ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Σολωμού.

Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε :

i. 10λεπτη παρουσίαση της ζωής και του έργου του ποιητή --> εδώ

ii. 25λεπτη παραγωγή της Εκπαδιευτικής Τηλεόρασης για τη ζωή και το έργο του Σολωμού --> εδώ

iii.  Ντοκιμαντέρ μιάμισης ώρας περίπου, στο οποίο παρουσιάζονται δραματοποιημένα στιγμιότυπα της ζωής του, παράλληλα με τον σχολιασμό του έργου του από πανεπιστημιακούς και μελετητές της ποίησής του.-> εδώ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΑΚΟΥΣΤΕ  μελοποιημένα αποσπάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων από τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο ( άλλα τραγούδια του  που σίγουρα έχετε ακούσει είναι τα  "Μαλαματένια λόγια",  "Παραπονεμένα λόγια",   "Ζαβαρακατρανέμια", "Πότε θα κάνει ξαστεριά" , " Αγρίμια κι αγριμάκια μου", "Χίλια μύρια κύματα" "Τα λόγια και τα χρόνια" --> επιλέξτε από εδώ το αντίστοιχο τραγούδι , Νο 10,  6, 2, 9, 15, 20, 11)

0:08:15​ *  ΑΚΡΑ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΣΙΩΠΗ [ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ]  

1:08:44​ *  ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ [ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ]   Εδώ μετά το πεζό και τους τελευταίους στίχους του αποσπάσματος του βιβλίου μας,  ο Ξυλούρης τραγουδά τους στίχους του "Πειρασμού" , όπως τους δούλεψε ο Σολωμός στο Γ΄ Σχεδίασμα του έργου του.  Παραθέτω παρακάτω τους στίχους.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β΄ (απαγγέλει η Ειρήνη Παπά) 

Η ωραιότης της φύσης, που τους περιτριγυρίζει, αυξαίνει εις τους εχθρούς την ανυπομονησία να πάρουν τη χαριτωμένη γη, και εις τους πολιορκημένους τον πόνο ότι θα τη χάσουν.

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη,
Η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι·
Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κραίνει·
 Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Γ'   (τραγουδά ο Νίκος Ξυλούρης)

 «Ο Πειρασμός»

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.
Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,                                            5
Χύνονται μες στην άβυσσο τη μόσχοβολισμένη,
Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα.                                  10
Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητο 'ναι κι άσπρο,
Aκίνητ' όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ' ως τον πάτο,
Mε μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα,
Που 'χ' ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι 'δες·                                           15
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
Ουδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,
Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,                                        20
Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

 Γιάννης Μαρκόπουλος,  Ειρήνη Παπά,  Νίκος  Ξυλούρης,  Τάσος Χαλκιάς

Ερωτόκριτος, Βιτσέντσου Κορνάρου

Βιτσέντσος Κορνάρος (16ος-17ος αιώνας, Κρήτη)

Ο Ερωτόκριτος  είναι μεγάλο αφηγηματικό ποίημα, ένα έμμετρο μυθιστόρημα που έχει πλοκή παραμυθιού. Το έργο αποτελείται από 10.052 ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους και διαιρείται σε πέντε μέρη.
Όλο το έργο διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή  στο  "Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού"

Υπόθεση
( από το σχολικό βιβλίο "Ιστορία  Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", σελ. 28 - Δείτε εδώ το ψηφιακό βιβλίο : κατεβείτε στη μέση της ιστοσελίδας, στην υποενότητα 6, με πλαγιότιτλο " Τα πιο σημαντικά έργα της Κρητικής Λογοτεχνίας.  Ο Ερωτόκριτος")

