Το Καρναβάλι των Ζώων – Καμίλ Σεν Σανς

• Η πρώτη ενότητα του Μαθήματος της Μουσικής περιλαμβάνει ακρόαση μουσικής.
• Πρόκειται για ένα έργο που γράφτηκε την Ρομαντική Περίοδο, στα τέλη του 19ου αιώνα (1886) από τον Γάλλο Συνθέτη Καμίλ Σαιν Σανς.
• Η ακρόαση περιλαμβάνει δραστηριότητες για σύνδεση εικόνων με τη μουσική και αναγνώριση μουσικών οργάνων.

Το Καρναβάλι των Ζώων

Ο Καμίγ Σαιν-Σανς (Camille Saint-Saëns) (9 Οκτωβρίου 1835 Παρίσι – 16 Δεκεμβρίου 1921 Αλγέρι) ήταν Γάλλος μουσικός, πιανίστας, οργανίστας και συνθέτης της ρομαντικής περιόδου. Είναι γνωστός κυρίως για Το καρναβάλι των ζώων, το έργο Μακάβριος Χορός, Σαμψών και Δαλιδά, Κοντσέρτο για πιάνο Αρ. 2, Κονσέρτο για βιολοντσέλο Αρ. 1, Havanaise και Συμφωνία No. 3.

Το Καρναβάλι των Ζώων είναι μια δημιουργία του μεγάλου αυτού γάλλου ρομαντικού συνθέτη και αποτελείται από δεκατέσσερα μέρη. Ο Camille Saint-Saëns συνέθεσε το έργο αυτό για να διασκεδάσει τους φίλους του, τον Φεβρουάριο του 1886, ενώ ήταν διακοπές σε ένα μικρό χωριό της Αυστρίας.

Ο Camille Saint-Saëns, θεωρούσε ότι αυτό το έργο ήταν πολύ επιπόλαιο και ότι θα μπορούσε να βλάψει τη φήμη του ως σοβαρού συνθέτη. Γι αυτό το λόγο το έργο δεν παίχτηκε ποτέ δημόσια, με εξαίρεση το κομμάτι «Ο κύκνος» (Le Cygne) που παιζόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ολόκληρο το έργο παρουσιάστηκε λίγες φορές μόνο σε μικρές ιδιωτικές παραστάσεις που έγιναν για τους στενούς φίλους του συνθέτη, μεταξύ των οποίων ήταν και ο συνθέτης Franz Liszt.

Το Καρναβάλι των Ζώων, που παραπέμπει σε ένα φανταστικό ζωολογικό μουσείο, είναι μία ορχηστρική σουίτα, που αποτελείται από 14 κομμάτια, που το κάθε ένα από αυτά αναπαριστά το ύφος, την κίνηση και τη φωνή κάποιου ζώου.

Ενότητα 1η:

Εδώ θα ακούσουμε τέσσερα από αυτά τα κομμάτια. Πάτα πάνω σε κάθε αριθμό για να ακούσεις τη μουσική. Αφού εμφανιστεί το καινούριο παράθυρο θα πατήσεις πάνω στο μεγαφωνάκι για να αρχίσει η μουσική.

1.

2.

3.

4.

Δραστηριότητα 1η:

• Μπορείς να μαντέψεις ποιο ζώο περιγράφει το κάθε ένα κομμάτι και γιατί;
• Μπορείς να φανταστείς μια δική σου διαφορετική εικόνα σε σχέση με τη μουσική; Ανάλογα με το ύφος, το τέμπο (δηλαδή το πόσο αργή ή γρήγορη είναι) και τα δυναμικά χαρακτηριστικά της μουσικής (δηλαδή πόσο ήρεμη ή έντονη είναι), σκέψου μια δική σου εικόνα που να ταιριάζει. Μπορείς να γράψεις τις σκέψεις σου ή να τις ζωγραφίσεις και να τις στείλεις στο χώρο αυτό.

 Ενότητα 2η:

Παρακάτω θα δεις τα βίντεο για την μουσική αυτή, στα οποία παίζουν οι μουσικοί. Επίσης υπάρχουν στοιχεία κινουμένων σχεδίων με τα οποία θα ανακαλύψεις τελικά τα ζώα που περιγράφονται στο κάθε κομμάτι.

Δραστηριότητα 2η:

• Παρατήρησε το παίξιμο των μουσικών και σκέψου πόσο ταιριάζει με τον ήχο που ακούς.

1ο.Εισαγωγή-Βασιλική παρέλαση Λονταριού:

Έγχορδα ( βιολιά, βιόλες, βιολοντσέλα και κοντραμπάσα) και δύο πιάνα. 

Τα πιάνα είναι η φωνή του λιονταριού. Οι συγχορδίες του πιάνου και οι αναδυόμενες φράσεις των εγχόρδων, ορίζουν την εισαγωγή. Καθώς η μουσική ζωηρεύει και εντείνεται, ξαφνικά όλα σταματούν απότομα απ’ την ορχήστρα. Τα πιάνα παίζουν ένα ρυθμικό μοτίβο και μια αργή μελωδία των εγχόρδων αναγγέλλει τελικά, την άφιξη του λιονταριού. Ακούγεται ακόμη κι ο φοβερός βρυχηθμός του, χαμηλά στα πιάνα και αργότερα στα έγχορδα.

 5ο. Ο Ελέφαντας:

Κοντραμπάσα και πιάνο. Η χαρακτηριστική αργή κίνηση του ελέφαντα περιγράφεται τέλεια από το βαθύ ήχο του κοντραμπάσου και το αργό τέμπο του πιάνου στις χαμηλές του νότες.

7ο. Ενυδρείο:

Έγχορδα χωρίς το κοντραμπάσο, δύο πιάνα, βιολί, φλάουτο, κρυσταλλόφωνο. Ο φανταστικός κόσμος του βυθού της θάλασσας. Υδάτινα αρπίσματα στο πιάνο υποστηρίζουν μια λυρική μελωδία στο βιολί και το φλάουτο.

12ο. Απολιθώματα: 

Δυο πιάνα, έγχορδα, κλαρινέτο, ξυλόφωνο. Κυριαρχεί το ξυλόφωνο που αποδίδει το χορό των σκελετών.

14.Φινάλε

Όλα τα όργανα. Ακούγονται τα χαρακτηριστικά μοτίβα των ζώων από κάθε κομμάτι.

Ενότητα 3η:

Ακολουθούν οι εικόνες των μουσικών οργάνων των κομματιών.

Δραστηριότητα 3η:

• Άκουσε πάλι τα κομμάτια και σκέψου ποιες από τις εικόνες οργάνων ταιριάζουν σε αυτά.
• Αν θέλεις γράψε τις εντυπώσεις σου από τα μουσικά κομμάτια που άκουσες.

Άνοιξης συνέχεια- άσκηση και τραγούδια

Το κάλεσμα της Άνοιξης

Το κάλεσμα της Άνοιξης

 

Η Άνοιξη έχει μπει για τα καλά! Η φύση μας καλεί να βγούμε έξω και να απολαύσουμε την δημιουργία της. Αλήθεια, βγήκατε την Πρωτομαγιά στη φύση; Μαζέψατε λουλούδια να πλέξετε στεφάνια;

Για σκέψου μια βόλτα έξω στη φύση και φαντάσου τί μπορείς να δεις και να ακούσεις...

πεταλούδες... μέλισσες... μαργαρίτες... παπαρούνες... ζουζούνισμα μέλισσας... κελάηδισμα πουλιών... ήχοι τζιτζικιών... παιδιά που παίζουν και γελούν... ήχοι από τρεχούμενο νερό...

Δραστηριότητα 1η

• Άκουσε τα πουλιά, δες εικόνες από την ανοιξιάτικη φύση και άκουσε τα βιολιά και το πιάνο.
• Σκέψου... "Τί σου άρεσε περισσότερο από το βίντεο;"

• Φτιάξε το δικό σου ηχοτοπίο: Άνοιξε την πιο κάτω εφαρμογή πατώντας πάνω στον πίνακα ζωγραφικής του Y. Chaki The Four Seasons, και αύξησε ή μείωσε την ένταση των ήχων που θέλεις να ακούς σε αυτό το ηχοτοπίο: Ήχοι βροχής, κεραυνών, κυμάτων θάλασσας, ανέμου, φωτιάς, πουλιών, τριζονιών, ανθρώπων, μεταλλικού δοχείου και... λευκός θόρυβος (είναι ο θόρυβος που κάνουν οι υπολογιστές και όλες οι ηλεκτρικές συσκευές).

 

Μπορείς να συνδυάσεις και τα δύο: Βάλε το βίντεο να παίζει σε χαμηλή ένταση και άνοιξε την εφαρμογή ταυτόχρονα. Καθώς ακούς τη μουσική, πρόσθεσε το δικό σου ηχητικό τοπίο σε αυτή τη μουσική, προσθέτοντας ή αφαιρώντας τους ήχους που θέλεις.

 

Ένας συνθέτης που ασχολήθηκε με την Άνοιξη, είναι ο Αντόνιο Βιβάλντι, που έγραψε το έργο Τέσσερις εποχές.

