Month: May 2020

Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ, ΑΛΑΤΑ

Στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε πολλά υλικά από τη χημεία, όπως καθαριστικά και απορρυπαντικά. Τα προϊόντα αυτά είναι ιδιαίτερα χρήσιμα,
μπορεί όμως να είναι επικίνδυνα για την υγεία μας, αν δε χρησιμοποιούνται σωστά. Ερεθίζουν το δέρμα και προκαλούν βλάβες στα μάτια. Αν καταπιούμε κάποιο από αυτά, κινδυνεύουμε από εγκαύματα και δηλητηριάσεις. Γι' αυτό πρέπει να διαβάζουμε πάντοτε τις οδηγίες χρήσης και να λαμβάνουμε υπόψη τις προειδοποιήσεις που αναφέρονται σε αυτές.
 Στη χημεία οι διάφορες ουσίες χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τις ιδιότητές τους. Ουσίες που έχουν πολλές παρόμοιες ιδιότητες ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Τρεις πολύ σημαντικές κατηγορίες χημικών ουσιών είναι:
τα οξέα, οι βάσεις και τα άλατα.
Οξέα, βάσεις και άλατα συναντάμε παντού γύρω μας, στη φύση, στους ζωντανούς οργανισμούς, στο σπίτι μας.
 Το λεμόνι και το ξίδι περιέχουν οξέα, στα οποία οφείλεται η ξινή τους γεύση.
Οξέα περιέχουν επίσης τα περισσότερα φρούτα. Το κεζάπ, εκείνο το κόκκινο μπουκάλι  που το ρίχνουμε στις λεκάνες του μπάνιου για να καθαριστούν από τα άλατα, έχει ένα ισχυρό οξύ που λέγεται υδροχλώριο.

Τα μυρμήγκια αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους με ένα οξύ, το μυρμηκικό οξύ. Όταν τα μυρμήγκια τσιμπήσουν κάποιο ζώο, το οξύ αυτό προκαλεί πόνο. Το τσίμπημα κάποιων μυρμηγκιών μπορεί ακόμη και να σκοτώσει μικρά ζώα.

Το ίδιο οξύ υπάρχει και στις τσουκνίδες. Τα φύλλα της τσουκνίδας καλύπτονται από ένα λεπτό τρίχωμα. Σε αυτό το τρίχωμα βρίσκεται το μυρμηκικό οξύ. Όταν αγγίζουμε τις τσουκνίδες, το οξύ προκαλεί πόνο, τσούξιμο και ερεθισμό.

Η μαγειρική σόδα, η οδοντόπαστα, όπως και τα περισσότερα καθαριστικά που διαλύουν τα λίπη, περιέχουν βάσεις. Βάση είναι και η αμμωνία, ουσία που χρησιμοποιούμε στα τραύματα και στα τσιμπήματα της μέλισσας. Για τα τσιμπήματα της σφήκας όμως χρησιμοποιούμε οξύ (ξίδι). Προσοχή! Η σφήκα μπορεί να τσιμπήσει περισσότερες από μία φορές ενώ η μέλισσα μόνο μία και χάνει το κεντρί της.
Όταν αναμειγνύεται ένα οξύ με μία βάση, προκαλείται χημική αντίδραση, που ονομάζεται εξουδετέρωση.

Κατά την εξουδετέρωση δημιουργούνται νέες χημικές ουσίες, τα άλατα.

οξύ + βάση = αλάτι + νερό (εξουδετέρωση)

Άλατα είναι  το μάρμαρο, η κιμωλία, ο γύψος, το κέλυφος των αβγών. H βασική τους ουσία είναι το ανθρακικό ασβέστιο (CaCo3). Εκτός από τα ανθρακικά άλατα υπάρχουν και πλήθος άλλα όπως θειικά, νιτρικά, φωσφορικά κλπ

Στο νερό υπάρχουν διαλυμένα άλατα. Οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες στα σπήλαια δημιουργούνται από τα άλατα στο νερό που στάζει. Η ποσότητα των αλάτων που είναι διαλυμένη στην ίδια ποσότητα νερού είναι διαφορετική από περιοχή σε περιοχή.

Τα άλατα στην καθημερινή ζωή, ειδικά στην καθημερινότητα ενός σπιτιού είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Όταν το νερό περιέχει πολλά άλατα, λέμε ότι είναι «σκληρό», ενώ, όταν περιέχει λίγα άλατα, λέμε ότι είναι «μαλακό». Όταν το νερό είναι «σκληρό», δημιουργείται πρόβλημα στις σωληνώσεις, καθώς τα άλατα που συγκεντρώνονται σε αυτές εμποδίζουν τη διέλευση του νερού. Το πρόβλημα παρατηρείται εντονότερο, όπου η θερμοκρασία του νερού που περνά μέσα από τους σωλήνες είναι μεγάλη, όπως για παράδειγμα στις αντιστάσεις των πλυντηρίων και των θερμοσιφώνων

Βέβαια όταν οι βρύσες θαμπώνουν αυτό οφείλεται αποκλειστικά στα άλατα

Το χειρότερο όλων είναι η κατάσταση των σωληνώσεων του νερού που έρχεται στα σπίτια μας η οποία  μπορεί να είναι κάπως έτσι και ευθύνονται αποκλειστικά τα άλατα που με τα χρόνια κολλούν στα τοιχώματα

Δράσεις των οξέων και βάσεων 

Το καλό φαγητό είναι σίγουρα μεγάλη απόλαυση. Ιδιαίτερα τα γλυκά είναι πειρασμός, στον οποίο οι περισσότεροι από μας δυσκολεύονται να αντισταθούν. Μετά το φαγητό όμως, ιδιαίτερα αν αυτό είναι πλούσιο σε σάκχαρα, στο στόμα μας δημιουργούνται οξέα, που είναι επικίνδυνα για την αδαμαντίνη των δοντιών μας. Το σωστό βούρτσισμα, όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά το φαγητό, προστατεύει τα δόντια μας. Πλένοντας τα δόντια μας απομακρύνουμε τα υπολείμματα των τροφών. Η προστασία όμως των δοντιών με το βούρτσισμα δε σταματά εδώ.

Η οδοντόκρεμα περιέχει βάση, που εξουδετερώνει τα οξέα στο στόμα μας προστατεύοντας την αδαμαντίνη. Δείτε στις παρακάτω εικόνες πώς πρέπει να βουρτσίζουμε σωστά τα δόντια μας ώστε να φύγουν όλα τα μικρόβια που διαβρώνουν (χαλούν) τα δόντια μας

Αν αμελήσουμε το καθάρισμα τότε τα οξέα που παράγονται από τα μικρόβια που ζουν στο στόμα μας και ειδικά ανάμεσα στα δόντια θα μας δημιουργήσουν τερηδόνα που μοιάζει κάπως έτσι

Στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε συχνά καθαριστικά και απορρυπαντικά, που περιέχουν οξέα και βάσεις. Τα προϊόντα αυτά μας βοηθούν να καθαρίζουμε το σπίτι και τα ρούχα μας. Ανάλογα με τη χρήση επιλέγουμε το κατάλληλο καθαριστικό ή απορρυπαντικό.
Έτσι:
α. Μία βασική ιδιότητα των οξέων είναι η διάλυση των αλάτων.
Πολλά από τα καθαριστικά που χρησιμοποιούμε στο σπίτι, όπως αυτά που διαλύουν τα άλατα στο μπάνιο, το καθαριστικό για το σίδερο και το καθαριστικό για την καφετιέρα περιέχουν οξέα.
β. Οι βάσεις πάλι διαλύουν τα λίπη. Τα περισσότερα απορρυπαντικά για τα πιάτα και τα ρούχα, όπως και τα καθαριστικά για το φούρνο περιέχουν βάσεις.

Το πιο σημαντικό  και ευρέως διαδεδομένο λόγω των πολλών χρήσεών του είναι το μαγειρκό αλάτι, το χλωριούχο νάτριο   (Nacl). H μαζική παραγωγή του γίνεται στις αλυκές. Στην Πιερία έχουμε μία τέτοια στις Αλυκές Κίτρους.

Κοντά στην ακρογιαλιά κατασκευάζονται δεξαμενές με πολύ μικρό βάθος και μεγάλη επιφάνεια. Οι αλυκές γεμίζουν με θαλασσινό νερό. Όταν αυτό εξατμιστεί, συγκεντρώνεται το αλάτι που ήταν διαλυμένο σε αυτό.
Το αλάτι είναι μια ουσία που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Το αλάτι δε νοστιμίζει απλά τα φαγητά, αλλά είναι απαραίτητο για την πέψη και για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Το αλάτι χρησιμοποιείται επίσης ως συντηρητικό τροφίμων. Κρέας, ψάρια και ελιές διατηρούνται με αλάτι. Αυτή του η ιδιότητα εξηγεί γιατί το αλάτι ήταν πολύτιμο πριν από την ανακάλυψη των ψυγείων, τόσο πολύτιμο που πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα. Στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, για παράδειγμα, οι στρατιώτες, οι λεγεωνάριοι, πληρώνονταν με «πολύτιμο» μαγειρικό αλάτι. Από τη λατινική ονομασία του αλατιού, sal, η αμοιβή αυτή ονομάστηκε salarius, λέξη από την οποία προέκυψε στην αγγλική γλώσσα το salary, που σημαίνει μισθός και το ρήμα sale, που σημαίνει πουλάω. Το αλάτι μπορούμε να το πάρουμε από ορυχεία, συχνότερα όμως το παίρνουμε από το νερό της θάλασσας.
Δείκτες
Μια κατηγορία χημικών ενώσεων ονομάζεται δείκτες γιατί μπορούν με έναν τρόπο να μας δείχνουν αν η ουσία που χρησιμοποιούμε είναι οξύ ή βάση. Ο τρόπος αυτός στηρίζεται στην αλλαγή του χρώματος του δείκτη όταν πέσει μέσα σε οξύ ή βάση αλλά και το ανάποδο. Όταν μέσα σε δείκτη ρίξουμε μικρή ποσότητα οξέος ή βάσης τότε συμβαίνει αλλαγή χρώματος που "προδίδει" αν η ουσία που ρίξαμε μέσα στο δείκτη είναι βάση ή οξύ.
Για παράδειγμα.
Ο δείκτη;ς που λέγεται "βάμμα του ηλιοτροπίου" στην κανονική του κατάσταση είναι μπλε κάπως έτσι δεξιά. Όταν ρίξουμε λίγες σταγόνες λεμόνι αμέσως γίνεται κόκκινο
Υπάρχουν πολλοί άλλοι χημικοί δείκτες. Όμως στην πράξη χρησιμοποιούμε φυσικούς δείκτες που μπορούμε να τους βρούμε εύκολα στη φύση.
Ο πιο εύχρηστος δείκτης είναι το κόκκινο λάχανο
Αν κόψουμε λίγα κομμάτια κόκκινου λάχανου και τα βράσουμε σε ένα μπρίκι και κατόπιν σουρώσουμε το ζουμί, έχουμε ένα πρώτης τάξεως  δείκτη για να ανιχνεύουμε οξέα και βάσεις. Ρίχνοντας οξύ  (πχ χυμό λεμονιού) στο μωβ υγρό (ζουμί λάχανου) βλέπουμε το τελευταίο να αλλάζει χρώμα και να γίνεται κοκκινωπό. Όταν πέσει μέσα βάση γίνεται  μπλε ή πράσινο. Δείτε το παρακάτω πείραμα,,

Όξινη βροχή

Τα μνημεία είναι σύμβολα της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Είναι πολύτιμη κληρονομιά, που οφείλουμε να προστατεύουμε με κάθε τρόπο. Η χώρα μας είναι γεμάτη σημαντικά μνημεία. Τα περισσότερα από αυτά είναι κατασκευασμένα από μάρμαρο. Κίνδυνος για τα μνημεία αυτά είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση. Το νερό της βροχής στις περιοχές που υπάρχει έντονο το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, περιέχει οξέα, γι' αυτό και η βροχή ονομάζεται όξινη. Λίγο πιο επιστημονικά μπορούμε να πούμε ότι οι καμινάδες των εργοστασίων και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων παράγουν βλαβερά οξείδια του αζώτου και του θείου τα οποία στη συνέχεια μόλις ενωθούν με το νερό (υγρασία) της ατμόσφαιρας παράγουν οξέα νιτρικά και θειικά! Αυτά με τη βροχή πέφτουν στη γη και με την πολυκαιρία διαβρώνουν τα μάρμαρα όπου τα βρουν στην πορεία τους. Τα οξέα προκαλούν φθορά ειδικά στα μάρμαρα. Οι επιστήμονες αναζητούν διάφορες λύσεις για την προστασία των αρχαίων μαρμάρων ειδικά της Ακρόπολης. Ακόμα και η μεταφορά των μαρμάρων του Παρθενώνα σε μουσεία και η αντικατάστασή τους με αντίγραφα στο βράχο της Ακρόπολης έχει συζητηθεί. Ο μόνος σίγουρος και αποτελεσματικός τρόπος προστασίας τους είναι ο περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η ποιότητα της ζωής μας εξαρτάται σημαντικά από την καθαρότητα του αέρα που αναπνέουμε.

 

 

Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Γεια σας παιδιά

Οι μεταδοτικές ασθένειες είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που απασχολεί τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Στην ιστορία της ζωής του ο άνθρωπος αντιμετώπισε πλήθος μεταδοτικών ασθενειών που η επίδρασή τους στην ανθρώπινη υγεία ήταν από ελαφρά, μέτρια, πολλές φορές όμως θανατηφόρα σε βαθμό παγκόσμιας επιδημίας.

Φέτος ειδικά νιώσαμε στο πετσί μας τι εστί πανδημία με τη νόσο covid-19 που την προκάλεσε ο κορωνοϊός.

