Γλώσσα – Ενότητα 4 – Προετοιμασία για το διαγώνισμα
Έχετε παρατηρήσει ότι πριν από κάθε διαγώνισμα στη Γλώσσα βρέχει;!!! Βγήκε ήλιος, άλλαξα την εικόνα...
Ένα παιχνίδι που θα σας βοηθήσει να μάθετε το Λεξιλόγιο: https://wordwall.net/resource/102717950
Για να είμαστε έτοιμοι για το διαγώνισμα που θα γράψουμε αύριο θα πρέπει να μπορούμε να κάνουμε τα εξής:
Α. Να απαντάμε ερωτήσεις κατανόησης
Έχουμε πει τα κόλπα:
- Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο
- Διαβάζουμε προσεκτικά τις ερωτήσεις
- Από τις απαντήσεις αποκλείουμε αυτές που δεν ταιριάζουν.
Παράδειγμα:
1. Για ποιον λόγο πρέπει να στρώσουμε στη βάση της κατσαρόλας μία σειρά αμπελόφυλλα;
α) Για να ψηθούν καλύτερα
β) Για να γίνουν νοστιμότερα
γ) Για να μην ανοίξουν
δ) Για να μην κολλήσουν στην κατσαρόλα
Στο κείμενο είναι εύκολο να βρούμε την απάντηση:
Ποια είναι λοιπόν η σωστή απάντηση;
Β. Ερωτήσεις Λεξιλογίου
Ακολουθούν ερωτήσεις λεξιλογίου.
Σε αυτές χρησιμοποιούμε τα δύο κόλπα που έχουμε πει: α) κόβουμε τις λέξεις στα μέρη που τις αποτελούν (π.χ., πρόγευμα = προ + γεύμα = πριν το γεύμα. Αν γεύμα λέμε το μεσημεριανό, τι τρώμε πριν το γεύμα; πρωινό), β) ψάχνουμε τη σημασία τους μέσα στο κείμενο (π.χ., "Είναι ιδανικά όχι μόνο για γεύμα, αλλά και για ένα ελαφρύ πρόγευμα". Δηλαδή, ένα ελαφρύ πρωινό!)
Στις οικογένειες λέξεων ψάχνουμε τα μέρη της κάθε λέξης και αποκλείουμε τις επιλογές που μας δίνονται μία-μία:
π.χ., κατεψυγμένος = κατά + ψύχω = κρυώνω --> Οι επιλογές είναι: ψίχα, ψύχρα, ψωμί, ψάρι. Ποιο ταιριάζει νοηματικά με το "ψύχω"; Φυσικά η "ψύχρα".
Γ. Ερωτήσεις Γραμματικής
Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά, επειδή τόσο στα βιβλία όσο και στην τάξη κάνουμε πολύ περισσότερη Γραμματική.
-
Εγκλίσεις του ρήματος
Δύο πράγματα θα χρειαστεί να κάνουμε:
α) να τις αναγνωρίσουμε, που είναι εύκολο, γιατί:
1. Οριστική --> έχουν όλοι οι χρόνοι, τη χρησιμοποιούμε πολύ συχνά,
2. Υποτακτική --> σχηματίζεται με το "να" ή κάποια αντίστοιχη λέξη
3. Προστακτική --> τη χρησιμοποιούμε για να προστάξουμε.
Έτσι, στην πρόταση "Ανοίγουμε τα αμπελόφυλλα" το ρήμα είναι σε Οριστική.
Στην πρόταση "Πρέπει να ανοίξουμε τα αμπελόφυλλα" είναι σε Υποτακτική.
Στην πρόταση "Ανοίξτε τα αμπελόφυλλα" το ρήμα είναι σε Προστακτική.
β) να τις σχηματίσουμε. Εδώ η δυσκολία είναι, αν μας ζητούν να σχηματίσουμε, π.χ., τη Συνοπτική Προστακτική (ή Προστακτική Αορίστου). Γι' αυτό υπάρχουν διάφορα κόλπα:
1. Υποτακτική έχουν οι χρόνοι: Ενεστώτας, Αόριστος, Παρακείμενος
2. Προστακτική έχουν οι χρόνοι: Ενεστώτας, Αόριστος
3. Η Υποτακτική και η Προστακτική Ενεστώτα λέγονται και Εξακολουθητικές, επειδή δείχνουν πράξη που έχει διάρκεια.
4. Η Υποτακτική και η Προστακτική Αορίστου λέγονται και Συνοπτικές, επειδή δείχνουν πράξη που γίνεται για μια στιγμή (στιγμιαία).
Παράδειγμα:
Το ρήμα “ξεπλένουμε” στην Υποτακτική Αορίστου θα γίνει...
Σκέφτομαι: "ξεπλένουμε" τώρα, άρα, είναι Ενεστώτας. Στο Αόριστο θα γίνει (χθες για μια στιγμή) ξέπλυνα. Άρα, θα γίνει σχεδόν ίδιο με την προσθήκη του "να". Δηλαδή, να ξεπλύνω --> να ξεπλύνουμε
Μάλλον εύκολο!
2. Υποθετικές και Αποτελεσματικές προτάσεις
Είναι εύκολο να τις ξεχωρίσουμε.
Οι υποθετικές ξεκινούν με: αν, εάν, άμα. Η πρόταση που ξεκινά με το "αν" λέγεται υπόθεση, γιατί με αυτήν κάνουμε μία υπόθεση. Η άλλη πρόταση λέγεται απόδοση.
Οι αποτελεσματικές με: ώστε, που (= ώστε), με αποτέλεσμα να.
Άρα:
Πάνω στο πιάτο ακουμπάμε ένα βάρος, ώστε να μην «χορεύουν»
Εδώ η υπογραμμισμένη πρόταση είναι: Αποτελεσματική, επειδή ξεκινά με το "ώστε"
3. Ρήματα με εσωτερική αύξηση
Είναι όλα σύνθετα. Αποτελούνται όλα από: μία πρόθεση (αρχαιοελληνική ή σύγχρονη): από, περί, δια, επί κτλ. + ένα ρήμα που γνωρίζουμε (γράφω, μένω, θέτω.
Ιδιαιτερότητα: παίρνουν την αύξηση στην αρχή του ρήματος και μετά την πρόθεση στους παρελθοντικούς χρόνους μόνο στην Οριστική. Δηλαδή:
περιγράφω --> περιέγραφα, περιέγραψα
αναλύω --> ανέλυα, ανέλυσα
Όμως, στην Υποτακτική και την Προστακτική Αορίστου χάνουν την αύξηση. Δηλαδή:
περιέγραψα (Οριστική Αορίστου) --> να περιγράψω // περίγραψε - περιγράψτε (Δείτε πώς χάθηκε το "ε")
ανέλυσα (Οριστική Αορίστου) --> να αναλύσω // ανάλυσε - αναλύστε
Αυτά είναι όλα!
Τραγούδι (για όσους έφτασαν ως εδώ) καλοκαιρινό...: