Month: April 2021

Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, επί της οδού Αγίας Σοφίας και βόρεια από τον ομώνυμο ναό σώζεται ο ναός της Αχειροποιήτου του οποίου η χρονολογία ανέγερσης τοποθετείται γύρω στα μέσα του 5ου αι. Το μνημείο υπέστει αρχιτεκτονικές επεμβάσεις ήδη από τον 7ο αιώνα, ενώ μια ακόμα σημαντική φάση επεμβάσεων χρονολογείται στα όψιμα βυζαντινά χρόνια (14-15ος αι.)

Η Αχειροποίητος εντάσσεται στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με υπερώα. Από τον πλούσιο γλυπτό αρχιτεκτονικό διάκοσμο της βασιλικής ξεχωρίζουν τα σύνθετα ιωνικά κιονόκρανα, τα οποία χρονολογούνται στα μέσα του 5ου αιώνα και αποτελούν προϊόντα των εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης. Μεγάλες πλάκες μαρμάρου καλύπτουν το δάπεδο του κεντρικού κλίτους.
Ο χριστιανικός ναός κτίσθηκε πάνω στα ερείπια ένος ρωμαϊκού λουτρού, του οποίου αποκαλύφθηκαν τρία επάλληλα δάπεδα κάτω από το βόρειο κλίτος της βασιλικής. Η έκταση που καταλαμβάνουν τα ερείπια του λουτρώνα δείχνουν ότι επρόκειτο για ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια της Θεσσαλονίκης. H βασιλική της Αχειροποιήτου κατέλαβε μόνο ένα τμήμα του προγενέστερου κτίσματος, ενώ το ανατολικό και βόρειο τμήμα του λουτρώνα παρέμεινε σε χρήση και μετά την ανέγερσή της.

Η βασιλική αναφέρεται στις γραπτές πηγές ως ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου και μάλιστα ως ο μεγάλος ναός της Θεοτόκου. Η επωνυμία Αχειροποίητος μαρτυρείται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1320 και πρέπει να σχετίζεται με τη λατρευτική εικόνα της Παναγίας δεομένης που υπήρχε στο ναό. Η Αχειροποίητος είναι ο πρώτος χριστιανικός ναός που μετατράπηκε σε τζαμί αμέσως μετά την άλωση της πόλης στα 1430 από τον σουλτάνο Μουράτ, και παρέμεινε το επίσημο τέμενος των κατακτητών καθόλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας, γνωστό με το όνομα 'Εσκι Τζαμί (Παλαιό Τζαμί).

Παρόλες τις ανακατασκευές που έχει υποστεί η Αχειροποίητος κατά την διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της, το μνημείο συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στα καλύτερα διατηρημένα και πιο σημαντικά παράδειγματα της τυπικής ξυλόστεγης βασιλικής με υπερώα της πρωτοβυζαντινής περιόδου.

Μπορεί η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου να έχει περάσει η αγάπη όμως για τα βιβλία δεν περνάει ποτέ!!

Οι μαθητές του Β1 του σχολείου μας με την κυρία Βάσω ζωγράφισαν την αγάπη τους για τα βιβλία και μας έστειλαν τις ζωγραφιές τους. 

Τους ευχαριστούμε !!!  Είναι όλες εξαιρετικές!!

Ο στολισμός του Επιταφίου

Το βράδυ της Μ. Πέμπτης μετά το πέρας της θείας λειτουργίας, ιδιαίτερα στα χωριά, γυναίκες και παιδιά ξενυχτούσαν στολίζοντας τον ξυλόγλυπτο επιτάφιο με λουλούδια.  Χρησιμοποιούσαν διάφορα λουλούδια από τους κήπους τους ή αγριολούλουδα που μάζευαν τα παιδιά από τους αγρούς (ανεμώνες, μαργαρίτες, κρίνους, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς, βιολέτες, μενεξέδες, πασχαλιές, γαρίφαλα, πούπουλα και διάφορα χρωματιστά λουλούδια του αγρού). Τα παιδιά έφτιαχναν μακριές «αλυσίδες» λουλουδιών με τις μαργαρίτες, τις οποίες τις τοποθετούσαν μεταξύ των ξύλων του επιταφίου.  Η όλη διαδικασία κρατούσε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες και συνοδεύονταν με πολύ κέφι, γέλια, και πολλά κουλουράκια που έφερνε κάθε νοικοκυρά από το σπίτι της.

Τα κάλαντα του Λαζάρου

Τα κορίτσια στόλιζαν από βραδύς τα ψάθινα καλάθια τους με φρέσκα λουλούδια που έκοβαν από τον κήπο ή τον αγρό και τα ετοίμαζαν για τα κάλαντα του Σαββάτου του Λαζάρου. Οι μικρές Λαζαρίνες, όπως ονομάζονταν τα κορίτσια που τραγουδούσαν τα κάλαντα, έδεναν με σκοινί τα λουλούδια περιφερειακά του καλαθιού.  Με τα στολισμένα καλάθια στο χέρι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν τα κάλαντα και έπαιρναν μικρό φιλοδώρημα, αυγά, κουλουράκια, καραμέλες και άλλα καλούδια και φαγώσιμα από τα νοικοκυριά.

Το καθολικό μοναστήρι της Μονής Λατόμου, γνωστό σήμερα ως Ναός του Οσίου Δαυίδ είναι μνημείο της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται στην Άνω πόλη, στο τέλος της  Άγιας Σοφίας.  Ο ναός ήταν αρχικά αφιερωμένος στον Χριστό Σωτήρα, ενώ το όνομα Όσιος Δαυίδ αποδόθηκε λανθασμένα στην αρχή του περασμένου αιώνα και επικράτησε από τότες.

Ο ναός αποτελεί ένα τετράγωνο κτίριο με κόγχη στα ανατολικά και μέσα στο τετράγωνο σχηματιζόταν ένας ισοσκελής σταυρός. Το κτίριο διέθετε επίσης τρούλο, ο οποίος μετά αντικαταστάθηκε από κεραμωτή στέγη. Είναι μια πολύ όμορφη εκκλησία που μπορείτε να επισκεφτείτε.

O Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στην ομώνυμη οδό και είναι αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο τον πολιούχο της πόλης . Διαθέτει εγκάρσιο κλίτος και πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα . Στο υπόγειο του ναού βρίσκεται ο χώρος μαρτυρίου του Αγίου .

Ο πρώτος ναός ήταν ένα μικρό προσευχητάριο που ιδρύθηκε μετά το 313 μ.Χ. ο 904 ο ναός λεηλατήθηκε από τους Σαρακινούς . Το 13ο αιώνα ο ναός επισκευάστηκε και ανακαινίστηκε. Το 1492-93 ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Κασιμιέ Τζαμί και τότε η λατρεία του Αγίου άλλαξε τόπο.   Από το 1988 η κρύπτη του ναού λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος (μουσειακή έκθεση), όπου εκτίθενται συλλογή γλυπτών, κιονόκρανων, θωρακίων και αγγείων από τις διάφορες φάσεις της ιστορίας του ναού του Αγίου Δημητρίου.

Εντός του ναού φυλάσσονται επίσης τα λείψανα της Αγίας Ανυσίας και του Αγίου Γρηγορίου Καλλίδου .                                                                                                                                                                                             

Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Ορφανού βρίσκεται στην Άνω πόλη της Θεσσαλονίκης, κοντά στα ανατολικά τείχη μεταξύ των οδών Ηροδότου και Αποστόλου Παύλου.  Κατασκευάστηκε τη δεύτερη δεκαετία του 14ου αιώνα, πιθανότατα από τον Σέρβο κράλη Μιλούτιν και αποτελούσε καθολικό βυζαντινής μονής

.Τις ονομασίες “Άγιος Νικόλαος Ορφανός” και “Άγιος Νικόλαος των Ορφανών” συναντάμε σε κείμενα του 17ου και 18ου αιώνα.  Αφορά είτε τον ιδρυτή του ναού, είτε την ιδιότητα του Αγίου Νικολάου ως προστάτη των ορφανών.

Η αρχική μορφή του ναού ήταν βασισμένη στην τεχνοτροπία της τρίκλιτης βασιλικής. Στη σημερινή του μορφή είναι μια μονόχωρη ξυλοστεγής βασιλική με περίστωο.Το εσωτερικό του ναού στολίζουν καλά διατηρημένες τοιχογραφίες των αρχών του 14ου αιώνααντιπροσωπευτικά δείγματα της ζωγραφικής της  παλαιολόγειας αναγέννησης.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 

Ο Ναός Αγίων Αποστόλων είναι ένα πολύ σημαντικό μνημείο της βυζαντινής Θεσσαλονίκης το οποίο χτίστηκε πολύ καιρό πριν. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της πόλης, στην αρχή της σημερινής οδού Ολύμπου, κοντά στα δυτικά τείχη. Χτίστηκε το 1310-1314 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Νήφωνα.