 Στην αρχαία Ελλάδα η στάση των ανθρώπων για τη ζωή, τις ασθένειες και το θάνατο ήταν μοιρολατρική. Οι ασθένειες θεωρούνταν αναπόφευκτο κακό, τιμωρία των θεών. Οι λοιμοί εξαφάνιζαν πόλεις ολόκληρες. Από ιστορικά ευρήματα γνωρίζουμε ότι η ευλογιά θέριζε από την εποχή των αρχαίων Αιγυπτίων και συνέχιζε να σκοτώνει μέχρι και τον περασμένο αιώνα.
Ήδη από τα χρόνια του Χριστού,  μια άλλη αρρώστια, η λέπρα ή νόσος του Hansen, εμφανίσθηκε στην Ασία και μετά στην Ευρώπη. Ήταν φοβερά μεταδοτική και προκάλεσε τον κοινωνικό αποκλεισμό των μολυσμένων ατόμων. Οι ασθενείς απομονώνονταν υποχρεωτικά σε ειδικούς οικισμούς - θεραπευτήρια, τα οποία συνήθως βρίσκονταν σε μικρά νησάκια. Πριν από ένα περίπου αιώνα είχαμε και στην Ελλάδα ένα τέτοιο νησάκι τη Σπιναλόγκα όπου βάζαμε τους λεπρούς. Η λέπρα ήταν αθεράπευτη.
 Η πανώλη, γνωστή και ως Μαύρος Θάνατος ή πανούκλα,  αφάνισε το 14ο αιώνα σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ευρώπης μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια.
Η μετανάστευση των πληθυσμών έφερε τα πάνω κάτω με τις ασθένειες. Η ανακάλυψη της Αμερικής  από τον Κολόμβο,  είχε ως αποτέλεσμα να αποδεκατιστεί ο πληθυσμός των αυτόχθονων κατοίκων της Αμερικής, αφού τα πληρώματα του Κολόμβου μετέφεραν μικρόβια, άγνωστα ώς τότε στους πληθυσμούς αυτούς. Αργότερα η χολέρα, η μεγάλη μάστιγα που «χτυπάει» πιο γρήγορα από κάθε άλλη ασθένεια, μεταδόθηκε, ακολουθώντας τους κυριότερους δρόμους του εμπορίου και της μετανάστευσης, κατά διαδοχικά κύματα από τις Ινδίες στην Ευρώπη και από εκεί στην Αμερική, καθώς πολλοί από τους ταξιδιώτες είχαν μολυνθεί από την αρρώστια στα λιμάνια, πριν επιβιβαστούν στα πλοία.
Η ιλαρά είναι μια μεταδοτική ασθένεια με χαρακτηριστικά συμπτώματα τα εξανθήματα που εμφανίζονται σε όλο το σώμα. Μπορεί να προκαλέσει πνευμονία ή εγκεφαλίτιδα.
Η παγκόσμια επιδημία γρίπης του 1918-1919 άφησε πίσω της πάνω από 20 εκατομμύρια νεκρούς. Για να καταλάβουμε το μέγεθος της τραγωδίας, αρκεί να συγκρίνουμε τον αριθμό αυτό με τα 8,5 εκατομμύρια νεκρών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται διαρκώς. Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως είναι ήπια, κάποιες φορές όμως μπορεί να είναι και θανατηφόρα.
Στη φωτο ο ιος της γρίπης Η1Ν1
Μία ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος είναι η πνευμονική φυματίωση. Μεταδίδεται, όταν τα άτομα που πάσχουν από την ενεργό μορφή της βήξουν, γελάσουν ή φτερνιστούν, οπότε μεταφέρονται στον αέρα μικροσκοπικά σταγονίδια γεμάτα με το βακτήριο που προκαλεί τη φυματίωση.
Στη φωτό το βακτήριο της φυματίωσης σε μεγέθυνση
Για πολλούς αιώνες ο άνθρωπος παρακολουθούσε ανήμπορος την εξάπλωση των επιδημιών προσπαθώντας να εμποδίσει τη μετάδοσή τους με ακραία μέσα, απομονώνοντας πληθυσμούς, πολλές φορές ακόμη και καίγοντας πόλεις ολόκληρες.
Μόλις το 19ο αιώνα, με την εξέλιξη της επιστήμης, την καθιέρωση της δημόσιας υγιεινής και την εφαρμογή της προληπτικής ιατρικής άρχισε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την εξάπλωση των μεταδοτικών ασθενειών και κυρίως να προλαμβάνει την εκδήλωσή τους. Σήμερα τα τρόφιμα καθώς και το νερό που πίνουμε ελέγχονται σχολαστικά, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος μετάδοσης μικροβιακών λοιμώξεων. Εφαρμόζονται επίσης μέτρα ατομικής υγιεινής για τα οποία θα μιλήσουμε παρακάτω
Μικρόβια και ιοι
Γύρω μας υπάρχουν εκατομμύρια διαφορετικοί μικροοργανισμοί, αόρατοι με το γυμνό μάτι: ιοί, βακτήρια, μύκητες.  Οι μικροοργανισμοί, τα μικρόβια, όπως ονομάζονται αλλιώς, ζουν στο έδαφος, στον αέρα, στο νερό, ακόμη και μέσα στο σώμα μας. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αβλαβείς, πολλοί μάλιστα είναι και ωφέλιμοι. Χάρη σε αυτούς, για παράδειγμα, σαπίζουν και διαλύονται πολλά άχρηστα υλικά στη φύση. Χάρη σε αυτούς παρασκευάζεται το γιαούρτι, το τυρί και το κρασί...
Κάποιοι άλλοι μικροοργανισμοί όμως είναι επικίνδυνοι για τον άνθρωπο. Ονομάζουμε τους οργανισμούς αυτούς παθογόνους. Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει διάφορους μηχανισμούς, για να εμποδίζει την είσοδο των μικροβίων στο σώμα. Ωστόσο, ορισμένες φορές καταφέρνουν να εισέλθουν στο σώμα μας παθογόνοι μικροοργανισμοί, για τους οποίους δεν έχει αναπτυχθεί άμυνα. Τότε αρρωσταίνουμε.
Τα βακτήρια που μεταδίδονται με το μολυσμένο νερό προκαλούν διάρροια και πυρετό. Οι άνθρωποι που δεν πίνουν καθαρό νερό κινδυνεύουν περισσότερο από ασθένειες, όπως η δυσεντερία, η χολέρα ή ο τύφος. Η ελονοσία, τέλος, είναι μια ασθένεια που προκαλείται από πρωτόζωα. Μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων θηλυκών κουνουπιών.
Τα συμπτώματα από την κάθε μικροβιακή λοίμωξη είναι διαφορετικά ανάλογα το σημείο που προσβάλλουν τα μικρόβια κατά την είσοδό τους στο σώμα.

Τα μικρόβια εισέρχονται στο σώμα μας κυρίως από τη μύτη, το στόμα και τα ανοιχτά τραύματα. Για την αποφυγή της μετάδοσης των επιβλαβών μικροβίων είναι απαραίτητη η υιοθέτηση κανόνων υγιεινής.

• Πλένουμε καλά τα χέρια μας πριν από το φαγητό.

• Προστατεύουμε τα τρόφιμα από τα έντομα.

• Διατηρούμε τα περισσότερα τρόφιμα στο ψυγείο.

• Αποφεύγουμε να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους που πάσχουν από κάποια μεταδοτική ασθένεια για όσο χρονικό διάστημα επιβάλλεται.

• Δε χαϊδεύουμε κάποιο ζώο, αν δεν μπορούμε αμέσως μετά να πλύνουμε τα χέρια μας.

• Καλύπτουμε με επίδεσμο τραύματα ή πληγές στο δέρμα μας.

• Δε βάζουμε τα χέρια μας στο στόμα, δεν τρώμε τα νύχια μας.

• Δε χρησιμοποιούμε προσωπικά αντικείμενα άλλων (π.χ. οδοντόβουρτσα).

• Βάζουμε πάντα το χέρι μας μπροστά από το στόμα μας, όταν βήχουμε ή όταν φτερνιζόμαστε.

Έως το 19ο αιώνα λίγα πράγματα ήταν γνωστά για τις μολυσματικές ασθένειες. Η κυρίαρχη αντίληψη ήταν ότι αυτές οφείλονται σε κακοδαιμονία. Την ανακάλυψη της σημασίας της δημόσιας υγιεινής αλλά και την ανακάλυψη των εμβολίων την οφείλουμε σε μερικούς ερευνητές, οι οποίοι επισήμαναν κάποια σχέση μεταξύ της έλλειψης καθαριότητας και της μετάδοσης των ασθενειών. Γύρω στα 1860 τρεις επιστήμονες, ο Lοuis Pasteur, ο Joseph Lister και ο Robert Koch, επιδόθηκαν σε πραγματικό αγώνα εναντίον των μολυσματικών ασθενειών. Τελικά, παρασκευάστηκαν τα εμβόλια που εξασφάλιζαν την ανοσοποίηση εναντίον πολλών λοιμωδών ασθενειών, οι οποίες αποδεκάτιζαν την ανθρωπότητα για αιώνες.
Τα εμβόλια 
Στον οργανισμό μας εισέρχονται διαρκώς διάφοροι μικροοργανισμοί, οι οποίοι αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με την παραγωγή κατάλληλων αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα, την άμυνα του οργανισμού. Η διαδικασία αυτή διαρκεί μερικές μέρες.
Παράλληλα, στον οργανισμό μας δημιουργούνται ειδικά κύτταρα, που λέγονται κύτταρα μνήμης, έτσι ώστε, αν έρθουμε ξανά αντιμέτωποι με το ίδιο
μικρόβιο, να είναι άμεση η ανάπτυξη αντισωμάτων. Τα εμβόλια δεν είναι παρά φυσικές ουσίες που περιέχουν εξασθενημένες μορφές του μικροβίου. Καθώς εισέρχονται στο σώμα μας, προκαλούν την ενεργοποίηση του αμυντικού μηχανισμού, την ανάπτυξη αντισωμάτων και τη δημιουργία των κυττάρων μνήμης, χωρίς όμως να εκδηλώνονται τα συμπτώματα της ασθένειας, αφού τα μικρόβια είναι εξασθενημένα.  Η χορήγηση εμβολίου μετά από τη μόλυνση είναι χωρίς νόημα, αφού η παραγωγή αντισωμάτων στον οργανισμό μας απαιτεί διάστημα κάποιων ημερών.
Αντιβιοτικά 
Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που εμποδίζουν την εξάπλωση των μικροοργανισμών. Ονομάστηκαν έτσι γιατί είναι εναντίον της ζωής δηλαδή του βίου των μικροβίων. Αντί-βίου=αντιβιωτικά. Η δράση τους δεν ενεργοποιεί τη φυσική άμυνα του οργανισμού. Τα αντιβιοτικά δρουν με χημικές διεργασίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη των μικροβίων. Αντίθετα με τα εμβόλια που χορηγούνται προληπτικά, τα αντιβιοτικά χορηγούνται για την αντιμετώπιση των μικροοργανισμών μετά από την εκδήλωση κάποιας
ασθένειας. Κάθε αντιβιοτικό είναι κατάλληλο για ορισμένα μόνο είδη μικροβίων. Είναι σημαντικό η χορήγησή τους να γίνεται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο και μόνο μετά από τη σύσταση του γιατρού, ο οποίος γνωρίζει το κατάλληλο κάθε φορά είδος αντιβίωσης. Δεν υπάρχουν αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση των ιών, η χορήγησή τους, λοιπόν, στις ιώσεις δεν έχει κανένα νόημα.
Πολύ συχνά, όταν είμαστε άρρωστοι, φίλοι και συγγενείς μάς συμβουλεύουν να πάρουμε ένα «θαυματουργό» φάρμακο που τους έκανε αμέσως καλά, όταν είχαν το ίδιο πρόβλημα με εμάς. Οι συμβουλές αυτές μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνες για την υγεία μας.  Ο γιατρός είναι ο μόνος ειδικός να διαγνώσει την ασθένειά μας και να μας χορηγήσει το κατάλληλο φάρμακο με τη σωστή δοσολογία ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και το βάρος του σώματός μας. Το χειμώνα πολλοί από εμάς εμφανίζουμε πονόλαιμο, συνάχι και πυρετό. Έχουμε, όπως λέμε, μία «ίωση», έχουμε προσβληθεί δηλαδή από κάποιον ιό. Η πιο συνηθισμένη προτροπή που δεχόμαστε είναι να πάρουμε αντιβιοτικά χωρίς να συμβουλευτούμε το γιατρό. Καθώς δεν υπάρχουν αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση των ιών, η προτροπή αυτή όχι μόνο είναι ανούσια, αλλά μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνη. Πολλή λοιπόν προσοχή και όχι ανεύθυνη  αντιμετώπιση της υγείας μας αλλά και της υγείας των ανθρώπων  γύρω μας.
Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ

Γεια σας παιδιά

Επίκαιρο το θέμα της σημερινής εργασίας. Ο κορωνοϊός. Το βάσανο όλου του κόσμου!

Τι είναι στ` αλήθεια αυτό το μικροσκοπικό πλασματάκι, ορατό μετά βίας μόνο με πολύ ισχυρά ηλεκτρονικά μικροσκόπια;

Δεν είναι παρά ένα μόριο πρωτεΐνης σε ένα περίβλημα σφαιρικό, λιπώδους προέλευσης, που "στολίζεται" από δεκάδες προεξοχές που αν τις δεις από μακριά, μοιάζουν με ένα στεφάνι κορώνας, εξ ου και το όνομά,του.

Τι είναι οι κορονοϊοί;

Οι κορονοϊοί είναι μια ομάδα ιών οι οποίοι προκαλούν συνήθως ήπια ως μέτρια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού με συμπτώματα που προσομοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος: καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, πυρετός. Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή υποκείμενα νοσήματα ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρότερη λοίμωξη στο κατώτερο αναπνευστικό -βρογχίτιδα ή πνευμονία-, νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατο. Οφείλουν το όνομά τους στο σχήμα τους: στο μικροσκόπιο θυμίζουν κορώνα.

(αναπαραστάσεις κορωνοίού με βάση πραγματικές φωτογραφίες)

Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο να δείτε πώς ο ιός εισέρχεται μέσα στο κύτταρο και τι ζημιά προκαλεί:

https://www.nytimes.com/interactive/2020/03/11/science/how-coronavirus-hijacks-your-cells.html

Ο ιός με τις προεξοχές που έχει ακουμπά στο κύτταρο (κυρίως του πνεύμονα) και πιάνεται στους κυτταρικούς υποδοχείς τους οποίους "ξεγελά" και ξεκλειδώνει την είσοδό του στο κύτταρο. Μπαίνοντας μέσα, διαχέει το περιεχόμενό του και αλλάζει τον γενετικό κώδικα του κυττάρου αναγκάζοντάς το να παράγει εκατοντάδες αντίγραφα του ιού. Οι νεοι ιοί βγαίνουν από το κύτταρο που έχουν ήδη απομυζήσει από τα υλικά του και οδηγείται μοιραία στο θάνατο. Διαχέονται στους πνεύμονες  και μπαίνει ο καθένας σε ένα νέο κύτταρο που με τη σειρά τους θα το μολύνουν και στη συνέχεια θα νεκρώσουν. Ο πολλαπλασιασμός των ιών γίνεται με ασύλληπτους ρυθμούς. Το αποτέλεσμα στις πολύ βαριές περιπτώσεις νόσου είναι ο θάνατος λόγω της εξόντωσης των υγιών κυττάρων του πνεύμονα. Στις ελαφρές περιπτώσεις ο άρρωστος αναρρώνει και τα κύτταρα του πνεύμονα ξαναγεννιούνται.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;;;

Όσον αφορά τον νέο κοροναϊό  το πιο πιθανό είναι ότι η μετάδοση στον άνθρωπο προήλθε από κάποιο ζώο σε αγορά ζωντανών ζώων στην Κίνα. Λέγεται ότι ανιχνεύτηκε πρώτα σε νυχτερίδες και φίδια και μεταφέρθηκε στον άνθρωπο από κατανάλωση αυτών των ζώων.