 (Μέρος Α΄) [Ακούστε εδώ τον πρόλογο από τον Ξυλούρη]  Βρισκόμαστε στην προχριστιανική Αθήνα, κάστρο της εποχής όμοιο με τα ιπποτικά που δέσποζαν στη Δύση. Εκεί ζει ο βασιλιάς Ηράκλης και η γυναίκα του που, αφού έμειναν πολλά χρόνια χωρίς παιδί, φέρνουν στον κόσμο μια κόρη, την Αρετούσα, την οποία ερωτεύεται ο Ερωτόκριτος (το όνομά του το βρίσκουμε και ως Ρωτόκριτος ή Ρώκριτος), γιος του συμβούλου του βασιλιά Πεζόστρατου. Ο νέος ομολογεί την αγάπη του στο φίλο και σύμβουλό του Πολύδωρο. Έπειτα μεταμφιεσμένος τραγουδάει καντάδες κάτω από τα παράθυρα της Αρετούσας. Ο βασιλιάς το μαθαίνει και βάζει τέλος στις νυχτερινές αυτές συναντήσεις. Η Αρετούσα ερωτευμένη με τον άγνωστο τραγουδιστή ομολογεί τα αισθήματά της στη νένα της, τη Φροσύνη. Ο Ερωτόκριτος κάνει με το φίλο του Πολύδωρο ένα ταξίδι στον Έγριπο (παραφθορά του Εύριπος, δηλαδή στην Εύβοια) για να διασκεδάσει τη θλίψη του. Στη διάρκεια της απουσίας του η Αρετούσα ανακαλύπτει το πορτρέτο της στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου και του στέλνει μήλα για δώρο και για να του εκδηλώσει την αγάπη της.

 (Μέρος Β΄)Στη συνέχεια ο βασιλιάς οργανώνει έναν αγώνα για να διασκεδάσει την κόρη του. Ο αφηγητής περιγράφει λεπτομερώς τις μονομαχίες, ιδιαίτερα εκείνη του Κρητικού με τον Καραμανίτη (που συμβολίζει τη σύγκρουση των Κρητών με τους Τούρκους). Ο Ερωτόκριτος νικά στον αγώνα και παίρνει το στεφάνι από το χέρι της Αρετούσας [Ακούστε εδώ αποσπάσματα από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη σε σύνθεση Ν. Ξυδάκη].

 (Μέρος Γ΄) Παίρνει τότε το θάρρος κι εκμυστηρεύεται το αίσθημά του στον πατέρα του πείθοντάς τον να ζητήσει το χέρι της κόρης από το βασιλιά. Ο Πεζόστρατος ζητεί από το βασιλιά το χέρι της Αρετούσας για το γιο του, όμως ο Ηράκλης εξοργισμένος από την αλαζονεία ενός κοινού θνητού διώχνει τον Πεζόστρατο, εξορίζει το γιο του [Ακούστε εδώ από τον Ξυλούρη και εδώ από τον Χαρούλη και εδώ από Β. Παπακωνσταντίνου ] και φυλακίζει την Αρετούσα που δε δέχεται να παντρευτεί κανένα από τα αρχοντόπουλα.[Ακούστε εδώ από την Τσανακλίδου]   Τρία χρόνια μένει φυλακισμένη, γιατί αποκρούει την πρόταση γάμου του βασιλόπουλου του Βυζαντίου, που της επαναλαμβάνει κάθε μέρα ο πατέρας της. Αχώριστοι φίλοι των δύο νέων είναι ο Πολύδωρος και η Φροσύνη που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της υπόθεσης.

 (Μέρος Δ΄) Αργότερα κηρύσσεται πόλεμος εναντίον του βασιλιά των Βλάχων, στον οποίο έρχεται και πολεμά με γενναιότητα ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος σε μαύρο με τη βοήθεια ενός μαγικού υγρού. Στη μάχη σώζει το βασιλιά και δέχεται να μονομαχήσει με τον Άριστο, ανεψιό του βασιλιά των Βλάχων, τον οποίο και σκοτώνει.

 (Μέρος Ε΄) Ο Ερωτόκριτος ζητεί για αμοιβή του να παντρευτεί την Αρετούσα, που δεν τον αναγνωρίζει στην αρχή, γι' αυτό αρνείται. Στο τέλος όμως γίνεται η αναγνώριση χάρη στο μαγικό υγρό που του ξαναδίνει τη μορφή του και οι νέοι παντρεύονται και ζουν ευτυχισμένοι.

Ακούστε εδώ την ιστορία του Ερωτόκριτου μέσα από την ερμηνεία αποσπασμάτων του έργου (διάρκεια 1:33΄) ερμηνευμένων από διαφορετικούς αξιόλογους καλλιτέχνες (Nίκος Ξυλούρης Μάνος Κατράκης Ψαραντώνης Τάνια Τσανακλίδου Λουδοβίκος των Ανωγείων Βασίλης Σταυρακάκης Νίκος Ξυδάκης Αλκίνοος Ιωαννίδης Λιζέτα Καλημέρη )

Και εδώ ακούστε ένα δεκάλεπτο "εναλλακτικό" βίντεο, στο οποίο ερμηνεύουν 77 καλλιτέχνες (Μπορείτε να διαβάσετε και τους στίχους κάτω από το βίντεο)

Του γιοφυριού της Άρτας

Ο Θρύλος του Γεφυριού της Άρτας 3D, 
από την Περιφέρεια Ηπείρου

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ  ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ 
Από τη σειρά παραστάσεων του Γιάννη Χατζή για τη δημοτική τηλεόραση Θεσσαλονίκης.
Απόσπασμα από την παράσταση "Της Άρτας το γιοφύρι".

 Το δημοτικό τραγούδι "Της Άρτας το γεφύρι" :  τραγούδι και χορός  

Ακούστε εδώ άλλες 8 παραλλαγές της παραλογής (στο λεπτό 27:37 μπορείτε να ακούσετε μια παραλλαγή από τη Ρουμανία )

Ιστορικές πληροφορίες για το γεφύρι της Άρτας.

1. Ο λιτός και πυκνός λόγος : αποφεύγονται συνήθως τα πολλά  επίθετα- προτιμούνται τα ρήματα και τα ουσιαστικά.  Κυριαρχεί η παρατακτική σύνδεση – συχνά και το ασύνδετο σχήμα – ενώ αποφεύγεται η υπόταξη.
2. Οι προσωποποιήσεις : Τα πουλιά , τα βουνά, τα δέντρα, τα άλογα κλπ, μπορούν να μιλούν και να παίρνουν μέρος στη δράση .
3. Αρχή της ισομετρίας  (= Η επανάληψη ή ολοκλήρωση του νοήματος του πρώτου ημιστίχιου στο δεύτερο )

Αλίμονο στους κόπους μας,  κρίμα στις δούλεψές μας» (στ. 5)
λίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας! (στ. 35)
 Τράβα, καλέ μ’, τον άλυσο, τράβα την αλυσίδα, (στ. 31)
Μοιρολογούν οι μάστοροι και κλαιν οι μαθητάδες  (στ. 4)

4. Ο γοργός ρυθμός της δράσης και η παράλειψη όσων εύκολα εννοούνται.

  …γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το ποτάμι.»  à à
   Να τηνε κι εξανάφανεν από την άσπρη στράτα.

5. Ο νόμος των τριών.  το σχήμα καλύπτει δύο στίχους :  στον πρώτο παρουσιάζονται δύο πρόσωπα, γεγονότα κλπ και στον επόμενο στίχο παρουσιάζεται το τρίτο και σπουδαιότερο

η μια ’χτισε το Δούναβη, κι η άλλη τον Αφράτη,
 κι εγώ η πλιο στερνότερη της Άρτας  το γιοφύρι.

Ένας πιχάει με το μυστρί, κι άλλος με τον ασβέστη,
Παίρνει κι ο πρωτομάστορας και ρίχνει μέγα λίθο.

6. Το θέμα του αδύνατου : Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γεφύρι

Κι αν πέφτουν τα άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες …

7.Η χρήση στερεότυπων εκφράσεων, όπως : τρία πουλάκια κάθονταν,
                                πουλάκι εδιάβη κι έκατσε,       δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι,
                               από μακριά τους χαιρετά κι από κοντά τους λέει.

8.  Η χρήση του άμεσου λόγου ή του διαλόγου ,που σπάει τη μονοτονία της αφήγησης και ενισχύει την παραστατικότητα.

9.  Η απουσία του διασκελισμού[1] : κάθε στίχος περιέχει ένα ολοκληρωμένο νόημα(αρχή της ισομετρίας)

10. Χαρακτηριστικό επίσης των δημοτικών τραγουδιών είναι και τα άσκοπα ερωτήματα, που όμως δεν το συναντάμε στο δημοτικό «Του γιοφυριού της Άρτας»[2] :

« Τι έχεις, μνήμα και βογγάς, και νιε, κι αναστενάζεις;
Μην ειν’ το χώμα σου βαρύ κι η πλάκα σου μεγάλη ;
«Δεν είν’ το χώμα μου βαρύ κι η πλάκα μου μεγάλη
μόνου ήρθες και με πάτησες απάνω στο κεφάλι»

Ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος είναι ο πιο συνηθισμένος στίχος των δημοτικών τραγουδιών .

[1] Διασκελισμός υπάρχει όταν το νόημα ενός στίχου συνεχίζεται στον επόμενο .  Παράδειγμα διασκελισμού από ένα ποίημα του Λ. Μαβίλη :    [ στ. 1]   Καλότυχοι  οι νεκροί που λησμονάνε  //  [στ. 2] την πίκρα της ζωής. Όντας βυθίσει ο ήλιος

[ στ. 3]   και το σούρουπο ακλουθήσει …

[2] Μια παραλλαγή του μοτίβου των άσκοπων ερωτημάτων συναντάμε στους στίχους 27 –29 ).

Ευχές για το 2021

Ο " Ευτυχισμένος Πρίγκιπας" , του Όσκαρ Ουάιλντ  ένα διάσημο  συγκινητικό παραμύθι για μικρούς και μεγάλους, με κεντρικό του θέμα την αξία της προσφοράς και της αγάπης. Ακούστε το εδώ

Επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου – 17 Νοεμβρίου 1973

Φέτος, που η πανδημία κρατάει κλειστά τα σχολεία και αναστέλλει τις εκδηλώσεις για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, είναι μια ευκαιρία να αποδώσετε τιμή σε όσους αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία και την πολιτική ελευθερία με έναν διαφορετικό τρόπο:

ΑΦΙΕΡΩΣΤΕ ΛΙΓΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ,

ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ (με παιγνιώδη τρόπο )

για τη Δικτατορία της περιόδου 1967-1974, εναντίον της οποίας αγωνίστηκαν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου και μαζί τους οι Έλληνες πολίτες.

.

Επισκεφτείτε τον ιστότοπο του ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1167I646I453976

και "παίξτε" στο περιβάλλον της εκπαιδευτικής δραστηριότητας με τίτλο

"Σκοτεινή επταετία". Μπορείτε να επιλέξετε τις ενότητες που σας ενδιαφέρουν

(στο μενού αριστερά και κάτω, όπως φαίνεται και στην εικόνα που επικολλώ)

Το πραξικόπημα......... http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1168I646I453987

Απαγόρευση κυκλοφορίας .........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1169I646I453998

Συλλήψεις.........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1170I646I454009

Η ζωή συνεχίζεται;.........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1171I646I454020

Λογοκρισία στα ΜΜΕ.........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1172I646I454031

Λογοκρισία στην τέχνη. ........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1173I646I454042

Αντίσταση.........http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=110I453I1174I646I454053

Β. Παπαθεοδώρου, “Στη διαπασών”

Απόσπασμα από το βιβλίο. Κατεβάστε το αρχείο από τον Τοίχο της Κυψέλης.

Άλκη Ζέη, Το καπλάνι της βιτρίνας: Ανάγνωση σε δέκα επεισόδια από την ηθοποιό Όλια Λαζαρίδου

Οι Αναγνώσεις  του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)  στρέφονται τώρα στο παιδικό βιβλίο και συνεχίζουν με δύο κλασικά βιβλία της ελληνικής λογοτεχνίας, Το καπλάνι της βιτρίνας της Άλκης Ζέη και τον Τρελαντώνη της Πηνελόπης Σ. Δέλτα.

