναίκας σήμερα;

Γυναίκα-σύζυγος, γυναίκα-μητέρα, γυναίκα-εργαζόμενη, γυναίκα-νοικοκυρά, γυναίκα-κοινωνικές υποχρεώσεις.

Η γυναίκα σήμερα, περισσότερο από ποτέ, καλείται να υπηρετήσει μερικούς ή/και όλους τους πιο πάνω ρόλους και αναμένεται από τον περίγυρό της (ακόμα και από τις άλλες γυναίκες) να τους υπηρετήσει επάξια και να φέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα: έναν ικανοποιημένο σύζυγο, καλοαναθρεμμένα παιδιά, εξαιρετικά εργασιακά αποτελέσματα, ένα καθαρό και νοικοκυρεμένο σπιτικό, ένα ζεστό πιάτο φαΐ, ανταπόκριση σε όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις της οικογένειας.

Ποιος είναι ο πιο σημαντικός ρόλος της;

Τόσοι πολλοί ρόλοι, για ένα μόνο άτομο. Και μέσα σε αυτούς τους ρόλους χάνεται ο ένας και πιο σημαντικός: γυναίκα-εαυτός. Πόσο φροντίζει η γυναίκα σήμερα για τον εαυτό της; Για το σώμα, την ψυχή της και το πνεύμα της;

Πολύ λίγες γυναίκες θα ασχοληθούν με τον εαυτό τους και ακόμα λιγότερες θα πιστέψουν ότι αυτό χρειάζεται να είναι η προτεραιότητά τους.

Πόσο εγωιστική είναι μία τέτοια στάση;

Μπορεί σε κάποιους να φανεί εγωιστική. Ας μην ξεχνάμε ότι τα κοινωνικά στερεότυπα ήθελαν πάντα μία γυναίκα δοτική, που να είναι εκεί μόνο για τους άλλους, έτοιμη να καλύψει τις όποιες ανάγκες τους και βάζοντας πάντοτε τον εαυτό της σε δεύτερη, τρίτη …τελευταία μοίρα.

Μόνο τα τελευταία χρόνια και μετά από πολλές προσπάθειες ανθρώπων (γυναικών και ανδρών), η γυναίκα έχει καταφέρει να βγει από το παρασκήνιο και να διεκδικήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, στη δική της ζωή. Έτσι έχει γίνει συνείδηση πολλών ανθρώπων ότι μόνον ένα άτομο που φροντίζει να γνωρίζει και να ικανοποιεί τον εαυτό του και τις προσωπικές του ανάγκες, μόνο αυτός έχει αποθέματα ψυχικά και σωματικά για να προσφέρει σε όλους τους άλλους τομείς.

Πώς μπορεί λοιπόν μία γυναίκα να φροντίσει για όλα τα πιο πάνω και συγχρόνως να φροντίζει και τον εαυτό της;

Χρειάζεται να λειτουργεί αντίστροφα. Να ξεκινάει από τον εαυτό της και να επεκτείνεται και στους άλλους.

Δεν είναι τυχαίο ότι στις αεροπορικές εταιρείες δίνουν οδηγίες ότι αν χρειαστεί να “πέσουν” οι μάσκες οξυγόνου, οι μητέρες παρακαλούνται να βάλουν πρώτα τη δική τους μάσκα και στη συνέχεια να φορέσουν στα παιδιά τους τη δική τους μάσκα. Αν δεν σωθούν αρχικά οι μητέρες δεν θα μπορέσουν να σώσουν στη συνέχεια τα παιδιά τους.

Αν δεν φροντίσει η γυναίκα αρχικά τον εαυτό της δεν θα μπορέσει να φροντίσει υγιώς, κανέναν άλλον άνθρωπο γύρω της.

Και πώς μπορεί να το πετύχει αυτό με τόσες υποχρεώσεις να “τρέχουν” μέσα στην καθημερινότητά της;

Εδώ απαιτείται η εστίαση.

1. Να καταφέρει να εντοπίσει τα πράγματα που της δίνουν ζωή. Από τα πολύ απλά έως τα πολύ σημαντικά.
2. Να φροντίσει να διαμορφώσει έτσι το πρόγραμμά της για να τα συμπεριλάβει στις δραστηριότητες της ημέρας της. Είτε αυτό είναι ένα γυμναστήριο, μία βόλτα στο βουνό, ένα κολύμπι ή ακόμα και ένα “beaute”, να τα κάνει χωρίς ενοχές δίνοντάς τους προτεραιότητα, πολλές φορές ακόμα και αφήνοντας πίσω πράγματα από τους υπόλοιπους ρόλους της.
3. Να φροντίσει στο τέλος κάθε μέρας της πριν πάει για ύπνο να έχει κάνει έστω και ένα πράγμα, όσο μικρό κι αν είναι, που θα αφορά αποκλειστικά την ίδια. Εξαιρείται η κάλυψη των αναγκών των αγαπημένων της προσώπων. Κάτι που θα ικανοποιήσει τη μικρή Μαρία, τη μικρή Ελένη, τη μικρή Γεωργία που βρίσκεται μέσα της και που αποζητά και αυτή θέση στη ζωή της μεγάλης Μαρίας, Ελένης, Γεωργίας. Αποζητά υπόσταση, ενδιαφέρον, φροντίδα και αγάπη.

Τι αντίκτυπο έχει αυτό στους ανθρώπους γύρω της;

Μπορεί κάποιοι να θεωρήσουν “απειλητική” μία τέτοια στάση. Χαλάει το στερεότυπο. Θα προσπαθήσουν πιθανά να τη χειραγωγήσουν με υπερβολικές απαιτήσεις που δεν θα της αφήνουν το χρόνο ή ακόμα και με τη δημιουργία ενοχών για τους ρόλους εις βάρος των οποίων επιλέγεται η φροντίδα του εαυτού.

Μακροπρόθεσμα όμως μπορεί κάποιος εύκολα να δει ότι μόνο θετικά μπορεί να είναι τα αποτελέσματα μίας τέτοιας επιλογής γιατί:

• όσο πιο πλήρης και ισορροπημένη αισθάνεται μέσα της μια γυναίκα τόσο πιο πολλά τα  αποθέματα προσφοράς που έχει για τους άλλους. Η χαρούμενη γυναίκα προσφέρει χαρά στους οικείους της
• μπορεί να αποτελέσει ένα υγιές παράδειγμα για τα παιδιά της και για τους ανθρώπους γύρω της. Για να μην μεγαλώσουν και άλλες γενιές (γυναίκες και άνδρες) με έλλειψη φροντίδας και αγάπης του εαυτού.

Η ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

Πόσους ρόλους μπορεί να έχει η σύγχρονη γυναίκα; Πώς καταφέρνει ένα πρόσωπο να ανταπεξέρχεται σε πολλαπλές υποχρεώσεις και ευθύνες, χωρίς να μπερδεύεται και να εξουθενώνεται; Πώς η εναλλαγή αυτή μπορεί να της εξασφαλίζει ισορροπία, να την εξελίσσει ή να την εγκλωβίζει;

Η γυναίκα είναι ίσως το πλέον πολυπράγμον ον, επιτυγχάνοντας όσα θέλει ή πρέπει να φέρει εις πέρας. Το κόστος όμως είναι υψηλό, καθώς καλείται να παίξει ταυτόχρονα πολλούς διαφορετικούς και απαιτητικούς ρόλους κρατώντας δύσκολες ισορροπίες, που συχνά διαταράσσονται. Ο συνδυασμός τού να είναι εργαζόμενη, νοικοκυρά, σύντροφος, μητέρα, κόρη, αδελφή, φίλη και ενεργό μέλος της κοινωνίας απαιτεί ένα κράμα θέλησης, δύναμης, προσπάθειας, κουράγιου, υπομονής και επιμονής.  Η ανάγκη της να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα, να αναλαμβάνει ποικίλες ευθύνες, να ανταπεξέρχεται σε αρκετές κι ετερόκλητες δραστηριότητες, διατηρώντας τον έλεγχο, απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια, που τις περισσότερες φορές την κάνει να ξεχνά να ζητήσει βοήθεια, στήριξη ή κατανόηση από τους άλλους και να δείξει επιείκεια στον εαυτό της, με αποτέλεσμα να πιέζεται, να αγχώνεται και να εξαντλείται και να μην μπορεί να απολαύσει την καθημερινότητα ή την επαφή της με το κοντινό της περιβάλλον.

Πολύ συχνά εγκλωβίζεται σε ένα ρόλο, που θεωρεί πιο σημαντικό και σχεδόν αποκλείει τους άλλους ως ασύμβατους. Για παράδειγμα, γυναίκες που αρνούνται τη μητρότητα, για να μην αποτελεί εμπόδιο στην επαγγελματική τους ανέλιξη ή που επικεντρώνονται τόσο στη μητρότητα, ώστε αγνοούν τις κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές τους παραμέτρους. Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτές τις άκαμπτες στάσεις και τι μπορεί να τις διαμορφώνει; Η απάντηση είναι κάποιες πεποιθήσεις που ανάγονται στην παιδική ηλικία, στον τρόπο ανατροφής ή και στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Ενδεικτικά παραδείγματα: «Η καλή μάνα βρίσκεται στο σπίτι», «Η καλή νοικοκυρά έχει πάντα έτοιμο φαγητό και το σπίτι της έτοιμο για να δεχθεί κόσμο ανά πάσα στιγμή», «Μια σωστή επαγγελματίας δεν φέρνει ποτέ την οικογενειακή της ζωή στο γραφείο», «Όσο κουρασμένη κι αν είναι μία σύζυγος πρέπει πάντα να υποδέχεται τον άνδρα της χαμογελαστή» …

Τόσα ΠΡΕΠΕΙ, ΠΟΤΕ και ΠΑΝΤΑ, τα οποία καθορίζουν τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά της, με τρόπο μη συνειδητό. Με το πέρασμα του χρόνου η εικόνα της γυναίκας άλλαξε ουσιαστικά. Παλαιότερα αντιλαμβανόταν τον εαυτό της ως λιγότερο δυναμικό και αυτόνομο, κυρίως επειδή ήταν υποχρεωμένη να παραμένει στο σπίτι και να ασχολείται μόνο με την ανατροφή των παιδιών και με «τα του οίκου της», ενώ οι προσωπικές της ανάγκες έμπαιναν σε δεύτερη μοίρα. Από την στιγμή που άρχισε να φοιτά στο πανεπιστήμιο, να αναπτύσσει σοβαρές επαγγελματικές αξιώσεις και να κυριαρχεί στην κοινωνική σκακιέρα, ανέπτυξε μια σημαντική επιτάχυνση, διαφοροποιώντας τη θέση της. Ως εργαζόμενη και οικονομικά ανεξάρτητη πλέον, δεν άργησε να διεκδικήσει και να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα την διαταραχή των λεπτών ισορροπιών στις σχέσεις της με το άλλο φύλο.
Η ανάγκη λοιπόν που προβάλλεται είναι να μπορούμε να κρατήσουμε ισορροπίες που απαιτούνται ανάμεσα στις υποχρεώσεις ως μητέρες και νοικοκυρές από τη μια και ως εργαζόμενες από την άλλη. Παράλληλα, οφείλουμε στον εαυτό μας να θυμόμαστε και το ρόλο μας ως γυναίκες.

Εκείνο που παίζει σημαντικό ρόλο είναι να κατανοήσουμε ότι το ζήτημα δεν είναι να βρεθεί περισσότερος χρόνος εγκαταλείποντας κάποιον ρόλο, αλλά να οργανώσουμε την καθημερινότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει χώρος και χρόνος για όλους τους ρόλους. Είναι σίγουρο ότι και περισσότερος χρόνος να υπήρχε αν δεν υπάρχει σωστή οργάνωση αυτού, το αποτέλεσμα θα ήταν και πάλι δυσλειτουργικό… Τι μπορούμε να κάνουμε;

Ο τομέας Εργασία

Η πρώτη απόφαση  που οι περισσότερες γυναίκες παίρνουν είναι να σταματήσουν από τη δουλειά τους. Η εργασία αποτελεί σήμερα για το γυναικείο φύλο μια ανάγκη. Για πολλές από εμάς η δουλειά λειτουργεί ως προσωπική θεραπεία και ανάπτυξη. Ένα αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού, το οποίο αν νιώσουμε ότι μας το στερούν, το ψυχικό και βιολογικό μας ρολόι αντιδρά και νοσεί, με οποιοδήποτε τρόπο το ίδιο θεωρήσει καλύτερο. Σίγουρα λοιπόν δεν είναι λύση να σταματήσουμε τη δουλειά. Αντίθετα, είναι ανάγκη να εναρμονίσουμε και τους υπόλοιπους ρόλους ώστε να γλιτώσουμε από συναισθήματα θυμού, απελπισίας, απόγνωσης, απογοήτευσης, έλλειψης όρεξης για ζωή.

Ο Τομέας Σπίτι

Ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα αναφορικά με τις δουλειές του σπιτιού θα μπορέσει να βοηθήσει  στην οργάνωση. Μοιράζοντας ρόλους σε εσάς, στο σύζυγο και τα παιδιά, θα μπορέσετε να απαλλαγείτε από ευθύνες που σας πνίγουν.  Οι δουλειές του σπιτιού, ειδικά όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα για να ζητήσεις εξωτερική βοήθεια, γίνονται μεγάλο εμπόδιο και περιορίζουν τη λειτουργικότητα της γυναίκας. Ο μόνος τρόπος λοιπόν για να περιορίσετε το χρόνο που σας τρώνε είναι η ισορροπία και η οργάνωση ρόλων.

Ο Τομέας Γυναίκα – Εαυτός

Η διατήρηση της θηλυκής φύσης της γυναίκας είναι απαραίτητη για να πραγματοποιείται κάθε ιδέα. Δυστυχώς, εκείνον που βάζουμε πάντα στο περιθώριο είναι ο εαυτός μας, ξεχνώντας ότι αυτός είναι που μπορεί να κρατήσει όλους τους τομείς ενωμένους. Η δυναμικότητα, η υπομονή, η πίστη, η αγάπη, η φροντίδα είναι όλα γένους θηλυκού. Είναι απαραίτητο να φροντίζουμε τον εαυτό μας, την εμφάνισή μας έτσι ώστε να διατηρούμε την αυτοπεποίθηση, ακόμη και τη σεξουαλικότητα μας ακλόνητη.

Ο Τομέας Κόρη

Πολλές φορές πέρα από την δική μας οικογένεια έχουμε αναλάβει να φροντίζουμε και την πατριαρχική μας οικογένεια. Ο μπαμπάς και η μαμά μας καθημερινά γκρινιάζουν ότι δεν μας βλέπουν ή ότι δεν βλέπουν αρκετά τα εγγόνια τους. Εκμεταλλευτείτε το χρόνο που οι ίδιοι ζητούν να περάσουν με τα εγγόνια τους. Ο χρόνος που θα σας απομείνει για να κάνετε πράγματα για τον εαυτό σας θα είναι περισσότερος από αυτόν που χρειάζεστε για να τα πάτε εκεί.

Ο Τομέας Σύντροφος

Η υγιής και ήρεμη προσωπική ζωή αποτελεί σημαντικό κομμάτι αρμονίας του εαυτού. Έτσι λοιπόν, το γεγονός ότι οι δυσκολίες της καθημερινότητας μπορεί να σας αναγκάζουν να δουλεύετε περισσότερες ώρες για να ανταπεξέλθετε και το γεγονός ότι μπορεί να έχετε κάνει και τρία και τέσσερα παιδιά δεν σημαίνει ότι πάψατε να είσαστε η αγαπημένη γυναίκα του άντρα σας που αποφάσισε να περάσετε μαζί την υπόλοιπη ζωή σας. Βρείτε λοιπόν μία δύο δραστηριότητες που θα σας άρεσαν να κάνετε μαζί του και απλά, απολαύστε τες.

Ο Τομέας Μητέρα

Αποφάσισα να αφήσω τελευταίο αυτό τον τομέα, καθώς είναι ο μοναδικός που δεν μπαίνει σε καλούπια. Δεν έχει όρια, δεν περιορίζεται και δεν σταματάει πουθενά. Μπορείς να γίνεις λιγότερο νοικοκυρά, αλλά όχι λιγότερο μητέρα. Είναι ένας ρόλος που αφού σου δοθεί τον ακολουθείς και σε ακολουθεί για πάντα. Η πρώτη και η τελευταία σου έγνοια είναι ο ρόλος της μητέρας.

Ωστόσο, για να μπορεί να νιώθει μια μητέρα ψυχικά όμορφα είναι απαραίτητο να νιώθει καλά και ως σύντροφος και ως κόρη και πάνω από όλα ως γυναίκα με τον εαυτό της. Μικρές αλλαγές της καθημερινότητας μπορούν να χρήσουν την έναρξη μια καλύτερης καθημερινότητας.

Πολλοί οι ρόλοι λοιπόν πολλές και οι υποχρεώσεις… Να θυμάστε ότι ο εαυτός σας για να είναι ευτυχισμένος τα έχει ανάγκη.  Άρα αν αποφασίσει να τα κάνει, θα βρει και τον τρόπο… Πάντα υλοποιείται αυτό που οι γυναίκες σκεπτόμαστε, φανταζόμαστε και αγαπάμε. Ας είμαστε συνειδητές λοιπόν στην πιο μεγάλη αλήθεια, την πιο αληθινή από όλες, μια αλήθεια που ισχύει για όλους μας, γυναίκες και άντρες, και αυτή είναι πώς χτίζουμε καθημερινά αυτό που οραματιζόμαστε, ευχόμαστε και αγαπάμε!!

 

Κείμενα διασκευασμένα από το διαδίκτυο

 

POWERPOINT VS PREZI

POWERPOINT VS PREZI

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το PowerPoint και το Prezi είναι δύο δημοφιλείς πλατφόρμες για τη δημιουργία παρουσιάσεων. Το λογισμικό του Powerpoint, που προσφέρει η Microsoft, επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργήσουν μια ηλεκτρονική παρουσίαση διαφανειών . Με το PowerPoint , οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν, κείμενα, φωτογραφίες, απεικονίσεις, σχέδια , πίνακες , γραφικές παραστάσεις ακόμη και ταινίες. Το Powerpoint χρησιμοποιείται τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για επαγγελματικούς σκοπούς, διότι επιτρέπει εύκολες και δημιουργικές παρουσιάσεις.

Το Prezi κυκλοφόρησε επίσημα το 2009. Δημιουργήθηκε από τρεις Ούγγρους προγραμματιστές και το όνομά του μεταφράζεται από τα ουγγρικά ως “παρουσίαση” Το Prezi είναι ένα δημοφιλές εργαλείο παρουσιάσεων με πάνω από 75 εκατομμύρια χρήστες και 250 εκατομμύρια δημοσιευμένα project. Πρόκειται για μια Online εφαρμογή που μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε μη-γραμμικές παρουσιάσεις που ακολουθούν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με το PowerPoint. Η παρουσίαση, με τη βοήθεια του ψηφιακού εργαλείου Prezi, λοιπόν, δεν αποτελείται, απλώς, από μια σειρά τυπικών σελίδων - διαφανειών, αλλά από μια μεγάλη επιφάνεια εργασίας πάνω στην οποία τοποθετούμε το περιεχόμενο που θέλουμε να παρουσιάσουμε, με τη ροή που εμείς θέλουμε, ενώ μπορούμε να διασυνδέσουμε διαφορετικά αντικείμενα όπως π.χ. βίντεο, ορίζοντας την σειρά με την οποία αυτά θα εμφανιστούν.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης του PowerPoint στην εκπαίδευση.