Ακολουθούν φωτογραφίες από την υπαίθρια αγορά νεκρών και ζωντανών ζώων στην πόλη Wuhan της Κίνας

Στην πόλη Wuhan, επαρχία Hubei, στην Κίνα, εμφανίστηκε συρροή κρουσμάτων πνευμονίας.

Στις 9 Ιανουαρίου 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για νέο στέλεχος κοροναϊού (2019-nCoV).

Ο νέος κοροναϊός ονομάζεται 2019–nCoV.

Μεταφράζεται "2019-new corona virus".

Εάν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα τα οποία ποικίλλουν από ήπια, όπως αυτά του κοινού κρυολογήματος, έως και πολύ σοβαρά. Όπως και με τις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως:

Καταρροή, πονόλαιμο, πυρετό, βήχα

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές εκδηλώσεις, όπως:

Πνευμονία, Δυσκολία στην αναπνοή

Ο 2019–nCoV μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από τη σίελο ή από τη ρινική κοιλότητα. Για την αποφυγή μετάδοσης είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής.

Για παράδειγμα, καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντήλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Πετάξτε αμέσως το μαντήλι σε κλειστό κάδο. Πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα.

Επομένως:

  1. Τακτικό πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή νερό και σαπούνι. Το πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή με νερό και σαπούνι, σκοτώνει τον ιό εάν βρίσκεται στα χέρια μας.
  2. Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1 μέτρου, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως 2019–nCoV, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει μικροσταγονίδια τα οποία περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό.
  3. Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας.
  4. Εάν έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
  5. «Τα παιδιά είναι εξίσου πιθανό να μολυνθούν, αλλά δεν αρρωσταίνουν σοβαρά», δήλωσε ο επιδημιολόγος των λοιμώξεων Τζάστιν Λέσλερ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης.

Ένα site που μας δείχνει κάθε στιγμή πώς εξελίσσεται ο κορωνοϊός παγκοσμίως είναι αυτό που ακολουθεί:

χαρτης εξαπλωσης κορωνοϊου σε πραγματικο χρονο

 

Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΦΑΚΟΙ-ΔΙΑΘΛΑΣΗ

Γεια σας παιδιά

Σήμερα θα ασχοληθούμε με τους φακούς. Όχι βέβαια τους φακούς που φωτίζουμε και βλέπουμε το βράδυ...αυτοί είναι απλά συνωνυμία. Οι φακοί γίνονται από δύο κυκλικά κομμάτια γυαλί που ενώνονται και δίνουν διάφορα γεωμετιρκά σχήματα όπως αυτά που βλέπουμε παρακάτω

Η πάνω σειρά φακών είναι οι συγκλίνοντες φακοί, αποτελούνται από δύο κυκλικά κυρτά κομμάτια γυαλί ενωμένα. Η δουλειά τους είναι να μαζεύουν-συγκεντρώνουν-συγκλίνουν τις ακτίνες σε ένα σημείο που λέγεται κύρια εστία του φακού, κάπως έτσι:

Η από κάτω σειρά της πρώτης εικόνας είναι οι λεγόμενοι αποκλίνοντες φακοί. Αυτοί αποτελούνται από δύο κυκλικά κοίλα κομμάτια γυαλί ενωμένα. Η δουλειά τους είναι να απομακρύνουν-αποκλίνουν τις ακτίνες φωτός τη μία από την άλλη. Φυσικά δε συγκλίνουν πουθενά...

Εκτός από τις βασικές δύο κατηγορίες υπάρχουν και πολλά άλλα είδη φακών: οι επιπεδόκυρτοι, που είναι επίπεδος φακός από την μία και κυρτός από την άλλη, οι επιπεδόκοιλοι, επίπεδο από την μία και κοίλο από την άλλη κλπ.

Μια πιο γενική εικόνα των φακών φαίνεται παρακάτω

Οι φακοί χρησιμοποιούνται σε πολλές συσκευές που έχουμε στη διάθεσή μας καθημερινά διευκολύνοντας διάφορες δραστηριότητές μας. Για να παρατηρούμε καλύτερα μικρά αντικείμενα, χρησιμοποιούμε συγκλίνοντες φακούς. Εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούμε τους φακούς αυτούς τους ονομάζουμε μεγεθυντικούς φακούς.
Με τα κιάλια παρατηρούμε μακρινά αντικείμενα. Στα κιάλια συνδυάζονται καθρέπτες και συγκλίνοντες φακοί.
Όμοια είναι κατασκευασμένα και τα τηλεσκόπια. Και εκεί συνδυάζονται καθρέπτες και συγκλίνοντες φακοί.
Στα μικροσκόπια χρησιμοποιούνται επίσης συγκλίνοντες φακοί. Παρότι τα τηλεσκόπια και τα μικροσκόπια δε μοιάζουν εξωτερικά μεταξύ τους, στηρίζονται στην ίδια αρχή λειτουργίας. Ένα σύστημα φακών και κατόπτρων βοηθά, ώστε να μεγεθύνεται πολλές φορές το αντικείμενο που παρατηρούμε είτε αυτό είναι μακρινό ουράνιο σώμα είτε μικροσκοπικό κύτταρο.
 Ο πρώτος που χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο για αστρονομικές παρατηρήσεις ήταν ο Γαλιλαίος, ο οποίος παρατηρώντας με αυτό τη Σελήνη έφτιαξε όμορφα σχέδια της επιφάνειάς της.
Για να διορθώσουμε προβλήματα στην όραση, χρησιμοποιούμε επίσης φακούς, συγκλίνοντες ή αποκλίνοντες, ανάλογα με το πρόβλημα
Για τη μυωπία χρησιμοποιούμε αποκλίνοντες φακούς για να φέρουμε το είδωλο πιο πίσω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Για την πρεσβυωπία, τη νόσο των ηλικιωμένων, ακριβώς το αντίθετο....συγκλίνοντες για να έρθει το είδωλο της εικόνας πιο μπροστά μια και αδυνατεί ο φακός του ματιού να το κάνει.
Χωρίς να θέλω να σας απογοητεύσω παιδιά, μετά τα 50, ίσως και νωρίτερα, ετοιμαζόμαστε να φορέσουμε γυαλιά ανάγνωσης...ή βάζουμε  μακριά την εικόνα, ιδίως από το κινητό,  μπας και ξεχωρίσουμε κανένα γράμμα!
Ξέρετε ότι ένα κυλινδρικό γυάλινο δοχείο γεμάτο με νερό λειτουργεί σαν συγκλίνων φακός; Δέστε το παρακάτω πείραμα
Πάμε τώρα να δούμε τι είναι διάθλαση
Μελέτησε με προσοχή την παρακάτω εικόνα:
Το καλαμάκι φαίνεται να έχει σπάσει αλλά δεν είναι έτσι.
Το ίδιο ακριβώς βλέπουμε και στο μολύβι. Φαίνεται, αλλά δεν είναι σπασμένο.
και το αντισηπτικό του γραφείου
Το φαινόμενο που το φως αλλάζει πορεία μπαίνοντας σε ένα διαφανές μέσο όπως είναι το νερό λέγεται διάθλαση. Σχηματικά η ακτίνα του φωτός που παθαίνει διάθλαση φαίνεται παρακάτω:
Λόγω τη διάθλασης έχουμε την ανάλυση των διαφορετικών χρωμάτων του λευκού φωτός από το πρίσμα. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε μία έγχρωμη ακτίνα φωτός έχει διαφορετική συχνότητα (ενέργεια) και διαθλάται με διαφορετική γωνία οπότε τις βλέπουμε όλες
Λόγω της διάθλασης ένα αντικείμενο που βρίσκεται μέσα στο νερό νομίζεις πολλές φορές ότι είναι πιο κοντά σου απ' ότι πραγματικά συμβαίνει. Μια κουτάλα που βρίσκεται η μισή μέσα σε μια κατσαρόλα με νερό ή ένα μολύβι σε ένα ποτήρι φαίνονται σπασμένα στην επιφάνεια του νερού, όπως είδαμε πριν με το μολύβι.
Το φως διαδίδεται πάντοτε ευθύγραμμα μέσα σε ένα οπτικό μέσο πχ αέρας ή νερό. Μοναδική εξαίρεση συμβαίνει όταν ταξιδεύει μέσα σε μια οπτική ίνα. Εκεί παθαίνει διαδοχικές ολικές ανακλάσεις και αλλάζει πορεία. Για να καταλάβουμε πώς γίνεται αυτό αρκεί να δούμε το παρακάτω πείραμα
Και μερικές ασκήσεις:
Α. Ερωτήσεις:
1. Τι ακριβώς κάνουν οι φακοί και πώς χρησιμοποιούνται στη ζωή μας;
2. Γιατί χρησιμοποιούμε συγκλίνοντες φακούς στην πρεσβυωπία;
Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΤΟ ΜΑΤΙ