Ξέρεις ότι... Ο Αντόνιο Βιβάλντι ήταν ένας σπουδαίος Ιταλός συνθέτης, που έζησε την εποχή του Μπαρόκ, δηλαδή το 1678 με 1741.   Το πιο γνωστό του έργο είναι τα τέσσερα κοντσέρτα για βιολί που ονομάζονται Τέσσερις εποχές και είναι από τα πιο δημοφιλή κομμάτια "κλασικής μουσικής¨ ακόμη και σήμερα.   Το κάθε κοντσέρτο περιγράφει μία εποχή του χρόνου και συνοδεύεται από μικρά ποιήματα,  που περιγράφουν εικόνες από την κάθε εποχή.

Άκουσε το πρώτο κομμάτι από το μέρος της Άνοιξης του Βιβάλντι και διάβασε το ποίημα, στο οποίο βασίστηκε ο Βιβάλντι για να γράψει τη μουσική του.

Η άνοιξη έφτασε.

Τα πουλιά γιορτάζουν την επιστροφή της με εορταστικό τραγούδι και τα ποτάμια μουρμουρίζουν, καθώς το αεράκι τα χαϊδεύει απαλά.

Οι καταιγίδες, αυτοί οι αγγελιοφόροι της άνοιξης, βρυχώνται ρίχνοντας το σκοτεινό μανδύα τους πάνω από τον ουρανό.

Τότε σβήνουν σιωπηλά, και τα πουλιά ξαναπιάνουν τα γοητευτικά τους τραγούδια για μια ακόμη φορά.

​Οι παρακάτω εικόνες αντιστοιχούν σε αυτά που λέμε στη μουσική, μουσικά θέματα.

Το πρώτο είναι το κυρίως μουσικό θέμα, το οποίο επαναλαμβάνεται μέσα στο κομμάτι ανάμεσα στα άλλα μουσικά θέματα. Αυτή η μορφή του κομματιού λέγεται Ροντό. Σε αυτή τη μορφή δηλαδή το κυρίως μουσικό θέμα εναλλάσσεται με τα άλλα.

Δραστηριότητα 2η

• Άκουσε πάλι το κομμάτι και βρες πότε εμφανίζεται κάθε ένα από τα παρακάτω μουσικά θέματα.
• Σκέψου ότι το κυρίως μουσικό θέμα επαναλαμβάνεται ανάμεσα στα άλλα.
  

Άνοιξη (κυρίως μουσικό θέμα)	Ερχομός πουλιών	Ποτάμια	Καταιγίδες	Κυρίως μουσικό θέμα (σκοτεινό)	Βιολί σόλο

 

• Στη συνέχεια κάνε κλικ στο Φωτόδεντρο για να δουλέψεις περισσότερο και να κατανοήσεις με πιο διαδραστικό τρόπο τις παραπάνω έννοιες. Θα δεις 4 καρτέλες με τις παραπάνω εικόνες που συνδυάζονται με τα επιμέρους κομμάτια της μουσικής. Μπορείς να αντιστοιχίσεις τις εικόνες με τη κάθε μουσική;

Πάτα το  για να δεις τις σωστές απαντήσεις.

 

Ωραία!

Ώρα για κάτι διαφορετικό...

Δες στο παρακάτω βίντεο πώς παίζει μια κοπέλα στη φλογέρα το πρώτο μέρος της Άνοιξης του Βιβάλντι.

 

Ενώ στο παρακάτω βίντεο έχει γίνει διασκευή για ηλεκτρικά όργανα (ηλ. κιθάρες, ηλ. κοντραμπάσα).

• Ποιά εκδοχή σου αρέσει περισσότερο; Η κλασική με τα βιολιά, αυτή με τη σόλο φλογέρα ή η σύγχρονη με τις ηλεκτρικές κιθάρες;

 

Τέλος, δες το κομμάτι αυτό πώς ακούγεται σε μια ιστορία κινουμένων σχεδίων!

 

Ελπίζω να κατανόησες τις έννοιες και τις λέξεις κλειδιά αυτής της ενότητας:

ηχοτοπίο, μουσικό μέρος, μουσικό θέμα, μορφή ροντό, Αντόνιο Βιβάλντι, μουσικό έργο Τέσσερις Εποχές.*

 

Καλή συνέχεια μέχρι την επόμενη ενότητα!

 

 

*Σε συνέχεια της ενότητας αυτής θα ακολουθήσει μια άσκηση με ερωτήσεις για την κατανόηση αυτών των εννοιών.

Και φυσικά ένα τραγούδι που είναι διασκευή στα ελληνικά ενός παραδοσιακού Ινδιάνικου τραγουδιού, "Ξύπνα λουλούδι του δάσους".