Α. Τρόποι προβολής μιας παρουσίασης στη σχολική τάξη:

1. Με τη χρήση ενός υπολογιστή

• Οι μαθητές συγκεντρώνονται μπροστά σε έναν υπολογιστή -ο οποίος τοποθετείται στην έδρα ή σε άλλο ανάλογο σημείο- και ο καθηγητής παραδίδει το μάθημα "ξεφυλλίζοντας" παράλληλα την παρουσίαση.

2. Με τη χρήση πολλών υπολογιστών

• Εδώ η τάξη πρέπει να χρησιμοποιήσει το εργαστήριο υπολογιστών. Ο διδάσκων φροντίζει ώστε όλοι οι υπολογιστές να διαθέτουν ένα αντίγραφο της παρουσίασης. Καθώς αυτός παραδίδει το μάθημα, οι μαθητές, κάτω από τις οδηγίες του, "ξεφυλλίζουν" την παρουσίαση στις οθόνες που έχουν μπροστά τους.

3. Με τη χρήση προβολέα

• 'Όπως και στο πρώτο είδος προβολής, ο διδάσκων παραδίδει το μάθημα ενώ "ξεφυλλίζει" την παρουσίαση, αλλά οι μαθητές δεν χρειάζεται να συγκεντρωθούν μπροστά σε έναν υπολογιστή, αφού η παρουσίαση προβάλλεται σε τοίχο ή σε μεγάλη άσπρη οθόνη.

Β. Πλεονεκτήματα χρήσης των παρουσιάσεων

• Καλύτερη οργάνωση της διδασκαλίας: Ο διδάσκων έχει προετοιμάσει ήδη το υλικό που παρουσιάζει στην τάξη, εξοικονομώντας, έτσι, χρόνο κατά την παράδοση του μαθήματος.
• Πολύπλευρη πραγμάτευση του αντικειμένου παράδοσης: Το θέμα δεν αναλύεται μόνο με το λόγο του καθηγητή, αλλά και με τη συνοδεία εικόνων, φωτογραφιών, ήχου, βίντεο κλπ.
• Προσέλκυση του ενδιαφέροντος του μαθητή: Τα ποικίλα μέσα που χρησιμοποιούνται σε μία παρουσίαση με το εν λόγω ψηφιακό εργαλείο προκαλούν και διατηρούν το ενδιαφέρον του μαθητή στο μάθημα. Μαθήματα που κατά παράδοση διεξάγονται με το αφηγηματικό μοντέλο διδασκαλίας μπορούν, έτσι, να απαλλαγούν από τη μονοτονία

Γ. Δυσκολίες και προβλήματα κατά τη χρήση των παρουσιάσεων

Προβολή σε έναν υπολογιστή

• Αυτός ο τρόπος προβολής παρουσιάζει τα περισσότερα μειονεκτήματα και δεν ενδείκνυται. Οι μαθητές συγκεντρώνονται μπροστά από μία οθόνη υπολογιστή, γεγονός που συνήθως προκαλεί αναστάτωση και δυσκολία στην παρακολούθηση. Είναι, όμως, μία λύση ανάγκης, όταν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τις προβολές άλλων τύπων.

Προβολή σε πολλούς υπολογιστές

• Είναι σχετικά δύσκολο να επιβάλει ο καθηγητής έναν ενιαίο ρυθμό στην προβολή της παρουσίασης, καθώς οι μαθητές έχουν διαφορετικό ρυθμό μάθησης. Κάποιοι μαθητές ανυπομονούν να προχωρήσουν παρακάτω, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να καθυστερούν. Έτσι, συχνά βρίσκονται σε σελίδα της παρουσίασης, άσχετη με το σημείο του μαθήματος που παραδίδει ο καθηγητής.

Χρήση προβολέα

• Είναι η περισσότερο επιθυμητή αλλά σπανίως εφικτή, καθώς τα ελληνικά σχολεία δεν ανταποκρίνονται σε τέτοιες απαιτήσεις εξοπλισμού. Η ιδανική περίπτωση θα ήταν ο διδάσκων να διαθέτει φορητό υπολογιστή και προβολέα ούτως ώστε να μπορεί να προβάλει ανά πάσα στιγμή την παρουσίαση στην τάξη του.

Σε όλα τα είδη προβολών

• Έχει παρατηρηθεί ότι κατά την προβολή της παρουσίασης, συχνά οι μαθητές ελκύονται από τις εικόνες, τα γραφικά και τα εφέ, με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή τους από το περιεχόμενο του μαθήματος.

Δ. Συμβουλές για τη διδασκαλία - αντιμετώπιση προβλημάτων

Στη δημιουργία παρουσιάσεων

Το Power Point προσφέρει πάρα πολλές επιλογές ειδικών εφέ για την εμφάνιση των εικόνων και του κειμένου. Ο δημιουργός μιας εκπαιδευτικής παρουσίασης θα πρέπει να βρει τη χρυσή τομή, καθιστώντας ελκυστική την παρουσίαση χωρίς να ενσωματώσει περιττά στοιχεία που αποσπούν την προσοχή σε βάρος του περιεχομένου. Εικόνες που ανάβουν, πλαίσια κειμένου που κινούνται κυκλικά πριν σταθεροποιηθούν, ηχητικά εφέ κ.λπ. διασκεδάζουν τον μαθητή αλλά δεν προσφέρουν πολλά στην ουσία του μαθήματος.

Οι εικόνες που θα επιλεγούν θα πρέπει να έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο διδασκαλίας και καλό είναι να σχολιάζονται από τον καθηγητή ή τους μαθητές για να φωτίζεται πολύπλευρα το αντικείμενο.

Στην προβολή παρουσιάσεων

Στην περίπτωση που η παρουσίαση προβάλλεται σε πολλούς υπολογιστές ο καθηγητής πρέπει να κινείται συνεχώς μέσα στην αίθουσα, να παρακολουθεί τις οθόνες των μαθητών και να επιβάλλει έναν ενιαίο ρυθμό στο "ξεφύλλισμα" της παρουσίασης. Στο τέλος καλό είναι να αφήνει τρία-πέντε λεπτά τους μαθητές να ξεφυλλίσουν μόνοι τους την παρουσίαση από την αρχή ως το τέλος και ανάποδα αρκετές φορές, ώστε να την περιεργαστούν "ανενόχλητοι" και να εντοπίσουν σημεία που δεν κατανόησαν. Αυτό μπορεί να γίνει και στην αρχή ώστε να απαλλαγούν από την περιέργεια του "τι έχει παρακάτω" που πιθανότατα θα τους απασχολεί κατά τη διάρκεια της παράδοσης του μαθήματος.

Γενικά σε κάθε τύπο προβολής ο καθηγητής, για να διαπιστώσει ότι η προσοχή των μαθητών δεν έχει αποσπαστεί, θέτει συχνές ερωτήσεις κατανόησης και ζητά την έκφραση αποριών. Προχωρά στην επόμενη σελίδα της παρουσίασης μόνο αφού διαπιστώσει ότι το περιεχόμενο της προηγούμενης έγινε απολύτως κατανοητό.

Αντιδράσεις απρόσμενες εκ μέρους των μαθητών πρέπει να αντιμετωπίζονται θετικά. Π.χ. ένα επιφώνημα έκπληξης μπροστά σε μία εικόνα μπορεί να δώσει την αφορμή για μία μικρή επεξηγηματική παρένθεση.

Μετά την προβολή

• Αν υπάρχει χρόνος μπορεί ο διδάσκων να δώσει προς συμπλήρωση ερωτηματολόγιο (χωρίς βαθμολόγηση) για να διαπιστώσει το βαθμό στον οποίο οι μαθητές κατανόησαν το αντικείμενο του μαθήματος. Σ' αυτό ο διδάσκων έχει τη δυνατότητα να ζητήσει και τη γνώμη των μαθητών για την παρουσίαση. Αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος, όλα τα παραπάνω μπορούν να πραγματοποιηθούν και υπό μορφή συζήτησης.
• Γενικά τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν κατά τη χρήση παρουσιάσεων ποικίλουν ανάλογα με τα τεχνικά μέσα, τη σύνθεση της τάξης, το διαθέσιμο χρόνο κλπ. Ο διδάσκων θα πρέπει να τα καταγράφει σχολαστικά ούτως ώστε σε μελλοντικά μαθήματα να τροποποιεί τόσο τις ίδιες τις παρουσιάσεις του όσο και τον τρόπο διδασκαλίας.

Ας συγκρίνουμε, όμως, αυτά τα δύο εργαλεία με βάση διαφορετικές παραμέτρους:

1. Διάταξη και Εμφάνιση

PowerPoint: Βασίζεται σε διαφάνειες που παρουσιάζονται η μία μετά την άλλη. Κάθε διαφάνεια μπορεί να περιέχει κείμενο, εικόνες, γραφήματα, βίντεο και άλλα αντικείμενα. Ο παραδοσιακός τρόπος παρουσίασης με διαφάνειες είναι πιο γραμμικός.

Prezi: Χρησιμοποιεί μια μη γραμμική, καμβά-βάση προσέγγιση. Μπορείτε να δημιουργήσετε ένα μεγάλο καμβά στον οποίο το κοινό σας "ταξιδεύει" μέσα από ζουμ και κινήσεις. Αυτό επιτρέπει μια πιο δυναμική και ελκυστική παρουσίαση.

 

2. Χρηστικότητα και Ευκολία Χρήσης

PowerPoint: Είναι γνωστό για την ευκολία χρήσης του, με ένα γνώριμο περιβάλλον εργασίας για τους χρήστες των Microsoft Office εφαρμογών. Το PowerPoint προσφέρει μια ποικιλία από προκατασκευασμένα πρότυπα και διατάξεις για τους χρήστες .Βέβαια, οι χρήστες είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν ένα κενό πρότυπο , εάν επιθυμούν να δημιουργήσουν τη δική τους διάταξη . Κατά την προετοιμασία μιας παρουσίασης, τέλος, είναι εύκολο να τροποποιήσουν τις διαφάνειες όταν είναι απαραίτητο . Ωστόσο, τα μειονεκτήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την προετοιμασία μιας παρουσίασης Powerpoint περιλαμβάνουν την έλλειψη των αναγκαίων δεξιοτήτων που απαιτούνται . Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δε βρίσκουν το Powerpoint δύσκολο στη χρήση, αυτό εξακολουθεί να απαιτεί ένα συγκεκριμένο αριθμό δεξιοτήτων για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης παρουσίασης. Τέλος, τα άτομα με λίγη ή καθόλου εμπειρία στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να δυσκολεύονται με τη συγκεκριμένη εφαρμογή.

Prezi: Μπορεί να απαιτεί λίγο περισσότερο χρόνο για την εκμάθησή  του, ιδιαίτερα αν δεν είναι εξοικειωμένος με τη μη γραμμική δομή του, ωστόσο, η χρήση του μπορεί να οδηγήσει σε πιο εντυπωσιακές παρουσιάσεις. Ο χρήστης μπορεί να δημιουργεί παρουσιάσεις μέχρι 100MB, ενώ ως διαδικτυακή υπηρεσία δεν απαιτεί κανενός είδους εγκατάσταση, με αποτέλεσμα ο χρήστης να μπορεί να επεξεργαστεί τις παρουσιάσεις του όπου και αν βρισκεται, χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό. Ωστόσο, δεν υποστηρίζει τα ελληνικά σε όλα τα θέματα της εφαρμογής, ενώ δεν υπάρχει ούτε ορθογραφικός έλεγχος..

3. Προσαρμοστικότητα και Δημιουργικότητα

PowerPoint: Παρέχει ένα μεγάλο εύρος εργαλείων για προσαρμογή διαφανειών, συμπεριλαμβανομένων των κινούμενων γραφικών, μεταβάσεων, και άλλων εφέ. Προσφέρει μεγάλη ευελιξία στη μορφοποίηση του περιεχομένου.

Prezi: Προσφέρει μεγάλη ελευθερία στη διάταξη του περιεχομένου, επιτρέποντας πιο δημιουργικές και μη συμβατικές παρουσιάσεις. Οι κινούμενες μεταβάσεις και οι ζουμ λειτουργίες μπορούν να κάνουν την παρουσίαση πιο δυναμική.

 

4. Συνεργασία και Διαμοιρασμός

PowerPoint: Οι χρήστες του Microsoft 365 μπορούν να συνεργαστούν σε πραγματικό χρόνο με άλλους χρήστες. Οι παρουσιάσεις μπορούν να αποθηκευτούν στο cloud και να μοιραστούν εύκολα.

Prezi: Προσφέρει δυνατότητες συνεργασίας σε πραγματικό χρόνο. Η online φύση του Prezi διευκολύνει τον διαμοιρασμό και την παρουσίαση μέσω του διαδικτύου.

5. Κόστος

PowerPoint: Απαιτεί συνδρομή στο Microsoft Office 365 για την πρόσβαση στην πιο πρόσφατη έκδοση. Υπάρχουν επίσης διαθέσιμες οι δωρεάν online εκδόσεις με περιορισμένες δυνατότητες.

Prezi: Προσφέρει μια δωρεάν βασική έκδοση, αλλά οι προηγμένες δυνατότητες και η αποθήκευση στο cloud απαιτούν συνδρομή.

6. Ενσωμάτωση με Άλλα Εργαλεία

PowerPoint: Ενσωματώνεται εύκολα με άλλες εφαρμογές του Microsoft Office.

Prezi: Έχει λιγότερες ενσωματώσεις με άλλες πλατφόρμες, αλλά μπορεί να ενσωματωθεί με εργαλεία όπως το Google Drive και τα κοινωνικά δίκτυα, ενώ, παράλληλα επιτρέπει την ενσωμάτωση των παρουσιάσεων σε κάποια ιστοσελίδα ή blog αντιγράφοντας κώδικα.

 

Συμπερασματικά

PowerPoint: Ιδανικό για παραδοσιακές, γραμμικές παρουσιάσεις και είναι εύκολο στη χρήση για τους περισσότερους ανθρώπους, ειδικά αν είναι ήδη εξοικειωμένοι με το Microsoft Office.

Prezi: Αποτελεσματικότερο για πιο δημιουργικές και δυναμικές παρουσιάσεις που απαιτούν μη γραμμική αφήγηση και περισσότερο οπτικό ενδιαφέρον.

Τελικά:

Η επιλογή μεταξύ των δύο εξαρτάται από τις συγκεκριμένες ανάγκες της παρουσίασής σας και το επίπεδο δημιουργικότητας που θέλετε να ενσωματώσετε.

Δράκου Ελένη

Εκπαιδευτικός Κλάδου ΠΕ02 Φιλόλογος

 

Κοινωνικά Δίκτυα και Εκπαίδευση – Κοινότητες Μάθησης

Κοινωνικά Δίκτυα και Εκπαίδευση Κοινότητες Μάθησης

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ : Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Εθνικός Διχασμός

 Διδακτικό Σενάριο για την Ιστορία Γ΄ Γενικού Λυκείου

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Τίτλος:

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Δημιουργός

ΕΛΕΝΗ ΔΡΑΚΟΥ – ΠΕ02 ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Βαθμίδα - Τάξη

Γ΄ Τάξη Γενικής Παιδείας

Γνωστικό αντικείμενο συμβατό με ΠΣ

Διακρατικές σχέσεις και ασφάλεια στους Νεότερους χρόνους - Ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων και Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι άμεσες συνέπειές του.

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές, μετά το πέρας τις διδασκαλίας, θα γνωρίζουν τους παράγοντες που οδήγησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα κατανοούν τους ιστορικούς όρους: μιλιταρισμός, ιμπεριαλισμός, εθνικισμός, αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, ενώ, ταυτόχρονα, θα είναι σε θέση αντιλαμβάνονται τα διαφορετικά και αλληλοσυγκρουόμενα εθνικά συμφέροντα.

Συσχέτιση με άλλες θεματικές ενότητες

Α. Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα μπορεί να συνδυαστεί με τα εξής γνωστική πεδία:

1. Την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη σημασία της για την εξέλιξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.
2. Το Συνέδριο της Ειρήνης το 1919 στο Παρίσι.
3. Την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) και το ρόλο της μεταπολεμικά.

Β. Επίσης η ενότητα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί να συσχετιστεί και με την ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Πιο συγκεκριμένα με τα ακόλουθα έργα:

1. «Η ζωή εν τάφω» του Σ. Μυριβήλη και 2. «Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον» του Έ. Μ. Ρεμάρκ.

Χρονική διάρκεια

2-3 διδακτικές ώρες

2. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Με το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο επιχειρείται η εξοικείωση των μαθητών με βασικές ιστορικές έννοιες, όπως αυτές του εθνικισμού, του ιμπεριαλισμού και του μιλιταρισμού και, φυσικά, την έννοια της αρχής της αυτοδιάθεσης των λαών. Επίσης, επιδιώκεται οι μαθητές να αντιληφθούν τους συσχετισμούς δυνάμεων πριν από την έναρξη  και μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα αίτια και την αφορμή του  εν λόγω πολέμου, αλλά και τις συνέπειές του τόσο σε Ελλάδα και κόσμο. Όλα τα παραπάνω θα προσεγγιστούν διερευνητικά, καθοδηγούμενοι οι μαθητές από τον εκπαιδευτικό από τους μαθητές και με την χρήση του κατάλληλου υλικού.

Η διερεύνηση αυτή και, παράλληλα, η ερμηνευτική προσέγγιση (https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/11256) των επιμέρους θεμάτων της Ενότητας θα υλοποιηθούν με τη χρήση πηγών, το είδος των οποίων οι μαθητές χρειάζεται να αναγνωρίσουν, με τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού, όπως χαρτών (https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9411), εικόνων και βίντεο της εποχής εκείνης. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα λειτουργήσουν ενισχυτικά και τα φύλλα εργασίας, τα οποία μέσω των ασκήσεων που θα περιλαμβάνουν, θα συμβάλουν στη διερευνητική προσέγγιση της ενότητας. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, θα ανατρέξουν σε σχετικά δικτυακά περιβάλλοντα και θα παράγουν γραπτό λόγο, συνδυάζοντας κριτικά τα στοιχεία που προήλθαν από την έρευνά τους τους (https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/11141).

3. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ : Ο εκπαιδευτικός είναι ανάγκη προηγουμένως να έχει διδάξει τα είδη των πηγών, τη διάκρισή τους σε άμεσες-έμμεσες, πρωτογενείς-δευτερογενείς, να έχει από πριν εξασφαλίσει την ασφαλή πρόσβαση στο διαδίκτυο και να είναι βέβαιος για την ισχύ των δικτυακών τόπων. Τα προαπαιτούμενα  ενισχυτικά εργαλεία είναι ο προτζέκτορας, ο εκτυπωτής και τα φύλλα εργασίας, τα οποία θα δοθούν φωτοτυπημένα. Τέλος, εικόνες και χάρτες, θα πρέπει να επιλεγούν προσεκτικά, προκειμένου να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στη διδασκαλία του. Οι μαθητές οφείλουν να γνωρίζουν από πριν βασικές ιστορικές έννοιες, όπως ιμπεριαλισμός, μιλιταρισμός, διακρατικές σχέσεις, διεθνή/εθνικά αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, εθνικός διχασμός. Απαιτείται, ακόμη, προηγούμενη εμπειρία των μαθητών στην αναζήτηση στο Διαδίκτυο, αλλά και εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας.

ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ - ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το παρόν διδακτικό σενάριο αφορά στο μάθημα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας της Γ΄ Λυκείου και, συγκεκριμένα, την ενότητα που αφορά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στόχος είναι μαθητές, με τη χρήση έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού, αλλά και μέσω της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, πληροφορηθούν και, τελικά, να κάνουν κτήμα τους την ενότητα αυτή και όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία σχετίζονται με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στόχοι σχετικοί με το γνωστικό αντικείμενο:

• Να γνωρίσουν οι μαθητές την αφορμή και να εμβαθύνουν στα αίτια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
• Να κατανοήσουν τις συνθήκες που υπήρχαν στην Ελλάδα και τον κόσμο την εποχή που ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος.
• Να αντιληφθούν τα αλληλοσυγκρουόμενα διεθνή και εθνικά συμφέροντα.
• Να κατανοήσουν τις συνέπειες του πολέμου για την Ελλάδα και τον Κόσμο.

Στόχοι σχετικοί με γνωστικές δεξιότητες:

• Να μάθουν οι μαθητές πώς να αιτιολογούν και να επιβεβαιώνουν ή να επαληθεύουν, να αποδεικνύουν και να επεξεργάζονται την ιστορική πληροφορία, ώστε να μπορούν να παράγουν γραπτό κείμενο και, κατ’ επέκταση, ιστορικό λόγο κι έτσι να συμπληρώσουν εύστοχα και εμπεριστατωμένα τα φύλλα εργασίας που θα τους διανεμηθούν.
• Να ενθαρρυνθούν μέσω της διαλεκτικής μεθόδου μέσα στην τάξη, με την ανάθεση εργασιών, να αναζητούν πληροφορίες, να ρωτούν και να υποθέτουν , να προβαίνουν σε αναγωγές, να συσχετίζουν, να διατυπώνουν ορισμούς, να γενικεύουν, να συνδέουν τα γεγονότα στη σχέση αιτίου - αιτιατού, να αξιολογούν και, τέλος,  να αναπτύσσουν ένα ζήτημα και να αφηγούνται είτε συνοπτικά είτε εκτενώς, χρησιμοποιώντας το παρεχόμενο γνωστικό υλικό.
• Να χρησιμοποιούν τους παγκόσμιους ιστορικούς χάρτες, ώστε να κατανοούν τον συσχετισμό δυνάμεων πριν και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στόχοι που αφορούν στη χρήση των Νέων Τεχνολογιών:

• Να εξοικειωθούν με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή κατά τη μαθησιακή διαδικασία, με τον επεξεργαστή κειμένου, το διαδίκτυο και την αναζήτηση δικτυακών πηγών, το λογισμικό παρουσίασης και το λογιστικό φύλλο, προκειμένου να κατακτηθούν οι απαιτούμενες ψηφιακές δεξιότητες.

Στόχοι σχετικοί με τις κοινωνικές-συναισθηματικές δεξιότητες:

• Να μάθουν να διερευνούν στο πλαίσιο της ομάδας, ώστε να καλλιεργηθούν η συνεργατική συμπεριφορά, η συνυπευθυνότητα, η αλληλεπίδραση και η ανοχή στη διαφορετική άποψη.
• Να είναι σαφείς και πλήρεις κατά την παρουσίαση του υλικού τους, ενώ η οργάνωσή του πρέπει να διέπεται από λογική αλληλουχία και συνοχή.

5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Η διδασκαλία θα πραγματοποιηθεί στη σχολική αίθουσα. Οι μαθητές μπορούν να χωριστούν, ενδεικτικά, σε 4 ομάδες των 5 -6 ατόμων (δυναμικό τάξης 20-25 ατόμων). Οι ομάδες θα είναι ανομοιογενείς, έτσι, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν μαθητές όλων των επιπέδων. Επίσης, θα ληφθούν υπ’ όψιν οι κλίσεις των μαθητών και τη σύνθεση της τάξης. Οι ρόλοι που θα αναλάβουν οι μαθητές στην ομάδα θα πρέπει να είναι διαφορετικοί και εναλλασσόμενοι.

Το εκπαιδευτικό υλικό που θα χρειαστούν εκπαιδευτικός και μαθητές θα είναι το σχολικό εγχειρίδιο, ο διαδραστικός πίνακας, εφόσον υπάρχει, ο προτζέκτορας, οι φωτοτυπίες με τα ιστορικά παραθέματα και τις πηγές, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και το διαδίκτυο, για να παρουσιαστούν στο τέλος οι εργασίες των μαθητών με τη μορφή power point ή άλλου ψηφιακού εργαλείου, όπως prezi, το https://www.timetoast.com/ για τη δημιουργία ιστοριογραμμής κ.λπ.

6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Μέθοδος: Διερευνητική-ομαδοσυνεργατική, η οποία αποτελεί μία βασική μαθητοκεντρική προσέγγιση, που στοχεύει στη  βιωματική μάθηση μέσα από τη διατύπωση υποθέσεων και ερωτημάτων.

Διδακτικές τεχνικές – Διδακτικά εργαλεία: Μπορεί να επιχειρηθεί συνδυασμός της ιδεοθύελλας (αναφορά ιστορικών όρων) για την ανάκληση προηγούμενων γνώσεων (χρήση των συνειρμών των μαθητών κ.λ.π.) με την αφήγηση και τον κατευθυνόμενο διάλογο για την παρουσίαση της καινούργιας ενότητας, αυτής του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενδείκνυται, επίσης, η δημιουργία ενός εννοιολογικού χάρτη με τις βασικές έννοιες και τους ιστορικούς όρους.

Ανατροφοδότηση – Αξιοληγηση μαθητών: Η αξιολόγηση των μαθητών πρέπει να έχει διαμορφωτικό χαρακτήρα. Σε ατομικό επίπεδο θα αξιολογηθεί η συμμετοχή των μαθητών στον διάλογο, οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις που θα δώσουν.

Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές θα αξιολογηθούν :

• Για το περιεχόμενο των εργασιών τους.
• Για την οργάνωση και δομή των κειμένων.
• Για την ομαδική εργασία.
• Για τη χρήση των ΤΠΕ .

7. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

       1^η διδακτική ώρα

1. Έλεγχος της προηγούμενης ενότητας – εργασιών / Σύνδεση με την νέα ενότητα.
2. Αφόρμηση: Αφού δημιουργηθεί το κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα με την προσπάθεια ανάκλησης προηγούμενων γνώσεων σχετικών με την ενότητα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θα προβληθούν στα παιδιά με τη βοήθεια βιντεοπροβολέα μέσα στη σχολική τάξη οι παρακάτω χάρτες, οι οποίοι αποτυπώνουν παραστατικά την Ευρώπη πριν και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι, τα παιδιά μπορούν, αρχικά, να διαμορφώσουν μια συνολική εικόνα των λαών της Ευρώπης, καθώς και των συνόρων των κρατών πριν από τον πόλεμο (ΧΑΡΤΗΣ Α) και στη συνέχεια, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού να ανακαλέσουν και να εξετάσουν τον συσχετισμό των δυνάμεων κατά την έναρξη του πολέμου, κατανοώντας ποια ήταν τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα (ΧΑΡΤΗΣ Β). Επίσης, με αφορμή την αφίσα και τη φωτογραφία από την ιταλική ταινία, θα εξηγηθεί στα παιδιά ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, λόγω της εξάπλωσής του πέρα από τα σύνορα της Ευρώπης και της ανάμειξης όλων των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, έμεινε γνωστός στην ιστορία ως ο Μεγάλος Πόλεμος και επηρέασε βαθύτατα όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως την τέχνη.

ΧΑΡΤΗΣ Α

 

ΧΑΡΤΗΣ Β

 Παρουσίαση της νέας ενότητας:

Κατά την παρουσίαση της νέα ενότητας, θα χρησιμοποιηθούν οι τεχνικές της αφήγησης (από τον εκπαιδευτικό), ο κατευθυνόμενος (με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού), αλλά και ο ελεύθερος  διάλογος μεταξύ των μαθητών με τη βοήθεια των πηγών και των ερωτημάτων που θα τεθούν σε αυτές. Επίσης, στους μαθητές μπορούν να δοθούν φωτοτυπημένα αναλυτικά σχεδιαγράμματα της νέας ενότητας.

 

1. Εστιάζοντας στον ΧΑΡΤΗ Β, ο εκπαιδευτικός θα εξηγήσει περαιτέρω τον χωρισμό των δυνάμεων ως αποτέλεσμα των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων των χωρών. Πιο συγκεκριμένα, θα τονίσει τους πολιτικοστρατιωτικούς συσχετισμούς, οι οποίοι άρχιζαν να αλλάζουν μετά το μυστικό - αμυντικό Αυστρογερμανικό Σύμφωνο Συμμαχίας του 1879 (Zweibund), με πρωταγωνιστή τον Otto von Bismarck,  ενός Συμφώνου.  Τα μέλη του Συμφώνου αυτού θα είχαν την υποχρέωση να αλληλοϋποστηρίζονται σε περίπτωση πολέμου με τη Ρωσία. Η Ιταλία προσχώρησε το 1882 και ζητούσε τη στήριξη της Αυστροουγγαρίας στον ανταγωνισμό της με τη Γαλλία στην Αφρική. Στην κεντρική Ευρώπη, λοιπόν, δημιουργήθηκε η Τριπλή Συμμαχία (Dreibund) του 1882 (Αυστροουγγαρία, Γερμανία, Ιταλία) ενάντια στη Ρωσία και τη Γαλλία και αργότερα ενάντια στη Μεγάλη Βρετανία. Σταδιακά, και λόγω της επεκτατικής αυτής τάσης της Γερμανίας, άρχισε η συγκρότηση της συμμαχίας των ευρωπαϊκών δυνάμεων, με πρώτη τη ρωσογαλλική συμμαχία του 1891-1893. Αυτή προέβλεπε ένα κοινό μέτωπο , σε περίπτωση επίθεσης της Γερμανίας ή επίθεσης της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας, υποστηριζόμενες από τη Γερμανία. Έτσι, σε μεταγενέστερο χρόνο, μόλις το 1907 θα ιδρυθεί το αντίπαλον δέος, η Τριπλή Συνεννόηση/ Αντάντ (Entente Cordiale), μια αγγλορωσική, ουσιαστικά συμφωνία  που ερχόταν να ενιχύσει την προηγούμενη   αγγλογαλλική συμφωνία του 1904.

 

2. 2. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν τα αίτια και η αφορμή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου .

Α. Τα αίτια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της ταυτόχρονης δράσης τριών κυρίως παραγόντων, του ιμπεριαλισμού, ως απώτατης έκφανσης του καπιταλισμού, του εθνικισμού και του μιλιταρισμού. Τα παιδιά μπορούν να αναζητήσουν το περιεχόμενο των όρων στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά μπορούν να ανατρέξουν στο https://el.wikipedia.org/wiki/Ιμπεριαλισμός ή στο  https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=ιμπεριαλισμός και στο http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/5204/Istoria_G-Gymnasiou_html-empl/index7_31.html: για περαιτέρω διερεύνηση

Β. Η αφορμή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Στις 28 Ιουνίου 1914, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο, δόθηκε η αφορμή για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ, ένας Σερβοβόσνιος εθνικιστής δολοφόνησε τον διάδοχο του Αυστρο-Ουγγρικού θρόνου, Φραγκίσκο Φερδινάνδο και τη σύζυγό του, Σοφία Φον Τσότεκ, στο Σεράγεβο της Βοσνίας. Ο απώτερος πολιτικός στόχος της επίθεσης αυτής ήταν η προσάρτηση των νότιων σλαβικών περιοχών της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας στη Μεγάλη Σερβία. Η Αυστροουγγαρία θεώρησε υπεύθυνη για τη δολοφονία τη Σερβία και ένα μήνα μετά, στις 28 Ιουλίου 1914, της κήρυξε τον πόλεμο.

3. Η διεξαγωγή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου – Τα χαρακτηριστικά του

Το πιο βασικό χαρακτηριστικό του Μεγάλου Πολέμου ήταν τα χαρακώματα (κυρίως στο δυτικό μέτωπο), που αποτέλεσαν τη σημαντικότερη μορφή αμυντικής οχύρωσης και που οδήγησαν σε ψυχική καταρράκωση εκατομμύρια στρατιώτες. Ανατολικά, οι αντίπαλοι βρέθηκαν σε αδιέξοδο, χωρίς να καταφέρουν αποφασιστικά πλήγματα, παρά τις τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και πολεμικό υλικό. Προκειμένου να υπερκεραστεί το αδιέξοδο των εμπόλεμων κρατών, επιστρατεύτηκε η τεχνολογία. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν τα πολυβόλα, τα πυροβόλα, τα δηλητηριώδη αέρια, το άρμα μάχης, προσαρμόστηκαν στις συνθήκες το ολμοβόλο και η χειροβομβίδα, ενισχύθηκε η χρήση του αυτοκινήτου στις μεταφορές και του αεροπλάνου, το οποίο από αναγνωριστικό εξελίχτηκε σε βομβαρδιστικό και μετέπειτα σε καταδιωκτικό.

 

 

 

4. Συνέπειες Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε διεθνές επίπεδο

Ο εκπαιδευτικός πρέπει να τονίσει τις τεράστιες ανθρώπινες απώλειες, τις ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές, καθώς και τις κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές. Μπορεί να δοθεί έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

Ανθρώπινες απώλειες - Υλικές καταστροφές

Υπολογίζεται ότι από τα 65 εκατομμύρια στρατιώτες που επιστρατεύτηκαν σκοτώθηκαν τα 10 εκ., ενώ 20εκ. στρατιώτες τραυματίστηκαν. Εκατομμύρια, επίσης, υπήρξαν τα θύματα των αμάχων.

Ολόκληρες πόλεις ισοπεδώθηκαν, η ύπαιθρος και τα χωριά ερημώθηκαν, ενώ οι υποδομές των χωρών (λιμάνια, οδικό – σιδηροδρομικό δίκτυο, γέφυρες, νοσοκομεία, σχολεία) καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ιδεολογικές – ηθικές συνέπειες

Εξαιτίας του πολέμου, υποβιβάστηκαν βασικές αξίες του δυτικού πολιτισμού, καθώς προβλήθηκε η ανάγκη επίτευξης της νίκης με κάθε μέσο ως απώτερου σκοπού. Πιο συγκεκριμένα, ο πόλεμος αποδυνάμωσε και φαλκίδευσε τους δημοκρατικούς θεσμούς, τα φιλελεύθερα ιδεώδη, υπονόμευσε την ελεύθερη οικονομία και επέβαλε τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομική πολιτική, ενώ επέτρεψε την εμπλοκή των στρατιωτικών στον χώρο της πολιτικής. Τέλος, ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα τον επαναπροσδιορισμό πολλών αξιών  και δογμάτων που καθόριζαν μέχρι τότε τις διεθνείς σχέσεις. 

5. Συνέπειες Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε εθνικό επίπεδο

Εδώ θα τονιστεί, κυρίως το ζήτημα του Εθνικού Διχασμού ως αποτέλεσμα της διάστασης απόψεων μεταξύ Ελ. Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου σχετικά με την σκοπιμότητα ή μη της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Βενιζέλος τασσόταν υπέρ της συμμετοχής στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ, με την προσδοκία ότι η Ελλάδα θα έχει εδαφικά οφέλη, όταν ο πόλεμος τελειώσει. Από την άλλη, ο βασιλιάς και το Γενικό Επιτελείο, αντίθετα από τους Φιλελευθέρους, πίστευαν ότι οι Κεντρικές Δυνάμεις  θα μπορούσαν να κερδίσουν τον Πόλεμο. Ο Κωνσταντίνος, με έντονα τα φιλογερμανικά αισθήματα, κήρυξε την ουδετερότητα της Ελλάδας, ώστε να μην εμπλακεί στον Πόλεμο (https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html#37). Παράλληλα, κινήθηκε μυστικά υπέρ των Γερμανών, παραδίδοντάς τους ακόμη και διπλωματικά έγγραφα, χωρίς να το γνωρίζει η ελληνική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα ο Βενιζέλος να παραιτηθεί δύο φορές μέσα λίγους μήνες. Έτσι ξεκινά ένα από τα πιο μεγάλα, αλλά και από τα πιο δυσάρεστα κεφάλαια της ελληνικής Ιστορίας , ο Εθνικός Διχασμός. Η χώρα διασπάστηκε σε δύο κράτη με δύο κυβερνήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ταραγμένης περιόδου, αυτήν της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη (1916 – Ελ. Βενιζέλος, Παναγιώτης Δαγκλής, Παύλος Κουντουριώτης) από τη μια και των νόμιμων - επίσημων φιλοβασιλικών κυβερνήσεων από την άλλη (Δ. Γούναρη – Σ. Σκουλούδη – Α. Ζαΐμη -  Ν. Καλογερόπουλου -  Σ. Λάμπρου -  Α. Ζαΐμη διαδοχικά).

 

Οι συγκρούσεις απέκτησαν διαστάσεις εμφυλίου πολέμου, με αποκορύφωμα τα Νοεμβριανά του 1916, τον πολύμηνο ναυτικό αποκλεισμό της βασιλικής Ελλάδας από το γαλλοβρετανικό ναυτικό και τον δημόσιο αφορισμό του Βενιζέλου. Το 1917 ο Βενιζέλος κήρυξε έκπτωτο τον Κωνσταντίνο, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα, γεγονός που ανταποκρινόταν στις επιθυμίες των Φιλελευθέρων και της Αντάντ. Ο Βενιζέλος σχημάτισα κυβέρνηση στην Αθήνα, κήρυξαν τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας και παρέτειναν τη θητεία της Βουλής (Βουλή των Λαζάρων). Τέλος, στις 15 Ιουνίου 1917 οδήγησαν τη χώρα στο πλευρό της Αντάντ, κηρύσσοντας τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.

Η παρουσίαση θα ολοκληρωθεί με την αναφορά στο Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων (1919-1920) και στις επιμέρους Συνθήκες που υπογράφηκαν και το περιεχόμενό τους και, φυσικά, στα εδαφικά οφέλη που είχε η Ελλάδα. Ειδικότερα, συνδυάζοντας την αφήγηση με την προβολή των παρακάτω χαρτών από τον βιντεοπροβολέα, θα γίνει αναφορά στις παρακάτω Συνθήκες:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C3%96sterreich-Ungarns_Ende.png

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Treaty_sevres_otoman_el.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bulgaria_after_Treatry_of_Neuilly-sur-Seine.png

1. Η συνθήκη των Βερσαλιών (Ιούνιος 1919).
2. Η συνθήκη του Αγίου Γερμανού (Σεπτέμβριος 1919).
3. Η συνθήκη του Νεϊγύ (Νοέμβριος 1919).
4. Η συνθήκη του Τριανόν (Ιούνιος 1920).
5. Η συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920).

 

 

Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

 

6. Μετά το τέλος της παρουσίασης , ο εκπαιδευτικός χωρίζει τους μαθητές σε τέσσερις ομάδες και μοιράζει φωτοτυπημένες τις ακόλουθες πηγές (μία σε κάθε ομάδα), ώστε να απαντήσουν στα ερωτήματα που τις συνοδεύουν με κατευθυνόμενο αρχικά και, εν συνεχεία, με ελεύθερο διάλογο, προκειμένου οι μαθητές να εμπεδώσουν τις νέες γνώσεις. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί τη συμμετοχή των μαθητών μέσα στις ομάδες, περνώντας διαδοχικά από τις ομάδες, έτσι, ώστε να μπορέσει , μετά την εκπόνηση των εργασιών, να τους αξιολογήσει.

 

 

ΟΜΑΔΑ Α΄

Αφού διαβάσετε τα ακόλουθα παραθέματα και συνδυάζοντας τις πληροφορίες τους με τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα :

Α) Τι γνωρίζετε για τους εθνικούς ανταγωνισμούς των ευρωπαϊκών κρατών ως υπαίτιους για την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου  Πολέμου τον Ιούλιο του 1914.

Β) Τι γνωρίζετε για τις πολεμικές προετοιμασίες των κρατών πριν από την έκρηξη του πολέμου.

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Η κούρσα των εξοπλισμών ανάμεσα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις

Η κούρσα των εξοπλισμών και η αύξηση των στρατιωτικών δυνάμεων και στα δύο στρατόπεδα λαμβάνουν επίσης ανησυχητικές διαστάσεις. Η Γερμανία αυξάνει από το 1911 – 1912 το στρατιωτικό προσανατολισμό της, σχεδιάζει να ενισχύσει το επόμενο έτος τη στρατιωτική της δύναμη σε περίοδο ειρήνης από 600.000 σε 800.000 άνδρες και να επιταχύνει το πρόγραμμα των ναυτικών εξοπλισμών της. Η Αυστροουγγαρία υιοθετεί διαδοχικά δύο νόμους για τον στρατό (1912 και 1913), με στόχο να ενισχύσει και αυτή το αμυντικό της δυναμικό. Η Ρωσία ξεκινά ένα στρατιωτικό πρόγραμμα που θα της προσφέρει ένα στρατό 1.800.000 ανδρών το 1917 και το γαλλικό Κοινοβούλιο ψηφίζει τον Αύγουστο του 1913 τον «νόμο των τριών ετών» που  επιτρέπει στη Γαλλία να θέσει επί ποδός 750.000 άνδρες. Συγχρόνως, καθένας από τους μελλοντικούς εμπολέμους αυξάνει και εκσυγχρονίζει το πολεμικό υλικό του, ιδίως στο χώρο του βαρέος πυροβολικού.

1997. S. Berstein – P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία και η Ευρώπη των Εθνών, 1815-1919, τ.2 εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997. Σελ 262-266.

 

ΟΜΑΔΑ Β΄

Αφού διαβάσετε τα ακόλουθα παραθέματα και συνδυάζοντας τις πληροφορίες τους με τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στις συνθήκες ζωής των στρατιωτών στον πόλεμο των χαρακωμάτων.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Τη ζωή του κοινού στρατιώτη του Δυτικού Μετώπου χαρακτήριζε η καθημερινή πλήξη και ο τρόμος. Οι εβδομάδες διαδέχονται η μία την άλλη μέσα στα λασπωμένα και γεμάτα σκουλήκια και ψείρες χαρακώματα. Τη μονοτονία των χαρακωμάτων διέκοπτε κάποτε η μάχη, ένας εφιάλτης όπυ κυριαρχούσαν το πυροβολικό τα πολυβόλα, τα συρματοπλέγματα, τα εκρηκτικά βλήματα, τα φλογοβόλα και τα δηλητηριώδη αέρια. Μάχες που δεν κατέληγαν πουθενά, σχεδόν καταβρόχθιζαν τους άντρες που πολεμούσαν. Πάνω από 600.000 στρατιώτες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, όταν οι Γερμανοί, χωρίς επιτυχία, πολιόρκησαν το γαλλικό οχυρό του Βερντέν, κοντά στα ανατολικά σύνορα της Γαλλίας, για διάστημα έξι μηνών, την άνοιξη του 1916. Στη μάχη κατά μήκος του ποταμού Σομ, που κράτησε από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο του 1916 και η οποία χάρισε στους Αγγλογάλλους όχι περισσότερα από λίγα χιλιόμετρα, οι Γερμανοί έχασαν 500.000 στρατιώτες, οι Βρετανοί 400.000 και οι Γάλλοι 200.000.

1. E. Burns, Ευρωπαϊκή Ιστορία. Εισαγωγή στην Ιστορία και τον Πολιτισμό της Νεότερης Ευρώπης, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, σελ. 286-287

 

ΟΜΑΔΑ Γ΄

Αφού διαβάσετε το ακόλουθο παράθεμα και συνδυάζοντας τις πληροφορίες τους με τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στις συνέπειες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμο.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Οι θέσεις του Ουίλσον, που εκφράστηκαν τον Ιανουάριο του 1918 σε ένα μήνυμα προς το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών (όπου απαριθμούνται τα περίφημα «14 σημεία» πάνω στα οποία θα πρέπει να βασιστεί η μελλοντική ειρήνη), αναφέρουν με πολύ καινοτόμο τρόπο το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση και εισηγούνται την εγκατάλειψη της μυστικής διπλωματίας, την ελευθερία των θαλασσών, τον αφοπλισμό, «αμοιβαίες εγγυήσεις πολιτικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας» στο πλαίσιο μιας «Κοινωνίας των Εθνών». Πέρα από τις γενναιόψυχες προθέσεις αυτού του προγράμματος -  που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι κρίνουν «ουτοπικό» -, ο Ουίλσον ενδιαφέρεται πραγματικά να αποφευχθούν οι επερχόμενες τριβές, περιορίζοντας όσο γίνεται την απογοήτευση των ηττημένων.

277. S. Berstein – P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία και η Ευρώπη των Εθνών, 1815-1919, τ.2, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997, σελ 277.

 

ΟΜΑΔΑ Δ΄

Αφού διαβάσετε το ακόλουθο παράθεμα και συνδυάζοντας τις πληροφορίες τους με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε τα αίτια της ρήξης ανάμεσα στον βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Ελευθέριο Βενιζέλο κατά την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αποφασιστικός παράγοντας στην κατάλυση της αξιοσημείωτης και άνευ προηγούμενης συναίνεσης που είχε εφαρμόσει ο Βενιζέλος από το 1910 μέχρι και τους Βαλκανικούς Πολέμους, υπήρξε η βασικά του διαφωνία με τον βασιλιά Κωνσταντίνο για το ζήτημα της συμμετοχής στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Βενιζέλος είχε έντονους συναισθηματικούς δεσμούς με τη Βρετανία και τη Γαλλία, οι οποίες, μαζί με τη Ρωσία, σχημάτιζαν τις δυνάμεις της Αντάντ. Όχι μόνο θεωρούσε ότι θα είναι οι νικήτριες Δυνάμεις, αλλά και ότι θα ευνοούσαν περισσότερο την επίτευξη και των υπόλοιπων εδαφικών προσδοκιών της χώρας. Ο Κωνσταντίνος, αντίθετα, επίτιμος στρατάρχης του γερμανικού στρατού και παντρεμένος με την αδελφή του Κάιζερ της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄, Σοφία, έτρεφε μεγαλύτερο σεβασμό προς στρατιωτικές ικανότητες των Κεντρικών Δυνάμεων, της Γερμανία και της Αυστροουγγαρίας. Έχοντας επίγνωση της ευάλωτης θέσης της Ελλάδας απέναντι στη βρετανική ναυτική δύναμη, ο βασιλιάς υποστήριζε την ουδετερότητα, ενώ ο Βενιζέλος από την αρχή του πολέμου, ανυπομονούσε να παρατάξει τα ελληνικά στρατεύματα στο πλευρό της Αντάντ. Ωστόσο, ο Βρετανός υπουργός των Εξωτερικών σερ Έντουαρντ Γκρέι απέρριψε την προσφορά, διότι επιθυμούσε να κρατήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Βουλγαρία έξω από τον πόλεμο. Η αποδοχή της Ελλάδας, μιας χώρας εχθρικής απέναντι και στις δύο, ως συμμάχου μπορεί να επετάχυνε τη συμπαράταξή τους με τις Κεντρικές Δυνάμεις.

109. R. Clogg, Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας, 1770-2000, εκδ. Κάτοπτρο, Αθήνα, σελ. 109.

2^η διδακτική ώρα

Αφού γίνει έλεγχος της προηγούμενης ενότητας (του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου) με κατευθυνόμενες ερωτήσεις, προκειμένου να αξιολογηθούν οι μαθητές, οι ομάδες, η κάθεμια ξεχωριστά θα παρουσιάσει μέσα στη σχολική τάξη την εργασία της σε μορφή power point, με τη βοήθεια του  του βιντεοπροβολέα και του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

 

8. ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο μπορεί να εφαρμοστεί και σε συνθήκες εκπαίδευσης εξ αποστάσεως (Webex). Παρακάτω δίνονται και κάποια χρήσιμα links που μπορούν να επεκτείνουν τη διδασκαλία της εν λόγω ενότητας:

1. https://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/9411
2. https://encyclopedia.ushmm.org/content/el/article/world-war-i-treaties-and-reparations
3. https://www.youtube.com/?v=TazLxW1iGKg (Μετάβαση στη σειρά «Η ζωή εν τάφω» της ΕΡΤ - πρόκειται για μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Στράτη Μυριβήλη )
4. https://www.youtube.com/watch?v=OepOGrNRk5c (Μετάβαση στην ταινία «Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπο» του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ).

10 . Το φύλλο εργασίας που ακολουθεί θα δοθεί σε όλους τους μαθητές όλων των ομάδων, ώστε ο εκπαιδευτικός να μπορέσει να αξιολογήσει αν μαθητές αφομοίωσαν και εμπέδωσαν το νέο γνωστικό αντικείμενο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β.

Α	Β
1. Μυστικό  Αυστρογερμανικό Σύμφωνο Συμμαχίας	Α. 1920
2. Συνθήκη των Σεβρών	Β. 1914
3. Συνθήκη του Νεϊγύ	Γ. 1917
4. Κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου	Δ. 1919
5. Είσοδος της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο	Ε. 1879

 

Β. Να κατατάξετε τα παρακάτω γεγονότα στη σωστή χρονολογική σειρά:

1. Σερβοβόσνιος εθνικιστής δολοφονεί τον διάδοχο του Αυστροουγγρικού θρόνου, Φραγκίσκο Φερδινάνδο.
2. Έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
3. Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων.
4. Υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών.
5. Διπλή παραίτηση του Ελ. Βενιζέλου.
6. Κήρυξη του Βασιλιά Κωνσταντίνου ως έκπτωτου.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Β & Γ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΤΕ ΤΗ ΔΙΚΉ Σας ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΜΜΗ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ: https://www.timetoast.com/

Γ. Στον παρακάτω χάρτη και με βάση τις γνώσεις να αποτυπώσετε χρωματικά τον συσχετισμό δυνάμεων λίγο πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο:

1. Με κόκκινο χρώμα τις Κεντρικές Δυνάμεις και τους Συμμάχους τους.
2. Με μπλε χρώμα τις Δυνάμεις της Αντάντ και τους Συμμάχους τους.
3. Με κίτρινο χρώμα τα ουδέτερα κράτη.

 

Deepfakes: Διδακτικό Σενάριο

Α. ΑΝΤΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

Τι Είναι τα Deepfakes

Ορισμός και Τεχνολογία

Τα deepfakes παράγονται μέσω τεχνικών όπως τα Generative Adversarial Networks (GANs). Αυτά τα δίκτυα χρησιμοποιούν δύο νευρωνικά δίκτυα: το ένα δημιουργεί ψεύτικες εικόνες, ενώ το άλλο προσπαθεί να τις ανιχνεύσει. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το σύστημα μαθαίνει να παράγει εικόνες και βίντεο που είναι σχεδόν αδύνατο να διακριθούν από τα πραγματικά. Ta Deepfakes έχουν γίνει το επίκεντρο των συζητήσεων που αφορούν την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης, την παραπληροφόρηση, τη διαφάνεια των πληροφοριών και του Διαδικτύου (https://www.unite.ai/el/what-are-deepfakes/)

Εφαρμογές και Κίνδυνοι

Τα deepfakes μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορους τομείς, από την ψυχαγωγία μέχρι την πολιτική και την εκπαίδευση. Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι σημαντικοί, με την παραπληροφόρηση, τη δυσφήμιση και την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής να αποτελούν κύριες ανησυχίες.

Τι Πιστεύουμε για τα Deepfakes

Δημόσια Αντίληψη

Οι έρευνες δείχνουν ότι το κοινό είναι διχασμένο όσον αφορά την εμπιστοσύνη τους στα ψηφιακά μέσα. Πολλοί είναι ενήμεροι για την ύπαρξη των deepfakes, αλλά λίγοι μπορούν να διακρίνουν με βεβαιότητα ένα deepfake από ένα αυθεντικό βίντεο ή εικόνα.

Ψυχολογικές Επιπτώσεις

Η αβεβαιότητα και η δυσπιστία που δημιουργούν οι deepfakes μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογία των ατόμων. Η διάδοση ψευδών πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του άγχους και της καχυποψίας. 

Β. Τίτλος Διδακτικού Σεναρίου

Τι είναι τα Deepfakes: Τι πιστεύουμε; Τι μοιραζόμαστε;

Στόχοι

Κατανόηση της Έννοιας των Deepfakes:

Είναι ανάγκη οι μαθητές:

• Να κατανοήσουν τι είναι τα deepfakes και πώς δημιουργούνται.
• Να κατανοήσουν ότι υπάρχει μια σημαντική σύγχυση σχετικά με τον όρο Deepfake και ότι συχνά ο όρος χρησιμοποιείται εσφαλμένα για οποιοδήποτε παραποιημένο μέσο, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για γνήσιο deepfake ή όχι και ότι προκειμένου να χαρακτηριστεί κάτι ως Deepfake, τα εν λόγω πλαστά μέσα πρέπει να δημιουργηθούν με ένα σύστημα μηχανικής μάθησης, συγκεκριμένα ένα βαθύ νευρωνικό δίκτυο.
• Να αναγνωρίσουν τις τεχνολογίες και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τους.

Κριτική Σκέψη και Ανάλυση:

Οι μαθητές είναι απαραίτητο:

• Να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης, για να μπορούν να αναγνωρίζουν και να αξιολογούν την αυθεντικότητα των πληροφοριών και των πολυμέσων.
• Να εξετάσουν τις ηθικές και κοινωνικές συνέπειες της χρήσης τεχνολογίας των deepfakeς.

Δεξιότητες Διαδικτυακής Επικοινωνίας:

Οι μαθητές χρειάζεται:

• Να αποκτήσουν επίγνωση του πώς και γιατί μοιραζόμαστε πληροφορίες και πολυμέσα στο διαδίκτυο.
• Να αναπτύξουν υπεύθυνη συμπεριφορά σχετικά με την κοινοποίηση πληροφοριών.

Αντιμετώπιση των Fake News:

• Οι μαθητές να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν και να καταπολεμούν τα fake news και την παραπληροφόρηση. (https://www.unite.ai/el/best-deepfake-detector-tools-and-techniques/ & https://www.csii.gr/ergaleia-gia-tin-katapolemisi-tis-anodou-ton-deepfakes/

Πορεία Δραστηριοτήτων

1. Εισαγωγή στο Θέμα (1 Διδακτική Ώρα):

Αρχικά, ο εκπαιδευτικός προβάλλει ένα εκπαιδευτικό βίντεο σχετικά με τα deepfakes και συζητά με τους μαθητές στην τάξη για τις πρώτες εντυπώσεις και αντιλήψεις τους για τα deepfakes. Στη συνέχεια προχωρά στην παρουσίαση των στόχων του διδακτικού σεναρίου.

2. Εξερεύνηση της Τεχνολογίας των Deepfakes (1-2 Διδακτικές Ώρες):

• Παρουσίαση PowerPoint που εξηγεί τις βασικές αρχές των deepfakes και πώς δημιουργούνται.
• Δείγματα deepfake βίντεο και ανάλυση τους.
• Εργαστήριο: Οι μαθητές χρησιμοποιούν online εργαλεία για να δημιουργήσουν ένα απλό deepfake βίντεο (υπό την επίβλεψη και τις οδηγίες του καθηγητή).

3. Κριτική Ανάλυση και Συζήτηση (1 Διδακτική Ώρα):

• Ομαδική εργασία: Οι μαθητές αναλύουν και συζητούν παραδείγματα deepfake βίντεο.
• Συζήτηση για τις ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις της τεχνολογίας αυτής, καθώς ευθύνη για την διάδοση των deepfakes βαραίνει όχι μόνο αυτούς που τα δημιουργούν, αλλά και εκείνους που τα μοιράζονται. Η ηθική χρήση των κοινωνικών δικτύων και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για τον περιορισμό της διασποράς ψευδών πληροφοριών. Για παράδειγμα, η τεχνολογία deepfake ήχου θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να μεταδώσουν τις κανονικές φωνές τους αφού καταστραφούν ή χαθούν λόγω ασθένειας ή τραυματισμού. Τα Deepfakes μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για την απόκρυψη των προσώπων ατόμων που βρίσκονται σε ευαίσθητες, δυνητικά επικίνδυνες καταστάσεις, ενώ παράλληλα επιτρέπουν την ανάγνωση των χειλιών και των εκφράσεών τους. Η τεχνολογία Deepfake μπορεί, ενδεχομένως, να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της μεταγλώττισης ξενόγλωσσων ταινιών, για την επισκευή παλαιών και κατεστραμμένων μέσων, ακόμη και για τη δημιουργία νέων στυλ τέχνης.
• Ωστόσο, ο εκπαιδευτικός οφείλει να τονίσει ότι τα Deepfakes θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στα μέσα ενημέρωσης γενικά και να δυσκολέψουν τους ανθρώπους να διακρίνουν μεταξύ πραγματικών ειδήσεων και ψεύτικων ειδήσεων. Εάν πολλά βίντεο στον ιστό είναι ψεύτικα, γίνεται ευκολότερο για τις κυβερνήσει(να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι τα deepfakes ενδέχεται να αποτελούν απειλές για τη λειτουργία της δημοκρατίας και η δημοκρατία απαιτεί σκεπτόμενους πολίτες, οι οποίοι είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις για τους πολιτικούς με βάση αξιόπιστες πληροφορίες), τις εταιρείες και άλλες οντότητες να αμφισβητήσουν νόμιμες διαμάχες και ανήθικες πρακτικές.
• Παρουσίαση των συμπερασμάτων κάθε ομάδας.

4. Αντιμετώπιση των Fake News (1 Διδακτική Ώρα):

• Παρουσίαση τεχνικών και εργαλείων για την αναγνώριση fake news και παραπληροφόρησης.
• Πρακτική άσκηση: Οι μαθητές ερευνούν και αναλύουν διάφορες ειδήσεις για να προσδιορίσουν εάν είναι αυθεντικές ή ψευδείς.

5. Υπεύθυνη Κοινοποίηση και Διαδικτυακή Συμπεριφορά (1 Διδακτική Ώρα):

• Συζήτηση για την υπεύθυνη κοινοποίηση πληροφοριών και πολυμέσων στο διαδίκτυο.
• Παρουσίαση παραδειγμάτων από την πραγματική ζωή όπου οι deepfakes προκάλεσαν προβλήματα.
• Δημιουργία ενός οδηγού από τους μαθητές για την υπεύθυνη χρήση και κοινοποίηση πληροφοριών στο διαδίκτυο.

6. Συμπεράσματα και Αξιολόγηση (1 Διδακτική Ώρα):

• Ανασκόπηση των βασικών σημείων που καλύφθηκαν στο διδακτικό σενάριο.
• Αξιολόγηση της κατανόησης των μαθητών μέσω ενός quiz ή ενός μικρού project.
• Συζήτηση για το πώς μπορούν να εφαρμόσουν τις γνώσεις που απέκτησαν στην καθημερινή τους ζωή.

 

• Παρακάτω παρατίθεται, ενδεικτικά, σχετική δικτυογραφία, ώστε οι μαθητές να ενημερωθούν περαιτέρω για το φαινόμενο των deepfakes:
• https://www.tovima.gr/2024/04/12/opinions/oi-sxolikes-monades-stin-epoxi-ton-deepfakes-plastes-eikones-me-alithina-thymata/
• https://www.csii.gr/deepfakes-sta-vathi-tou-kosmou-ton-plaston-eikonon/
• https://www.ot.gr/2022/08/20/texnologia/deepfakes-pos-na-ta-anagnorisete-kai-pos-na-prostateyteite/
• https://www.eliamep.gr/media/οι-σχολικες-μοναδες-στην-εποχή-των-deepfakes-π/
• https://antipodes.gr/book/deepfake/

Και τώρα ένα μικρό κουίζ!!!

https://create.kahoot.it/details/26ba12b4-5d03-4e44-bce7-17389011f79f