Γεια σας παιδιά

Το σημερινό μάθημα έχει σαν θέμα την πιο βασική αίσθηση του ανθρώπου. Την όραση. Χάρη σ` αυτήν βλέπουμε τα θαυμάσια της δημιουργίας και χαιρόμαστε την παρουσία των συνανθρώπων μας. Όμως ποιος είναι ο μηχανισμός της όρασης; Τι είναι αυτό που μας κάνει και βλέπουμε;

Η απάντηση είναι: Το φως. Αυτή η άυλη ακτίνα που τρέχει με ασύλληπτη ταχύτητα από τις εσχατιές του σύμπαντος ή από τις πηγές του φωτός που χρησιμοποιούμε τη νύχτα, είναι που μας δίνει χρώματα και εικόνες για να αντιληφθούμε τον κόσμο που μας περιβάλλει.

Με ποιο όργανο συλλαμβάνουμε το φως; Φυσικά με το μάτι. Αυτό το ευαίσθητο όργανο που το φυλάμε......σαν τα μάτια μας!

Και βέβαια είναι το πιο τέλειο όργανο από την κατασκευή του, αφού μας δίνει τόσο καθαρά, σαν κρύσταλλο, την εικόνα του έξω κόσμου. Ποια κάμερα έχει καλύτερη ποιότητα από το μάτι μας;

Πώς όμως λειτουργεί;

H παραπάνω εικόνα μας δίνει το σχεδιάγραμμα του ματιού σε μια εγκάρσια τομή. Διακρίνουμε εν πρώτοις τον βολβό του ματιού που είναι σαν σφαίρα που στο τέλος καταλήγει το οπτικό νεύρο. Μπροστά υπάρχει ο κερατοειδής χιτώνας που είναι  μια μεμβράνη προστατευτική στο μπροστά μέρος του ματιού. Από κάτω υπάρχει διαφανές υγρό που περιβάλλει τον φακό. Ο φακός  είναι και το όργανο εισόδου των φωτεινών ακτίνων στο σώμα μας.  Ο φακός του ματιού είναι συγκλίνων που σημαίνει ότι μαζεύει τις ακτίνες σε ένα σημείο που λέγεται εστία και στη συνέχεια τις στέλνει με αντίστροφη πορεία προς τον αμφιβληστροειδή χιτώνα που είναι στον απέναντι "τοίχο" του βολβού. Το είδωλο της πραγματικότητας εμφανίζεται ανάποδα στον απέναντι χιτώνα και τα οπτικά νεύρα παίρνουν αμέσως την οπτική πληροφορία και σαν ταχυδρόμοι τη μεταφέρουν στον εγκέφαλο, όπου και γίνεται η κατάλληλη διεργασία για να δούμε κανονικά την εικόνα. Στο παρακάτω παράδειγμα η εικόνα είναι ένα κερί.

Η κόρη του ματιού όταν δεχτεί πολύ φως μαζεύει και γίνεται μικρή, ενώ όταν είναι σκοτάδι ανοίγει για να δεχτεί όσο περισσότερες ακτίνες μπορεί Αυτό γίνεται ενστικτωδώς χωρίς εμείς να το αντιληφθούμε. Δείτε τις μεσαίες εικόνες παρακάτω:

.

Τα περισσότερα ζώα που γνωρίζεις έχουν δύο μάτια, όχι όμως όλα. Οι αράχνες έχουν έξι ως οκτώ μάτια. Οι μύγες έχουν επίσης πολλά μάτια. Καθένα από αυτά βλέπει ένα μέρος της εικόνας. Να και η απόδειξη!

Τα περισσότερα ζώα μπορούν να δουν. Σε μερικά ζώα η αίσθηση αυτή είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη, όπως στον αετό, που μπορεί από πολύ μεγάλο ύψος να διακρίνει ακόμη και μικρά ζώα. Είναι αυτό που λέμε αετίσιο μάτι!
Σε άλλα ζώα πάλι η αίσθηση της όρασης δεν είναι αναπτυγμένη. Τα σκουλήκια
δεν έχουν καν μάτια. Σε όλο τους το σώμα έχουν κύτταρα ευαίσθητα στο φως, που τους επιτρέπουν να καταλαβαίνουν αν βρίσκονται σε φωτεινό ή σκοτεινό μέρος. Όταν το φως είναι έντονο, τρυπώνουν στο έδαφος, για να προστατευτούν. Οι νυχτερίδες πάλι "βλέπουν" με ραντάρ υπερήχων που εκπέμπουν και λειτουργεί σαν υποκατάστατο της όρασης. Τα μάτια τους δε βλέπουν σχεδόν τίποτε.
Τι όμως εντυπωσιάζει περισσότερο στην όραση;
Μα φυσικά τα χρώματα!. Αυτή η πανδαισία του κόκκινου, πράσινου, κίτρινου, μπλε και των εκατομμυρίων ενδιάμεσων αποχρώσεων που μαγεύει και εκστασιάζει. Τι ωραιότερο από το ουράνιο τόξο που στολίζει τον ουρανό μετά από μια δυνατή βροχή; Όμως πως δημιουργούνται τα χρώματα; Τι είναι τα χρώματα;
Τα χρώματα δεν είναι παρά ακτίνες φωτός που έχουν όμως διαφορετική ενέργεια η καθεμία, ή αλλιώς διαφορετική συχνότητα. Όσο πιο πολύ ενέργεια έχει μια ακτίνα τόσο πλησιάζει προς το μωβ χρώμα (ιώδες) ενώ όσο λιγότερη τόσο πλησιάζει χρωματικά προς το κόκκινο. Να και το ουράνιο τόξο:
Όλα τα χρώματα βρίσκονται με ένα μαγικό τρόπο μέσα στο λευκό χρώμα με το οποίο μας λούζει ο ήλιος ή η λάμπα στο σπίτι μας. Αυτό το βλέπουμε με ένα εργαλείο της οπτικής που λέγεται πρίσμα και αναλύει τις ακτίνες του φωτός ανάλογα με το χρώμα τους.
Με κατάλληλα φίλτρα μπροστά στο μάτι μπορούμε να απομονώσουμε τα χρώματα από μια λευκή πηγή φωτός. Βάζοντας ένα πράσινο φίλτρο βλέπουμε μόνο τις πράσινες ακτίνες, δηλαδή τα βλέπουμε όλα πράσινα, ένα κόκκινο όλα κόκκινα κοκ. Δείτε την παρακάτω εφαρμογή που είναι πραγματικά εντυπωσιακή:
Κάτι άλλο που είναι και διασκεδαστικό εν μέρει είναι οι οφθαλμαπάτες. Δείτε μερικές
Και τώρα ασκήσεις:
Α. Απάντησε στα παρακάτω ερωτήματα
1. Έχω ένα κόκκινο φίλτρο και η πηγή εκπέμπει πράσινο φως. Τι θα δω τελικά; (χρησιμοποίησε την εφαρμογή παραπάνω για τα χρωματικά φίλτρα)
2. Μια πηγή εκπέμπει λευκό φως. Στην πορεία περνώντας μέσα από μεγάλη μάζα ατμόσφαιρας εξασθενούν οι πιο μεγάλες ενεργειακά ακτίνες. Ποια απόχρωση θα έχει πάρει τότε το φως;
3. Με βάση την παραπάνω ερώτηση εξήγησε το χρώμα που παίρνει το φως στο ηλιοβασίλεμα.
4. Γιατί η κόρη του ματιού συστέλλεται και διαστέλλεται;

 

 

 

Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΜΑΓΝΗΤΗΣ, ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ, ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ

Γεια σας παιδιά

Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα υλικό πολύ γνωστό σε όλους σας. Ο μαγνήτης. Μας είναι γνωστός από τη βασική ιδιότητα που έχει να έλκει όλα τα σιδερένια αντικείμενα με μια πολύ ισχυρή δύναμη. Έχουμε διάφορους τύπους μαγνητών ανάλογα με το σχήμα τους.  Αν έχουν σχήμα ράβδου ονομάζονται ραβδόμορφοι, πετάλου, πεταλοειδείς κλπ.  Να λοιπόν μερικοί μαγνήτες:

Όλοι οι μαγνήτες έχουν δύο περιοχές, στις οποίες οι μαγνητικές ιδιότητες είναι εντονότερες. Τις περιοχές αυτές τις ονομάζουμε πόλους του μαγνήτη. Οι όμοιοι πόλοι των μαγνητών απωθούνται, ενώ οι διαφορετικοί έλκονται. Οι μαγνήτες προσανατολίζονται σύμφωνα με το μαγνητικό πεδίο της Γης. Το άκρο του μαγνήτη που προσανατολίζεται προς το βόρειο γεωγραφικό πόλο της Γης το ονομάζουμε βόρειο πόλο, ενώ το άκρο που προσανατολίζεται στο νότιο γεωγραφικό πόλο της Γης, νότιο πόλο. Δες προσεκτικά το παρακάτω βίντεο.

http://photodentro.edu.gr/v/item/video/8522/967

Η μαγνητική πυξίδα που θα δούμε παρακάτω,

είναι ένας μικρός μόνιμος μαγνήτης είναι δηλ. πάντα μαγνητισμένη. (Το φυσικό ορυκτό από το οποίο παίρνουμε τους μόνιμους μαγνήτες λέγεται μαγνητίτης). Μας βοηθά  να προσανατολιστούμε γιατί μονίμως δείχνει το μαγνητικό βορρά της γης μια και όλη η γη είναι ένας τεράστιος μαγνήτης. Η μαγνητική πυξίδα κινείται πάντα όταν πλησιάσουμε έναν μόνιμο μαγνήτη κοντά της. Δείτε ο,τι ακολουθεί και εξηγεί πλήρως όσα γράφτηκαν προηγουμένως:

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8576

http://photodentro.edu.gr/v/item/video/8522/969

Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε το πείραμα του Oersted που η μαγνητική βελόνα στρίβει όταν βρίσκεται κάτω από ένα ευθύγραμμο αγωγό-σύρμα που περνάει από μέσα του ηλεκτρικό ρεύμα. Είχαμε πει τότε ότι ο αγωγός δημιουργεί γύρω του μαγνητικό πεδίο και έτσι στρίβει η βελόνα.

Αν κάνουμε την εξής απλή κατασκευή:

για την οποία πολύ κατατοπιστικές οδηγίες έχει αυτό το βιντεάκι:

οδηγίες για κατασκευή ηλεκτρομαγνήτη με πηνίο και καρφί

θα δούμε πως όταν περνά ρεύμα μέσα από το πηνίο που κατασκευάσαμε βάζοντας μέσα του ένα ατσαλένιο καρφί, οι συνδετήρες που είναι επίσης από ατσάλι έλκονται και κολλάνε στην άκρη του καρφιού. Πρέπει να θυμηθούμε ότι το ηλεκτρικό ρεύμα το οποίο περνά μέσα από το πηνίο δημιουργεί μέσα του μαγνητικό πεδίο το οποίο η παρουσία του καρφιού το πολλαπλασιάζει γιατί είναι από ατσάλι. Έτσι όλο μαζί γίνεται ένας πολύ ισχυρός μαγνήτης. Η κατασκευή του πηνίου με το καρφί μέσα (οπλισμός) λέγεται ηλεκτρομαγνήτης και χρησιμοποιείται στη βιομηχανία πάρα πολύ, κυρίως για ανύψωση βαριών αντικειμένων. Να μερικοί ηλεκτρομαγνήτες:

 

Να πώς λειτουργεί ο ηλεκτρομαγνήτης που βλέπουμε παραπάνω

λειτουργια πεταλοειδους ηλεκτρομαγνητη

 

 

Εδώ θα δείτε πολύ γραφικά πώς λειτουργεί ο ηλεκτρομαγνήτης βάσει των όσων είπαμε πριν. Μόλις περάσει το ρεύμα δημιουργείται μέσα στο πηνίο μαγνητικό πεδίο που κουνάει τη μαγνητική βελόνα (πυξίδα)

 

εξομοιωτης ηλεκτρομαγνητη στο εργαστηριο

 

Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που εφαρμόζει τα όσα είδαμε στη λειτουργία των ηλεκτρομαγνητών είναι το ηλεκτρικό κουδούνι.  Παρακάτω θα δείτε εποπτικά πώς λειτουργεί το ηλεκτρικό κουδούνι. Προσέξτε πώς ο ηλεκτρομαγνήτης έλκει τον οπλισμό όταν διαρρέεται από ρεύμα το πηνίο που είναι τυλιγμένο γύρω από τον πεταλοειδή μαγνήτη και στη συνέχεια χτυπάει το κουδουνάκι!

 

πώς λειτουργεί το ηλεκτρικό κουδούνι

 

Οι ηλεκτρικοί κινητήρες
Τι κοινό έχουν τώρα ένα μικρό αυτοκινητάκι,  μια ηλεκτρική οδοντόβουρτσα, ένας ανεμιστήρας,  ένα πλυντήριο,  ένας ανελκυστήρας, μια κυλιόμενη σκάλα και ένα τρόλεϊ; Είναι λίγες μόνο από τις μικρές ή μεγάλες συσκευές και μηχανές στις οποίες χρησιμοποιούνται ηλεκτρικοί κινητήρες. Τι είναι πάλι ο ηλεκτρικός κινητήρας;
Η λειτουργία των ηλεκτρικών κινητήρων στηρίζεται στις μαγνητικές ιδιότητες που αποκτούν οι αγωγοί, όταν μέσα τους ρέει ηλεκτρικό ρεύμα.
Δείτε λίγο την παρακάτω προσομοίωση όπου φαίνεται καθαρά πως ο συνδυασμός ρεύματος και μαγνητικού πεδίου δημιουργεί μια δύναμη περίεργη (δύναμη Laplace στη Φυσική) που αναγκάζει το σίδερο να κινηθεί προς μία κατεύθυνση
Ωραία, δείτε τώρα στο παρακάτω καταπληκτικό animation πώς λειτουργεί ο ηλεκτρικός κινητήρας.
Το τετράγωνο πλέγμα γυρνάει γύρω γύρω εξαιτίας της δύναμης Laplace που είπαμε πριν. Εννοείται πως αν αλλάξουμε την πολικότητα το πλαίσιο αλλάζει τη φορά της κίνησής του.
Οι ηλεκτρικές γεννήτριες
Το ανάποδο ακριβώς  από τον ηλεκτρικό κινητήρα είναι η ηλεκτρική γεννήτρια. Θυμόμαστε ότι η κίνηση ενός μαγνήτη μέσα σε ένα πηνίο δημιουργεί ρεύμα; Δείτε το ξανά:
E λοιπόν αυτό είναι μια πολύ απλή ηλεκτρική γεννήτρια. Οι ηλεκτρικές γεννήτριες είναι οι συσκευές  που μετατρέπουν ενέργεια διαφόρων μορφών σε ηλεκτρική. Η περιστροφή του μαγνήτη που βρίσκεται μέσα στο πηνίο της γεννήτριας μπορεί να γίνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η πιο απλή αλλά και συνηθισμένη γεννήτρια που χρησιμοποιούμε καθημερινά είναι το δυναμό που προσαρμόζεται στη ρόδα ενός ποδηλάτου.
Εδώ η περιστροφή του μαγνήτη γίνεται από τη ρόδα που θέτουμε σε κίνηση, καθώς κάνουμε πεντάλ. Έτσι παράγει ρεύμα που, μέσω των καλωδίων, πηγαίνει στη λάμπα του ποδηλάτου και αυτή φωτίζει.
Βέβαια σήμερα με την πρόοδο της τεχνολογίας έχουμε τους προβολείς led που καταναλώνουν ελάχιστα και καταργήσαμε τα δυναμό των ποδηλάτων...
Οι περισσότερες γεννήτριες γενικής χρήσης είναι
βενζινοκίνητες ή πετρελαιοκίνητες. Να μια τέτοια:
Τις γεννήτριες αυτές χρησιμοποιούμε σε περιοχές που δεν καλύπτονται από το δίκτυο της ΔΕΗ, όπως για παράδειγμα για την ηλεκτροδότηση μιας καντίνας σε μια απομακρυσμένη παραλία.
Έχουμε πάλι και τις ανεμογεννήτριες:
Η περιστροφή του μαγνήτη στις ανεμογεννήτριες γίνεται χάρη στην ενέργεια του ανέμου.
Η περιστροφή του μαγνήτη στις τεράστιες γεννήτριες στα εργοστάσια της ΔΕΗ γίνεται με δύο διαφορετικούς τρόπους. Στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια η περιστροφή γίνεται από μεγάλους κινητήρες που λειτουργούν με πετρέλαιο ή λιγνίτη, ενώ στα υδροηλεκτρικά χάρη στο νερό που πέφτει ορμητικά σε υδροστρόβιλους.  Να ένα βίντεο για τη 2η περίπτωση:
Α   Σ   Κ   Η   Σ   Ε   Ι   Σ
Λοιπόν πολλά είπαμε. Για να μπουν όλα αυτά σε μια μικρή τάξη ας κάνουμε μερικές ασκησούλες:
Α. Απαντήστε με δικά σας λόγια στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
1. Περιγράψτε με λίγα λόγια πώς λειτουργεί ένας ηλεκτρικός κινητήρας
2. Έχετε χαθεί σε άγνωστο μέρος αλλά διαθέτετε πυξίδα και χάρτη Τι μπορείτε να κάνετε για να ξαναβρείτε την πορεία σας;
Β. Και τώρα λίγα καλούδια:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Posted on

ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ-ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

Γεια σας παιδιά

Θυμάστε αυτή τη μπαταρία;

Όπως σωστά καταλάβατε είναι μια μπαταρία 4,5 βολτ που χρησιμοποιούν ενίοτε η κα Κική και η κα Μάγδα για να κάνουν τα πειράματα του ηλεκτρισμού. Αν πάρουμε και τα εξής ακόμη στοιχεία:

Με αυτόν τον εξοπλισμό μπορούμε να δούμε και να ερευνήσουμε τα αποτελέσματα που προκαλεί το ηλεκτρικό ρεύμα όταν περνά μέσα από ένα καλώδιο. Προσέχουμε στο πρώτο μέρος του εκπαιδευτικού βίντεο που ακολουθεί:

βιντεο απο φωτοδεντρο για τον ηλεκτρομαγνητισμο

Εντυπωσιακό πως όταν το ρεύμα περνά μέσα από το σύρμα, αναγκάζει τη μαγνητική βελόνα να στρίβει! Ναι αλλά ξέρουμε καλά ότι η βελόνα στρίβει ΜΟΝΟ από επίδραση μαγνητικού πεδίου...επομένως το ρεύμα που περνάει μέσα από έναν ευθύγραμμο αγωγό όπως είναι ένα ισιωμένο σύρμα παράγει γύρω του μαγνητικό πεδίο που αναγκάζει τη βελόνα να στρίψει.

Σχηματικά όλα τα παραπάνω περιγράφονται με την εικόνα:

Αν προχωρήσουμε παρακάτω στο βίντεο που είδαμε προηγουμένως θα δούμε το ακριβώς αντίθετο. Πώς δηλαδή μπορούμε να πάρουμε ρεύμα από έναν μαγνήτη που κινείται στο εσωτερικό ενός πηνίου. Ναι αλλά τι είναι πηνίο;

Πηνίο είναι ένα σύρμα μονωμένο εξωτερικά το οποίο έχει τυλιχτεί σε ένα κυλινδρικό καλούπι και έχει πάρει το σχήμα που βλέπουμε στην εικόνα. Αν στα άκρα του συνδέσουμε ένα όργανο που λέγεται "μικροαμπερόμετρο" και μετρά απειροελάχιστες εντάσεις ηλεκτρικού ρεύματος όπως το παρακάτω:

τότε μπορούμε στο εσωτερικό του πηνίου να μετακινήσουμε μπρος-πίσω ένα ραβδόμορφο μαγνήτη και να δούμε την ένδειξη του μικροαμπερόμετρου να κινείται που σημαίνει ότι παράγεται από αυτή την κίνηση ηλεκτρικό ρεύμα. Η μεταβολή δηλαδή του μαγνητικού πεδίου στο εσωτερικό του πηνίου, που αλλιώς λέγεται και σωληνοειδές, παράγει ηλεκτρικό ρεύμα! Αυτό βλέπουμε στο δεύτερο μέρος του βίντεο που βάλαμε στην αρχή.

Τώρα μπορείτε να μελετήσετε το κεφάλαιο του "Ηλεκτρομαγνητισμού" του σχολικού βιβλίου μέχρι εκεί που λέει "μαγνήτες" και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

1. Ποια η σωστή απάντηση;

2. Βρες το ζευγάρι της κάθε εικόνας