Από την Τρίτη 28 Απριλίου στις 18.00, η Όλια Λαζαρίδου, μια από τις πιο σημαντικές ηθοποιούς του θεάτρου λόγου, διαβάζει το εμβληματικό παιδικό μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη, Το καπλάνι της βιτρίνας σε σκηνοθετική επιμέλεια του Γιώργου Νανούρη. Την ανάγνωση θα συνοδεύσουν πρωτότυπα ζωγραφικά έργα που δημιούργησε, ειδικά για τη σειρά, ο εικαστικός Αλέκος Λεβίδης, καθώς και πρωτότυπη μουσική του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλου.

Το καπλάνι της βιτρίνας, το πρώτο της μυθιστόρημα, γραμμένο το 1963 στη Μόσχα και εμπνευσμένο από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, υπήρξε έργο - σταθμός για την ελληνική παιδική λογοτεχνία. Θεωρείται πλέον ένα κλασικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, πολυβραβευμένο και μεταφρασμένο σε 23 γλώσσες. Στο καπλάνι της βιτρίνας η Ζέη αφηγείται την ιστορία δύο μικρών αδερφών, της Μέλιας και της Μυρτώς, που ζουν σ’ ένα νησί του Αιγαίου την ταραγμένη περίοδο του 1936.

Ακούστε εδώ.

Οι ηθοποιοί του ΚΘΒΕ διαβάζουν διηγήματα, ποιήματα, παραμύθια κ.ά.

To Ίδρυμα Γουλανδρή προσκαλεί παιδιά και εφήβους να δημιουργήσουν…από το σπίτι!

Εμπνεύσου από τα αγαπημένα σου αντικείμενα και δημιούργησε τα δικά σου έργα από το σπίτι. Μην περιοριστείς σε τεχνικές και υλικά! Εκφράσου ελεύθερα με ό,τι υλικά διαθέτεις στο σπίτι και μοιράσου μαζί μας τις δημιουργίες σου (ζωγραφιές, κατασκευές, γλυπτά).

Μπορείς εάν θέλεις να εξερευνήσεις μερικά από τα έργα της συλλογή μας online, όπου θα συναντήσεις καλλιτέχνες οι οποίοι επίσης άντλησαν έμπνευση από τα αγαπημένα τους αντικείμενα. Όπως ο Vincent Van Gogh στη Νεκρή φύση με καφετιέρα, που με τόση αγάπη ζωγραφίζει ορισμένα από τα λιγοστά του υπάρχοντα. Άλλοι επιλέγουν να φτιάξουν μόνοι τους τα προσωπικά τους αντικείμενα, όπως ο Paul Gauguin σμιλεύει και φιλοτεχνεί το Σκαλιστό μπαστούνι. Ενώ ο Edgar Degas αποτελεί άλλο ένα ιδιοφυές παράδειγμα, που για προσωπική του ευχαρίστηση και με οδηγό την παρατήρηση μετατρέπει σε γλυπτά τα αγαπημένα του θέματα για να τους δώσει ζωή - ένα από αυτά είναι και το Άλογο στην ποτίστρα.

Τα έργα σου θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα μας και μόλις το Μουσείο ανοίξει και πάλι για το κοινό, 25 ζωγραφικά έργα και 5 κατασκευές που θα επιλέξει τριμελής επιτροπή, υπό την επίβλεψη της Μαρίας Κουτσομάλλη, Υπεύθυνης της Συλλογής του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή, θα έχουν την ευκαιρία να εκτεθούν στο φουαγιέ του Αμφιθεάτρου!

Περισσότερες πληροφορίες για του όρους συμμετοχής διαβάστε εδώ

Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας: Προβολές ταινιών για παιδιά, εντελώς δωρεάν

Πηγή : Monopoli.gr