Πρόκειται για παλαιά μονή η οποία ήταν αρχικά αφιερωμένη στην Θεοτόκο. Ο Ναός αυτός είχε πολλές καταστροφές και υπήρξε περίοδος που έγινε τζαμί το 1520-1530.  Το εσωτερικό του ναού δίνει μια πολύ κάθετη εντύπωση, μιας και η αναλογία ύψους προς πλάτος στον κεντρικό χώρο του ναού είναι 5 προς 1.  Ο εσωτερικός διάκοσμος αποτελείται από πλούσια ψηφιδωτά στα άνω επίπεδα, εμπνευσμένα από Κωνταντινοπολίτικα πρότυπα. Τα συγκεκριμένα είναι σημαντικά καθώς πρόκειται για τα τελευταία παραδείγματα βυζαντινών ψηφιδωτών και τα τελευταία του είδους τους στη Θεσσαλονίκη.  Και αυτά δείχνουν επίσης επίδραση από την Κωσταντινούπολη, και πιθανώς σχεδιάστηκαν από ένα εργαστήριο της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας, ίσως του ίδιου που σχεδίασε τις τοιχογραφίες στη Μονή της Χώρας. Είχαν πιθανώς πραγματοποιηθεί υπό την καθοδήγηση του ηγούμενου Παύλου, μετά το 1314 ή κατά την περίοδο 1328-1334.

Η αναστήλωση του ναού και η σταδιακή αποκατάσταση των τοιχογραφιών ξεκίνησε το 1926.  Μετά τον σεισμό το 1978, το κτήριο ενισχύθηκε, και το 2002, τα ψηφιδωτά  καθαρίστηκαν.                                                                                                                                                                                                                                                     

Ο ναός των Ταξιαρχών ή Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ είναι βυζαντινός ναός ο οποίος βρίσκεται στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης. Είναι αφιερωμένος κατά παράδοση στους Αρχάγγελους και Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Πρόκειται για τετράκλιτη βασιλική που φέρει ημιυπόγεια κρύπτη παράλληλη με το πάτωμα του ναού. Η ανοικοδόμηση του ναού τοποθετείται στις αρχές του 14ου αιώνα. Μετατράπηκε σε τζαμί κατά την οθωμανική περίοδο και το 1912 μετατράπηκε πάλι σε εκκλησία. Από το 1914 μέχρι το 1916 φιλοξένησε πρόσφυγες από τη Θράκη με αποτέλεσμα να υποστεί αρκετές φθορές.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο ναός υπέστη πολλές τροποποιήσεις. Μέρος των παραθύρων του φράχθηκαν για την κατασκευή του μιχράμπ, έκλεισαν προσβάσεις του ναού, πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στα ανοίγματα, ενώ παράπλευρα χτίστηκε ένας μιναρές με δύο εξώστες,  που καθώς λέγεται, συμβόλιζαν τους δύο Αρχαγγέλους. Για το λόγο αυτό ονομάσθηκε και το "Τζαμί" "Ικί Σεριφέ τζαμί", δηλαδή τζαμί των δύο εξωστών.

Το κτίριο αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία το 1912. Για να χρησιμοποιηθεί ξανά ως χριστιανικός ναός έγιναν επεμβάσεις ώστε να ενοποιηθεί ο χώρος και να φωτίζεται καλύτερα. Ο ναός υπέστη σημαντικές τροποποιήσεις κατά τις δεκαετίες 1950-1960, όπου και απέκτησε τη σημερινή του μορφή.

Ο ναός ήταν τοιχογραφημένος, αλλά ήταν για χρόνια καλυμμένος με στρώσεις κονιάματος. Στο ανατολικό αέτωμα του κεντρικού κλίτους απεικονίζεται η Ανάληψη του Χριστού και στο δυτικό αέτωμα η Πεντηκοστή, οι οποίες αποκαλύφθηκαν με την αφαίρεση της ξύλινης οροφής των τουρκικών χρόνων.